Dublin (İrlandaca:Baile Átha Cliath,Áth Cliath ya daDubh Linn diye de bilinir),İrlanda’nınbaşkenti ve aynı zamanda en büyük şehri.[1][2] Ülkenin doğu kıyısının ortasında,Liffey Nehri'nin ağzında,Dublin Kontluğu'nun merkezinde yer almaktadır.Viking yerleşimlerinin merkezi olarak kurulan şehir,Orta Çağ’dan beri İrlanda’nın başkentidir.
Dublin şehri dendiği zaman aslındaDublin Şehir Konseyi'ne bağlı bölge kastedilse de, halk arasında Dublin’den çevre bölgelerden bazılarını, (Dún Laoghaire,Fingal veGüney Dublin gibi), kapsayacak şekilde de bahsedilmektedir. Bu bölgeye bazen Dublinmetropolü ya da Dublin kenti de denmektedir.
BBC’nin 2003 yılında,Avrupa genelinde 112 kent ve kırsal kesimden, 11.200 kişiye uyguladığı bir ankette, Dublin, Avrupa’nın yaşanacak en iyi başkenti, İrlanda ise Avrupa’nın en mutlu ülkesi seçilmiştir.[3]Dublin, yılda dört milyonun üzerinde ziyaretçisiyle,Paris veLondra’dan sonra Avrupa’da en çok ziyaret edilen başkenttir.[4]
Dublin ismi,İrlandaca'da "siyah havuz" anlamına gelenDubh Linn kelimesinden gelmektedir. Tarihsel olarak, İrlandaca'da yazımındabh’dekib’nin üzerindeDuḃ Linn ya daDuḃlinn, şeklinde bir nokta bulunmaktadır.Fransızca konuşanAnglo-Norman’lar noktayı kaldırmışlar ve ismiDevelyn ya daDublin olarak yazmışlardır.
Bazı kaynaklardaDublin ismininİskandinavya kökenli olduğuna dair de düşünceler bulunmaktadır. Yine deDubh Linn ismiViking’lerinİrlanda’ya gelmelerinden öncesine dayanır veEski Nors dilinde ve modernİzlandaca’da kısacaDubh Linn kelimelerinin Eski Nors diliymiş gibi yazılmasıdır, yaniDyflinn (okunuşu "Düv-linn" şeklindedir, 'y' harfiNorveççe,İsveççe, Eski Nors dili gibi dillerde, ‘ü’ olarak okunurken İzlandaca'da yazılış aynı kalmış olsa da okunuşu /i/ sesini almıştır).
Modernİrlanda dilinde şehrin yaygın ismiBaile Átha Cliathtır. Bu isim,Türkçe’ye yaklaşık olarak “Sazlık engellerinin sığ olduğu yerdeki yerleşim yeri” şeklinde çevrilebilir. Bu kelimeyle 988 yılındaII. Mael Sechnaill tarafından kurulan, Dubh Linn kasabası ve Siyah Göl ile birleşen yerleşim yeri kastedilmektedir.
1922'ye kadar İrlanda Lordu'nun ikametgâhı olarak kullanılanDublin Kalesi.
Yunan astronom ve kartografPtolemy'nin yazıları Dublin ile ilgili en eski kaynaklardandır. M.S. 140 civarındaEblana Civitas adlı bir yerleşim yerinden bahsetmektedir. 'Dubh Linn'in yerleşim yeri olarak tarihi M.Ö. 1. yüzyıla kadar gitmektedir. Sonraları burada bir manastır inşa edilmiştir. Ama kasaba olarak 841 yılında Norse'lar tarafından kurulmuştur.[5] 'Baile Átha Cliath' ya da kısaca 'Áth Cliath' 988 yılında kuruldu ve bir süre sonra bu iki kasaba birleşti.
Bugünkü şehir birinin İngilizceleştirilmiş ismini, diğerinin de özgünGalce ismini almıştır.Normanlarınİrlanda'yı işgalinden sonra Dublin başkent oldu ve iktidar, bağımsızlıklarına dekDublin kalesinde toplandı. 14. yüzyıldan 16. yüzyılın sonlarına kadar Dublin ve çevresi (Pale, yani sınır, mıntıka olarak bilinir),İrlanda'nın hükûmet kontrolündeki en büyük alanını oluşturmaktaydı.
17. yüzyıldan itibaren,Geniş Caddeler Komisyonu'nun da desteğiyle, şehir hızla büyüdü. Kralları I. ve IV. George'lar arasındaki dönemde (yani Georgian dönemi), bir süreLondra'dan sonraBritanya İmparatorluğu'nun ikinci şehri konumundaydı. Dublin'in en ilgi çekici mimarisinin büyük bir bölümü bu dönemden kalmadır.
19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başlarında, Cumhuriyetçi devrimcilerinBirleşik Krallık'a karşı başlattıkları ayaklanmalar, 24 Nisan 1916'dakiPostane Baskını ile harekât boyutuna ulaştı, ama 24-30 Nisan arasında sürenPaskalya Ayaklanması, devrimcilerin teslim olmasıyla son buldu. Bu süreçte ön plana çıkanMichael Collins ayaklanmalar süresince kullandığı taktiklerle şehir içi gerilla savaşının ilk örneklerini sergiledi. Bu ayaklanmalar başkenti istikrarsız bir sürece soktu.İngiliz-İrlanda savaşı ileİrlanda iç savaşı kenti yıkıma uğrattı. Şehrin en güzel binaları bu savaşlar sırasında yıkıldı. İrlanda Bağımsız Eyaleti binaların çoğunu yeniden inşa etti.ParlamentoyuLeinster Sarayı'na taşıdı ama yeniden düzenlemek gibi büyük bir işe kalkışmadı.
Liffey üzerindekiHa'penny Bridge köprüsü
Acil durum diye adlandırılan,II. Dünya Savaşı'ndan sonra, Dublinzaman-dışı bir başkent olarak kaldı: modernleşme yavaşgerçekleşiyordu ama sonunda 1960'larda değişim hızlanmaya başladı. Son yıllarda, yerleşim, ulaşım ve iş alanında yapılan özel ve devlet girişimleriyle, Dublin'in alt yapısı oldukça değişti. Bazı ünlü sokak köşeleri hala gelişim ve değişimden önce orada bulunan bar veya dükkânın ismiyle anılmaktadır.
12. yüzyılda başlayan İngiliz kontrolünden itibaren şehirİrlanda adasının başkentliğini yapmıştır. Bağlı olduğu hükûmetler şunlardır:
1922'deİrlanda'nın bölünmesinden itibaren, İrlanda Bağımsız Eyaleti'nin başkenti olmaya devam etti (1922-1937) ve şu andaİrlanda'nın başkentidir. (Bu hükûmetlerin çoğu İngiliz hükûmetiyle aynı zamanda ve genellikle rekabet içinde var olmuşlardır.)
İrlandaUlusal Basım Müzesi,Modern Sanat Müzesi,Ulusal Galerisi,Ulusal Kütüphanesi veUlusal Müzesi'nin üç merkezi; ayrıcaHugh Lane Belediye Galerisi veChester Beatty Kütüphanesi Dublin'de bulunmaktadır.
Şehrin merkezinde,Şehir Sanat Merkezi,Dört Galeri,Douglas Hyde Galerisi,Proje Sanat Merkezi veİber Kraliyet Akademisi gibi, birçok galeri ve sanat merkezi vardır.
Temple Bar, özellikle haftasonları,Birleşik Krallık'tan ve başka birçok yerden turist çeken popüler bir gece hayatı mekanıdır.
Şehir Dünya'nın en genç nüfusuna sahip yerlerden biridir. Yaklaşık olarak %50'si 25 yaş altındadır.
1990'ların başlarına kadar İrlanda daha çok dışarı göç verse de, şu anda Dublin'de özellikleÇin,Polonya,Filipinler,Birleşik Krallık,Nijerya,Litvanya veRomanya'dan çok sayıda göçmen bulunmaktadır. AyrıcaAB üyesi olmayan ülkelerden,Avustralya,Yeni Zelanda veRusya'dan da yoğun göç almaktadır. Buna ek olarak geçtiğimiz on yıl içinde ülke dışına göç eden İrlandalılar da geri dönüp tekrar ülkeye yerleşmişlerdir.
Dublin, üç üniversitesi ve birçok diğer yükseköğrenim kurumuyla, İrlanda'nın birincil eğitim merkezidir. Şehirde 20 adetüçüncü-seviye (bir çeşit devamlı, yükseköğrenim) enstitü ve kolej bulunmaktadır.[7]Dublin Üniversitesi, 16. yüzyıla uzanan tarihiyle İrlanda'nın en eski üniversitesidir. Bir tek koleji vardır,Trinity Koleji ve Kraliyet onayıyla,I. Elizabeth döneminde kurulmuştur. Kolej Katoliklerin özgürleşmesine kadar RomaKatoliklerine kapalı kalmıştır. Daha sonra ise 1970'e kadar Roma Katoliklerinin katılımı,Katolik hiyerarşisi tarafından, yasaklanmıştır.Ulusal İrlanda Üniversitesi'nin Dublin'deDublin Koleji ile paylaştığı bir kürsüsü bulunmaktadır. Aslında şehrin sınırlarının biraz dışında olan,Dun Laoghaire'de bulunan, Dublin Koleji, İrlanda'daki en büyük üniversitedir.Dublin Şehir Üniversitesi en yakın zamanda kurulmuş olan kurumdur ve özellikle işletme, mühendislik ve endüstriyle alakalı fen alanlarında ön plana çıkmaktadır.İrlanda Cerrahlar Kraliyet Koleji,Ulusal İrlanda Üniversitesi’ne bağlı bir tıp kolejidir ve şehir merkezindeki St. Stephen’s Green parkı içindedir.Ulusal İrlanda Üniversitesi, Maynooth daUlusal İrlanda Üniversitesi’ne bağlıdır ve şehrin merkezine yaklaşık 25km uzaklıkta olanKildare ilçesine bağlıdır.
Bunların dışında ayrıca birçok küçük uzmanlık kolejleri ve özel kurumlar da bulunmaktadır. Örneğin,The Gaiety Oyunculuk Okulu’nda hem iki yıllık yoğun oyunculuk kursu, hem deDublin Şehir Üniversitesi veDublin İşletme Okulu ile ortak, üç yıllık lisans programı bulunmaktadır. Aungier caddesinde bulunan, bu okul aynı zamanda ülkedeki en büyük, bağımsız, üçüncü-seviye kurumudur.
Geleneksel olarak Dublin’deLiffey nehrinin ayırdığı bir kuzey-güney ayrımı bulunmaktadır. Bazıları kuzey yakasını işçi sınıfı ve güney yakasını da orta ve yüksek sınıf olarak görmektedir. Dublin posta sisteminde kuzeye tek numaralar,Phibsboro - Dublin 7 gibi, güneye ise çift numaralar,Sandymount - Dublin 4 gibi, ayrılmıştır. Yalnızca nehrin bankı boyunca geçen bölgeDublin 8 olarak bu kural dışında kalmaktadır.
Bu ayrım yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. MeselaKildare Kontu evini, o zamanlar çok da kabul görmeyen, güney yakasına inşa ettirmiştir. Bunu neden yaptığını soranları, “Ben nereye gitsem moda beni takip eder” diyerek yanıtlamıştır. Kısa süre içinde de bu bölgeye birçok başka asilzade yerleşmiştir.
Kuzey-güney ayrımı Dublin alt-kültürlerinin stereotiplerinde kendini göstermektedir. Üst sınıf üyeleri, güneydekiDublin 4, yaniRoss O'Carroll-Kelly'e özgü aksan ve tavırlarla nitelenirken işçi sınıfına ait kişiler Dublin şehir-içi mahallelerine özgü aksan ve tavırlarla ön plana çıkmaktadır. Elbette böyle bir sınıflandırma kesin ve sonlandırıcı değildir.
Son birkaç yıldır kuzey-güney ayrımının oldukça yumuşadığı söylenebilir. Bunun öncelikli nedeni olarakİrlanda'daki ekonomik şartların iyileşmesi veKelt Kaplanı ekonomik hareketinin çıkışı kabul edilebilir. Dublin de buna bağlı olarak Avrupa'nın en zengin kentlerinden biri haline geldi.
Dublin'deki ekonomik bölünme kuzey-güneye ek olarak doğu-batı şeklinde de görülmektedir. Doğu genellikle batıdan daha zengindir. Doğudaki kıyı semtleriyle ki buna kuzeydekiler de dahildir, batıdaki yeni yapılanan semtler arasında belirgin sosyal farklılıklar bulunmaktadır.
2006 yılındaThe Economist dergisiHaber Alma bölümü Dublin'i Dünya'nın en pahalı 16. şehri ilan etmiştir. Ayrıca,Mercer firması Dünya genelindeki hayat standartları kalitesi anketinde, kenti 24. en yüksek yaşam kalitesine sahip şehir ilan etmiştir.[8]
İrlanda'nın hemen hemen her spor kulübünün merkezi Dublin'de bulunmaktadır. 82.500 kişilik kapasitesiyle,Drumcondra yakınlarındaki,Croke ParkıGal Atletik Birliği'nin (Gaelic Athletic Association) merkezidir ve yaz aylarında,Aziz Patrick gününde veUluslararası Futbol Günlerinde dönüşümlü olarakGal futbolu ileHurling oyunlarına ev sahipliği yapar.Dublin Gal Futbolu takımı lig maçlarınıParnell Parkı'nda oynar.
Lansdowne, Dublin ise 48.000 kişilik kapasitesiyle İrlanda Futbol ve Rugby Birliği'nin stadyumudur.İrlanda millî futbol takımının kendi sahasındaki maçları burada oynanmaktadır. 2006 yılında yıkılması ve yerine 50.000 kişilik kapasitesi olan yeni bir stadyum yapılması planlanmaktadır.2007 yılındaGal Atletik Birliği tarafından verilen izin neticesinde Croke Park'ta ilk Rugby (İrlanda -İngiltere) ve Futbol (İrlanda -Slovakya) maçları yapılmıştır.
Phibsboro’dakiDalymount Parkı, İrlandafutbolunun geleneksel merkezidir ama günümüzde sadece yerel kulüplerden Bohemian FK maçları için kullanılmaktadır. Rivals Shelbourne FK,Drumcondra’dakiTolka Parkı’nda oynamaktadır. St Patrick's Athletic ise maçlarına şehrin güneybatı ucundakiInchicore’dakiRichmond Parkı’nda çıkmaktadır. İrlanda’nın en başarılı kulübü,Shamrock Rovers, aslındaMilltown’dan gelmektedir ama son yirmi yıldır kendine yeni bir ev aramaktadır. 2006 yılındaTallaght’ta yeni stadyumlarının tamamlanmasını beklemektedir. Bunların dışındaki diğer büyük futbol kulüpleriBelfield’daki, Dublin Koleji Futbol Kulübü ve daha öncedenHome Farm olarak bilinen ama artık varolmayanDublin Şehri Futbol Kulübü’dür.
Blanchardstown’dakiUlusal Su Sporları Merkezi, İrlanda’da açılan ilkSpor Kampüsü’dür. Dublin ve civarında birkaç yarış pisti de bulunmaktadır. Shelbourne Parkı’ndaGreyhound tazı yarışları ve Leopardstown’taat yarışları yapılmaktadır. Dünyaca ünlüDublin At Gösterileri,Kraliyet Dublin Derneği tarafından,Ballsbridge’de düzenlenmektedir ve 1982 yılında,Gösteri Amaçlı Atlamalar Dünya Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır.
Dublin’de hareketli bir gece hayatı vardır.Liffey nehrinin güneyinde bulunan ve İrlanda dışında da tanınanTemple Bar, gece hayatının en hareketli yerlerinden biridir. Özellikle kadın ve erkeklere yönelik ‘bekarlığa veda partileri ile tanınır ve turistler tarafından ziyaret edilen öncelikli yerlerdendir. Ama bu nedenlerden dolayı Dublin'in yerli halkı tarafından çok tercih edilmemektedir. Temple Bar aslında Dublin'in kültürel bölgesinin yeniden yapılandırılmasıyla ön plana çıkmıştır. Günümüzde sokak performansları, davulcuları, ufak ve iç içe müzik mekanlarıyla bu ruhunu az da olsa korumaktadır.Stephen's Green etrafındaki bölge, özellikle Harcourt, Camden, Wexford ve Leeson caddeleri, en popüler gece kulüplerinden bazılarına ve İrlanda'ya özgü barlara ev sahipliği yapmaktadır.
Şehir merkezinde birkaç tane tiyatro bulunmaktadır. Bunlardan en büyükleriAbbey Tiyatrosu,Gate Tiyatrosu,Olympia Tiyatrosu veGaiety Tiyatrosu'dur. Bu tiyatrolarda oyunlara ek olarak, akşamları ayrıca canlı müzik, dans ve filmlere de yer verilmektedir. En büyük tiyatro,Glasnevin'de bulunan, Dublin Şehir Üniversitesi'ninThe Helix'teki,Mahony salonudur.
Şehir merkezinde iki büyük sinema bulunur: Liffey'nin kuzeyindeki,Savoy sineması veCineworld. Yine Temple Bar'da bulunanİrlanda Film Enstitüsü'nde ve d'Olier caddesindeki Screen sinemasında alternatif ve özel ilgi alanlarına yönelik filmler gösterilmektedir. Şehrin diğer semtlerinde de birçok sinema salonu bulunmaktadır.
Dublin'de ortalama sıcaklık (kırmızı) ve yağış (mavi)
Dublin denize konumundan dolayı ılıman bir iklime sahiptir. Kışları yumuşak, yazları serin geçer ve aşırı soğuk ya da sıcak yaşamaz. Genelde düşünülenin aksine Dublin, batı İrlanda gibi, yoğun yağış almamaktadır. Batı İrlanda'nın yağış oranı genelde başkentin iki katıdır.Londra ile karşılaştırıldığında ortalamada Dublin'de daha az yağışlı gün görülür. Ocak ayındaki ortalama en yüksek sıcaklığı 8 °C (46 °F), Temmuz ayında ise 20 °C (68 °F)'dir.[9] Ortalama en güneşli ayları, günde altı saate kadar uzanan, Mayıs ve Haziran'dır ama günler yine de daha uzun geçer. Ortalamada en yağışlı ayları ise, 74mm (2.9inç) ile, Aralık ve Ağustos'tur. En kuru ay, 45 mm (1.7 inç) ile, Nisan'dır. Yıllık toplam ortalama yağış oranı (bütün yağış türleri dahil) 762 mm (29.5 inç)’tir[9] veSidney,New York veDallas’tan bile daha azdır. Dublin, yüksek enlemi nedeniyle, uzun yaz günlerine (yaklaşık 19 saat gün ışığı) ve kısa kış günlerine (dokuz saate kadar düşebilmektedir) sahiptir. İrlanda’nın geri kalanında da olduğu gibi,hortum,kasırga,deprem vetsunami benzeri,doğal afetler açısından oldukça korunaklıdır.
Atlantik fırtına sistemlerinden gelen güçlü rüzgarlar, İrlanda’nın diğer bölgelerindeki kadar olmasa da, Dublin’i etkileyebilmektedir. Şiddetli rüzgarlara daha çok kış ortası rastlanmaktadır ama özellikle, Ekim ve Şubat ayları dahil olmak üzere, her an oluşabilirler. Son dönemlerin en kuvvetli fırtınası 24 Aralık 1997’de,Casement Aerodrome’da, 151 km/s (94 mil/s) olarak kaydedilmiştir.
Dublin’i çevredeki bölgelerden birkaç derece daha sıcak yapan birmikroiklimi vardır. Ayrıca şehrin merkeziyle eteklerinde ufak bir ısı farkı da bulunmaktadır. Şehrin merkezi daha yoğun yapılanmış olduğu için biraz daha sıcaktır. Yine şehrin merkezi[10] ile 12 kilometre kuzeyindeki havaalanı[11] arasında da ısı farkı bulunmaktadır.
Ilıman bir iklime sahip olan şehrin kayda geçen en düşük sıcaklığı -12 °C (10.4 °F), en yüksek sıcaklığı ise 31 °C (88 °F)’dir. Kışın sık görülen yağış şekliyağmurdur. Kasım ve Nisan ayları arasındakar yağışı da görülse de karın yerde kalma süresi çok kısadır (ortalama, sadece 4-5 gün kadar).Dolu kardan daha sık görülmektedir ve özellikle kış ve bahar aylarında rastlanır. Genelde yaz aylarına denk gelengök gürültüsü veyıldırım da oldukça nadir görülür. Tipik olarak en soğuk aylar Aralık, Ocak ve Şubat’tır, ama son yıllarda yaz sıcaklıkları ortalamanın üstünde bir çizgi seyretmektedir,ör. Temmuz 2006’da 31 °C (88 °F) olan sıcaklık, en yüksek ortalamanın 11 °C üstündedir.
Son yıllardaki uyuşturucu madde ve çete bağlantılı cinayetlere rağmen Dublin, diğer birçokAvrupa başkentinden daha güvenlidir. Fakat, birçoksosyoloğa göre bunun nedeni Dublinli yerli halkın genelde yerel suçlardan güvenlik güçlerine bahsetmemeleridir. Sonuç olarak asıl suç oranı kayıtlarda geçenlerden daha yüksektir.An Garda Síochána’nın (İrlanda Polisi-Gardai olarak da bilinir), 2001-2005 yılları resmi kayıtlarına göre,metropol’daki toplam suç oranı ülkenin en yükseğidir.[13] Şehrin iç kısımlarından bazılarında toplam suç oranı İrlanda’daki diğer kentlere göre üç-dört kat daha fazladır. 1980 ve 90’larda, şehrin içinde ve eteklerinde yaşayan işçi sınıfı bölgelerinde ciddi bireroin problemi yaşanmıştır. Bunu takiben oldukça yoğun uyuşturucu madde karşıtı çalışmalar düzenlenmiştir.
Dublin belediye binası Önceki adı; Royal Exchange, yani Kraliyet Ticaret Merkezi
Kent, Dublin Şehir Konseyi (eski adıylaDublin Meclisi) tarafından idare edilmektedir ve başkanlığınıDublin Belediye Başkanı (Lord) yapmaktadır. Belediye başkanı yıllık olarak seçilir ve sorumluluk süresi boyuncaDublin Köşkü’nde yaşar. Dublin Şehir Konseyi iki ana binada konuşlanmıştır. Konsey toplantıları, Dublin belediye binasındaki merkezde gerçekleşir. Eskiden ‘Royal Exchange,’ yaniKraliyet Ticaret Merkezi, olan bu bina 1850’lerde şehir idaresi tarafından hükûmet için devralınmıştır. İdarenin yönetim seviyesindeki memurların çoğu,Wood rıhtımı’ndaki, çok tartışılan “Belediye Ofisleri”nde çalışmaktadır.
Şehir Konseyi tekparlamentodan oluşur ve beş yılda bir, Yerel Seçim Bölgelerinden seçilen 52 üyesi bulunmaktadır. En çok koltuğa sahip parti kimin hangi komitede oturacağına, hangi politikaların uygulanacağına ve kimin Belediye Başkanı olacağına karar verir. Belediye Başkanının liderliğinde, konsey yerleşim yerlerine, trafik yönetimine, planlamaya, atık ve arıtmaya vs. ne kadar para harcanacağına dair bir bütçe hazırlar. Dublin Şehir Yöneticisi ise Şehir Konseyinin aldığı kararları uygulamakla sorumludur.
Leinster Sarayı 18. yüzyıl dükalık sarayı günümüzde meclis binası olarak kullanılmaktadır.
İrlanda Cumhuriyeti’nin ulusal meclisi,Oireachtas, Cumhurbaşkanlığı ve iki kabineden oluşur,Dáil Éireann (Milletvekilleri Meclisi) veSeanad Éireann (Senato). Üçü de Dublin’de bulunmaktadır. İrlanda Cumhurbaşkanı, İrlanda Bağımsız Eyaleti Genel Valisi’nin eski evi olan ve şehrin en büyük parkı,Phoenix Parkı’nda bulunanÁras an Uachtaráin’da yaşar. Oireachtas’ın iki kabinesi de, güney yakasındaki önceden dükalık sarayı olanLeinster Sarayı’nda toplanır. İrlanda Bağımsız Eyaleti’nin kurulmasından bu yana, 6 Aralık 1922, bu saray İrlanda parlamentolarının evi olmuştur.
İrlanda hükûmeti, “Hükûmet Binaları” adlı yapıda konuşlanmıştır. Bu yapı daha once,Buckingham Sarayı’nınEdward devri cephesini yapan mimar, SörAston Webb tarafından Kraliyet Bilim Koleji olarak tasarlanarak inşa edilmiştir. 1921 yılındaGüney İrlanda Halk Meclisi burada toplanmıştır. Leinster Sarayı’na yakınlığından dolayı, İrlanda Bağımsız Eyaleti hükûmeti bu binayı, geçici olarak bakanlıklara vermek üzere devralmıştır. Hem bu bina hem de Leinster Sarayı önceden geçici olarak düşünüldülerse de zamanla kalıcı olmuşlardır.
İrlanda Krallığı’nın eski parlamento binası College Green’de bulunmaktadır.
Dublin İrlanda’nın hem iletişim hem de medya merkezidir. Birçok gazete, radyo istasyonu, televizyon kanalı ve telefon şirketinin merkezleri burada bulunmaktadır. “'Radio Teilifís Éireann” (RTÉ) İrlanda'nın ulusal resmi yayın organıdır ve ana ofisleri Donnybrook’ta bulunmaktadır. “Fair City” kanalın başkentin kurgusal bir mahallesinde (Carraigstown) geçen bir dizisidir.TV3,Kanal 6,Kent Kanalı veSetanta Sporda Dublin'de bulunmaktadır. Posta servislerinin (An Post) ana altyapısı ve ofisleri ile eski devlet telefon şirketi (Eircom), Meteor cep telefonu servisi, Vodafone İrlanda ve O2 İrlanda da Dublin'dedir. Başkent ayrıcaThe Irish Times veIrish Independent gibi önemli gazetelere de ev sahipliği yapmaktadır.
Dublin yerel trenleri toplu taşımanın önemli bir parçasıdır.
Dublin, İrlanda ulaşım ağının merkezindedir.Dublin limanı ülkenin en önemli deniz limanıdır.Dublin havaalanı, 2006'daki 21 milyon yolcu kaydıyla adanın en yoğun havaalanıdır. Ayrıca İrlanda'nın diğer havaalanlarına,Avrupa’yaKuzey Amerika’ya veOrta Doğu’ya uçuşlarıyla Avrupa’nın da 14. en yoğun havaalanıdır. Merkez tren istasyonu, güney ve kuzeyi birbirine bağlayan,Heuston istasyonudur (Ballina,Westport,Galway,Ennis,Limerick,Tralee,Cork veWaterford hatları).Connolly istasyonuSligo,Wexford veBelfast’a servis yapmaktadır. Bu iki istasyon son dönemde birbirine,Luas adı verilen, tramvay ile bağlanmıştır. Dublin’in otogarıBusarus da, oldukça yoğundur. Otobüsle adanın her yerine sık otobüs seferleri bulunmaktadır.
Dublin ülkenin karayolları ağının merkezidir.M50 otoyolu (İrlanda’nın en yoğun yolu), bir çeşit çevre yoludur. Şehrin güneyine, batısına ve kuzeyine uzanarak başkentten diğer bölgelere ulaşan en önemli ulusal ana yolları birbirine bağlar.Lucan köyü yakınında,Liffey nehrinin üzerinde yükselen iki köprüden oluşanBatı-Bağlantısı’nda ücret uygulanmaktadır (€1.90). M50’nin yapılması neredeyse 20 yıl sürmüştür ve son kısmı Haziran 2005’te açılmıştır.Carrickmines Kalesi yakınlarındakiOrta Çağ harabelerinin yıkılmasıyla ilgili bir davadan dolayı yolun son kısmının tamamlanması gecikmiştir. M50’de şu anda birbirinin aksi yönde giden iki şerit bulunmaktadır ama N4 ve N7 kavşaklarında şeritleri üçe çıkarmak için çalışmalar yapılmaktadır. Ulusal Karayolları Otoritesi ayrıca üçlü kavşaklar inşa ederek otoyolun en yoğun noktalarının kapasitesini arttırmayı amaçlamaktadır. Bu konuda çalışmalar başlamıştır.
Çevre yolunu tamamlamak için “Doğu Geçidi” teklif edildi. Bu projenin ilk yarısıDublin Liman Tüneli, yakın zamanda tamamlandı ve 20 Aralık 2006’da açıldı. Özellikle ağır taşıtlara yönelik hizmet veren bu tünel hafif araçlara ücretlidir. Şubat 2007’den beri, 5 dingilli araçların, bütün hafta boyunca, 7.00 - 19.00 saatleri arasında, şehir merkezi kordonundan geçmeleri yasaklandı. Sadece gerekli dağıtımlar için özel izni olanlar bu yolları kullanabilmektedirler.[14]
Liman Tüneli, önceleri ağır araç trafiğine hizmet vermek için iki şeritli olarak tasarlanmış olsa da, daha sonra otoyol standartlarında iki ayrı tünel olarak yapılmış ve genel trafiğe açılmıştır. Ağır araçlardan ücret alınmamaktadır. Tüneller ilk düşünülenden 1 kilometre daha uzun ve civardaki yerleşim yerlerini en az rahatsız edecek şekilde daha derine yapılmış ve gerekli düzenlemelerle bu değişiklikler desteklenmiştir.
Başkent, Dublin Şehir Konseyi tarafından “dış” ve “iç” yörünge şeklinde adlandırılan yollarla çevrelenmiştir. “İç yörünge” yaklaşık olarak, şehrinGeorge devrine ait kısmı olarak bilinen bölgenin kalbi,St. Stephen's Green’den Mountjoy meydanına ve King's Inns’denSt Patrick's Katedrali’ne uzanmaktadır. “Dış yörünge,” Dublin’in iki kanalı (İrlanda’nın Büyük Kanalı veİrlanda Kraliyet Kanalı) ile kuzey ve güney çember yollarının oluşturduğu doğal daireden geçmektedir.
2002 yılında Dublin ve civarında oturan ve çalışanların yaklaşık % 46’sı işe yürüyerek, bisikletle ya toplu taşımayla gidiyordu.[1][2] Toplu taşıma sistemi yüzlerce otobüs hattından, beş yerel tren hattından ve iki tramvay hattından oluşmaktadır. HükümetinUlaşım 21 adı altında planladığı teşebbüs yüksek kapasiteli iki metro hattı kurmak, batıya giden elektrikli taşımacılığı genişletmek ve oldukça başarılı olanLuas tramvay sistemini geliştirmek için yapılanmıştır. Toplu taşıma sistemineDublin Ulaşım Ofisi bakmaktadır.
Dublin’in toplu taşıma sisteminin büyük bir kısmı,Bus Átha Cliath tarafından işletilen, yaklaşık 200 adet gündüz ve pazartesiden cumartesiye işleyen 24 gece otobüs hattından oluşmaktadır. Gündüz hatlarının 40, 40A, 40B, 40C, 40D numara ve harfli kodlamaları vardır. Gece hatları için numaranın yanına “N” harfi konmaktadır. Bazı turist otobüsleri dışında, Dublin otobüs servisleri bir kişi tarafından işletilir. Gündüz tarifeleri seyahat edilen durak sayısına göre belirlenir. Ücretler bozuk para ile ödenir ve sadece tam para geçerlidir. Fazla para veren yolcuya “para üstü biletleri” verilir. Daha sonra bu biletlerO’Connell caddesindeki Dublin Otobüs İşletme ofisinde nakit paraya çevrilebilir. Otobüslerden ve acentelerden farklı paso ve bilet çeşitleri satın alınabilir. Bu biletler otobüse binilince kapının sağındaki makinelerde okutulur. Gece otobüsler seyahat edilen durak sayısına bağlı olmaksızın tek ücret alırlar. Ayrıca bazı ufak otobüs şirketleri de şehre hizmet vermektedir.
Dublin yerel raylı sistem Dublin ve civarına hizmet veren beş hattan oluşmaktadır. Bu trenlerden bazılarıDrogheda kasabasına kadar da gitmektedir. Hatlardan biriDublin körfezi boyunca gider ve Dublin Bölgesi Hızlı Transit (Dublin Area Rapid Transit),DART, olarak bilinir. Ülkenin elektrikle çalışan tek demiryollarıdır. Her gün 80.000'in üstünde yolcu DART ile seyahat etmektedir.
DART'ı genişletme planları yapılmaktadır. Şehir merkezinin altından geçen bir tüneli içeren Dublin ara-bağlantı raylı projesi, şehir merkezinden geçen kuzeye ve güneye giden, kuzeybatı ve güneybatı olarak iki ayrı DART hattı yaratacaktır.
2004 yılında iki hatlı birtramvay ağı olanLuas açıldı ve hizmet verdiği alanlarda sıklıkla kullanılır hale geldi. İki hat arasındaki bağlantı yetersiz olsa da Luas hatlarını geliştirmek üzere, yedi projeli bir plan hazırlandı. Luas'ı günde ortalama 80.000 kişinin kullandığı tahmin ediliyor.
2006'daDemiryolları Servis Ofisi, Luas'ın yapılmasından sadece bir yıl sonra, beklenenden çok daha önce hedeflenen gelire ulaştığını ilan etti. Luas, ülkede hükûmet destekli işleyen tek toplu taşıma sistemidir. Bu açıdanAvrupa'da da az bulunan örneklerden biridir.
İrlanda hükûmeti, önümüzdeki 10 yıl içerisinde yaklaşık €34.4 milyara mal olacak olanUlaşım 21 projesini başlattı. Bu miktarın büyük çoğunluğu Dublin Liman Tüneline, yedi Luas projesine, iki Dublinmetro hattına, DART uzantılarına ve bütün servisleriSt Stephen's Green'de bir araya getirecek bir yeraltı istasyonuna harcanacaktır. Bir diğer proje de Connolly ve Heuston istasyonlarını St Stephen's Green'de birleştirecek bir ara-bağlantılı raylı tünel sistemidir.Bu haritada Dublin ve çevresindeki raylı sistem ağının 2015'te gelmesi beklenen nokta gösterilmektedir. Ulaşım 21 tamamlandığında Dublin bölgesindeki bütün toplu taşıma sistemlerinde toplam olarak, yılda yaklaşık 365 milyon, günde de ortalama 1 milyon yolcunun seyahat etmesi beklenmektedir.
Dublin'deki en ünlü endüstri herhaldebiracılıktır.Guinness, 1759 yılından beri Dublin'de,St. James's Gate semtinde üretilmektedir.
Kelt Kaplanı hareketi yıllarında, yani 90'ların ortalarından sonlarına kadar, birçok ilaç ve bilgi teknolojisi şirketi Dublin ve etrafında ofisler açtı.Microsoft'unAvrupa veOrta Doğu merkezi, şehrin güneyindeki,Sandyford Endüstri Bölgesindedir. Buna ek olarakGoogle veAmazon’un da şehirde şubeleri bulunmaktadır.Intel veHewlett-Packard’ın Dublin’in batısında kalanKildare ilçesindeki bir mahallede (Leixlip) üretim atölyesi vardır.Google,Yahoo! vePayPal’ın (ve daha birçok şirketin) Avrupa merkezleri Dublin’de konuşlanmıştır. Kent, çok miktardaki yüksek teknoloji endüstri bölgeleri, iş vefinans merkezleriyle uluslararası platformda Avrupa’nınSilikon Vadisi olarak tanınmaktadır.
Guinness fabrikası
Dublin İrlanda ekonomisinin merkezidir. 2004 yılında Dublin ve çevresi ülkenin toplam gelirine €69.6 milyar katkıda bulunmuştur. Bu ekonominin yaklaşık %45’ini oluşturmaktadır. Bankacılık, finans ve ticaret şehrin ekonomisinin önemli bir bölümünü oluşturur.Uluslararası Finans Servisi Merkezi (IFSC) tek başına yılda €1 trilyonun üzerinde gelir getirmektedir. Ayrıca birçok uluslararası firmanın Dublin’de merkezi bulunmaktadır (Citibank veCommerzbank gibi).İrlanda Borsası (ISEQ),İnternet Tarafsız Kambiyo (INEX) veİrlanda Yatırım Kambiyosu’nun da (IEX) merkezi buradadır.
2005 yılında Dublin ve civarındaki bölgede çalışan sayısı yaklaşık 800.000 kişiydi. Bunlardan 600.000’i hizmet sektöründe ve 200.000’i sanayide çalışmaktaydı.[15]
Kelt Kaplanı patlaması inşaat sektöründe de hızlı bir yükselişe neden oldu. Şu anda, özellikle göçmenlerin yoğunlukta olduğu bu sektör, şehrin istihdamında önemli bir yere sahiptir.Dublin Rıhtımı veSpencer Rıhtımı gibi büyük projelerle önemli bir yeniden yapılanma söz konusudur. "'Dublin'e yeni bir kalp'"[16] ve benzeri projelerle, şehrin merkezinde bakımsız duran endüstriyel alanlar düzenlenmeye başlanmıştır. Dublin Şehir Konseyi yüksek binalar üzerindeki eski sınırlamalarını yumuşatmıştır. En yüksek bina olanÖzgürlük Konağı sadece 59.4m uzunluktadır, ama şu anda yapımı devam etmekte olan,Heuston Gate 11 Şubat 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. binası bittiğinde 117m uzunlukta (anteniyle 134m) olacaktır. 120 metrelikBritanya Rıhtım Kulesi 11 Şubat 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. ve yine 120 metrelikGözlem kulesi onaylanmıştır. Gözlem kulesinin yapımına başlanmıştır.
Dublin'e seyahat için İrlanda vizesi gerekmektedir. BirAvrupa Birliği ülkesi olduğu haldeSchengen Antlaşması'na taraf değildir, bu nedenle alınmış bir Schengen vizesi ile İrlanda'ya seyahat edilememektedir. Visa Waiver programı dahilinde Birleşik Krallık vizesi ile İrlanda'ya giriş şartlarınıburadan 2 Şubat 2017 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. bulabilirsiniz[17]
^Bu devlet ilk başta tek taraflı kurulmuş veRusya dışında başka hiçbir devlet tarafından tanınmamıştır. Kontrolü adanın tamamını kapsamamaktaydı. Özellikle kuzeydoğudaki birlikçiler tarafından kabul edilmemekteydi. Birlikçiler,Protestan ve Birleşik Krallık'a bağlılığını sürdürmek isteyenlere denmektedir.
İtalik yazılan kontluklar idari-olmayanlardır. Ayraç içinde yazılanlar geleneksel kontluk olmayan şehir statülü yerel yönetim birimleridir.†Kuzey İrlanda kontlukları.
_(cropped).jpeg)
.jpg)
_Dublin_Castle_Up_Yard.JPG)
%2c_September_2006.jpg)
.jpg)
.svg)
![[2]](/mt/?noimg=&dark=on&url=https%3a%2f%2fweb.archive.org%2fweb%2f20070206224018%2fhttp%3a%2f%2fwww.dto.ie%2fweb2006%2fimages%2fmode_large.jpg){kind=link}