Hüda Şaravi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Nur Hüda Muhammed Sultan eş-Şaravi 23 Haziran 1879 Minye,Mısır |
| Ölüm | 12 Aralık 1947 (68 yaşında) Kahire,Mısır |
| Milliyet | Mısırlı |
Nûr Hüdâ Muhammed Sultan eş-Şaravî[1] ya da kısacaHüdâ Şaravî (Arapça:هدى شعراوي; d. 23 Haziran 1879,Minye - ö. 12 Aralık 1947,Kahire,Mısır),Mısırlımilliyetçi-feminist lider veMısır Feminist Birliği'nin kurucusudur.[2]
1935 yılındaİstanbul'da düzenlenen Uluslararası Kadınlar Birliği Kongresi'ne katılmış veMustafa Kemal Atatürk hakkında şöyle demiştir:
"Türkler size Atatürk yani Türklerin babası ismini verdiler. Ben ise size 'Ataşark' yani 'Şarkın Babası' demek istiyorum."[3]
Hüdâ Şaravî,Yukarı Mısır eşrafından El-Şaravi Ailesi'nin[4] çocuğu olarak dünyaya geldi.Mısır Temsilciler Meclisi'nin ilk başkanı olan Muhammed Sultan'ın kızıdır.[5] Annesi İkbal Hanım,Çerkes kökenlidir ve Kafkasya'dan Mısır'daki amcasının yanına gelmiştir.[5] Hüdâ, çocukluğunu ve gençliğini üst sınıf bir Mısırhareminde münzevi bir şekilde geçirdi.
On üç yaşında, kuzeni Ali Paşa Şaravî ile evlendi. Margaret Badran'a göre, kocasından bir süre ayrı kalması ona eğitimini ilerletmenin yanı sıra, özgürlüğün lezzetini tatma imkânı vermiştir.[5]Kur'an okumayı öğrendi veKahire'deki kadın öğretmenler tarafındanKur'an Arapçası ve Islamî konularda ders aldı. Şaravî, hemArapça hem deFransızca şiir yazdı. Daha sonra, hayatını anlattığıMudhakkirati (Türkçe:Anılarım) başlıklı Arapça bir kitap yazdı.[5]
Onun zamanında, Mısır'da kadınlar eve ya dahareme hapsolmuş, ona göre çağ dışı bir sistemin parçasıydı. Pek çok fotoğrafında görüldüğü gibi Hüdâ datesettürlüydü. Hüdâ, kadınlar üzerinde kurulan baskılardan rahatsızdı ve kadınlara onların ilgi duyduğu konularda dersler vermeye başladı. Bu dersler birçok kadının halk içine çıkmasını sağladı. Hüda bu kadınları ikna ederek toplumun yaşam kalitesini artırmak ve fakir Mısırlı kadınları desteklemek için para topladı. 1910 yılında bir okul açarak kadınlaraev hanımlığı yerine akademik dersler vermeye başladı.[6]
1922'de eşinin ölümünden sonra peçesini çıkarmaya karar verdi.Roma'da gerçekleşenUluslararası Kadın Süfraj Birliği kongresinden dönüşünde,peçesini herkesin önünde çıkarması Mısır'da feminizmin dönüm tarihlerinden biri oldu. Karşılamaya gelen kadınlar önce şaşırdılar, daha sonra alkışladılar ve bazıları kendi peçelerini de çıkardı. Hüda'nın kararının üzerinden bir asır sonra hala peçe takan kadınlar az sayıdadır. Peçe çıkarma kararıFransa doğumlu Arap feministEugénie Le Brun'ın etkisindeki daha büyük bir hareketin parçasıdır.[7] 1923 yılında, Mısır Feminist Birliğini kurdu ve ilk başkanı olmuştur. 20. yüzyılın başlarındakiliberal feminizmin bir özelliği olarak MKB evlilik, boşanma ve çocuk tutukluluğu gibi kişisel özgürlük konularında reformlar için çalıştı.[8]
Genç bir kadınken dahi, satın aldığı kıyafetleri eve gönderten hısımlarının aksineİskenderiye'de bir giyim mağazasına gidip kendi alışverişini yapardı. 1909'da bir kadın sosyal hizmet kuruluşunun, 1914'te Mısırlı Kadınlar Entelektüel Birliğinin yönetilmesindeMubarrat Muhammad Ali'yi destekledi.[5] Aynı yıl ilk defaAvrupa'ya seyahat etti.1919 Mısır Devrimi sırasında ilk kadın yürüyüşlerinin düzenlenmesinde rol oynadı veVefd Partisi'nin Merkez Kadın Kurulunun başkanı seçildi. Kadınlarla evinde düzenli toplantılar yapmış ve bundan Mısır Feminist Birliği doğdu. 1925'te, davasının yayılması için, iki haftada bir çıkanL'Égyptienne dergisini yayımlamaya başladı.[9][10]
12. Uluslararası Kadın Konferansı 18 Nisan 1935'teİstanbul'da yapıldı. Hüda Şaravi 12 kadının başkanı olarak katıldı. Bu konferanstaAtatürk'ü rol model kabul eden Hüda, Uluslararası Kadın Birliği'nin başkan yardımcısı seçildi.
Hüda, Atatürk'le görüşmesini anılarında şöyle anlatır: "İstanbul'daki konferansın sonunda, Türkiye'nin kurtarıcısı Mustafa Kemal Atatürk'ün düzenlediği bir kutlamaya davet edildik ... Makamının yanındaki salonda, davetli delegeler bir yarım daire oluşturacak şekilde bekliyordu, kısa bir süre sonra kapı açıldı ve Atatürk etrafında bir görkem ve azamet haresiyle içeriye girdi. ... Sıra bana geldiğinde çevirmen olmaksızın doğrudan onunla konuştum. Doğulu birMüslüman kadının Uluslararası Kadınlar Sözcüsü olarak bulunduğu ve Türkçe konuşarak ona Türkiye'de yürüttüğü özgürleşme hareketi için Mısırlı kadınlar adına teşekkür ettiği benzersiz bir andı. Ona şöyle dedim: ... doğunun bütün ülkelerini özgürleşmeye ve kadın haklarını talep etmeye teşvik ettiniz ve dedim ki: Türkler size Atatürk yani Türklerin babası ismini verdiler. Ben ise size 'Ataşark' ('Şarkın Babası') demek istiyorum. ... ve bana yarattığım büyük etki için teşekkür etti, ben de cenaplarındanL'Égyptienne dergisinde yayımlanmak üzere bir resim istedim."[11]
Mısır Kadınları Federasyonu, Türk kökenli, orta sınıf bir kadın olan Hüda Şaravi tarafından kuruldu. 1923 yılında, o ve iki aktivist Cesa Nabaravi veNebeviye Musa, aynı zamanda Türk kökenliler...
