Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Embriyonik gelişim

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Embriyogenez sayfasından yönlendirildi)

Embriyonik gelişim veyaembriyogenez,eşeyliüreyen canlılarda görülen ve canlının,döllenme ile doğumu ya dayumurta veyakozadan çıkmasına kadar geçen süredeki gelişimidir. Embriyonik gelişimin safhaları ve yeri canlıdan canlıya farklılık göstermekle birlikte, bu süreç geneldeannenin veya annenin ürettiği bir yapı koruyuculuğunda geçer.

Hayvanlardaki embriyonik gelişimde 4 aşama görülür:

  1. Döllenme
  2. Biçim
  3. Büyüme
  4. Değişim

Döllenme

[değiştir |kaynağı değiştir]

Bu aşamada alışılmışın dışında bir büyüklüğe sahipzigot, kendigenomunun aynısını taşıyan daha küçük hücreler üretmek amacıyla üst üstemitoz hücre bölünmelerini gerçekleştirir. Ancak ilk anda zigotun kendigenleri aktif durumda değildir (bkz:yazılım (biyoloji)). Bölünme, halen annenin daha önceden zigota döllenmemiş yumurta aracılığıyla verdiğiproteinler vehaberci RNAlar (mRNA) aracılığıyla yine annenin genomunun kontrolündedir. Bölünme dönemi,blastosöl oluşumu ile sona erer.

Biçim

[değiştir |kaynağı değiştir]

Bu aşamada, önceden bölünmüş hücreler mekansal değişimlerle kendilerini hücre kümeleri ve tabakaları haline getirir. Bu olayagastrulasyon denir. Şekillenme sonrası hayvanlarda 4 düzlem meydana gelir:

  • Ön ve arka (anterior-posterior eksen)
  • Sırt ve karın (dorsal-ventral eksen)
  • Sol ve sağ (rostro - caudal eksen)
  • Yakın ve uzak (proximal-distal eksen)[1]

Bu aşamada hücre katmanlarında değişim (differentiation) görülmezken,proteinlerin ve mRNAların hücreler arasında eşitsiz dağılımı sonucunda, ileride hangi hücrenin hangi hücre tipi olacağı belli olur. Bu olaya "kader belirlenmesi" (fate determination) denir.

Gastrulasyon, 3 eşey zarını oluşturur (germ layer). Bunlar;

Gastrula aşamasında, zigot artık kendi genlerini aktif hale getirir. Bu etkinliğeorta-blastosöl geçişi (mid-blastula transition) denir.

Küçülme

[değiştir |kaynağı değiştir]

Zamanlaembriyodaki hücreler, yetişkin canlıdaki hücre tiplerini oluştururlar. Bu olaya değişim (differentiation) denir. Bu hücre tiplerinden bazıları; sinir hücreleri, kan hücreleri ve kas hücreleridir. Bu hücreler tabakalar halinde dokuları, dokular organları, organlar da sistemleri oluştururlar. Ektodermden duyu organları, diş minesi, saç, tırnak ve sinir sistemi oluşur.

Değişmeme

[değiştir |kaynağı değiştir]

Tüm sistemler oluştuktan sonra, hayvanların büyük bir kısmı gelişim safhasına girer. Gelişim, yeni hücrelerin ve hücreler arası sıvıların oluşmasıyla gerçekleşir.

Ayrıca bakınız

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^Vücut eksenleri

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Embriyonik_gelişim&oldid=35112619" sayfasından alınmıştır
Kategori:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp