Grekçe: Δασκύλιον, Δασκυλεῖον | |||||||||||||||||
 Güney MarmaraDaskileion Bölgesi'nin harita üzerindeki konumu | |||||||||||||||||
  Daskileion Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||||||||||||
| Diğer adı | Daskyleion, Dascylium, Dascyleium, Dascylus, Tyaiy Drayahya | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konum | Ergili,Bandırma,Balıkesir, Türkiye. | ||||||||||||||||
| Bölge | Misya,Hellespont Frigyası | ||||||||||||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||
| Kuruluş | MÖ 7. yüzyıl | ||||||||||||||||
| Devir(ler) | Bakır Çağı,Tunç Çağı,Demir Çağı | ||||||||||||||||
| Kültür(ler) | Frigya,Lidya,Pers,Helenistik,Roma,Bizans | ||||||||||||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||||||||||||
| Buluntu(lar) | Phryg(ce), Lyd(ce) ve Arami(ce) dilinde yazıtlar, törensel kült yapıları ve eşyaları, Glacis, Lidya mutfağı, tümülüs ve kaya / oda mezarları ile çeşitli tür ve biçimlerde ölü hediyeleri, Greko-Pers üslûbunda steller, rölyef, seramik, bulla, mühür, kemik, fildişi, sikke, terazi ağırlığı, sapan taşı, ok uçları ile cam vb. küçük buluntular. | ||||||||||||||||
| Arkeologlar | 1952 yılında Alman Arkeolog Prof. Dr. Kurt BITTEL, Ord. Prof. Dr. Ekrem AKURGAL (1954-1959), Prof. Dr. Tomris BAKIR (1988-2008), Prof. Dr. Kaan İREN (2009-Devam ediyor.] | ||||||||||||||||
| Durum | Restore | ||||||||||||||||
| Kamusal erişim | Açık | ||||||||||||||||
Daskyleion 
 | |||||||||||||||||
Dascylium,Dascyleium,Dascylus ya daDaskileion olarak da yazılır. (Grekçe: Δασκύλιον, Δασκυλεῖον)Güney Marmara'da günümüz Balıkesir, Bandırma,Ergili mahallesi sınırları içinde, antik dönemdeMisya olarak anılan bölgede yer alan bir antik kenttir.
Daskileion konusunda ilk araştırmalarAntik Çağ'da şehrin adı konusundaki farklı görüşlerle başlamıştır. Antik yazarlardanMela vePlinius bu merkezlerdenDaskylos olarak söz ederken,Stephanos Byzantinos,Daskylion adını kullanır. MÖ 7.yüzyılda Daskylos adıyla bilinen ünlü Lidya Kralı'nın Sardis'ten hanedan kavgaları nedeniyle buraya gelmesiyle kent Daskileion adını almıştır. Daskileion'da doğan oğlu Gyges daha sonra Lidya'ya geri çağrılıyor. Gyges, Lidya'ya kral olduktan sonra şehre Daskileion deniliyor. Çünkü Daskileion "Daskylos'un yeri anlamındadır. Bu ismi MÖ 650 yıllarında almıştır.[1]
Ünlü tarihçiHerodotos ise bu şehrin adınıDaskileion olarak verir. Antik Çağ'da şehrin adı konusundaki tartışmalar 20. yüzyıl başlarında yerini şehrin lokalizasyonu konusundaki tartışmalara bırakmıştır.Orta Çağ yazarıStephanos Byzantinos Anadolu'da Daskileion adı verilen beş yerleşmeden söz etmektedir; ancak tarihçiler ve arkeologlar Kuzeybatı Anadolu'da,Bandırma'ya 40 km mesafedeki Ergili Köyü'ne çok yakın olan,Manyas gölü kıyısındaki Hisartepe üzerinde yer alan kalıntıların satraplık merkezi Daskileion'a ait olduğu konusunda hemfikirdir.
Manyas Kuş Cenneti, her ikisi de hidrolog ve zoolog olan Alman asıllıCurt Kosswig ve eşiLeonore Kosswig tarafından keşfedilmiştir. Curt Kosswig (1907-1991) aynı zamanda tarih ile de ilgili bir kişiydi. Bu nedenle gölün hemen kıyısındaki Hisartepe'nin üzerinde yer alan kalıntılardan yurttaşı ve arkadaşıKurt Bittel'e bahsetmiştir.[2]
1952 yılında arkeolog Kurt Bittel tarafından Hisartepe üzerinde yer aldığı saptanan Daskileion'da ilk arkeolojik kazılar, bir yıl sonra Cumhuriyet dönemi birinci nesil arkeologlarındanEkrem Akurgal (1911-2002) tarafından başlatılmış ve 1959 yılına kadar da devam etmiştir. Bu ilk dönem kazılarında ele geçen Anadolu-Pers kabartmaları ve bulgular, Daskileion'un birAhameniş dönemisatraplık (valilik) merkezi olduğuna dair en önemli kanıtları oluşturmaktadır. Ekrem Akurgal'ın yapmış olduğu araştırmalar sırasında Hisartepe'nin güney yamacında yüzeyde birstel parçası ele geçmiştir. Ve bu stel Hisartepe Steli olarakİstanbul Arkeoloji Müzesi’nde korunmaktadır.
Ekrem Akurgal'ın kazısından sonra Dasyleion'daki bilimsel araştırmalara ara verilmiştir. Ancak 1964 yılında bir köylü, Hisartepe'nin kuzeyinde yer alan Köseresul köyünde tarlasını sürerken birBizans mezarı bulmuştur. Bunun üzerine İstanbul Arkeoloji Müzesi'ndenNezih Fıratlı tarafından çalışmalara başlanmıştır. Mezarın temizlenmesi sırasında üç adet Stelin mezar yapımında kullanıldığı görülmüştür. 28 yıllık bir aradan sonra 1988 yılındaTomris Bakır tarafından yeniden başlatılan kazılar 2008 yılına kadar kesintisiz devam etmiştir. Bu ikinci dönem kazılarında ise Daskileion'da Ahameniş'in yanı sıraFrig veLid kültürlerinin de varlığına işaret eden önemli yapı kalıntıları ve eserler ortaya çıkarılmıştır. 2009 yılından günümüze değinKaan İren başkanlığında kazılara devam edilmektedir.
Daskileion'da Troya gibi erken dönem yerleşimlerinin olduğu kenttir.[3] 1990 yılından itibaren ele geçenepigrafik ve arkeolojik buluntular burada birFrig yerleşimi bulunduğuna işaret etmektedir.Frig dilinde yazıtlar, MÖ 8. yüzyıl sonlarına ait birKibele tapınak modeli, kült eşyaları ve çok miktarda bezemeli vegraffitolu seramik eserler Friglerin buradaki varlığını kanıtlamaktadır.
2007-2009 yılları arasında tepenin en yüksek yerinde, Kült Yolu olarak adlandırılan alanda yapılan kazılarda anakayaya oyulmuş adak çukurları ile karşılaşılmıştır. Bu çukurların içerisinden Frig uygarlığına ait çok sayıda ağırlık ve tam kap ele geçmiştir. Bu kapların çoğuGordion kazılarından ele geçen seramiklerle benzerlik göstermektedir.Daha da ötesi, ele geçen graffitolu seramiklerden Friglerin Daskileion'daki varlığının sadece kendi dönemleri ile sınırlı olmadığı anlaşılmaktadır. En önemli kanıtlardan biri,satrapMegabatis Dönemi'ne tarihlenen bir kyliks ayağı altındaki “vanaks” yazısıdır. “Vanaks” Frig dilinde “kral” anlamına gelmektedir ve burada olasılıkla satrapı kastetmektedir. Bu yazıt sayesinde, Ahameniş Dönem'de de Frig halkına ait bir grubun buradaki varlığını sürdürdüğü tespit edilmiştir.
Daskileion'da Frig yerleşiminin tespit edilmesi arkeoloji dünyası için çok önemli bir keşiftir. Bu durum, bölgenin antik yazarlar tarafından neden “Hellespontine Phrygia” olarak adlandırıldığını açıklamakla kalmayıp aynı zamandaFriglerin Anadolu’daki yayılımlarınınKütahya-Eskişehir sınırının daha da batısına ve kuzeye kaydığını ortaya koymuştur.
