Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Bahreyn

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bahreyn
مَمْلَكَةُ الْبَحْرَيْن (Arapça)
Mamlakat al-Baḥrayn
Bahreyn Krallığı
Millî marş
Arapçaبَحْرَيْنُنَا
Bahreynuna
Bahreyn'imiz
Dünya üzerinde
Bahreyn'in bulunduğu bölgenin haritası
Bahreyn haritası
Başkent
ve en büyük şehir
Manama
26°13′K50°35′D / 26.217°K 50.583°D /26.217; 50.583
Resmî dil(ler)Arapça[1]
Etnik gruplar
(2020)[2]
Dinler
(2021)[3][4]
DemonimBahreynli
HükûmetÜniteryarı anayasal monarşi
• Kral
Hamed bin İsa Âl-i Halife
Selman bin Hamed Âl-i Halife
Yasama organıUlusal Meclis
Danışma Konseyi
Temsilciler Konseyi
Kuruluş
1783
• Bağımsızlık ilanı[5]
14 Ağustos 1971
• Birleşik Krallık'tan bağımsızlık[6]
15 Ağustos 1971
14 Şubat 2002
Yüzölçümü
• Toplam
786,8[7] km2 (173.)
• Su (%)
önemsiz miktar
Nüfus
• Şablon:UN Population tahminî
Şablon:UN PopulationŞablon:UN Population (149.)
• 2020 sayımı
1,501,635[2]
• Yoğunluk
1,864/km2 (6.)
GSYİH (SAGP)2024 tahminî
• Toplam
artış $105.6 milyar[8] (98.)
• Kişi başına
artış $65,345[8] (23.)
GSYİH (nominal)2024 tahminî
• Toplam
artış $47.8 milyar[8] (95.)
• Kişi başına
artış $29,573[8] (40.)
İGE (2023)artış 0.899[9]
çok yüksek · 38.
Para birimiBahreyn dinarı (BHD)
Zaman dilimiUTC+3 (ASS)
Trafik akışısağ
Telefon kodu+973
ISO 3166 koduBH
İnternet alan adı.bh
Resmî site
bahrain.bh

Bahreyn (Arapçaالبحرين - El Bahreyn), resmi adıylaBahreyn Krallığı (Arapçaمملكة البحرين - Memleketü'l-Bahreyn),Asya'da,Basra Körfezi'nde yer alan bir ada ülkesidir.[10] Bahreyn'in güneydoğusundaKatar, batısındaSuudi Arabistan yer alır.[10]Takım adalardan oluşan ülke toplam 50 doğal ada ve 33yapay adadan meydana gelir. Kuzeybatıdan, 25 Kasım 1986 kullanıma açılan ve 25 km. uzunluğundakiKral Fahd Geçidi ile deniz üzerinden kara yolu ileSuudi Arabistan'a bağlanmıştır[11]Maldivler veSingapur'dan sonraAsya'nın üçüncü en küçük ülkesidir. Başkenti ve en büyük şehriManama'dır.

Bahreyn, eskiDilmun uygarlığının merkezidir. Antik çağlardan beri, 19. yüzyıla kadar dünyanın en iyisi olduğu düşünüleninci avcılığı ile ünlüdür. Bahreyn, İslam'dan etkilenen ilk bölgelerden biriydi. Bir Arap egemenliği döneminin ardından Bahreyn, 1521'den 1602'ye kadarPortekiz İmparatorluğu tarafından yönetildi. 1783'te Bani Utbah kabilesi Bahreyn'i Nasr Al-Madhkur'dan ele geçirdi ve o zamandan beri Bahreyn'in ilk hakimi Ahmed el Fetih ileHalife Hanedanı tarafından yönetilir.

1800'lerin sonlarındaİngilizlerle yapılan ardışık anlaşmaların ardından Bahreyn,Britanya İmparatorluğu'nunhimayesi altına girdi. 1971 yılında bağımsızlığını ilan etti. Eskiden biremirlik olan Bahreyn'de, 2002 yılında İslamianayasal monarşi ilan edildi. 2011 yılında ülkede bölgeselArap Baharı'ndan esinlenen protestolar yaşandı. Protestoların sebebi Bahreyn'in iktidardakiSünni MüslümanEl Halife kraliyet ailesinin siyasi muhalifler veŞii Müslüman nüfusu da içeren grupların insan haklarını ihlal ettiği için eleştirilmesiydi.

Etimoloji

[değiştir |kaynağı değiştir]

Arapçadabahr deniz demektir. Bahreyn ise"iki deniz" anlamına gelir.[12]

Tarih

[değiştir |kaynağı değiştir]
Uzaydan adanın görünümü
Portekizliler tarafından inşa edilen Bahreyn Kalesi

Bahreyn antik zamanlardan beri insanlar için bir yerleşim yeri olmuştur. Tarihte ilk olarakDilmun medeniyetinin bulunduğu bölgede önemli bir ticaret noktası olmuştur.Basra Körfezi'ndeki stratejik konumu sebebiyle ülke sırasıylaAsur,Babil,Yunan,Ahameniş İmparatorluğu veSasani İmparatorluğu kontrolüne geçmiştir.

İslam'ın ortaya çıkmasından sonra Müslümanlığı da beraberinde getirenArap medeniyetlerinin etkisine ve kontrolüne girmiştir.

1521'dePortekizlilerin eline geçen ada 1559'da Osmanlıların eline geçmiştir ve burada Osmanlı Devleti bir üs kurmuştur, ancak bir süre sonra tekrar adaPortekizlilerin eline geçmiştir. 1602'dePortekizlilerİranlılar tarafından adadan uzaklaştırılmıştır. Bu tarihtenHalife Hanedanı'nın Bahreyn'de hakimiyeti ele geçirdiği 1783 yılına kadar adaİranlılar ileArap kabilelerinin mücadele alanı olmuştur.[13] 1957 yılındaPehlevî İranı'nın 14. eyaleti olarak ilan edilen ancak gerçekte İngiliz sömürgesiyle yönetilen ada 1971'deBirleşik Krallık hakimiyetinden çıkarak bağımsızlığına kavuşmuştur.

2011 yılında ortaya çıkanArap Baharı sırasında nüfusuŞii çoğunluktan oluşan halkSünni yöneticilere karşıayaklanma başlatmış ancak bu ayaklanma bastırılmıştır.

Coğrafya

[değiştir |kaynağı değiştir]

Bahreyn 3 büyük adadan meydana gelir. En geniş adası Bahreyn Adasıdır, 48 km uzunluğunda ve19,3 km genişliğindedir. Baş şehriManama, bu ada üzerindedir. Diğer büyük adaları Muharrak veSitra'dır. Kıyıları nakliyat ve gemilerin yaklaşması için elverişlidir. Adalar genel olarak denizden çok yüksek değildir. En tepe noktası 137 m ile Bahreyn Adasındaki bir tepedir.

Ekonomi

[değiştir |kaynağı değiştir]

Bahreyn 2006 yılındaArap dünyasının en hızlı büyüyen ekonomisi oldu.[14] 2011 yılında, Wall Street Journal gazetesine bağlı Heritage Foundation isimli derneğin yayımladığı, Index of Economic Freedom (Özgür Ekonominin Listesi) 'e göre BahreynOrta Doğu bölgesinin en özgür, tüm dünyada ise 10. özgür ekonomi olarak kabul edilmiştir. Bankacılık sektörünün büyük gelişimi, özellikleİslami Bankacılıktaki gelişme, bölgedeki büyük ekonomik gelişmenin etkisi ile çok hızlı gelişmiş ve bu büyüme sayesinde 2008 yılında dünyanın en hızlı büyüyen finans merkezi unvanını almıştır.[14]

Ekonomide tarihsel olarak Bahreyn,petrol üretimi veinci üretimi ile tanınmaktadır. Fakat20. yüzyılda petrol tüketiminin artması ile Petrol tüm Arap ülkelerinde olduğu gibi, Bahreyn'de delokomotif güç olmuştur. Petrol ticaretinin; ülke ihracatındaki oranı %60, ülke gelirlerindeki oranı %60,Gayrısafi Yurt içi Hasıla'daki (GYH) oranı %30'dur. 1985 yılından bu yana petrol fiyatlarındaki değişikliklerle Bahreyn Ekonomisi dalgalanan bir ekonomi şeklini almıştır. Örneğin 1990-1991Körfez Savaşı sürecinde ve sonrasında olduğu gibi.

İletişim veulaştırma faaliyetlerinin ülkede çok hızlı gelişmesi ile ülke yabancı yatırımcılar için bir çekim merkezi oldu. öyle kiAmerika Birleşik Devletleri ile 2004 yılındaserbest ticaret anlaşması imzaladı(US-Bahrain Free Trade Agreement). Söz konusu anlaşma ile iki devlet arasındakigümrük vergileri azalacaktır.[15]

İşsizlik, özellikle gençler arasında,petrol vesu kaynaklarının azalması ile birlikte devletin en büyük sorunlarındandır. 2008'de işsizlik oranı %4 olarak tespit edilmiş olmasına rağmen,[16]kadın nüfusunun %85'i ülkede çalışmamaktadır.[17] Söz konusu %4 olarak belirlenenişsizlik oranı içerisinde kadın nüfusunun işsizliği dahil edilmemişti. 2007'de ise Bahreyn Arap bölgesindeki ilkişsizlik sigortası hakkı veren ülke olmuştur. İşsizlik sigortası yanı sıra, çalışma koşullarında da çeşitli gelişmeler sağlanmaktadır.[18]

Demografi

[değiştir |kaynağı değiştir]

Ülkenin kuzeyinde çok fazla yerleşim görülürken güneyinde yaklaşık 20 kilometre kuzeyine kadar yerleşim görünmemektedir.

Tarihî nüfus
YılNüfus  %± Artış  
1950116.000—    
1960162.0003,40%
1970212.0002,73%
1980358.0005,38%
1990493.0003,25%
2000638.0002,61%
20101.262.0007,06%
20201.885.0004,09%
Kaynaklar:[19]

Nüfusun yarısına yakını Bahreyn'in yerlilerine ilaveten Filistin, Umman ve Suudi kökenli Araplardan oluşurken, kalan kısım İran, Hindistan, Pakistan, Filipinler, Endonezya hatta ABD ve İngiltere kökenli vatandaşlardan meydana gelmektedir. 2000 sonrası ülkede Sünni nüfusun oranının arttırılması için sistematik olarak bazı Sünni göçmenlere vatandaşlık verilmektedir.[20] ŞiiFarslar da (Acem olarak isimlendirilirler) ülkeye eski zamanlarda göç etmiş bir gruptur.

Bunun bir etkisi de erkek/kadın oranında görülmektedir. Bahreyn'de her 100 kadına 154 erkek düşer, 25-54 arasında bu oran 192'ye kadar çıkar. Bu oranlarKatar veBirleşik Arap Emirlikleri'nden sonra erkeklerin aleyhine olan dünyanın en yüksek üçüncücinsiyet oranlarıdır.[21]

İdarî yapılanma

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Bahreyn'in idarî yapılanması

Bahreyn idari olarak 5 ile (Arapça: محافظة / muhafaza) ayrılır;

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^"Constitution of the Kingdom of Bahrain (Issued in 2002) and Its Amendments (Issued in 2012)"(PDF).National Institution for Human Rights. National Institute for Human Rights. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020. 
  2. ^abKaynak hatası:Geçersiz<ref> etiketi;Census2020 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz:Kaynak gösterme)
  3. ^Bahrain Country Study 18 Nisan 2023 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Library of Congress
  4. ^Pew Research Center's Religion & Public Life Project: Bahrain 23 Temmuz 2019 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi..Pew Research Center. 2020.
  5. ^"Bahrain ends special pact".The Straits Times. 15 Ağustos 1971. 10 December 2014 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:10 December 2014. 
  6. ^"CIA World Factbook, "Bahrain"". Central Intelligence Agency. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:25 Ocak 2011. 
  7. ^"Facts & Figures".data.gov.bh. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:3 Ocak 2024. 
  8. ^abcd"Report for Selected Countries and Subjects: October 2024".International Monetary Fund. 30 November 2024 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:22 October 2024. 
  9. ^"Human Development Report 2025"(PDF).United Nations Development Programme. 6 May 2025. 6 May 2025 tarihindekaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi:6 May 2025. 
  10. ^abNijman, Jan (2020).Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley.ISBN 978-1119607410. 
  11. ^"Kral Fahd Geçidi Tarihi". 23 Mayıs 2010 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:9 Mart 2011. 
  12. ^"Baḥrayn". Encyclopedia of Islam. I. Leiden: E.J. Brill. 1960. s. 941.
  13. ^Mustafa L. Bilge,TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 4, s. 494
  14. ^ab"Arap İşdunyası İnternet Haber". 2 Haziran 2008 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:9 Mart 2011. 
  15. ^Bahrain Timeline 18 Mayıs 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. BBC
  16. ^"Bahreyn Yerel Medya". 9 Ağustos 2008 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:9 Mart 2011. 
  17. ^[1] 9 Ocak 2015 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Arap Medyası İngilizce / Khaleej Times Online - 85pc unemployed in Bahrain are females 2008
  18. ^Minister lashes out at parties opposed to unemployment benefit scheme 18 Aralık 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Arap MedyasıGulf News, 22 Temmuz 2007
  19. ^"World Population Prospects: The 2010 Revision". 7 Mayıs 2011 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:25 Mart 2017. 
  20. ^Yusuf Bahadır Keskin (3 Eylül 2021). İsmail Numan Telci (Ed.).Ulusal ve Bölgesel Dinamikler Işığında Bahreyn Dış Politikası.Körfez Dış Politikası Bağımlılık, Müdahalecilik, Tarafsızlık. Ankara: Ortadoğu Yayınları. ss. 159-182. KB1 bakım: Editörler parametresini kullanan (link)
  21. ^"Sex ratio".The World Factbook. 30 Kasım 2013 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:25 Mart 2017. 

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Eğik yazılan devletlerBirleşmiş Milletler tarafından tanınmamaktadır.
Egemen devletler
Sınırlı tanınan devletler
Bağımlı vediğer bölgeler
Avustralya
Birleşik Krallık
Çin Halk Cumhuriyeti
Hint Okyanusu'na kıyısı olanülkeler ve bölgeler
Afrika
Asya
Diğer
Basra Körfezi'ne kıyısı olanülkeler
Üyeler
Gözlemci ülkeler
Gözlemci kuruluşlar
1Kıbrıs Türk Devleti olarak.
Üye Ülkeler
Arap Birliği arması
Gözlemci Ülkeler
Aday Ülkeler
Diplomasi
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahreyn&oldid=36446171" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp