Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Avusturya

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Avustralya ile karıştırılmamalıdır.
Avusturya
AlmancaRepublik Österreich
Avusturya Cumhuriyeti
Millî marş
"AlmancaBundeshymne der Republik Österreich"
Dağların Ülkesi, Nehirlerin Ülkesi
Dünya üzerinde
Başkent
ve en büyük şehir
Viyana
48°12′K16°21′D / 48.200°K 16.350°D /48.200; 16.350
Resmî dil(ler)Almanca[a][b]

Millî dilAvusturya Almancası (Avusturyaca)[c]
Resmi bölgesel diller
Etnik gruplar
(2023)[3]
Dinler
(2021)[4]
DemonimAvusturyalı
HükûmetFederalyarı başkanlık cumhuriyeti[5][d]
Alexander Van der Bellen
Christian Stocker
Yasama organıParlamento
Federal Konsey
Ulusal Konsey
Kuruluş tarihi
y. 972
17 Eylül 1156
6 Ocak 1453
11 Ağustos 1804
30 Mart 1867
12 Kasım 1918
10 Eylül 1919
1 Mayıs 1934
12 Mart 1938
27 Nisan 1945
27 Temmuz 1955
Yüzölçümü
• Toplam
83.879[8] km2 (113.)
• Su (%)
0,84 (2015)[9]
Nüfus
• 2022 tahminî
9.027.999[10] (97.)
• Yoğunluk
107,6/km2 (106.)
GSYİH (SAGP)2025 tahminî
• Toplam
artış $682,86 milyar[11] (46.)
• Kişi başına
artış $74.370[12] (18.)
GSYİH (nominal)2025 tahminî
• Toplam
artış $534,30 milyar[13] (30.)
• Kişi başına
artış $58.190[14] (13.)
Gini (2023) 28.1[15]
düşük
İGE (2023)artış 0.930[16]
çok yüksek · 22.
Para birimiEuro () (EUR)
Zaman dilimiUTC+1 (OAS)
• Yaz (YSU)
UTC+2 (OAYS)
Telefon kodu+43
ISO 3166 koduAT
İnternet alan adı.at

Avusturya (AlmancaÖsterreich), resmî adıylaAvusturya Cumhuriyeti (AlmancaRepublik Österreich),Orta Avrupa'dadenize kıyısı olmayan, dokuz eyaletten oluşan ülke. BatıdaLihtenştayn veİsviçre, güneydeİtalya veSlovenya, doğudaMacaristan veSlovakya, kuzeyde iseAlmanya veÇekya ile komşudur. Avusturya'nın yüzölçümü 83.879 km2dir ve yaklaşık 9 milyonluk bir nüfusa sahiptir.Avusturya Almancası ülkeninresmi dili olsa da,[17] birçokAvusturyalı gayri resmi olarak çeşitliBavyera lehçelerinde konuşmaktadır.[18]

Avusturya başlangıçta 976 yılı civarındaAvusturya Markgraflığı olarak tarih sahnesine çıktı ve daha sonra birdükalık vearşidüklük haline geldi. 16. yüzyılda Avusturya,Habsburg Monarşisi'nin kalbi ve tarihin en etkili kraliyethanedanlarından biri olanHabsburg Hanedanı'nın küçük bir kolu tarafından yönetilen bir devlet olarak hizmet vermeye başladı. Bir arşidüklük olarak,Kutsal Roma İmparatorluğu'nun önemli bir parçası ve idari merkeziydi. Avusturya, 19. yüzyılın başlarındabüyük güçlerden biri olan veAlman Konfederasyonu'nu yönetenkendi imparatorluğunu kurdu ancak 1866'daAvusturya-Prusya Savaşı'ndaki yenilginin ardından diğer Alman devletlerinden ayrılarak kendi yolunu izledi. 1867 yılındaMacaristan ileanlaşmaya varılarakAvusturya-Macaristan İkili Monarşisi kuruldu.

