Fosfolipitlerin şematik gösterimi. R1 ve R2, yağ asil grupları; X, fosfolipidin tipini belirleyen bir alkol grubu. Molekülün polar kısmı suyla temasa eğilimlidir, apolar kısmı ise sudan kaçınır.
Fosfogliseritlerde, her yağ asidininkarboksil grubu, gliserolun karbon-1 ve karbon-2'sindekihidroksil grubuylaesterleşmiştir. Fosfat grubu ise karbon-3'e bir ester bağı ile bağlanmıştır. Fosfat grubuna ayrıca bir grup bağlı değilse bu molekülefosfatidat denir, hücre zarlarında çok az miktarda bulunan bumolekül diğer fosfogliseritlere hammaddelik yapar.
Fosfatidil etanolamin. Mavi ve yeşil, yağ asidi; siyah, gliserol omurga; kırmızı, fosfat; mor, etanolamin
Fosfat grubunaetanolamin bağlıdır. Fosfatidil etanolamin özelliklebeyin veomurilikte, ayrıcabakterilerin hücre zarlarında çok miktarda bulunur.Sefalin başlıca fosfatidil etanolamindir.
Fosfogliserit sentezinin ilk aşamasındafosfatidatın kimyasal olarak aktive edilmesi, yani reaksiyona girmeye eğilimli hale gelmesi gerekir. Fosfolipitlerin sentezinde ya aktive edilmiş bir diasilgliserol ya da aktive edilmiş bir alkol gerekir. Fosfatidil serin ve fosfatidil inositol oluşumunda, bir alkol (serin veyainositol) hidroksili ile sitidin difosfodiasilgliserol (CDP-diacylglycerol) arasında bir fosfo ester bağlantısı oluşur.
Fosfatidil etanolamin sentezinde, alkol önceATP ile fosforlanır, sonra sitidin difosfat (CDP) ile reaksiyona girip aktive olur. Bu alkol ardından diasilgliserol ile reaksiyona girip son ürünü verir.
Memelilerde fosfatidil kolin iki yoldan sentezlenebilir: ya fosfatidil etanolamin sentezine benzer bir seri reaksiyonla ya dafosfatidil etanolamin metil transferaz enziminin katalizlediği fosfatidil etanolaminin metilasyonu ile.
Sfingomiyelinin sentezinde, sfingozinin amino ucu, uzun zimcirli acyl CoA ile birleşerekseramit oluşturur. Bunun ucundaki hidroksil grubuna fosfatidilkolin (diğer adıylalesitin) eklenmesiyle sfingomiyelin meydana gelir.
Fosfolipitlerin fosfat grubunu içeren polar başlarıhidrofilik (suyu seven), apolar kuyrukları isehidrofobik (suyu sevmeyen) özelliklidir. Bu yüzden sulu ortamda fosfolipitler hidrofobik kuyruklarını yan yana ve uçuca yerleştirerek, sadece hidrofilik başların suyla temas ettigi bir çifte tabaka oluştururlar. Oluşan bu çifte tabaka esnek, birsıvı kristal gibi akışkan ve kısmen geçirgendir. Bu şekilde oluşan zar yapısının içinde yer alan fosfolipit ve diğer moleküller, zarın düzlemi içinde yatay olarak serbestçe hareket edebilirler.Sıvı Mozaik Modeline göre hücre zarındaki lipitler adeta bir mozaik yapı oluşturular ve bunun içinde yer alanprotein ve diğer maddeler için bir çözücü olarak işlev görürler. Zarın oluşturduğu düzlemde bu moleküllerindifüzyon yoluyla yatay hareketi sayesine, hücre zarında çeşitli biyokimyasal reaksiyonlar gerçekleşir. Laboratuvar ortamında fosfolipit kullanaraklipozom veyavesikül adı verilen, küresel şekilli, içleri boş, lipit çift tabakalı bir zarla çevrili kesecikler yapılabilir. Bu keseciklerin içine bir madde (örneğin DNA) doldurup bunların hücre içine alınmasını sağlamak mümkündür.
