Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Gölevez

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gölevez
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:Plantae
KladAngiosperms(Kapalı tohumlular)
KladMonocots(Bir çenekliler)
Takım:Alismatales
Familya:Araceae(Yılanyastığıgiller)
Cins:Colocasia
Tür:C. esculenta
Colocasia esculenta
(L.)Schott
Yumrular
Colocasia esculenta cv. 'Black Magic'

Gölevez (Colocasia esculenta),yılanyastığıgiller (Araceae) familyasından bolcapotasyum içeren birbitki. Taro veya kolokas olarak da bilinir.

Dağılımı

[değiştir |kaynağı değiştir]

Asya'nın güney doğusundanAfrika kıtasına ve Pasifik adalarına kadar üretimi yayılmıştır. Gölevez; Asya, Afrika, OrtaAmerika ve Pasifik adalarında yaşayan 400-500 milyon insanın temel gıda kaynağıdır.Türkiye'deAntalya ilininAlanya ve Gazipaşa,Mersin'inBozyazı,Anamur ilçeleri ve civarında yetişir.

Üretimi

[değiştir |kaynağı değiştir]

Dünya üzerinde 43 devlette yaygın olarak üretilen gölevezin Dünya üretimi 5.695.000 ton olup Türkiye üretimi ise 1000 tondur. Üretimin % 60'ı Afrika'da, % 32'si Asya'da ve % 8'i ise Pasifik adalarındadır. Bu ülkelerde özel kabuk soyma, kurutma, öğütme, dilimleme, parçalama, presleme ve yıkama makineleri mevcuttur.

Bileşimi

[değiştir |kaynağı değiştir]

Gölevezyaprakları vitamin ve mineraller açısından zengindir.Tiamin,riboflavin, demir, fosfor, çinko, vitamin B6, vitamin C,niasin,potasyum,bakır vemangan açısından zengindir. Yumruları yüksek oranda nişasta ve lif içerir. Yumrularda veya yapraklarda oksalik asit bulunabilir. Bu yüzden bitki kesinlikle pişirmeden yenilmemelidir, oksalat iyonu sindirim sisteminde yüksek oranda tahrişe neden olabilir. Oksalat iyonu alımından kaynaklanabilecek riskleri elimine etmek için bitkinin kalsiyum içeren gıdalarla tüketilmesi de önerilmektedir. Kalsiyum oksalatla reaksiyona girerek suda çözünmez olan kalsiyum oksalatı oluşturur.

Yetiştirilmesi

[değiştir |kaynağı değiştir]

Gölevez yarı gölgeli veya güneşli yerlerde yetişen tropikal bir bitkidir. Suyu cok sever. Çoğalması, ana yumrulardan ayrılarak alınan yavru yumrularla olur. Yavru yumrular 10–15 cm derine ve 60–70 cm aralıklarla ekilir. Boyları 1.5-2 metreye kadar çıkar.

Nisan ayında dikim yapılıp, 7-8 ay sonra aralık ayında hasat edilmeye başlanıp hasadı kış boyunca devam etmektedir.

Bitki, süs bitkisi olarak da kullanılmaktadır.

Kullanımı

[değiştir |kaynağı değiştir]

Gölevez yumrusunu damak zevkine uygun sunmak için özel pişirme metodları geliştirilmiştir; sınırlı haşlama, kurutma, kızartma, öğütme, rendeleme, fırınlama. Gölevez kuru fasulye venohut yemekleri gibi isteğe bağlı olarak et ile haşlanarak yemeği yapılmaktadır. Yumrudan suda pişme esnasında bamyadaki gibi musilaj madde salgılanmaktadır. Bunu önlemek için pişirme esnasında limon sıkılması gerekir.

Gölevezin diğer değerlendirilme şekilleri;

  1. Tropik ve subtropik ülkelerde gölevez yumrusu; konserve, un,cips, şehriye ve dondurulmuş gıda olarak değerlendirilmektedir.
  2. Fırınlanarak ve haşlanarak mantı ve börek yapılıpHindistan cevizi ile tüketilmektedir.
  3. Kurutulup öğütülmüş ince tozu;ekmek, pasta, mama ve makarnalarda katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.
  4. Gölevez nişastası, plastik ve kozmetik endüstrisinde kullanılmaktadır.
  5. Gölevez yumrusu %10 müsilaj içerir.Gölevez zamkı(müsilaj) diyet ürünlerine katılmaktadır.
  6. Yaprak saplarından Vietnam çorbası yapılmaktadır.
  7. Gölevez yaprakları sarma ve çorba olarak değerlendirilmektedir.
  8. Yumru haşlanarak sebze yemekleri yapılabilmektedir.

Taro kökleri ve yaprakları güzel bir tada sahiptir. Yaprakları lahana tadında iken pişirilebilir.[1]

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^"ما هو القلقاس؟ وما فوائد وأضرار هذا النبات؟ | أعشاب الهيرب ALHERB".أعشاب الهيرب ALHERB | فوائد وأضرار الأعشاب والنباتات والزيوت العطرية (Arapça). 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:14 Ekim 2023. 
  • Agbor-Egbe, t., Rickard, J.E. 1990. Evaluation of the chemical composition of fresh and stored edible aroids. J.Sci. FoodAgric.53:487-495.
  • Anonymous.1986.FAO Production Yearbook 1985. Food and Agriculture Organization, Rome.
  • Anonymous.1991. Annual Report 1990-1991. Central Tuber Crops Research Institute, Trivananthapuram, Kerala, İndia.
  • Axtel, B., Adams, L. 1993 Root Crop Processing Intermediate Tec. Publ. London.
  • Averre, C.W, 1967 Malanga Culture in Dade County: Problems and Progress Univ. Flor. Sub-Tropical Expt. Sta., Homestead Mimeograph SUB 67-3.

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gölevez&oldid=36114531" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp