| Boeing 737 Classic 737-300/-400/-500 | |
|---|---|
 TAROM Havayolları'na ait bir B737-300, Classic serisinin ilk ve en çok üretilen modeli. | |
| Ulusal köken |  ABD |
| Üretici | Boeing |
| İlk uçuş | 24 Şubat 1984 |
| Hizmete giriş | 28 Kasım 1984 (USAir ile) |
| Durumu | Üretim bitti |
| Ana kullanıcı | Utair Jet2.com |
| Üretim aralığı | 1981–2000[1] |
| Üretim sayısı | 1,988[1] |
| Gelişimi | Boeing 737 Original |
| Değişimleri | Boeing 737 Next Generation |
Boeing 737 Classic,Boeing tarafından üretilmiş olan birdar gövdeli uçak serisi. OrijinalBoeing 737'nin ikinci jenerasyonu. Gelişimine 1979 yılında başlandı. İlk varyasyon olan 737-300, ilk uçuşunu Şubat 1984'te gerçekleştirdi ve hizmete aynı yılın Kasım ayında girdi. Daha uzan olan 737-400, ilk kez Şubat 1988'de uçtu ve aynı yıl hizmete girdi. En kısa varyasyon olan 737-500 ise ilk uçuşunu Haziran 1989'da gerçekleştirdi ve 1990'da hizmete girdi.
Daha az yakıt tüketmesi için yüksek bypass oranına sahipCFM56 motorları kullanıldı ve uçuş sistemleri geliştirildi. 133,500–150,000 lb (60.6–68.0 t) arası olanazami kalkış ağırlığı ile 2,060 ila 2,375 nmi (3,815 ila 4,399 km) uçabiliyor. 102 ft (31 m) uzunlukta olan -500 modeli 737-200'e benziyor ve 110 ila 132 yolcu taşıyabiliyor. The 110 ft (33.4 m) olan -300, 126 ila 149 yolcu taşıyabilirken 120 ft (36.4 m) olan -400 ise 147 ila 168 yolcu taşıyabiliyor.
İlk çıktığında McDonnell Douglas tarafından üretilenMcDonnell Douglas MD-80 ile rekabet ediyordu.Airbus A320'nin üretilmeye başlanmasından sonra Boeing sunduğu uçakları güncellemek için737 Next Generation serisini geliştirdi ve -300/400/500 varyasyonlarını 737 Classic olarak tanımladı. 1984'te başlayan ve 2000 yılında biten üretim süreci sonrasında toplamda 1,988 uçak teslim edildi: 1,113 adet -300, 486 adet -400 ve 389 adet -500.
737-200'ün başarısı ardından Boeing, kapasite ve menzili artırmak istiyordu. Bunun için uçağa yeni geliştirmeler yapıldı ama aynı zamanda uçağın önceki 737 modelleri ile benzerliği korundu. Geliştirmeye 1979 yılında başlandı ve 1980 yılındakiFarnborough Airshow'da uçağın ilk özellikleri açıklandı.[1] Yeni seride yüksekyakıt verimliliği ve düşük ses sağlayanCFM56turbofan motorları kullanıldı. 737 modelinin gövdesiBoeing 707'den alındığı ve yere yakın olduğu için, motor üreticisi CFM International, motoru tam olarak kanadın altına değil de azıcık öne doğru yerleştirdi. Ayrıca motor aksesuarlarını motorun altına değil de yanına koydu. Böylece 737, benzersiz dairesel olmayan hava girişli bir motora sahip oldu.[1]
Aerodinamikleri geliştirmek için kanatta bir takım değişiklikler yapıldı. Kanat ucu 9 inç (23 cm) uzatıldı. Uçağın slatları veflapları geliştirildi.[1] Uçağınkokpitine opsiyonel olarak elektronik uçuş enstrümantasyon sistemi eklendi ve yolcu kabinindeBoeing 757'de de bulunan değişiklikler yapıldı.