Avusturya-Macaristan tahtının olası veliahtı ArşidükFranz Ferdinand'ın bir suikast sonucu öldürülmesinin ardından Avusturya, İmparatorFranz Joseph yönetiminde bu olayın ardından başlayanI. Dünya Savaşına dahil oldu. Monarşinin yenilmesi ve dağılmasından sonra,Almanya ile birleşme niyetiyleAlman-Avusturya Cumhuriyeti ilan edildi. Ancak yeni kurulan devletİtilaf Devletleri tarafından desteklenmedi ve tanınmadan kaldı. 1919'daBirinci Avusturya Cumhuriyeti, Avusturya'nın yasal halefi oldu. 1938'de,Alman Reich'ınınŞansölyesi olan Avusturya doğumluAdolf Hitler,Avusturya'nın ilhakını sağladı. 1945'teNazi Almanyası'nın yenilgisi ve uzun birMüttefik Devletler işgali döneminin ardından Avusturya, İkinci Cumhuriyet olarak bilinen egemen ve kendi kendini yöneten demokratik bir ulus olarak yeniden kuruldu.

Avusturya, devlet başkanı olarak doğrudan seçilmiş bir FederalBaşkan ve federal hükûmetin başı olan birŞansölye tarafından yönetilen birparlamentertemsili demokrasidir.Avusturya'nın başlıca büyük kentleri arasındaViyana,Graz,Linz,Salzburg veInnsbruck şehirleri gelmektedir. Avusturya, kişi başına düşen GSYİH açısından sürekli olarakdünyanın en zengin 20 ülkesi arasında yer almaktadır. Ülkeyüksek bir yaşam standardına sahip olarak 2018'deİnsani Gelişme Endeksi açısından dünyada 20. sırada yer aldı. Viyana, yaşam kalitesi göstergelerinde sürekli olarak uluslararası alanda en üst sırada yer almaktadır.[19]

İkinci Cumhuriyet, 1955'te dış siyasi meselelerde daimitarafsızlığını ilan etti. Avusturya, 1955'ten beriBirleşmiş Milletler veAvrupa Birliği üyesidir.[20][21]AGİT veOPEC'e ev sahipliği yapmakta veOECD veInterpol'ün kurucu üyesidir.[22] Avusturya ayrıca 1995'teSchengen Anlaşması'nı imzalayan ülkelerden biri oldu[23] ve 1999'daEuro para birimini kullanmaya başladı.[24]

Etimoloji

[değiştir |kaynağı değiştir]

Avusturya'nın yerel ismi olan AlmancaÖsterreich ismi "doğu ülkesi" anlamına gelir ve ilk olarak 996 tarihli "Ostarrîchi belgesinde" yer alanEski Yüksek AlmancaOstarrîchi kelimesinden türemiştir. Bu kelime muhtemelenOrta Çağ Latincesi'ndeAvusturya Markgraflığı anlamına gelen "Marchia orientalis" kelimesinin yerel (Bavyera) lehçeye çevrilmiş formudur.

Avusturya, Bavyera'nın 976 yılında kurulan bir vilayetidir. "Avusturya" kelimesi, Almanca isminin romanizasyonudur ve ilk olarak 12. yüzyılda kaydedilmiştir. O zamanlar, Avusturya'nınTuna havzası (Yukarı veAşağı Avusturya)Bavyera Düklüğü'nün en doğusuydu.

Tarihçe

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Avusturya tarihi

Orta Avrupa ülkesi olan Avusturya, Roma öncesi zamanlarda çeşitliKeltik kabileler tarafından kuruldu.Noricum Kelt krallığı daha sonraRoma İmparatorluğu’uncs sahiplenilip eyalet yapıldı. Doğu Avusturya'daki günümüz Petronell-Carnuntum, Yukarı Pannonia eyaleti denilen yerde başkente dönüşen önemli bir ordu kampıydı. Carnuntum’da yaklaşık 400 yıl boyunca 50.000 kişi yaşıyordu.[25]

Orta Çağlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra bölge Bavyeralılar,Slavlar veAvarlar tarafından işgal edildi.[26] Frank KralıŞarlman MS 788'de bölgeyi fethetti, kolonizasyonu teşvik etti ve Hristiyanlığı yaydı.[26]Doğu Frank Krallığı'nın parçası olarak, günümüz Avusturya'sını kapsayan çekirdek bölgeler Babenberg'in evine miras bırakıldı.

Çok eski tarihlerden beri insanların yaşadığı bu ülke, M.Ö. 100 yıllarındaRomalılar tarafından işgal edildi.

Bölgemarchia Orientalis olarak bilinirdi ve 976'da Babenberg'li Leopold'a verildi.[27]

MÖ 28.000 - 25.000,Willendorf Venüsü,Viyana Doğa Tarihi Müzesi'nde

Almanya ile beraber olan Avusturya'ya 803 senesindeŞarlman tarafından "Doğu Marklığı" unvanı verildi. Böylece Germen İmparatorluğu'nun bir parçası olarak kurulmuş oldu. Daha sonraları başa geçenHabsburg Hanedanı, ülkenin sınırlarını genişletmişlerdir. 15. yüzyılda Avrupa'nın ve Hristiyanların en güçlü devletlerinden biri haline gelen Avusturya, Osmanlılara karşı arkası kesilmeyen saldırılara liderlik etmiştir. 16. yüzyıl başlarındaOsmanlı Devleti çeşitli seferler ile 1529'daMacaristan'ı, daha sonra 1540'ta Avusturya'yı yendi.İmparator I. Ferdinand, Macaristan'ın Osmanlı Devleti'ne bırakılması ve senede 30.000duka altın vergi vermek şartları ile bir antlaşma imzaladı. Böylece Osmanlı saldırıları son buldu.

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları sonucunda Osmanlı Devleti'nden ayrılan Macaristan ile birleşerekAvusturya-Macaristan İmparatorluğu'nu kurdular.I. Dünya Savaşı'nda parçalanan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ndan ayrılan Avusturya harp sonunda Almanya ile birleşmek istemesine rağmen, galip devletler buna müsaade etmediler. Bağımsız bir devlet olarak kurulan Avusturya Cumhuriyeti,Hitler tarafından 1938'de Almanya'ya katıldı.II. Dünya Savaşı'nın sonunda Almanya'nın yenilmesi ile Avusturya;Amerika Birleşik Devletleri,Sovyetler Birliği,İngiltere veFransa tarafından işgal edildi. 1955'te bu devletlerle bir antlaşma yapıldı ve Avusturya bağımsızlığını elde etti.

Coğrafya

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Avusturya coğrafyası
Avusturya'nın eyaletleri
Avusturya haritası

Avusturya batıdaKonstans Gölü'nden doğudaNeusiedl Gölü'ne kadar uzanır. En doğu noktasından en batı noktasının uzaklığı 570 kilometre, en kuzey noktasından en güney noktasının uzaklığı yaklaşık 300 kilometredir.

Doğu Alpler üzerinde kurulmuş bulunduğundan ülkenin aşağı yukarı dörtte üçü dağlık arazidir. Kuzeyde ülkeyi batıdan doğuya katedenTuna Nehri'nin ülkedeki uzunluğu 350 kilometredir. Bu kısımlar en alçak yerlerdir.Alpler Avusturya'da ülkeyi batıdan doğuya doğru üç sıra halinde kaplamışlardır. Ülkenin en yüksek dağı 3798 m ile "Grossglockner"dir.

Göller bakımından çok zengin olmasına rağmen bu göller çok küçüktür. En büyük gölüNeusiedl Gölü'dür ki, yüzölçümü 320 km² dir. Bunun bir kısmı daMacaristan'a aittir.

İklim

[değiştir |kaynağı değiştir]

Avusturya'nın büyük bölümü, karasal ve okyanus etkileri gösteren, Orta-Avrupa geçiş ikliminin etkisi altındadır. Yoğun yağış ve Batı rüzgarı iklimi etkileyen önemli etkenlerdir. Alp bölgesinin kendine ait bir iklim özelliği vardır. Bu bölgede yazlar serin, kışlar bol kar yağışlıdır. Burada yıllık yağış 3000 mm seviyesine ulaşır.

Ülkenin kuzey ve batısını etkisi altına alan okyanus etkisi nedeniyle bu bölgelerde yağışlar daha düşük (yıllık 2000 mm) ve yıl içinde sıcaklık farklılaşmaları daha stabildir. Kışlar bu bölgelerde göreceli olarak yumuşak ve yazlar da sıcak geçer.Salzburg'da ortalama sıcaklık Ocak ayında -2 °C Temmuz'da 18 °C'dir.

Ülkenin doğusunda karasal iklim egemendir. Bu bölgede kışlar çok sert ve yağışlı geçer. Yağışlar genellikle kar şeklinde olup, alçak yerlerde yağmur halinde olur. Hava sıcaklığı kışın genellikle 0 °C'ın altında bulunur. Bu zamanda dahi hava açık ve berrak olduğundan kış sporlarına elverişlidir. Ortalama sıcaklık Ocak ayında -4 °C, Temmuz ayında 18 °C'dir. Bu bölgede yıllık yağış oranı 600 mm civarındadır.

Tuna Nehri kış aylarında donduğundan, ulaşımın aksamaması için buz kırma çalışmaları devamlı yapılır. Yükseklerde fırtınalar bazen çok şiddetli olur. Kara iklimi özelliğinden dolayı yaz ayları sıcak geçer. Sıcaklık ortalaması 20 °C'ın üzerindedir. Bu mevsimde az miktarda da olsa yağış görülür.

Bitki örtüsü ve hayvanlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Ülkenin toplam alanının yarıya yakını ormanlıktır. Kuzey Alpler'in ön bölgesini daha çokmeşe vekayın ağaçlarının hakim olduğu ormanlar kaplar. Waldviertel ve Hausruck bölgeleriyle merkezi Alpler'in doğu kısmıkayın,meşe,akçaağaç,ladin ağırlıklıdır.

Avusturya'nın en önemli çevre sorunu sanayi, turizmin yol açtığı yoğun trafik ve çevre ülkelerin çevre kirliliğinin büyük katkıda bulunduğuasit yağmurudur. Ormanlık alanın dörtte biri bu problemden etkilenmektedir ve kimi bölgelerde ağaç sayısında hızlı bir azalma gözlenmektedir. Yoğun tarım, elektrik enerjisi elde etmek üzere yapılan barajlar ve ormanların azalmasıyla ortaya çıkanerozyon ülkenin diğer önemli çevre sorunlarıdır.

Avusturya'nın hayvanlar dünyası Orta Avrupa'nın çeşitliliğini gösterir. Dağlık bölgelerin tipik türleri dağ keçileri ve dağ sıçanlarıdır. Ormanlarda ayrıca karaca, alageyik ve yaban domuzları da yaşar. Ülkede 1997 yılından beri koruma altında bulunan iki düzine kadar özgür kahverengi ayı yaşamaktadır. Ülkenin doğusunda tarla faresi ve tarla sincabına rastlanır.

Ülkenin toplam alanının %24'ü doğal koruma altındadır. Avusturya'da üç doğal park, yüzlerce de koruma alanı ve doğal park bulunur.

Doğal kaynaklar

[değiştir |kaynağı değiştir]

Ülkenin aşağı yukarı %47'si ormanlarla kaplıdır. Orta Avrupa'nın en fazlaormana sahip ülkesidir. Alpler'in 2150 metreye kadar olan yüksekliklerinde mevcut olan ormanların büyük bir kısmı özel şahıslara aittir.

Madenler bakımından oldukça zengin sayılan Avusturya'dademir,magnezyum,grafit vekömür elde edilir. Dünyada en çok grafit üreten ülkedir.Petrol ve doğal gaz üretiminde Avrupa'da dördüncü sıradadır. Bunlardan başkabakır,çinko,kurşun,antimon,boksit vetungsten madenleri de kâfi miktarlarda üretilmektedir.

Nüfus

[değiştir |kaynağı değiştir]
1960'tan itibaren nüfus gelişimi

Etnik Yapı

[değiştir |kaynağı değiştir]

8,60 milyon (2019) olan nüfusun yaklaşık %93'ü Avusturyalıdır.Türkler,Almanlar,Slavlar,Hırvatlar veMacarlar (özellikle Burgenland'da),Slovenler (özellikle Karintiya'da),Çekler (özellikle Viyana'da) ve daha küçük sayıda daİtalyanlar,Sırplar veRumenler ülkenin diğer azınlık gruplarıdır. Nüfusun %18,6'sını 1-14 yaş grubu, %61,6'sını 15-59 yaş grubu, %19,8'ini de 60 yaşından yukarısı teşkil etmektedir. Halkın %68'i şehirlerde yaşar. Ülkenin nüfus yoğunluğu kilometrekare başına 99 kişidir. Bununla birlikte nüfus ülke geneline asimetrik dağılmıştır. Alplerin geniş bölgelerinde yerleşim yoktur. Yıllık nüfus artışı 2004 yılına göre yüzde 0,14 seviyesindedir. Ortalama yaşam süresi erkeklerde 76,4, kadınlarda 82,1 yıldır.

Din

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Avusturya'da din

2021 nüfus sayımında, ülke nüfusunun %67,2'si Hristiyan'dır. Katolik Kilisesi'nin kendisine göre, 2021 yılı itibarıyla, Katoliklerin sayısı nüfusun %55,2'sine düştü. Buna karşılık, göç nedeniyle Avusturya'da Müslümanların sayısı son yıllarda arttı; 2001 yılında nüfusun %4.2'si kendisini Müslüman olarak tanımlıyordu; 2010'da yaklaşık %5 ila %6.2'ye, 2021'de ise %8'1'e yükseldi.

Dil

[değiştir |kaynağı değiştir]

Avusturya'da standartAvusturya Almancası konuşulur, ancak öncelikle eğitimde, yayınlarda, duyurularda ve web sitelerinde kullanılır. ÇoğunluklaAlmanya'nın Standart Almancası ile aynıdır, ancak bazı kelime farklılıkları vardır. Bu StandartAlmanca dili,Almanya, Avusturya,İsviçre veLihtenştayn'ın yanı sıra Almanca konuşan önemli azınlıklara sahip olanlar arasında resmi bağlamlarda kullanılır:İtalya,Belçika veDanimarka. Bununla birlikte, Avusturya'nın ortak konuşulan dili okullarda öğretilen Standart Almanca değil, Bavyera-Avusturya dilidir: bir Yukarı Almanca Avusturyalı olmayan Alman lehçelerini konuşanların yanı sıra kendi aralarında ve farklı derecelerde güçlükle anlaşılan yerel dil veya lehçeler topluluğu. Kolektif bir bütün olarak ele alındığında, Alman dilleri veya lehçeleri, Avusturya'da ikamet eden %2,5'lik Alman doğumlu vatandaşları içeren nüfusun %88,6'sı tarafından yerel olarak konuşulmaktadır, ardındanTürkçe (%2,28),Sırpça (%2,21),Hırvatça (%1,63),İngilizce (%0,73),Macarca (%0,51),Boşnakça (%0,43),Lehçe (%0,35),Arnavutça (%0,35),Slovence (%0,31),Çekçe (%0,22),Arapça (%0,22) %) veRumence (%0,21) gelmektedir.[28]

Avusturya'nınKarintiya veSteiermark federal eyaletleri, Slovence konuşan önemli bir yerli azınlığa ev sahipliği yaparken, en doğudaki eyalet olanBurgenland'da (eskidenAvusturya-Macaristan'ın Macar kısmının bir parçasıydı ), Macarca ve Hırvatça konuşan önemli azınlıklar var; Avusturya'nın bu eyaletlerinde Almancanın yanı sıra Hırvatça, Macarca ve Slovence de resmi dil olarak kabul edilmektedir.[29][30]

Statistik Austria tarafından 2001 yılı için yayınlanan nüfus sayımı bilgilerine göre[28] Avusturya'da toplam 710.926 yabancı uyruklu yaşıyordu. Bunların en büyüğü, açık farkla eskiYugoslavya'dan 283.334 yabancı uyrukludur (bunların 135.336'sı Sırpça; 105.487 Hırvatça; 31.591 Boşnakça – yani toplamda 272.414 Avusturya'da ikamet eden anadili, artı 6.902 Slovence ve 4.018Makedonca konuşur).

İkinci en büyük dilsel ve etnik grup nüfusu, şu anda Avusturya'da yaşayan 200.000 ila 300.000 kişilikTürklerdir (azınlıkKürtler dahil).[31]

Bir sonraki en büyük dilsel ve etnik grup nüfusu, Avusturya dışından gelmelerine rağmen anadili Almanca konuşan 124.392'dir (çoğunlukla Almanya'dan, bazıları İsviçre'den,İtalya'dakiGüney Tirol'den, Romanya'dan veya eskiSovyetler Birliği'nden.)

Nüfus
Statistik Austria'ya göre
YılNüfus
1527 civarında1.500.000
1600 civarında1.800.000
1700 civarında2.100.000
17542.728.000
17802.970.000
17903.046.000
18003.064.000
18103.054.000
18213.202.000
18303.476.500
18403.649.700
18503.879.700
18574.075.500
18704.520.000
18804.941.000
18905.394.000
19005.973.000
19106.614.000
19136.767.000
19196.420.000
19236.535.000
19306.684.000
19396.653.000
19516.935.000
19617.086.000
19717.500.000
19817.569.000
19887.697.000
19917.755.000
20018.043.000
20178.810.000
20188.860.000

Eyaletler ve şehirler

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Avusturya'nın eyaletleri

Federal bir cumhuriyet olan Avusturya, dokuz eyaletten oluşur:

Eyalet (AlmancaBundesland)BaşkentYüzölçümüNüfus
1Burgenland (9)Eisenstadt3,966 km²280,350
2Karintiya (AlmancaKärnten) (6)Klagenfurt9,536 km²560,753
3Aşağı Avusturya (AlmancaNiederösterreich) (2)St. Pölten19,174 km²1,588,545
4Yukarı Avusturya (AlmancaOberösterreich) (3)Linz11,980 km²1,405,986
5Salzburg (7)Salzburg7,154 km²529,09
6Steiermark (4)Graz16,392 km²1,203,986
7Tirol (5)Innsbruck12,648 km²698,47
8Vorarlberg (8)Bregenz2,601 km²364,61
9Viyana (AlmancaWien) (1)Viyana (AlmancaWien)414.90 km²1,660,534
18. yüzyılda Viyana

Avusturya'nın en büyük şehirleriViyana (1,71 milyon),Graz (261 bin),Linz (189 bin),Salzburg (148 bin) veInnsbruck'tur (120 bin). Tabiat şartları icabı kış sporlarının merkezi durumundadır. Dolayısıyla turizm ve kış sporları çok gelişmiştir.

Okuma-yazma oranı oldukça yüksektir [%98 (1983)]. Ülkedeki eğitim kurumları Avrupa'nın en eski eğitim kurumlarındandır. Meselâ Viyana Üniversitesi 1365'te kurulmuştur. Ülkede mevcut dört üniversite ve buna bağlı çeşitli fakülte ve üniversite seviyesinde akademiler vardır. Kilisenin eğitim ve öğretimde büyük bir ağırlığı vardır. Avrupa'nın kavşak noktası olduğu için taşımacılık ve ulaşım çok gelişmiştir.

Siyaset

[değiştir |kaynağı değiştir]
Başkent Viyana'da bulunan parlamento binası

Avusturya anayasasına göre ülke demokratik federal bircumhuriyettir.Burgenland,Karintiya,Aşağı Avusturya,Yukarı Avusturya,Salzburg,Steiermark,Tirol,Vorarlberg veViyana olmak üzere dokuz eyaletten oluşmaktadır.

Yürütme

[değiştir |kaynağı değiştir]

Devlet Başkanı, Federal Cumhurbaşkanı sıfatı taşır.Anayasa, altı yıllık bir devre için devlet başkanının halk tarafından seçilmesini şart koşmuştur. Federal Cumhurbaşkanı dış meselelerde devleti temsil eder. Anlaşma ve kanunları imzalar,şansölye, yardımcı şansölye, bakan ve diğer yetkilileri tayin eder. Başkan aynı zamanda meclisi toplar, fesheder ve tatile sokabilir.

Yasama

[değiştir |kaynağı değiştir]

Parlamento iki kamaralıdır: Bundesrat (Eyaletler Meclisi), eyalet parlâmentoları tarafından seçilen 62 milletvekilinden; Nationalrat (Millî Meclis) ise nisbi temsil ile doğrudan seçilen 183 üyeden oluşmaktadır. Nationalrat adaylarının en az 19 yaşını doldurma şartı vardır. Bundesrat'ta hangi eyaletin kaç parlamenterle temsil edileceği, eyaletin nüfusuna bağlı olarak belirlenir. Bu meclis sadece danışman fonksiyonuna sahip olmasına karşın, kimi yasaların çıkmasını geciktirebilir.

Avusturya'da oy kullanma yaşı 16'dır.

Siyasî partiler ve başkanları

[değiştir |kaynağı değiştir]

Ekonomi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Avusturya ekonomisi

Avusturyaekonomisi,sanayi,turizm vetarıma dayanmaktadır. Tarıma elverişli toprakları azdır. Bol ürün alabilmek için modern tarımII. Dünya Savaşı'ndan sonra hızla gelişmiştir. Ülkenin alçak bölgelerinde bulunan çayırlık alanlardahayvancılık gelişmiştir.

Ekonomisinin ana kaynağını meydana getiren sanayi dalında,pik demir ve hamçelik,alüminyum üretimi ön sıralarda yer alır.Kağıt, kimyasal madde veplastik diğer sanayi ürünleridir.

Avusturya, dünyanın önde gelen tabiimagnezit üreticisidir.Schwechat'taki büyük petrol rafinerisi, ülkenin toplam petrol ve petrol ürünleri tüketiminin dörtte üçünü karşılar.

Geniş ormanlarından elde edilenkerestenin sadece bir bölümü ülkede işlenir. İşlenmemiş kereste ülkenin başlıca ihraç ürünleri arasında yer alır.

En önemli ihraç ürünlerini; makineler, elektronik araçlar, maden ürünleri, kâğıt, elektrik enerjisi, gıda maddeleri meydana getirir.

Kültür

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız:Avusturya'daki müzeler listesi

Sanat ve mimari

[değiştir |kaynağı değiştir]
Belvedere Sarayı,Barok mimarisinin bir örneğidir.

Avusturyalı sanatçılar ve tasarımcılar arasında ünlü ressamlarFerdinand Georg Waldmüller,Rudolf von Alt,Hans Makart,Gustav Klimt,Oskar Kokoschka,Egon Schiele,Carl Moll veFriedensreich Hundertwasser, ünlü fotoğrafçılarInge Morath veErnst Haas ve ünlü mimarlarJohann Bernhard,Fischer von Erlach,Otto Wagner,Adolf Loos veHans Hollein (1985 Pritzker Mimarlık Ödülü sahibi) gibi isimler yer alır. Çağdaş sanatçıHerbert Brandl önemli sanatçılardan biridir.

Edebiyat

[değiştir |kaynağı değiştir]
Stefan Zweig

Avusturya, sanatçılar ve bilim insanları ülkesi olarak tanınmasına uygun biçimde her zaman şairler, yazarlar ve romancılar ülkesi olmuştur. Roman yazarlarıArthur Schnitzler,Stefan Zweig,Thomas Bernhard veRobert Musil, şairlerGeorg Trakl,Franz Werfel,Franz Grillparzer,Rainer Maria Rilke,Adalbert Stifter,Karl Kraus ve çocuk edebiyatı yazarıEva İbbotson Avusturya'nın ünlü edebiyatçıları arasında yer alır.

Ünlü çağdaş oyun yazarları ve romancılar arasındaNobel Edebiyat Ödülü bulunanElfriede Jelinek,Peter Handke veDaniel Kehlmann yer almaktadır.

Turizm

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Avusturya'da turizm

Avusturya'nın dağları, ormanları ve vadileri yaz ve kış aylarında ideal tatil yerleridir. Göller, dağlar ve vadiler, çeşitli sporları ile ünlüdür. Viyana ise müzik, güzel sanatlar ve tarihî eserlerin merkezidir.Operalar, sanat galerileri bale gösterilerinin verildiği salonlar başşehirde toplanmıştır. Kış aylarında binlerce ziyaretçi,kayak yapmaya Avusturya'ya gelmektedir.

Notlar

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^1920 Avusturya Anayasası'nın 8. maddesine göre
  2. ^Burgenland Hırvatçası,Çekçe,Macarca,Çingenece,Slovakça veSlovenceAvrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması tarafından resmi olarak tanınmaktadır.
  3. ^Avusturya'da, 1951 yılındaEğitim, Bilim ve Araştırma Bakanlığı tarafından yayınlananAlmancaÖsterreichisches Wörterbuch sözlüğü ile standartlaştırılmıştır.
  4. ^Avusturya Cumhuriyeti, ülkeninAnayasası'na görede jure yarı başkanlık sistemine sahiptir;[6] ancak, pratikte,anayasa geleneği ile daha çokparlamenter cumhuriyet gibi davranır.[7]

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^"Die verschiedenen Amtssprachen in Österreich".DemokratieWEBstatt.at. 24 Mayıs 2018 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2018. 
  2. ^"Regional Languages of Austria". Rechtsinformationssystem des Bundes. 2013. 18 Ekim 2013 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:27 Temmuz 2013. 
  3. ^"Population in private households by foreign background" (İngilizce). statistik.at. 21 Ağustos 2025 tarihindekaynağından arşivlendi. 
  4. ^"Religionsbekenntnis – STATISTIK AUSTRIA – die Informationsmanager". 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2022. 
  5. ^"Hofburg-Wahl: 'Österreich ist ein sehr ungewöhnlicher Fall'" (Almanca). 22 Eylül 2022. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  6. ^Shugart, Matthew Søberg (2005)."Semi-Presidential Systems: Dual Executive And Mixed Authority Patterns"(PDF).French Politics.3 (3). ss. 323-351.doi:10.1057/palgrave.fp.8200087.ISSN 1476-34192024-12-16. 
  7. ^Müller, Wolfgang C. (2 Eylül 1999). "Austria".Semi-Presidentialism in Europe. Oxford University PressOxford. ss. 22-47.doi:10.1093/0198293860.003.0002.ISBN 978-0-19-829386-6. 
  8. ^"Austria EN"(PDF).Migrants Refugees. The Vatican. April 2020. 13 Ocak 2024 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi:12 Ocak 2024. 
  9. ^"Surface water and surface water change".Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). 24 Mart 2021 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:11 Ekim 2020. 
  10. ^"Population by Year-/Quarter-beginning". 8 Haziran 2022. 12 Haziran 2015 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:8 Haziran 2022. 
  11. ^"World Economic Outlook Database, April 2025" (İngilizce). 22 Nisan 2025 tarihindekaynağından arşivlendi. 
  12. ^"World Economic Outlook Database, April 2025" (İngilizce). 22 Nisan 2025 tarihindekaynağından arşivlendi. 
  13. ^"World Economic Outlook Database, April 2025" (İngilizce). 22 Nisan 2025 tarihindekaynağından arşivlendi. 
  14. ^"World Economic Outlook Database, April 2025" (İngilizce). 22 Nisan 2025 tarihindekaynağından arşivlendi. 
  15. ^"Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey".Eurostat. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:21 Haziran 2022. 
  16. ^"Human Development Report 2025"(PDF).United Nations Development Programme. 6 Mayıs 2025. 6 Mayıs 2025 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2025. 
  17. ^"Austria".Encyclopædia Britannica. 31 Mayıs 2009. 19 Nisan 2009 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 
  18. ^"Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland"(PDF). Statistik Austria. 13 Kasım 2010 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 17 Kasım 2010. 
  19. ^"Lebensqualität - Wien ist und bleibt Nummer eins".Stadt Wein (Almanca). 3 Eylül 2018 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:23 Ekim 2019. 
  20. ^Jelavich 267
  21. ^"Austria".The World Factbook.Central Intelligence Agency. 14 Mayıs 2009. 10 Ocak 2021 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009. 
  22. ^"Austria About". OECD. 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009. 
  23. ^"Austria joins Schengen".Migration News. May 1995. 7 July 2009 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2009. 
  24. ^"Austria and the euro".European Commission - European Commission. 8 January 2018 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 January 2018. 
  25. ^"Rome's metropolis on the Danube awakens to new life".Archäologischer Park Carnuntum. Archäologische Kulturpark Niederösterreich Betriebsgesellschaft m.b.H. 16 January 2010 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2010. 
  26. ^abJohnson 19
  27. ^Johnson 20–21
  28. ^ab"Wayback Machine"(PDF).statistik.at. 13 Kasım 2010. 30 Ağustos 2012 tarihindekaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 
  29. ^"Die verschiedenen Amtssprachen in Österreich".DemokratieWEBstatt.at (Almanca). 16 Ocak 2013 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 
  30. ^"RIS - Bundes-Verfassungsgesetz Art. 8 - Bundesrecht konsolidiert".ris.bka.gv.at. 11 Kasım 2020 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 
  31. ^""Türk kökenli Avusturyalılar vatandaşlıktan çıkarılmaktan korkuyor"". 19 Kasım 2018 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 
AvusturyaAvusturya konuları
Tarih
Avusturya arması
Coğrafya
Yönetim
Ekonomi
Toplum
Kültür
Egemen devletler
Sınırlı tanınmış
olan devletler
Bağımlı ve
diğer bölgeler
Birleşik Krallık
Danimarka Krallığı
Finlandiya
Kurumlar
Üyeler
Adaylar
Gözlemciler
Eski üyeler
Uluslararası Frankofoni Örgütü'ne üye ve gözlemci ülkeler
Üyeler
Gözlemciler
1 Ortak üye.
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Avusturya&oldid=36024135" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp