Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Brunei

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Brunei
بروني دارالسلام
Brunei Barış Ülkesi Devleti
Negara Brunei Darussalam
Slogan
"الدائمون المحسنون بالهدى"
"Sentiasa berbuat kebajikan dangan petunjuk Allah"
"Her zaman Allah'ın hizmetinde ve rehberliğinde"
Millî marş
Allah Peliharakan Sultan
Allah Sultan'ı korusun  (çeviri)
Brunei haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Bandar Seri Begawan
4°53′K114°56′D / 4.883°K 114.933°D /4.883; 114.933
Resmî dil(ler)Malayca (Bahasa Melayu)[1]

Resmî AlfabeMalay alfabesi
DemonimBruneyli
HükûmetİslamiMonarşi
• Sultan
Hassanal Bolkiah
• Veliaht Prens
Al-Muhtadee Billah
Tarihçe 
14. yüzyıl
• Birleşik Krallık'tan bağımsızlık
1 Ocak 1984
• Su (%)
8,6
Nüfus
• 2019 tahminî
459.500[2] (175..)
• Yoğunluk
72,11/km2 (134.)
GSYİH (SAGP)2020 tahminî
• Toplam
28,470 milyar $[3] (131.)
• Kişi başına
61.816 $[3] (8..)
GSYİH (nominal)2019 tahminî
• Toplam
10,647 milyar $[3] (139.)
• Kişi başına
23.117 $[3] (32.)
İGE (2019)azalış 0.838[4]
çok yüksek · 47.
Para birimiBrunei Doları (BND · $)
Zaman dilimiUTC+8
Trafik akışısol
Telefon kodu+6731
İnternet alan adı.bn
  1. Aynı zamandaDoğu Malezya'dan 080

Brunei, resmî adıylaBrunei Ülkesi, Barışın Ülkesi[5] veyaBruney Darüsselam[6] (Malayca:Negara Brunei Darussalam,Cavi: نڬارا بروني دارالسلام‎), Güneydoğu Asya'dakiBorneo adasında yer alan sultanlık. Ülkenin tek komşusuMalezya'dır. BaşkentiBandar Seri Begavan'dır. İslami monarşi ile yönetilen ülkenin resmî diliMalaycadır. Ülkenin gelir kaynaklarının başında doğal gaz ve petrol vardır. Ülke ekonomisi Sultan'ın veShell'in elindedir.Katar'dan sonraGSMH ölçütüne göre dünyanın en zengin ikinci ülkesi olarak kabul edilmektedir.

Brunei SultanıHassanal Bolkiah dünyanın en zengin isimleri arasında yer alır.

Brunei haritada görünümü
Brunei haritada görünümü

Coğrafya

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Brunei coğrafyası
Brunei'nin topoğrafya haritası

BruneiGüneydoğu Asya'da yer alanBorneo adasında konumlanmıştır. Ülkenin toplam yüzölçümü 5.765 km2 olup birbirleriyle kara bağlantısı olmayan 2 adet parçadan oluşur. Nüfusun büyük kısmı batıdaki parçada yaşamaktadır.Güney Çin Denizi'ne 161 km kıyısı bulunan ülkenin tek kara komşusu 381 km'lik sınırı ileMalezya'dır. Brunei yaklaşık 500 km2 karasal suya sahiptir,münhasır ekonomik bölgesinin büyüklüğü ise 200-deniz-mili (370 km; 230 mi) olmaktadır.[7]

Brunei,Köppen iklim sınıflandırmasına göretropikal yağmur ormanı iklimine (Af) sahiptir. Ülkenin büyük kısmıova cinsi tropik yağmur ormanıekolojik bölgesi içindedir, ancak iç kesimlerdedağ cinsi yağmur ormanları vardır.[8]

Demografi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Brunei demografisi

2014 verilerine göre etnik açıdan ülke nüfusunun %65,7'siMalay, %10,3'üÇinli, %3,4'ü yerli halk, %20,6'sı ise diğer küçük etnik gruplara mensuptur.[9] Malay terimi ülkede yer alanBrunei,Tutong,Belait,Dusun,Murut,Kedayan veBisaya adlı yerli grupları kapsamakta olupBumiputera olarak adlandırılan bu gruplara devlet tarafından özel ayrıcalıklar tanınmaktadır. Ülkede yabancı göçmen sayısı fazladır.[7][10]

Resmî din olan İslam, özellikle deSünniŞafii İslam %80'i aşkın inanan oranıyla ülkedeki baskın dindir.Budizm veHristiyanlık her biri için yaklaşık %7 olmak üzere ülkedeki diğer büyük dinlerdir. Yerli dinler gibi diğer dinlere inananlar veya dinsiz kişiler toplumun %5'ini oluşturmaktadır.[7]

Ana madde:Brunei'nin dilleri

Ülkenin resmî diliStandart Malayca olmasına rağmen halk tarafından Standart Malaycadan farklı olanBrunei Malaycası konuşulmaktadır. Çinli azınlıklar çeşitliÇin dilleri konuşmaktadır. İngilizce çoğunluk tarafından bilinmekte olup ülkede kullanılan başlıca iş dilidir.[11]

Ayrıca bakınız

[değiştir |kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^"Brunei Tourism". Tourismbrunei.com. 27 Mart 2010 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2009. 
  2. ^"Department of Economic Planning and Development - Population".www.depd.gov.bn (İngilizce). 11 Kasım 2016 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. 
  3. ^abcd"World Economic Outlook Database, January 2019".International Monetary Fund. 11 Kasım 2020 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  4. ^Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene(PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346.ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  5. ^"Brunei Darussalam". Brunei Darussalam Büyükelçiliği, Ankara. 3 Kasım 2015 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:1 Ocak 2021. 
  6. ^"ÜLKE İSİMLERİ VE TANIMLAMALARI LİSTESİ"(PDF). mfa.gov.tr. Şubat 2019. 29 Ocak 2020 tarihindekaynağından(PDF) arşivlendi. 
  7. ^abc"Brunei".CIA World Factbook. 2021. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağındanarşivlendi21 Aralık 2021. 
  8. ^"Brunei Darussalam Country Profile".UK Foreign & Commonwealth Office. 5 Ocak 2012 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2011. 
  9. ^Brunei Demographics Profile 2014. Brunei Government. 2015. 11 Temmuz 2015 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021. 
  10. ^Brunei Statistical Yearbook(PDF). s. 13. 7 Mart 2012 tarihindekaynağından(PDF) arşivlendi. 
  11. ^A.C.K. Ozog (1996). The unplanned use of English: The case of Brunei Darussalam. In P.W. Martin, C. Ozog & G. Poedjosoedarmo (Eds.),Language use & language change in Brunei Darussalam (pp. 156–66). Athens, Ohio: Ohio University Center for International Studies.

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'taBrunei ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
Yönetim
Genel bilgi
İş
Gezi
Vikigezgin'deBrunei ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
Egemen devletler
Sınırlı tanınan devletler
Bağımlı vediğer bölgeler
Avustralya
Birleşik Krallık
Çin Halk Cumhuriyeti
Bağımsız devletler
Bağımlı topraklar
Avustralya
Birleşik Krallık
Yeni Zelanda
Üyeler
Gözlemci ülkeler
Gözlemci kuruluşlar
1Kıbrıs Türk Devleti olarak.
Üyeler
Gözlemciler
Zirveler/Forumlar
İlgili maddeler
Günümüzde bağlı bölge
Eski bölge
Avrupa
1 1800'de Britanya himayesine giren Malta, 1813'te kraliyet kolonisi statüsüne getirildi, 1964'te ise bağımsızlığını kazandı.
2 1809'da Britanya hâkimiyetine girmeye başlayan İyon Adaları, 1815'te Britanya himayesi altında ayrı bir devlet oldu.
Kuzey Amerika
16. ve 17. yüzyıllar18. yüzyıl19. ve 20. yüzyıllar
  • 1Newfoundland, 1907'de koloni olmaktan çıkarak dominyon statüsüne geldi. 1934'te özerklik kazansa da 1949'da Kanada'ya katılana kadarhukuken dominyon olarak kaldı.
  • 2 1686'da New England Dominyonu'nun bir parçası olan Plymouth Kolonisi, 1689'da bu yapının varlığının sonlandırılmasıyla tekrar kuruldu. 1691'de ise Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne dahil edildi.
  • 3 Maine, 1658'de Massachusetts Körfezi'nin bir parçası oldu.
  • 4 Barbados, Grenada, Saint Vincent, Tobago ve Trinidad: 1833'te kurulan Rüzgârüstü Adaları kolonisinin bir parçası oldu. Dominika ise 1940'ta dahil edildi.
  • 5 Antigua, Anguilla, Barbuda, Montserrat, Nevis, Saint Kitts ve Virjin Adaları; 1671'de oluşturulan Rüzgâraltı Adaları kolonisi altında birleştirildi.
  • 6 Connecticut, Massachusetts Körfezi, New York ve Rhode Island kolonileri; 1686'da kurulan New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da 1689'da bu yapının varlığının sona ermesiyle birlikte tekrar kendi yönetimlerine sahip oldu.
  • 7 1641'de Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne dahil edilen New Hampshire Kolonisi, 1679'da tekrar ayrı bir yönetime kavuştu. 1686'da New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da bu yapının varlığının 1689'da sona ermesiyle bir kez daha ayrı bir yönetim elde etti.
  • 8 Carolina, 1712'de Güney Carolina ve Kuzey Carolina olmak üzere ikiye ayrıldı.
  • 9 Saybrook 1644'te, New Haven ise 1664'te Connecticut'un bir parçası oldu.
  • 10 Brunswick, Kanada ve Yeni İskoçya; 1867'de birleştirilerek Kanada Dominyonu kuruldu.
  • 11 Barbados, Jamaika, Rüzgâraltı Adaları, Rüzgârüstü Adaları ile Trinidad ve Tobago, 1958 yılında kurulan Batı Hint Adaları Federasyonu'na katıldı. Jamaika 1961'de, Trinidad ve Tobago ise 1962'de federasyondan ayrılarak bağımsız oldu.
  • 12 New Jersey, 1675'te Batı New Jersey ile Doğu New Jersey olarak ayrıldı. Bu iki yapı, 1686'da kurulan New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da bu yapının varlığının 1689'da sonlanması sonrasında tekrar kendi yönetimlerini elde ettiler. 1702'de ise bir kez daha birleşerek New Jersey tekrar kuruldu.
  • 13 Rüzgâraltı Adaları, 1816'da; Antigua (Antigua, Barbuda ve Montserrat) ile Saint Kitts (Anguilla, Saint Kitts, Nevis ve Virjin Adaları) olmak üzere iki koloniye ayrıldı.
  • 14 Antigua, Dominika (1940'ta Rüzgârüstü Adaları kolonisine dahil oldu) ve Saint Kitts kolonileri, 1871'de tekrar kurulan Rüzgâraltı Adaları kolonisinin bir parçası oldu.
  • 15 Quebec, 1791'de Aşağı Kanada ve Yukarı Kanada olarak ikiye ayrıldı.
  • 16 Aşağı Kanada ile Yukarı Kanada, 1841'de Kanada adı altında birleştirildi.
  • 17 Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hak iddiası mevcut.
  • 18 1931'de Kanada ve diğer Britanya dominyonları özyönetim kurdular.
Güney Amerika
Afrika
17. ve 18. yüzyıllar19. yüzyıl20. yüzyıl
Asya
17. ve 18. yüzyıllar19. yüzyıl20. yüzyıl
Okyanusya
18. ve 19. yüzyıllar20. yüzyıl
Antarktika ve Güney Atlas Okyanusu
  • 142009'dan bu yanaSaint Helena, Ascension ve Tristan da Cunha bölgesinin bir parçası olan Ascension Adası (1922-) ve Tristan da Cunha (1938-) daha öncesinde Saint Helena bölgesine bağlı birer sömürgeydiler.
Trafik Akışının Sol Olduğu Ülkeler
Avrupa
Amerika
Asya
Afrika
Okyanusya
Bağımlı ülkeleritalik yazılmıştır.1TamamıAsya'da olmasına rağmen kültürel özellikleriAvrupa'ya benzediğindenAvrupa Birliği'ne üyedir.2Avrupa Birliği'ne üye.3Sınırlı tanınmış olan devlet.
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brunei&oldid=35769079" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp