Cüneyt Arkın | |
|---|---|
 Cüneyt Arkın, 1965 | |
| Doğum | Fahrettin Cüreklibatır 7 Eylül 1937(1937-09-07) Karaçay,Odunpazarı,Eskişehir,Türkiye |
| Ölüm | 28 Haziran 2022 (84 yaşında) Ulus,Beşiktaş,İstanbul,Türkiye |
| Ölüm sebebi | Kalp durması |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı,İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi |
| Meslek | Oyuncu · yapımcı · senarist · yönetmen |
| Etkin yıllar | 1964-2021 |
| Evlilik | |
| Çocuk(lar) | Filiz Cüreklibatır Murat Arkın Kaan Polat Cüreklibatır |
| Ödüller | Altın Portakal Film Festivali En İyi Erkek Oyuncu 1969 –İnsanlar Yaşadıkça 1976 –Mağlup EdilemeyenlerTüm Liste |
| Resmî site | cuneytarkin.com.tr |
| İmza | |
 | |
Cüneyt Arkın, asıl adıylaFahrettin Cüreklibatır (7 Eylül 1937,Eskişehir - 28 Haziran 2022,İstanbul),Türkdoktor,oyuncu,senarist,yapımcı veyönetmendir. Arkın, 1963-2021 yılları arasında 330sinema filmi,dizi vetiyatro oyununda rol aldı.Yeşilçam'ın dört yapraklı yoncasıTürkan Şoray,Fatma Girik,Hülya Koçyiğit veFiliz Akın ile çevirdiği birçok aşk filminde başrolü paylaştı ve yakışıklı esas jön rollerine hayat verdi. Arkın;Malkoçoğlu,Kara Murat veBattal Gazi gibi birçok tarihî filmde "yenilmez kahramanı" ve toplumsal filmlerin "iyi kalpli", "yiğit direnişçisi", "yardımsever" ve "adaletli" karakterlerini canlandırdı. AralarındaDeli Şahin,Dünyayı Kurtaran Adam,Gırgır Ali veSon Kahramanlar gibi birçok filmin senaristliğini ve yönetmenliğini üstlenen Arkın;Küskün Çiçek,Vatandaş Rıza veKartal Murat gibi filmlerin yapımcısı olarak yer aldı.
Medrano Sirki dahil birçok sirkte çalışan Arkın, binicilik vekaratede uzmanlaştı ve burada öğrendiği teknikleri sinemada kullandı.Dublör kullanmadığı için tehlikeli sahnelerde pek çok kez kemikleri kırıldı, omuriliği zedelendi ve sakatlandı.[1] Şair ve yazarCemal Süreya'ya göre Arkın, "İpekyolu'nunSuperman'i" ve Fransız oyuncuJean Marais'inFantoma dizisindeki yansıması idi.Halit Refiğ için ise, "İlk filmlerindeAlain Delon, aksiyon filmlerde ise Avrupalılar ve kendi içinBurt Lancaster'a benziyordu".[2] İlk kez 1969 yılındaİnsanlar Yaşadıkça filmi ile6. Altın Portakal Film Festivali'ndeEn İyi Erkek Oyuncu Ödülü'ne layık görüldü. 1972 yılındaYaralı Kurt filmi ileAdana Altın Koza Film Festivali'ndeEn İyi Erkek Oyuncu Ödülünü kazandı. 2021 yılında sinema kategorisindeCumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'ne değer görülen Arkın, 28 Haziran 2022 tarihinde İstanbul'da 84 yaşında öldü veZincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
Fahrettin Cüreklibatır,[3] 7 Eylül 1937 tarihindeEskişehir'inKaraçay köyünde doğdu.[4][5][6] BabasıTürk Kurtuluş Savaşı'na katılmış Hacı Yakup Cüreklibatır olan Fahrettin, yoksul bir ailede büyüdü.[7] Lise öğreniminiEskişehir Atatürk Lisesinde tamamladı. Buradaki sınıf arkadaşlarından birisiYılmaz Büyükerşen'di. 1961 yılındaİstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesinden mezun oldu.[8]
Cüreklibatır soyadı birleşik bir kelime olarak C/Y dönüşümüyle,Cürekli > Yürekli ve ikinci olarakBatur/Batır (bahadır, yiğit) sözcüklerinin birleşmesinden oluşmaktadır. İlk kelime mecazi anlamıyla dikkate alındığında "korkusuz yiğit" manasına sahiptir. Ses dönüşümleri, memleketi olan Eskişehir'deki Kırım-Tatar kökenli toplulukların dillerinden kaynaklanmaktadır.[9] Gazeteci Vecdi Benderli,Cüneyt Gökçer'denCüneyt; Ramazan Arkın'danArkın isimlerini alıp "Cüneyt Arkın" ismini yarattı ve Fahrettin Cüreklibatır artıkTürk sinemasında bu isimle anıldı.[10]
MemleketiEskişehir'de, yedek subay olarak askerliğini yaparken,Göksel Arsoy'un başrol oynadığı 1963 yapımŞafak Bekçileri filminin çekimleri sırasında yönetmenHalit Refiğ'in dikkatini çekti. Askerliğini bitirdikten sonraAdana ve civarında doktorluk yaptı. 1963 yılındaArtist dergisinin yarışmasında birinci oldu. Doktorluk kadrosu alamayan ve ekonomik zorluklar çeken Cüneyt Arkın, 1963'te Halit Refiğ'in teklifiyle sinema oyunculuğuna başlayarak iki yıl içinde en az otuz filmde oynadı.[11]
1964 yılında oynadığıGurbet Kuşları filminin finalindeki kavga sahnesi, Arkın'ın kariyerinde bir kırılma noktası oldu. Bir süre daha duygusal-romantik jön karakterlerini canlandırdıktan sonra yine Halit Refiğ'in önerisiyle aksiyon filmlerine yöneldi. Bu dönemde İstanbul'a gelenMedrano Sirki'nde altı ay süreyle akrobasi eğitimi aldı. Burada öğrendikleriniMalkoçoğlu veBattalgazi serilerinde beyaz perdeye aktararak Türk sinemasına daha önce hiç örneği olmayan bir tarz getirdi.[12] Kısa sürede avantür filmlerin en aranan oyuncusu hâline geldi. Romantik filmlerle başladığı sinema yaşantısını hareketli filmlerle sürdürse de birçok farklı türde karaktere can verdi. Kariyeri boyuncawesterndenkomediye, macera filmlerinden toplumsal filmlere kadar değişik türde filmler çekti. ÖzellikleMaden (1978) veVatandaş Rıza (1979) filmleri, Cüneyt Arkın'ın kariyerinde özel bir yer kaplar.[11]
12 Mart dönemi sırasında,4. Altın Koza Film Festivali'nde (1972) jürinin ilk oylamasındaYılmaz Güney'iBaba filmindeki rolüyle en iyi erkek oyuncu seçilmesine rağmen daha sonra siyasi baskılarla Yılmaz Güney'in yerine, ilk oylamadaYaralı Kurt filmindeki performansıyla ikinci olan Cüneyt Arkın'ı en iyi erkek oyuncu seçti. Bu karara tepki gösteren Arkın ödülü reddetti.[13] Cüneyt Arkın sinemasına ayrı bir renk getiren, yönetmenliğiniÇetin İnanç'ın yaptığı 1982 tarihliDünyayı Kurtaran Adam zamanla bir kült film hâline geldi. 1980'li yıllardaÖlüm Savaşçısı,Kavga,Sürgündeki Adam veİki Başlı Dev gibi aksiyon filmlerinden sonra, 1990'lı yıllarda da polisiye dizilere yöneldi.
Cüneyt Arkın,binicilik vekaratede uzman sporcu unvanına sahiptir.[14] Oyunculuğun yanı sıra televizyon izlenceleri sunmuş ve kısa bir süre gazetelerde sağlıkla ilgiliköşe yazarlığı da yapmıştır. 2009 yılında omurgasındakisinir sıkışmasından dolayı yaklaşık üç ay hastanede tedavi gördü.[15]
Türk milliyetçisi kimliğiyle tanınan Cüneyt Arkın'a2002 genel seçimlerindeAnavatan Partisi'nden Eskişehir milletvekili adayı olması içinMesut Yılmaz tarafından teklif götürüldü.[16]20 Ekim 1991 genel seçimlerinde Anavatan Partisi'nden Eskişehir'de dördüncü sıradan milletvekili adayı olmuş ancak seçilememiştir.[17] Sonraki yıllarda iseİşçi Partisi adına düzenlenen ve bir grup bilim insanı, aydın ve sanatçının katıldığıİşçi Partisi Hükümeti’nde Göreve Hazırız kampanyasına katılarak yeniden siyaset sahnesinde adını duyurdu.[18]
Cüneyt Arkın ilk evliliğini 1962[19] yılında kendi gibi doktor olan sınıf arkadaşı Güler Mocan ile yaptı. 1966 yılında kızları Filiz doğdu. Cüreklibatır'ın yeni gelişen sinema oyuncusu kariyeri nedeniyle evlilikleri uzun sürmedi.[20]
1968 yılındaCüneyt Arkın olarak sahne adını aldı ve bir çini fabrikası sahibi olan varlıklı bir ailenin kızı Betül Işıl ile tanıştı.İsviçre'de bir üniversite mezunu olan Işıl, o sırada uçuş görevlisi olarak çalışıyordu. Cüneyt Arkın, 1968 yılında boşandıktan bir yıl sonra 1969'da Betül (Işıl) Cüreklibatır[3] ile nişanlandı, 1970'te evlendiler ve 1971'de boşandılar. Kısa süre sonra yeniden evlendiler ve bu evlilikten de Kaan veMurat adlarında iki çocuğu oldu.[21][22] Kızı bir şirkette genel müdürlük yapan Arkın'ın oğullarından Murat da dizilerde oyunculuk yapmaktadır.[23] Arkın, 1960'ların sonu ve 1970'li yılların başında ciddialkolizm sorunlarıyla boğuştu. Çokçaalkolizm tedavisi gördü.Alkolizm problemi; 1960'lı yıllarda kişisel yaşamının dışında, kariyerine de önemli ölçüde zarar verdi. Arkın,alkolizmin pençesinden kurtulduktan sonra ileriki yıllarda; alkol, uyuşturucu ve gençliğin sorunları konulu sayısızkonferans vermiş, bunlarla ilgili teşekkür beratları ve onur ödülleri almıştır.[24]
Cüneyt Arkın, 28 Haziran 2022 tarihinde geçirdiğikalp durması rahatsızlığı sonucuİstanbul,Beşiktaş ilçesiUlus'ta bulunanLiv Hospital Hastanesi'nde 84 yaşında öldü.[25] Ölümü üzerine 30 Haziran 2022 tarihindeAtatürk Kültür Merkezi'nde tören düzenlendi.[26] Tören sonrası Arkın'ın cenazesiTeşvikiye Camii'nde kılınan cenaze namazının ardındanZincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[27]
Cüneyt Arkın, 300 sinema ve film, 16 dizi ve 2 tiyatro oyunu olmak üzere toplam 318 yapımda rol almıştır. Usta aktör Cüneyt Arkın'ın yaptığı dizilerin en uzun ömürlüsü, 3 sezon 101 bölüm boyunca yayınlananTGRT yapımıBizim Ev dizisi olmuştur.
| Marka | Ürün | Kaynak | Not |
|---|---|---|---|
| Plastherm | Plastherm Boru Reklamı | [28] | |
| Platin Isı - Plastik Boru Fabrikası Reklam | [29] | ||
| Plastherm Pencere Reklamı - Cüneyt Arkın Reklam Filmi | [30] | ||
| Turkcell | Kara Murat Benim! | [31] | |
| Tercüman | Cüneyt Arkin Tercüman Reklam Filmi Almanya | [32] | |
| Manas Evleri (Güner İnşaat) | Battal Gazi Cüneyt Arkın Reklam Filmi | [33] | |
| Coca Cola | Cüneyt Arkin Coca-Cola Tadında Serinlik | [34] | |
| Brrr Tadında Serinlik (2008, Türkiye) | [35] | ||
| Garanti Bankası | Cüneyt Arkın Flexi Polis Reklamı | [36] | |
| Türkiye Gazetesi | Türkiye Gazetesi Kupon Reklamı | [37] | |
| İhlas Holding | Cüneyt Arkın Kia Capital 1500 Reklamı | [38] | |
| Kia İhlas Motor Reklamı (Cüneyt Arkın bonuslu) | [39] | ||
| Alo | Cüneyt Arkın ile Alo Nostaljisi | [40] | |
| Springday | Springday Cüneyt Arkın Eşliğinde | [41] | |
| Bioxcin | Bioxcin Kaan, Murat ve Cüneyt Arkın "Saçlarınız Dökülmesin" Reklamı | [42] | Murat Arkın ve Kaan Polat Cüreklibatır ile oynadı |
| Cüneyt Arkın Laboratuvar Bioxcin Reklamı | [43] | ||
| Kalkavan Film | Kalkavan Film Video kaset Reklamı | [44] | |
| Cevher Özden | Banker Kastelli Reklamı | [45] | Fikret Hakan,İzzet Günay,Selma Güneri,Ekrem Bora oynadı |
| Teleon | Cüneyt Arkın Teleon Tanıtım Reklamı | [46] | |
| Media Star | Cüneyt Arkin Media Star Reklami | [47] | |
| Polisan | Natural Flex Cüneyt Arkın Reklamı | [48] | |
| Ark Prodüksiyon | Cüneyt Arkın Ark Prodüksiyon Tanıtım Reklamı | [49] |
| Yıl | Ödül töreni | Kategori | Aday gösterilen çalışma | Kaynak | Sonuç |
|---|---|---|---|---|---|
| 1963 | 1963 Artist Mecmuası, Artist Yarışması | "1.'lik Ödülü" | [50] | Kazandı | |
| 1969 | 6. Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu Ödülü | İnsanlar Yaşadıkça | [51] | Kazandı |
| 1972 | 4. Altın Koza Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu Ödülü | Yaralı Kurt | [52] | Kazandı |
| 1976 | 13. Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu Ödülü | Mağlup Edilemeyenler | [51] | Kazandı |
| 1999 | Altın Portakal Film Festivali | Yaşam Boyu Onur Ödülü | [53] | Kazandı | |
| 2013 | Engelsiz Yaşam Vakfı Ödülleri | Yaşam Boyu Meslek ve Onur Ödülü | [54] | Kazandı | |
| Sinema Onur Ödülü | 18. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri | [55] | Kazandı | ||
| 2013 Yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü | Kültür ve Sanat Büyük Ödülü | [56] | Kazandı | ||
| 2018 | 25. Uluslararası Adana Film Festivali | Yaşam Boyu Onur Ödülü | [57] | Kazandı | |
| 2021 | Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü | Kültür ve Sanat Büyük Ödülü | [58] | Kazandı | |
| Yıl | Yapıt | Yayın | Kaynak | ISBN |
|---|---|---|---|---|
| 2001 | Adını Unutan Adam | Kabalcı Yayınevi | [59] | ISBN 978-9758240364 |
| 2014 | Fakir Gencin Hikayesi | Epsilon Yayınevi | [60] | ISBN 978-9944828307 |
| 2022 | Benim Kahramanım Türk Halkıdır | Kırmızı Kedi Yayınevi | [61] | ISBN 978-6254180767 |
| Ödüller | ||
|---|---|---|
| Altın Portakal | ||
| Önce gelen: Fikret Hakan (Ölüm Tarlası) | En İyi Erkek Oyuncu 1969 İnsanlar Yaşadıkça | Sonra gelen: Yılmaz Güney (Bir Çirkin Adam) |
| Önce gelen: Erkan Yücel (Endişe) | En İyi Erkek Oyuncu 1976 Mağlup Edilemeyenler | Sonra gelen: Kemal Sunal (Kapıcılar Kralı) |