Lidya uygarlığına ait yerleşim kalıntıları da yine Kült Yolu olarak adlandırılan alanda yoğunlaşmaktadır. Ahameniş evresinin hemen altında yer alanLidya tabakaları özellikle son yıllarda çok önemli buluntular vermiştir. Burada yaklaşık 10 m2'lik bir alana yayılmış olan biryangın tabakası tespit edilmiştir. MÖ 550-540 yıllarına tarihlenen bu yangın tabakasıPerslerin kente gelişi ile aynı zamana denk gelmektedir. Bu durum Perslerin kenti savaşarak ele geçirmiş olduğunu göstermektedir. Söz konusu yangın tabakası içerisinden, olasılıkla dinsel bir sahneyi betimleyen çok sayıda altın ve gümüş figür geçmiştir. İnsan figürlerinden bir tanesinin bir rahibi, diğerlerinin de kimliği saptanamayan bir tanrıçayı ya da tanrıçaları temsil ettiği sanılmaktadır. Gümüşten yapılmış hayvan figürleri ise muhtemelen sunu hayvanlarını temsil etmektedir.
Bu buluntuların yanı sıra Lidya Dönemi'ne ait çok sayıda tam kap ve kaliteli Lidya seramikleri,höyüğün genelinden ele geçmektedir. Mimari kalıntılar açısından, Kült Yolu alanındaki Lidya mekanlarının yanı sıra Akurgal kazıları sırasında ortaya çıkarılmış ve sadece en alt taş blokları korunmuş olan sur kalıntısının Lidya kentini çevreleyen sur olduğu sanılmaktadır.
Ahameniş Dönemi mimarisine ilişkin sağlam korunabilmiş en önemli kalıntı, tepenin güneybatı bölümünde, Kuş Gölü'ne hâkim bir noktada bulunan “Kült Yolu” ve onun etrafında barındırdığı yapı kompleksidir. Erken Ahameniş Dönemi'ne tarihlenen ve ortasında yer alan kanalla ikiye ayrılan bu yol birapsisle son bulmaktadır. Bu yol, Tomris Bakır tarafındanateş kültüyle ilgili törenlerin yapıldığı kutsal bir yol olarak yorumlanmaktadır. Nitekim, plastik eserler üzerinde yer alan sahnelere de baktığımızda Perslerin Daskileion'da dinî ibadetlerini geçekleştirdiği anlaşılmaktadır. Özellikle şu andaİstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunan iki kabartmalı blok üzerinde yer alan rahip ve soylu tasvirleri, burada ateş ibadetlerinin ve kurban törenlerinin yapıldığını göstermektedir.
Daskileion'un bir Ahameniş Dönemi satraplık merkezi olduğuna dair en önemli buluntular Akurgal kazıları sırasında ele geçmiş olan “bulla” lardır. Bulla terimi, antik dönemde güvenli iletişimi sağlamakta kullanılanmühür baskıları için kullanılmaktadır. Devletler arasındaki yazışmalarda kullanılanpapirüsler bullalar ile mühürlenir ve bu sayede başka bir kişinin yazıyı açıp okuması engellenmiş olurdu. Daskileion Anadolu'da bulla bulunmuş az sayıdaki yerleşimden biridir, çünkü bullalar pişmemiş topraktan yapılmaktadır ve bu yüzden günümüze kadar ulaşmaları zordur. Daskileion'daki bullalar ise bir yangın tabakasından ele geçmiş olup bu sayede günümüze kadar korunabilmiştir. Bullaların esas önemi üzerinde barındırdığı yazılardan ve sembollerden ileri gelmektedir. Daskileion bullalarındaAramica,Eski Persçe veYunanca yazıtlar saptanmıştır. Bunun yanı sıra kuş tasvirleri ve av sahneleri yer almaktadır ki bunlar da Daskileion Paradeisos'unda yaşayan kuşları ve yapılan avları anlatıyor olmalıdır. Pers soyluları tarafından kullanıldığı bilinen çok sayıdaki jasper tabak ve az sayıda korunmuş olanDareikos veSyglos sikkeleri, buradaki Pers yaşantısının diğer önemli kalıntılarıdır.
PersçedePairidaoza olarak ifade edilen Paradeisos “bir kralın ya da devlet büyüğünün sahip olduğu, onun resmen kurdurduğu, koruduğu ve bakımını üstlendiği etrafı çevrili park” demektir. Pers geleneğinde krala bağlı bütün yöneticilerin, “Imitatio regis” yani “kralı taklit etme” kapsamında bir yaşam sürdürmek durumunda olduğu bilinmektedir. Daskileion, hemen yanında bulunan Manyas Kuş Gölü ile bu geleneğin yaşatılması için en uygun konuma sahiptir. Hatta Daskileion'un bir satraplık merkezi olarak tayin edilmesinde bile bu durumun etkisi olduğu söylenebilir.
Antik yazarlardanKsenofon’un belirttiği üzere, valiI. Farnabazos’un sarayı ve köylerin etrafını ünlü av alanları kaplamaktaydı. Bu av alanlarının bir kısmının etrafı çevrilmişti. Ayrıca bölgeyi boydan boya kat eden nehirde (bugünkü Karadere) her türlü balık ve gölde (bugünkü Manyas Gölü) avlanmak için çok çeşitli yaban kuşları bulunuyordu. Ksenofon,Hellenika’nın başka bölümlerinde Paradeisos’un bir park olarak nitelendirildiğini satrap Pharnabazos’un ağzından aktarmaktadır. Pharnabazos aslında buradaSpartalı komutanAgesilaos’un kenti tahrip etmesinden sonra duyduğu üzüntüyü dile getirmektedir. “Şimdi görüyorum ki babamdan bana miras olarak kalan saraylarla birlikte, mutluluğu tattığım ağaçlarla ve av hayvanlarıyla dolu olan park tahrip oldu ve yandı.”
Helenistik Dönem kalıntıları, Daskileion'un bu dönemde de önemli bir merkez olarak varlığını sürdürdüğünü göstermektedir. Özellikle “İncili Duvar” olarak adlandırılan teras duvarı bu dönemin en güzel mimari örneklerinden biridir. Duvarın yapımında daha önceki dönemlere ait olan bazıdevşirme bloklar kullanılmıştır. Üzerinde incelikle işlenmişinci veyumurta dizilerinin yer aldığı bu blokların, orijinalinde Ahameniş Dönemi satraplık sarayına ait olduğu sanılmaktadır.
Son yıllarda tepenin doğu yamacında yapılan kazılarlamermer veandezit bloklarla döşenmiş bir yol ortaya çıkarılmıştır. Bu yol Helenistik Dönem'de kente girişi sağlayan yoldur ve tepeye ulaştığı noktada ele geçen çok sayıda çivi ve çürümüş ahşap parçaları giriş kapısının burada olabileceğini göstermektedir. Bu yolBizans Dönemi’nde de kullanılmış ve bu dönemde giriş kapısı yolun daha aşağısına taşınmıştır.
Tepenin içerisinde yer alan yapıların yanı sıra höyüğün çevresinde yaklaşık 2 km lik bir alana yayılmış durumda çok sayıdatümülüs mezar yer almaktadır. Bu tümülüslerden bazıları Tomris Bakır döneminde kazılmış ve restore edilmiştir. Kösemtuğ Tümülüsü, Anadolu'daki tümülüsler arasındamezar odası iyi korunmuş olan az sayıdaki tümülüsten biridir. MÖ 4. yüzyılın 2. yarısına tarihlenen bu mezarınMakedonyalı bir komutana ait olduğu düşünülmektedir. Tümülüsteki en dikkat çekici keşiflerden biri; dromosun duvarlarında kullanılmış devşirme bir blok taş üzerinde yer alan Frig yazıtıdır.
OpenStreetMap'teDaskileion ile ilgili coğrafi veriler 
| Otorite kontrolü |
|
|---|
