Astraryum, ayrıca diğer adıylaplanetaryum,astronomik cisimlerin döngüsel niteliğinimekanik olarak temsil edenastronomik saat.
İlk astrarya mekanik cihazlardan oluşuyordu. Arşimet,güneş,ay vegezegenlerin konumlarını tahmin eden ilkel bir versiyon kullandığı söylenmiştir. 17 Mayıs 1902 tarihindeValerios Stais adlı bir arkeolog,Antikythera yakınlarındaki bir gemi kazasından kurtarılan ve içindedişli çarklardan oluşan bir mekanizma bulunduran bir miktar oksitlenmiş malzeme keşfetti. Parçaların X ışınları kullanılarak kapsamlı bir şekilde incelenmesi, araştırmacıların orijinal cihazın kısmî kopyalarını oluşturmak için yeterli ayrıntıları (dişliler, çarklar ve kol) ortaya çıkarmıştır.[1][2][3] Büyük dişlilere kazınan gezegen isimleri (Venüs gibi); mekanizmanın amacı hakkında şüphe bırakmamıştır. Ancak, Roma İmparatorluğu'nun sonuna gelindiğinde, bu saat parçasının arkasındaki bilgi birikimi ve bilim kayboldu.
Belgelenen ilk modern astraryum saati 1364 yılında astronomi ve zaman ölçme birimi ile ilgilenenOrta Çağ bilim adamlarındanGiovanni de' Dondi (1318-1388) tarafından tamamlandı. 1630 yılında Mantua'nın görevden alınması sırasında kaybedildiği tahmin edilen ilk saat 107 teker veçarktan oluşuyordu. Ancak de' Dondi, saat hakkında kalan ayrıntılı açıklamaları kullanarak saati yeniden yapılandırdı. Saatte ortalama güneş saati, yıldız, zaman, güneş ve ayın hareketleri ile o zamana kadar bilinen beş gezegenVenüs,Mars,Satürn,Merkür veJüpiter'in hareketleri gösteriliyordu. Gezegenlerin hareketlerinin görünümü,Batlamyus'un güneş sistemi anlayışına göre tasarlanmıştı. De' Dondi, 1344 yılında babası Piazzi dei Signori, Padua'da astronomik saati tasarlayanJacopo'dan ilham aldı.
İlerleyen dönemlerde daha fazla astrarya yapıldı. Bunun en çok bilinen örneği 1774 yılında Dronrijp, Friesland, Hollanda'daEise Eisinga tarafından yapılan bir versiyonuydu. Bu versiyonda tüm gezegenler gösteriliyordu ve hâlâ ziyaret edilebilenFraneker'deki bir evde tabana sabitlendi.
Modern zamanlarda astraryum,IMAX tiyatrolarında sergilenen, ticari olarak sömürülen birplanetaryum olarak turistik bir cazibe hâline geldi.