Mart 1981'deUSAir veSothwest Havayolları 10 tane 737-300 siparişi verdi. 737 Classic serisinin ilk uçağı ilk uçuşunu Şubat 1984'te yaptı ve aynı yılın Aralık ayı Southwest Havayolları'na teslim edildi. Daha uzun olan 737-400,Piedmont Havayolları'nın Haziran 1986'da verdiği 25 uçaklık sipariş sonrası piyasaya sürüldü. İlk uçuşunu Şubat 1988'de yaptı ve aynı yıl Piedmont Havayolları ile hizmete girdi. Serinin son modeli 737-500 Southwest Havayolları'nın Mayıs 1987'de verdiği 30 uçaklık sipariş sonrası piyasaya sürüldü. 737-500, eskiyen 737-200'lerin yerine geçmesi ve 737 Classic ailesinin en uzun menzilli varyasyonu olması için tasarlandı. Uçak Haziran 1989'da ilk uçuşunu yaptı ve 1990'da Southwest Havayolları'na teslim edildi.
Boeing, 737 Classic serisinin motorunu tedarik etmesi içinCFM International'ı seçti. 737'nın kanatları, daha önceCFM56'yı kullanan uçaklardan yere daha yakın olduğu için birkaç modifikasyon mecburiydi. Pervane'nin çapı düşürüldü ve motor şanzımanı tam motorun altına değilde biraz arkasına konuldu. Bu değişiklik motora "hamsterkesesi" olarak adlandırılan benzersiz düz tabanlı şeklini verdi. Motorun gücüde bypass oranının düşmesinden dolayı 24000'den 20000 lbf'ye (107'den 89 kN'a) düştü.[2]
1980'ler süresince 737 Classic uçaklarıAmerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'daki havayolu şirketlerinden çok sayıda sipariş aldı. Toplam sipariş sayısı önceki 737 modellerini geçti. 1990'larda Boeing'in düzenli müşterisi olanUnited AirlinesAirbus A320'yi satın alınca, Boeing 737-400 modelini, yeni kanatlı, daha verimli ve daha uzun olan737-800'e geliştirmeye başladı.[3] 737 Classic'in üretimi bir süreliğine Next Generation ile aynı anda devam etti; ilk 737-700 Aralık 1996'da tamamlandı, son 737 Classic ise fabrikadan Şubat 2000'de çıktı.
737-300'ün prototipi Boeing'in Renton fabrikasından 17 Ocak 1984'te çıktı ve ilk uçuşunu 24 Şubat 1984'te yaptı.[4] 14 Kasım 1984'te uçuş sertifikasını aldıktan sonra USAir ilk uçağı 14 gün sonra, 28 Kasım'da teslim aldı.[1] 17 Aralık 1999'da ZK-NGJ tescilli son -300,Air New Zealand'a teslim edildi.[5] Yaklaşık 15 yıllık süreçte 1,113 737-300 üretilmiştir.
737-300 uçakları Aviation Partners Inc. tarafından üretilenkıvrık kanatlar ile iyileştirebilir. Bu kıvrık kanatlı uçaklara -300SP (Special Performance) adı verilmiştir.737 Next Generation ailesinde -300'ün yerini 737-700 aldı.
737-400 tasarımı, 737-300 ve757-200 arasında olan boşluğu doldurmak için 1985 yılında piyasaya sürüldü. -400,Airbus A320 veMcDonnell Douglas MD-80 ile rekabetteydi. 737-300'den 10 ft (3,05 m) daha uzundu ve 188 yolcuya kadar ulaşan bir kapasiteye sahipti.[6] -400 modelinde kalkış esnasında oluşabilecek bir kuyruk çarpmasından kuyruğu korumak için bir tampon bulunuyordu.[4] Prototip 26 Ocak 1988'de fabrikadan çıktı ve ilk uçuşunu 19 Şubat 1988'de gerçekleştirdi. Sertifikasyon süreci ardından 15 Kasım 1988'de Piedmont Havayolları ile hizmete girdi.[1]
Üretilen son iki 737-400, 28 Şubat 2000'deCzech Airlines'a teslim edildi. Bu iki uçak aynı zamanda üretilen son 737 Classic uçakları oldu.[7]737 Next Generation ailesinde -400'ün yerini 737-800 aldı.
.jpg)
737-400SF (Special Freighter), Boeing tarafından üretilen bir model değil, -400'ün kargo taşımacılığı amacı ile kullanılması için havayolunun kendi değiştirdiği versiyonudur. Yolcu taşımacılığı için kullanılan bir -400'ü 10 palet taşıması için kargo uçağına çeviren ilk havayoluAlaska Airlines'tır.[8] Havayolu aynı zamanda beş uçağıda yarı yolcu yarı kargo taşıyacak şekilde (Combi) düzenlemiştir. 737-400 Combi'ler 2017 yılında emekliliğe ayrılmıştır ve 737-700F ile değiştirilmişlerdir.[9]
.jpg)
737-500 modeli Classic serisinin en küçüğüdür. Müşteri talebi sonucu eskiyen 737-200'lerin yerine gelmesi için üretilmiştir. -500'ün tasarımı, 737-300'den daha az kapasite ile daha uzun ve daha ekonomik olmasını sağlıyor. -500'ün gövdesi -200'den 1 ft 7 in (48 cm) daha uzun ve 140 yolcu taşıyabiliyor.[6] Hemcam kokpit hem de daha eski mekanik kokpit opsiyonları mevcuttu.[4] CFM56-3 motoru, 737-200'ün kullandığı eski P&W motorlarından %25 daha fazla yakıt tasarrufu sağlıyor.[4]
737-500, 1987 yılında Southwest Havayolları'nın verdiği 20 uçaklık sipariş ile piyasaya sürüldü. İlk uçuşunu 30 Haziran 1989'da yaptı.[4] Sertifikasyon için bir adet prototip toplamda 375 saat havada kaldı[4] ve ilk uçak 28 Şubat 1990'da Southwest'e teslim edildi.[1] 737-500, Rus havayollarının favorisi olmuştur.Nordavia,Rossiya Airlines,S7 Airlines,Sky Express,Transaero,UTair veYamal Airlines gibi havayolu şirketleri eskimiş Sovyet yapımı uçaklarını filodan çıkartmak için çok sayıda ikinci el 737-500 satın almıştır.
737-500 modeli küçük boyutundan dolayı daha hızlı emekliye ayrılıyor. 737-300 uçakları ortalama 24 yıl kullanımdan sonra emekli olurken, -500'de bu sayı 21 yıl. 5 Eylül 2016'da Southwest 737-500 modeli ile son uçuşunu yaptı.[10]737 Next Generation ailesinde -500'ün yerini 737-600 aldı, fakat 737-600 sadece 69 sipariş ile pek popüler bir model olmadı.
Temmuz 2019 itibarı ile 692 adet 737 Classic uçağı hizmette. Bunların 297 tanesi -300, 261 tanesi -400 ve 134 tanesi -500 modeli.[11]
Çok sayıda ülke 737 Classic'i farklı nedenlerden dolayı kullanmaya devam ediyor.
| Tip | Toplam | 2000 | 1999 | 1998 | 1997 | 1996 | 1995 | 1994 | 1993 | 1992 | 1991 | 1990 | 1989 | 1988 | 1987 | 1986 | 1985 | 1984 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 737-300 | 1113 | 29 | 52 | 65 | 37 | 52 | 54 | 54 | 57 | 69 | 67 | 89 | 141 | 137 | 120 | 83 | 7 | |
| 737-400 | 486 | 2 | 9 | 33 | 33 | 21 | 13 | 32 | 68 | 82 | 56 | 63 | 57 | 17 | 15 | |||
| 737-500 | 389 | 4 | 31 | 34 | 18 | 24 | 35 | 30 | 79 | 90 | 44 | |||||||
| Toplam | 1988 | 2 | 42 | 116 | 132 | 76 | 89 | 121 | 152 | 218 | 215 | 174 | 146 | 158 | 152 | 120 | 83 | 7 |
Ocak 2021 itibarı ile kaza sonucu 64 tane 737 Classic uçağı hurdaya ayrıldı ve 1,298 kişi hayatını kaybetti.[18][19][20] Boeing tarafından yapılan 1959–2017 arasınaki yaşanan kazaları inceleme analizi sonucu Classic serisinin her milyon kalkışta 0.71 uçağın hurdaya ayrıldığı ortaya çıktı. Bu rakam Next Generation serisinde 0.17, Original serisinde ise 1.75 olarak açıklandı.[21]
.jpg)
| Tip | 737-300 | 737-400 | 737-500 |
|---|---|---|---|
| Kokpit ekibi | İki | ||
| İki sınıf | 126 (8F @ 36 in, 118Y @ 32 in) | 147 (10F @ 36 in, 137Y @ 32 in) | 110 (8F @ 36 in, 102Y @ 32 in) |
| Tek sınıf | 140 @ 32 in - 149 @ 30 in | 159 @ 32 in - 168 @ 30 in | 122 @ 32 in - 132 @ 30 in |
| Maksimum kapasite | 149 | 188 | 145 |
| Koltuk genişliği | 6'lı : 17 in (43.2 cm), 5'li : 19 in (48.3 cm), 4'lü : 21 in (53.3 cm) | ||
| Uzunluk | 109 ft 7 in (33.4 m) | 119 ft 7 in (36.4 m) | 101 ft 9 in (31.0 m) |
| Kanat[23] | Genişlik: 94 ft 9 in (28.9 m), Alan: 97.990 ft2 (9.104 m2), Eğim: 25°, Açıklık oranı: 9.17 | ||
| Yükseklik | 36 ft 6 in (11.1 m), Kabin: 84.2in (213.9 cm) | ||
| Fuselage width | 1.233 ft 7 in (376 m)[23] | ||
| Azami kalkış ağırlığı | 138,500 lb (62,820 kg) | 150,000 lb (68,040 kg) | 133,500 lb (60,550 kg) |
| Maksimumuçuş yükü | 37240 lb (16890 kg | 40240 lb (18250 kg | 32560 lb (14770 kg |
| Boş ağırlık | 72,360 lb (32,820 kg) | 76,760 lb (34,820 kg) | 70,440 lb (31,950 kg) |
| Yakıt kapasitesi | 5,311USgal (20,100L) | ||
| Kargo kapasitesi | 1,068 cu.ft (30.2 m³) | 1,373 cu.ft (38.9 m³) | 882 cu.ft (23.3 m³) |
| Kalkış mesafesi[a] | 7,500 ft (2,286 m) | 8,690 ft (2,649 m) | 8,630 ft (2,630 m) |
| Azami yükseklik[24] | 37,000 ft (11 m) | ||
| Hız | Maksimum: Mach 082 (47.278 kn; 87.560 km/sa)[24] Seyir hızı: Mach 0.745 (429.541 kn; 795.511 km/sa) | ||
| Menzil | 2,255 nmi (4,176 km)[b] | 2,060 nmi (3,815 km)[c] | 2,375 nmi (4,399 km)[d] |
| Motor x2 | CFM56-3C-1 | ||
| Kalkış gücü x2 | 22,000 lbf (98 kN) | 23,500 lbf (105 kN) | 20,000 lbf (89 kN) |
İlgili gelişmeler
Karşılaştırılabilir görev, biçim ve dönemin uçakları
İlgili listeler
| Boeing 7x7 uçak üretim zaman çizelgesi, 1955-günümüz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1950'ler | 1960'lar | 1970'ler | 1980'ler | 1990'lar | 2000'ler | 2010'lar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| Boeing 707 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 720 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 717 (MD-95) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 727 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 737 Orijinal | Boeing 737 Classic | Boeing 737 NG | Boeing 737 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 747 (Boeing 747SP) | Boeing 747-400 | 747-8 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 757 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 767 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 777 | Boeing 777X | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boeing 787 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| = Dar gövde | = Geniş gövde | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||