Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

Almanya

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Almanya
Bundesrepublik Deutschland (Almanca)
Almanya Federal Cumhuriyeti
Millî marş
Almanca"Das Lied der Deutschen"[a]
("Almanların Şarkısı")
Dünya üzerinde konumu
Avrupa'da konumu
 Almanya konumu (koyu yeşil)

Avrupa'da (koyu gri)
Avrupa Birliği'nde (açık yeşil)

Başkent
ve en büyük şehir
Berlin[b]
52°31′K13°23′D / 52.517°K 13.383°D /52.517; 13.383
Resmî dil(ler)Almanca[c]
DemonimAlman
HükûmetFederal parlamenter cumhuriyet[4]
Frank-Walter Steinmeier
Friedrich Merz
Julia Clöckner
Anke Rehlinger
Yasama organıBundestag,Bundesrat
Tarih
2 Şubat 962
18 Ocak 1871
• Federal Cumhuriyet'in kurulması
23 Mayıs 1949
3 Ekim 1990
Yüzölçümü
• Toplam
357.578 km2[5] (63.)
• Su (%)
1,27[6]
Nüfus
• 2024 tahminî
83.555.478[7]
• 2022 sayımı
82.719.540[8] (19.)
• Yoğunluk
234/km2 (58.)
GSYİH (SAGP)2025 tahminî
• Toplam
artış $6.154 trilyon[9] (6.)
• Kişi başına
artış $73,553[9] (23.)
GSYİH (nominal)2025 tahminî
• Toplam
artış $5.014 trilyon[9] (3.)
• Kişi başına
artış $59,925[9] (19.)
Gini (2023) 29.4[10]
düşük
İGE (2022)artış 0.950[11]
çok yüksek · 7.
Para birimiEuro () (EUR)
Zaman dilimiUTC+1 (OAS)
• Yaz (YSU)
UTC+2 (OAYS)
Tarih formatı
  • Gün, ay, yıl
  • Yıl, ay, gün
Trafik akışısağ
Telefon kodu+49
ISO 3166 koduDE
İnternet alan adı.de

Almanya (AlmancaDeutschland,Almanca telaffuz: [ˈdɔʏtʃlant]), resmî adıylaAlmanya Federal Cumhuriyeti (Almanca:Bundesrepublik Deutschland,[ˈbʊndəsʁepuˌbliːk ˈdɔʏtʃlant]),Orta Avrupa'da bulunan bir ülkedir. KuzeyindeKuzey Denizi,Danimarka veBaltık Denizi, doğusundaPolonya veÇekya, güneyindeAvusturya veİsviçre, batısındaFransa,Lüksemburg,Belçika veHollanda bulunur. Ülke, coğrafi olarakılıman iklim kuşağında yer alır ve yüzölçümü 357.578 km2dir. Topraklarında yaşayan yaklaşık 83 milyon kişilik nüfusu ileAvrupa Birliği'ninen büyük nüfusuna sahiptir ve bu nüfusun,Birleşmiş Milletler tahminine göre %14,88[12] oranında göçmenlerden oluşmasıyla Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra, dünyanın en çok göç alan ikinci ülkesidir.[13] Ülkenin başkentiBerlin, aynı zamanda en yüksek nüfuslu şehri olup Berlin'i sırasıylaHamburg,Münih veKöln takip eder.[14]

MS 100 yılından önceCermen halklarıCermanya olarak isimlendirilen bölgede yaşamışlardır.[15] 10. yüzyıldan 1806 yılına kadar Cermen bölgeleriKutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun bir parçası oldu. 16. yüzyıl boyunca kuzey Almanya bölgeleri,Protestan Reformu'nun merkezi oldu.Cermen halkı ilk olarak 1871'deFransa-Prusya Savaşı sırasında ulus devlet hâline geldi.I. Dünya Savaşı'nın ardından yaşanan1918-1919 Alman Devrimi'yle yarı başkanlık sistemine dayalıWeimar Cumhuriyeti kuruldu. 1933'te iktidara gelen Nazi diktatörlüğü,II. Dünya Savaşı veHolokost'a sebep oldu. 1949'da, Almanya savaşı kazanan devletler tarafından iki devlete bölünse de bu iki devlet, 1990 yılındabirleşti.Batı Almanya, daha sonra adı Avrupa Birliği olacak olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun 1957'deki kurucu üyelerindendir. BirleşmeyleDoğu Almanya da 1993'te bu birliğe üye olmuştur. Almanya,Schengen bölgesinin bir parçası veAvrupa ortak para birimiavroyu 2002'de kabul etmiş durumdadır.

Almanya birfederal parlamenter cumhuriyettir.On altı eyaletten oluşmaktadır (AlmancaBundesländer).Başkenti ve en büyük şehriBerlin'dir. Almanya;Birleşmiş Milletler,NATO veG8'e üyedir,Kyoto Protokolü'nü imzalamıştır. Almanya, 2025 yılınınGSYİH'e göre dünyanın ABD ve Çin'den sonraüçüncü büyük ekonomisidir. Ülke, dünyada gelişme için en çok bağışta bulunan ikinci ülke konumundadır.[16]Buna karşın ülke,askeri harcama bütçesi olarak altıncı sıradadır.[17] Sosyal güvenlik sistemiyle de yüksek yaşam seviyesine sahip olan Almanya,Avrupa meselelerinde yüksek ülke nüfusu veekonomik gelişmişliğiyledünya seviyesinde kilit rol oynamaktadır.[18] Almanya, birçokbilim veteknoloji alanında lider durumda olarak kabul edilmiştir.[19]

Tarihçe

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya tarihi

Cermen Kabileleri

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana maddeler:Cermenler veCermanya

Cermen kabilelerinin,Tunç Çağı'nda veyaDemir Çağı'nın hemen öncesinde ortaya çıktığı sanılmaktadır. MÖ 1. yüzyılda, Güneyİskandinavya ve Kuzey Almanya'dan gelen kabileler, güneye, doğuya ve batıya yayılarakKeltlerle,Galyalılarla,Slavlarla, Baltık kabileleriyle veİran halkları ile ilişkiye girdiler. Erken Cermen tarihi hakkında bilinenler,Roma İmparatorluğu zamanındaki verilerle sınırlıdır.[20]

Augustus yönetimindekiRoma İmparatorluğu zamanında, Romalı GeneralCermanya'ya saldırılara başladı. Cermen kabileleri bu sırada savaş taktiklerini öğrendiler. Bu esnada kimliklerini muhafaza etmeyi başardılar. MS 9 yılında,Publius Quinctilius Varus tarafından yönetilenRoma lejyonu,Çeruskerlerin lideri tarafındanVarus Savaşında yenildi. Böylece,Tuna veRen nehirleri arasında sınırlarına kadar genişledi. Yüz civarında talebe,Tacitus'un Cermenler üzerinde yazdığı esere göre Cermen kabileleri bugünün modern yurtlar Tuna ve Ren nehirleri arasındaki bölgeye yerleştiler. 3'üncü yüzyıl civarında birkaç büyük Cermen kabilesi ortaya çıktı.Alamanlar,Franklar,Saksonlar,Frizler, Chattiler, Sicambriler; bunlardan bazılarıdır. MS 260 civarında Cermen halkları, Tuna'yı geçip Roma İmparatorluğu kontrolundeki alanlara girmeye başladılar.[21]

Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu (962-1806)

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu
Reform hareketini başlatanMartin Luther

Orta Çağ'ın bölünmüş devletçikleriniŞarlman bir araya getirdi.[22] 25 Aralık 800'deVatikan'da krallık tacını giyerekKarolenj İmparatorluğu'nu kurdu.[23] 843 yılına gelindiğinde bu devlet üç parçaya ayrıldı ve değişikliklere uğrayarak varlığını 1806 yılına kadar sürdürdü. Devlet,Eider Nehri'ndenAkdeniz'e kadar yayıldı. Devlet,Kutsal Roma İmparatorluğu olarak bilinse de 1512'den itibaren resmî olarakAlman Halkının Kutsal Roma İmparatorluğu (Sacrum Romanum Imperium Nationis Germanicæ) olarak anılmıştır.

Otto Hanedanı (919-1024) döneminde, 962 yılında;Lorraine,Saksonya, Franconia, Suabiya,Türingiya veBavyeradüklükleri birleştirildi ve Alman kralınaKutsal Roma Cermen İmparatoru olarak taç giydirildi.[24]Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Salian sülalesinin (1024-1125) yönetimindeyken Kuzeyİtalya veBurgonya'yı ele geçirdi. Buna karşı imparatorlar, başa geçme konusunda çekişmelere girince güçlerini kaybettiler.[25]Hohenstaufen Hanedanı'nın (1138-1254) yönetimi altındaAlman prensleri, güney ve doğudakiSlav topraklarındaki etkilerini artırdılar ve bu bölgelere göçü teşvik ettiler (Ostsiedlung).[26] Buraya yerleşen Alman göçmenler,Hansa Birliği'ni kurarak ticarette geliştiler ve o gününAvrupa'sına göre oldukça zengin duruma geldiler.

İmparatorlukta prens seçimi kurulu (1341 Parşomeni)

1356'da ilan edilen fermanla birlikte hükümdarlık seçimi ile ilgili birtakım değişiklikler yapıldı. Buna görekralı, başpiskoposluklardan ve etkilieyaletlerdekiprenslerin katılımıyla oluşan yedi kişilik bir heyet seçecekti.[27] 15. yüzyıldan itibaren kral, sadeceHabsburg Hanedanı'na üye kişilerden olmuştur.

1517'de Martin Luther görevini kötüye kullananRoma Katolik Kilisesi'ne karşı doksan beş maddelik bir bildiri hazırlayarakProtestan Reformunu başlattı. 1530'dan sonraLuthercilik,Katolik Kilisesi'nden ayrıldı ve birçokAlman Eyaletinde resmî din kabul edildi. Bunun üzerine Alman ülkesini harap edenOtuz Yıl Savaşları (1618-1648) başladı.[28] Alman eyaletlerindeki nüfus yaklaşık %30 oranında azaldı.[29] 1648'de imzalananVestfalya Antlaşması, bu din savaşını bitirdi. Savaşın sonunda krallık, birçok bağımsız eyalete ayrıldı. 1740'tan sonra,Avusturya'da hüküm sürenHabsburg Hanedanı vePrusya Devleti, Alman eyaletlerini kendi yanlarına çekip ülkeye tamamen hükmetmeye çalıştılar.Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu 1806 yılındaNapolyon Savaşları sırasında tamamen yıkıldı.[30]

Restorasyon ve İhtilal (1814-1871)

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Alman Konfederasyonu
Frankfurt Meclisi, 1848

Napolyon Bonapart'ın tahttan düşmesinden sonra 1814 yılında toplananViyana Kongresi'nde alınan kararlarlaAlman Konfederasyonu adı altında otuz dokuz tane bağımsız Alman eyaleti kuruldu. Bu konfederasyonun liderliğineAvusturya-Macaristan İmparatorluğu seçildi.Viyana Kongresi'ne tepki olarakAvrupa'nın çeşitli ülkelerinde ayaklanmalar çıktı. Özellikle Almanya'dabilim vefelsefede görülen gelişme veliberalizm akımı halkların haklarını aramasında temel etken oldu. Bu süreçte Alman halkının çoğunluğuFransız Devrimi'nden vemilliyetçilik akımından etkilendiler. Halk, ulusal birliğin sağlanmasını istiyordu. Seçilen kurucu meclis, 13 Mayıs 1848'deFrankfurt'ta bir anayasa hazırlamak için toplandı. 28 Mart 1849'da anayasa kabul edildi. Bu hareketi temsil eden siyah, kırmızı ve altın sarısı renkler daha sonraAlmanya bayrağına renk vermiştir.[31]

1848 Devrimleri sonucundaFransa'dacumhuriyet ilan edildi. Bu hareketin başarıya ulaşması üzerine Alman entelektüeller ve halk da ihtilal başlattılar.[32] Başlangıçta hükümdarlar talep edilenliberal hakları onayladı.Prusya KralıIV. Friedrich Wilhelm'e birtakım hakları alınmış şekilde krallık önerildi. Fakat o, bunu reddetti. Çünkü kabul etseydi tacıTanrı'nın inayetinde değil, meclisin huzurunda giyecek vemeclise bağlı olacaktı. Ölümünden sonra yerineI. Wilhelm geçti. 1862 yılında başbakanlığaOtto von Bismarck'ı atadı. Bismark, Danimarka'yla 1864 yılında yapılan savaşta bir kısım yerleri ele geçirdi. Ertesi yıl yapılan savaşlardaAvusturya ordusunu mağlup ederekKuzey Almanya Konfederasyonu'nu kurdu. Avusturya bu konfederasyonun dışında bırakıldı.

Alman İmparatorluğu (1871-1918)

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Alman İmparatorluğu
Versailles'da Alman İmparatorluğu'nun kurulması, 1871.Bismarck ortadaki beyaz üniformalı.

Bilinen ulusal temellere dayalı modern Almanya yapılan düzenlemelerle 1871'de kuruldu. Ülkenin kurucusuPrusya Krallığı'ydı.Fransa-Prusya Savaşı'ndan sonra, 18 Ocak 1871'deVersay'da alınan kararlarda imparatorluk ilan edildi.[33] İmparatorluğaHohenzollern Hanedanı hükmetti.BaşkentBerlin yapıldı. İmparatorluk tüm dağınıkAlman devletçiklerini içine alarak kuruldu fakatAvusturya bu birliğin dışında bırakıldı. Ülke, 1884'ten itibarenAvrupa dışındasömürgeler kurmaya başladı.[34]

İmparatorluğun inşası sırasında tahtta olan I. Wilhelm, dış siyasette Almanya'yı diğer büyük devletler gibi güçlü ve güvenli bir duruma getirmek için uğraşmıştır.Fransa'dandiplomatik olarak uzak durulmaya çalışılmış,savaştan kaçınılmıştır.II. Wilhelm döneminde Almanya,diğer Avrupa güçleri gibiemperyal birpolitika izlemiş ve zaman zaman sömürgeleri konusunda komşu devletlerle sürtüşmeye girmiştir. Bu, birtakım dostlukları zedelemiş ve Almanya'ya karşıFransa,Birleşik Krallık veRus İmparatorluğu bir anlaşma imzalayarak kutup oluşturmuştur. Almanya ise sadeceAvusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak kurabilmiştir.[35]

Almanya'nın emperyal politikası ülke dışına taşmış ve devlet, diğerAvrupa güçleri gibi,Afrika'nın paylaşımına katılmıştır.Berlin Konferansı'nda bu kıta Avrupa güçlerine pay edilmiştir. Almanya'nın payınaAlman Doğu Afrikası,Alman Kuzey-Batı Afrikası,Togo veKamerun düştü. Büyük güçler arası Afrika'da olan bu mücadeleI. Dünya Savaşı'nın nedenlerinden biri olacaktı.[36]

28 Haziran 1914'te,Saraybosna'daAvusturya-Macaristan İmparatorluğuprensiArşidük Franz Ferdinand'asuikast düzenlenmesiI. Dünya Savaşı'nı başlattı. Almanya'nın aralarında bulunduğuİttifak Devletleri,İtilaf Devletleri'ne karşı dört yıl süren savaşlar sonucunda başarısız oldu. Almanya'da Kasım 1918'de ihtilal yaşandı veİmparatorII. Wilhelm, tahttan feragat etmek zorunda kaldı. 11 Kasım'daateşkes ilan edildi. 28 Haziran 1919'daVersailles Barış Antlaşması imzalandı. Fakat antlaşma şartları Almanya'yı küçük düşürücü bulundu. Bu durum ülkede milliyetçiliği artırdı ve halk yavaş yavaşnasyonal sosyalizm akımı etrafında birleşmeye başladı.[37]

Weimar Cumhuriyeti (1918-1933)

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Weimar Cumhuriyeti
CumhurbaşkanıPaul von Hindenburg

Başarılı geçenKasım 1918 İhtilali'nin ardındancumhuriyet ilan edildi. Sosyal demokratDevlet BaşkanıFriedrich Ebert tarafından 11 Ağustos 1919'da kuruluşu ilan edilen devlet, adını millî meclisin yenianayasayı oluşturmak için toplandığıWeimar kentinden alır. Daha önceRosa Luxemburg veKarl Liebknecht 1918 yılındaAlmanya Komünist Partisini kurmuşlardı. Bunun dışındaAlman İşçi Partisi ise 5 Ocak 1919'da kuruldu. Parti, daha sonra 24 Şubat 1920'deNasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne dönüşecekti. Bu önemli partilerin dışında kurulmuş olan pek çok parti daha vardı.

Büyük Bunalım'dan,Versailles Antlaşması tarafından dikte edilen ağır barış koşullarından ve uzun bir dizi istikrarsız hükûmetlerden zarar gören Almanya'daki siyasi kitleler, siyasi sistemleri olanparlamenter sistemle kendilerini daha az özdeşleştirmeye başlamışlardı. Yaygın bir sağcı (monarşist,demonimci venasyonal sosyalist)Dolchstoßlegende yani Almanya'nınI. Dünya Savaşı'nı askerî yenilgi sebebiyle değil de Alman Devrimi sebebiyle kaybettiğini iddia eden bir siyasi mit bu durumu daha da kötüleştirmişti. Diğer taraftanradikal solcukomünistler -örneğinSpartaküs Birliği- "kapitalist yönetimi" olarak gördükleri sistemi, bir "Räterepublik" kurmak amacıyla yıkmak istiyorlardı.

Birçok parti tarafındanyarı askerî (paramiliter) güçler kurulmuştu ve siyasi sebeplerle binlerce cinayet işlenmişti. Paramiliter güçler seçmenlerin gözünü korkutmakta ve zaten yüksekişsizlik oranları ve yoksulluktan muzdarip olan halkta şiddet ve nefret tohumları ekmekteydiler. Bir dizi başarısız kabineden sonra, CumhurbaşkanıPaul von Hindenburg, hem pek fazla alternatif görememesinden hem de sağcı danışmanlarının baskısı sebebiyle 30 Ocak 1933'teAdolf Hitler'i AlmanyaŞansölyesi olarak atamıştır.

Üçüncü İmparatorluk (1933-1945)

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana maddeler:Nazi Almanyası veII. Dünya Savaşı
Bir okul binasına bayraklarla beraber asılmış "Ja dem Führer!" (Lider'e Evet!) afişi (1934)
Adolf Hitler,Nazi Almanyası'nın lideri (1933-1945)
II. Dünya Savaşı sırasındaAlman işgali altındaki Avrupa

27 Şubat 1933'teAlman Parlamentosu kundaklandı (Reichstag Yangını). Ertesi gün bazı temeldemokratik haklar kaldırıldı.Hitler, tümyasama veyürütme yetkilerini kendinde topladı. Bununla ilgili karar mecliste alınırkenAlmanya Sosyal Demokrat Partisi tasarının karşısında durdu. ÜstelikAlmanya Komünist Partisinin meclisteki seksen bir sandalyesi, bu kararın çıkmasına engel olamadı.[38] Yineanayasada yapılan birtakım değişiklikler ülkedetek parti rejiminin ortaya çıkmasını sağladı.Endüstri alanına kotalar konuldu. Böylecesanayi sadece yeteri kadar temel ihtiyaç maddesi üretecek, bunun dışında tüm üretim gücünüsilah sanayisine kaydıracaktı.[39] 1936'da Alman birlikleri,Versailles Antlaşması'na göre silahsız bölge olanRen-Ruhr Bölgesi'ne girdiler.Birleşik Krallık BaşbakanıNeville Chamberlain'in olayıyatıştırma politikasının yetersiz olduğu görüldü. Bundan cesaret alan Hitler, 1938'den itibaren yayılma politikasını uygulamaya başladı. İki cephede birden savaşmaktan çekinen Hitler,Sovyetler Birliği ile daha sonra kendisinin bozacağıMolotov-Ribbentrop Saldırmazlık Paktı'nı imzaladı.

Weimar Cumhuriyeti döneminde halk ciddi ekonomik ve sosyal sorunlar yaşadı.[40] Adolf Hitler, halka ülkeyi içinde bulunduğu durumdan kurtaracağına söz verdi ve bu yolda çalışmalarına başladı. Almanya'da aşırı artış gösteren işsizliği savaş hazırlığı için kullanarak iş sahası oluşturdu. Ülke genelinde büyük otobanlar inşa ettirdi. Naziler,Büyük Buhran'ın ortasında iktidara geldi. O dönemde işsizlik oranı %30'a yakındı.[41] 1938'de Almanya'da işsizlik ortadan kalktı.[42] Nazilerin iktidara geçişinden (1933)II. Dünya Savaşı'nın başlangıç yılına (1939) kadar Almanya'da haftalık kazançlar reel olarak %19 arttı.[43] 1933 yılında elli altı olan sanayi üretimi, 1938 yılında yüz kırk dörde çıktı.[44] Hitler liderliğindeki Nazilerin iktidara geldiği 1933 yılından itibaren Almanya ekonomisi üzerindeki gelişmeler ve Hitler'in izlediği ekonomi politikaları günümüzde dahi olağanüstü başarı olarak değerlendirilmektedir.[45]

1939'damilliyetçiliğin aşırıya kaçması sonucu Almanya,Polonya'yıyıldırım savaşı taktiğiyle işgal etti. Bunu takip eden iki gündeBüyük Britanya veFransa savaş deklarasyonları yayımlayarak Almanya'yasavaş ilan ettiler. Bu,II. Dünya Savaşı'nın başlaması anlamına geliyordu. Almanya çok seri bir biçimdeAvrupa'nın önemli bir kısmını direkt ya da dolaylı yoldan kontrol etmeyi başardı.

II. Dünya Savaşı sonrasıBerlin, Potsdamer Platz, 1945

22 Haziran 1941'de Hitler, Sovyetler Birliği ile yapılan paktı tek taraflı feshetti,Doğu Cephesi'ni açtı veBarbarossa Harekâtı'nı başlattı. Kısa bir süre sonraJapon İmparatorluğu, Birleşik Devletler'inPearl Harbor Üssü'ne saldırı düzenledi. Almanya,Birleşik Devletler'e savaş ilan etti. Alman ordusunun Sovyetler Birliği'ne karşı savaş başlangıcında hızla geliştirdiği saldırılar,Stalingrad Savaşı'yla son buldu.Baküpetrollerine ulaşmak için yapılan bu savaşta Alman orduları yenildi. Ardından Alman orduları, doğu cephesinden geri çekilmek zorunda kaldı.Normandiya Çıkarması, savaşın batı cephesindeki dönüm noktası oldu.Müttefik kuvvetleri,Normandiya sahillerine çıkarma yaparak hızlı bir şekilde Alman hâkimiyetindeki bölgelerde ilerlediler. Bu, Almanya için savaşın sonu oldu. 8 Mayıs 1945'teKızıl Ordu,Berlin'i kontrolü altına aldı.

Nasyonal sosyalist hükûmet, daha sonralarıHolokost olarak tanımlanacak soykırımlaYahudileri,komünistleri,Romanları,eş cinselleri,Yehova'nın Şahitleri'ni,politik rakiplerini,papazları, zihinselengellileri ortadan kaldırma politikası izledi. Üçüncü Reich döneminde yaklaşık on bir milyon kişi Holokost'ta soykırıma uğradı. Bunların altı milyonuYahudi, üç milyonuPolonyalıydı. II. Dünya Savaşı ve Almanya'nın işlediği soykırımlar,Avrupa'da yaklaşık 35 milyon insanın canına mâl oldu.[46]

Bölünme ve Birleşme (1945-1990)

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana maddeler:Batı Almanya veDoğu Almanya
1949'dan sonra iki Alman Devleti'ne ve bölünmüş şehirBerlin'e, II. Dünya Savaşı'nı kazanan güçler tarafından şekil verildi.Batı Almanya; Amerikan, İngiliz ve Fransız yönetimi altında;Doğu Almanya ise Sovyetler yönetimi altında düzenlendi.

Savaş yaklaşık on milyonasker vesivilAlman'ın ölümüyle sonuçlanmıştı.Oder Nehri'nin doğusundaki geniş topraklar kaybedilmiş, yeni sınırlar dışında kalan başka ülkelerdeki on beş milyon Alman bu ülkeler tarafından sınır dışı edilmiş, birçok büyük şehir tahribe uğramıştı. Geriye kalan ulusal bölge veBerlin,Müttefikler tarafından dört askerî bölgeye ayrılmıştı.

Batı bölgeleri kontrol edenFransa,Birleşik Krallık veBirleşik Devletler bölgelerini birleştirip 23 Mayıs 1949'daAlmanya Federal Cumhuriyeti'ni (Bundesrepublik Deutschland veya BRD) kurdular. 7 Ekim 1949'da Sovyet bölgesi,Alman Demokratik Cumhuriyeti'ne (Deutsche Demokratische Republik veya DDR) dönüştürüldü. Bunlar; "Batı Almanya" ve "Doğu Almanya", Berlin'in iki parçası "Batı Berlin" ve "Doğu Berlin" olarak anıldı. Doğu Almanya, Doğu Berlin'i başkent ilan etti. Buna karşılık Batı Almanya, başkentiniBonn yaptı.

Batı Almanya, Federal Parlamenter Cumhuriyeti ilan etti ve Birleşik Devletler, Fransa ve Birleşik Krallık ile iş birliğine giderek pazar ekonomisine ağırlık verdi. Ülke, 1950'lerin başından itibaren hızlaekonomik gelişme içine girdi. Batı Almanya aynı zamanda 1955'teNATO'ya katıldı, 1958'deAvrupa Ekonomik Topluluğu'nun altı kurucu ülkesi arasında yer aldı[47]

Doğu Almanya,Varşova Paktı'nı imzalayarakSovyetler Birliği'ninaskerî vepolitik kontrolü altındakiDoğu Bloku ülkelerinden biri hâline geldi. Demokrasi haklarına karşın politik güç, yalnızca önde gelen üyeler (Politburo) tarafından düzenlendi. GüçleriMinisterium für Staatssicherheit tarafından sağlanıyordu. Geniş bir alana yayılmış gizli servis ve hükûmetteki Sosyalist Birlik Partisinin birçok kenar mahalle organizasyonutoplumdaki her türlü görüşü takip ediyordu. Halkın temel ihtiyaçları çok ucuz fiyatlara devlet tarafından karşılanıyordu. Sovyetler benzeri planlı ekonomi kuruldu. Sonra Doğu Almanya,Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyinin bir üyesi oldu. Ülkenin sosyal programını anlatan ve bunun faydalarından bahsedenkomünist propagandaya rağmen birçok vatandaş, Batı'daki politik özgürlük ve ekonomik refaha hayranlık duyuyordu.[48]Berlin Duvarı, 1961 yılında Doğu Almanya'dan Batı Almanya'ya kaçışları önlemek üzere inşa edildi veSoğuk Savaş'ın simgesi oldu.

Berlin Duvarı,Brandenburg Kapısı'nın önünde. 1989'dan sonra kapı açılmıştır.

Doğu ve Batı Almanya arasındaki tansiyon,BaşbakanWilly Brandt'ınOstpolitik politikası ile azaldı. Doğu Almanya'dan Batı Almanya'ya yapılan göçlerin artışına karşı Doğu Almanya hükûmeti, sınırlardaki geçiş engellerini hafifletti ve vatandaşlarının Batı Almanya'ya gezilerine izin verdi. Artan halk baskıları karşısında Doğu Almanya, sınırlarını açtı. En nihayetindeAlmanya'nın yeniden birleşmesi, 3 Ekim 1990'da sağlandı. Buradaki kültür farkıhayalet sınırın oluşmasına neden oldu. Yapılan anlaşmalarla bu devletleri kuran dört büyük güç, haklarından vazgeçti ve Almanya tambağımsızlığına kavuştu.Berlin ülkenin resmîbaşkenti ilan edildi,Bonn ise bazıbakanlıkların merkezi oldu.[49]

Birleşmeden beri Almanya;NATO veAvrupa Birliği içinde aktif rol almaktadır. Almanya,Balkanlara barış gücü göndermiştir. AyrıcaAlman ordusu,Afganistan Savaşı'ndaTaliban'ın devrilmesinden sonra güvenliğin sağlanması içinAfganistan'a giden NATO ordusu içinde rol üstlenmiştir.[50] Bu askerî harekâtlar çok tartışıldı çünküII. Dünya Savaşı'ndan sonra ülkenin sadece savunma içinasker bulundurması kabul edilmiş, ülke dışına asker göndermesi yasalarca engellenmişti. Buna karşınmeclis, barış gücü için bunun yapılabileceğini kabul etti.

1990-günümüz

[değiştir |kaynağı değiştir]

Birleşik Almanya,Batı Almanya'nın genişletilmiş devamı olarak kabul edildi, bu nedenle uluslararası örgütlerdeki üyeliklerini korudu.[51] Berlin/Bonn Yasasına (1994) dayanarak,Berlin yeniden Almanya'nın başkenti olurken,Bonn bazı federal bakanlıkları elinde tutan benzersiz birBundesstadt (federal şehir) statüsü elde etti.[52] Hükûmetin yer değiştirmesi 1999'da tamamlandı ve Doğu Almanya ekonomisinin modernizasyonunun 2019'a kadar sürmesi planlandı.[53][54]

Yeniden birleşmeden bu yana Almanya, 1992'deMaastricht Antlaşması'nı ve 2007'deLizbon Antlaşması'nı[55] imzalayarak veEuro Bölgesi'ni kurarakAvrupa Birliği'nde daha aktif bir rol üstlendi.[56] Almanya,Balkanlar'da istikrarı sağlamak için bir barış gücü gönderdi veNATO'nunTaliban'ın devrilmesinden sonra bu ülkede güvenliği sağlama çabasının bir parçası olarak Alman birlikleriniAfganistan'a gönderdi.[57][58]

2005 seçimlerindeAngela Merkel ilk kadın başbakan oldu. 2009'da Alman hükûmeti 50 milyar euroluk bir teşvik planını onayladı.[59] 21. yüzyılın başlarındaki başlıca Alman siyasi projeleri arasında Avrupa entegrasyonunun ilerlemesi, sürdürülebilir bir enerji arzı için enerji geçişi (Energiewende), dengeli bütçeler için borç freni, doğurganlık oranını artırmaya yönelik önlemler (pronatalizm) ve Endüstri 4.0 olarak özetlenen Alman ekonomisinin geçişine yönelik yüksek teknoloji stratejileri vardı.[60]2015 Avrupa göçmen krizi, ülke bir milyondan fazla mülteci ve göçmen aldı.[61]

Coğrafya

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya coğrafyası
Topoğrafik harita

Almanya sınırları 357,021km2lik bir alanı kaplar. Bunun 349,223 km2si karadan, 7,798 km2sisu kaynaklarından oluşur. Almanya, yüzölçümü bakımındanAvrupa'nın yedinci,dünyanın altmış üçüncü büyük ülkesi konumundadır. Yükselti; güneydekiAlp Dağları'ndan, kuzeydekiKuzey Denizi'ne (Nordsee) ve kuzeybatıdakiBaltık Denizi'ne (Ostsee) doğru azalmaktadır. Ülkenin en yüksek noktası, Alpler üzerinde bulunan 2.962 m yüksekliktekiZugspitze noktasıdır. Orta Almanya'daki ağaçlanmış konumdakiyaylalar ile kuzeydeki alçak seviyedeki ovalara ulaşım;Rhine,Tuna veElbe[4] gibi, Avrupa'nın bazı önemli büyük nehirleri ile sağlanır.

Almanya sınırlarının çoğunuAvrupa Birliği üyesi ülkelerle paylaşır. Ülkenin komşuları kuzeydeDanimarka, doğudaPolonya veÇekya, güneydeAvusturya veİsviçre, batıdaFransa veLüksemburg, kuzeybatıdaBelçika veHollanda'dır.

ALMANYA'dan yönler
 Hollanda ve Kuzey DeniziKuzey Denizi,
 Danimarka
veBaltık Denizi
 
Baltık Denizi
 Hollanda,
 Belçika,
 Lüksemburg,
ve Fransa
K
BD
G
 Polonya
ve Çekya
 Fransa ve İsviçre İsviçre
ve

 Avusturya
 

 Çekya
ve Avusturya

Eyaletler

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya'nın Eyaletleri

Almanya, resmî olarak Almanca "Bundesländer" olarak bilinen on altıeyaletten oluşan birfederasyondur. Bu eyaletlerdenBerlin veHamburg bir tek şehirden,Bremen iseBremerhaven veBremen olmak üzere iki şehirden oluşmakta olup bu üç bölge "Stadtstaaten" yani şehir devletleri olarak sınıflandırılmaktadır. Geri kalan on üç bölgeyse Almancada "Flächenländer" olarak adlandırılır. Aşağıdaki harita ve tabloda Almanya Federal Cumhuriyeti'ni oluşturan on altı eyalet, yanlarında başkentleri ile beraber listelenmiştir.

Aşağı Saksonya
Bremen
Hamburg
Mecklenburg-
Vorpommern
Saksonya-
Anhalt
Saksonya
Brandenburg
Berlin
Türingiya
Hessen
Kuzey Ren-
Vestfalya
Renanya-
Palatina
Bavyera
Baden-
Württemberg
Saarland
Schleswig-
Holstein
EyaletBaşkentAlan (km2)Nüfus
Baden-WürttembergStuttgart35.75210.744.921
BavyeraMünih70.55212.538.696
BerlinBerlin8923.460.725
BrandenburgPotsdam29.4792.503.273
BremenBremen419660.706
HamburgHamburg7551.772.100
HessenWiesbaden21.1156.067.021
Mecklenburg-VorpommernSchwerin23.1801.642.327
Aşağı SaksonyaHannover47.6247.918.293
Kuzey Ren-VestfalyaDüsseldorf34.08517.845.154
Renanya-PalatinaMainz19.8534.012.675
SaarlandSaarbrücken2.5691.017.567
SaksonyaDresden18.4164.149.477
Saksonya-AnhaltMagdeburg20.4462.356.219
Schleswig-HolsteinKiel15.7992.830.417
TüringiyaErfurt16.1722.235.025
Toplam (Sayım: 31 Aralık 2009357.12381.802.257

Almanya'nın en büyük şehirleri

[değiştir |kaynağı değiştir]
Almanya büyük şehir ve merkezleri
Almanya'da istatistik ofislerinin listesi 31 Aralık 2018[1]
SıraŞehir adıEyaletNüfusSıraŞehir ismiEyaletNüfus
Berlin
Berlin

Hamburg
Hamburg

1BerlinBerlin3.644.82611BremenBremen569.352Münih
Münih

Köln
Köln

2HamburgHamburg1.841.17912DresdenSaksonya554.649
3MünihBavyera1.471.50813HannoverAşağı Saksonya538.068
4KölnKuzey Ren-Vestfalya1.085.66414NürnbergBavyera518.365
5FrankfurtHessen753.05615DuisburgKuzey Ren-Vestfalya498.590
6StuttgartBaden-Württemberg634.83016BochumKuzey Ren-Vestfalya364.628
7DüsseldorfKuzey Ren-Vestfalya619.29417WuppertalKuzey Ren-Vestfalya354.382
8LeipzigSaksonya587.85718BonnKuzey Ren-Vestfalya333.786
9DortmundKuzey Ren-Vestfalya587.01019BielefeldKuzey Ren-Vestfalya327.258
10EssenKuzey Ren-Vestfalya583.10920MünsterKuzey Ren-Vestfalya314.319


İklim

[değiştir |kaynağı değiştir]
Bavyera'danAlplere bir bakış

Almanya'nın geneli, nemli batı rüzgârlarının üstünlük kurduğu ılımlı biriklime sahiptir. İklim;Körfez Akıntısı'nın etkisi altındaki Kuzey Atlantik Akıntıları tarafından etkilenmektedir. Bu ısıtıcı sular,Kuzey Denizi sınırlarındakiJutland Yarımadası veRen Bölgesi dahil olmak üzere birçok bölgeyi etkilemektedir. Sonuç olarak kuzeybatı ve kuzey bölgelerinde iklimIlıman okyanusal iklimdir;yağış yaz boyunca maksimuma çıkmak üzere her dönem sürer.[62]

Kışları ılımlı ve yazları serindir, buna karşın sıcaklık çoğu zaman 30 °C'yi (86 °F) aşabilmektedir. Doğuda ise iklim dahakarasaldır. Kışlar çok soğuk, yazlar çok sıcak ve kuru olabilmektedir. Orta ve güney Almanya ise farklı olarak karasal ve okyanusal iklim arasında bir geçiş bölgesidir. Yine en yüksek sıcaklık yazın 30 °C'yi (86 °F) aşabilmektedir.[63][64]

Biyolojik çeşitlilik

[değiştir |kaynağı değiştir]
Geyik çeşitleri, geniş bir yabani ortama yayılmıştır.

Almanya; Avrupa'nın orta ve Atlantik bölgelerinde bulunmasıyla birçok hayvan ve bitki çeşidini barındırmaktadır. Ülke; Atlantik ormanları, Baltık ormanları, Orta Avrupa ormanları ve Batı Avrupa ormanları olmak üzere dört anaekolojik bölgeye ayrılır.[65] Almanya'nın geneli, %33 işlenebilir toprak, %31silvikültürler veormanlar ile kaplanmıştır. Sadece %15'lik bir kısım kalıcıçayırlarla kaplıdır.

Ülkenin üçte birinden fazlası ormanlarla kaplanmıştır.

Bitki ve hayvan çeşidi genellikle Orta Avrupa ile aynıdır.Kayınlar,meşeler ve diğer yaprak döken ağaçlar, ormanların üçte birini teşkil etmektedir. Ağaçlandırma ile kozalaklı ağaçlar artış göstermektedir.Ladin veköknar ağaçları dağların üst kısımlarını domine etmiş durumdadırlar, buna karşın kumlu arazilerdeçam vekaraçam bulunur. Ülkede birçok eğrelti otu, çiçek, mantar ve kara yosun çeşidi bulunur. Balık,Kuzey Denizi ve nehirlerde bulunur. Yabani hayvan çeşitleri genel olarak geyik, yaban domuzu, yabani koyun, tilki, porsuk, yabani tavşan ve kunduzdan oluşur.İlkbahar vesonbaharda birçok çeşit göçmen kuş, Almanya'dan geçer.

Almanya'dakimillî parklar şunlardır:Schleswig-Holstein Wadden Denizi Ulusal Parkı,Hamburg Wadden Denizi Ulusal Parkı,Aşağı Saksonya Wadden Denizi Ulusal Parkı,Jasmund Ulusal Parkı,Vorpommern Lagün Bölgesi Ulusal Parkı,Müritz Ulusal Parkı,Aşağı Oder Vadisi Ulusal Parkı,Harz Ulusal Parkı,Sakson İsviçre Ulusal Parkı veBavyera Ormanı Ulusal Parkı.

Almanyahayvanat bahçeleri, yabani yaşam parkları, su altı parkları ve kuş parkları ile ünlüdür.[66] Dört yüzden fazla kayıtlı hayvanat bahçesi ve doğa parkıyla ülke, dünyada bu alanda bir numaradır.[67]Berlin Zoolojik Bahçesi, Almanya'nın en eski ve günümüzdedünyanın en çok hayvan çeşidine sahip hayvanat bahçesidir.[68]

Çevre

[değiştir |kaynağı değiştir]
Almanya,rüzgâr enerjisini vegüneş enerjisini dünyada en çok kullanan ülkedir.

Almanya, çevre bilinci yerinde bir ülke olarak bilinir.[69] ÇoğuAlman; insanın yaptıklarının,küresel ısınmanın en önemli nedeni olduğunu bilir.[70] Ülke,Kyoto Protokolü ve birçok diğer çevre güvenliği anlaşmasını imzalayarak az emisyon standardına uymaya, geri dönüşümü arttırmaya ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının yaygınlaştırılmasına söz vermiştir.[71]

Kaya kartalı, avlanılmasına karşı koruma altına alınmıştır.

Alman hükûmeti, çevreye zararlı maddelerin azaltılması yolundaki geniş aktiviteleriyle bu amaca öncülük etmiştir ve günümüzde de bu aktivitelerin bir sonucu olarak ülkedeki zararlı kimyasal madde oranı azaltılmaktadır.[72] Almanya, kişi başına düşenkarbondioksit oranındaAvrupa Birliği içinde birinci sırada yer almasına karşınAvustralya,Kanada,Suudi Arabistan veAmerika Birleşik Devletleri'ne göre epey düşük bir orana sahiptir.

Kömür yakımı ve endüstri atıklarından gelen emisyon, hava kirliliğine sebep olmaktadır.Sülfürik asit tarafından oluşturulanasit yağmurları,ormanların zarar görmesine neden olmaktadır. Baltık Denizi'ne Doğu Almanya tarafından, kanalizasyon atığı ve endüstri artığı ile oluşturulan kirlilik azaltıldı.Gerhard Schröder yönetimindeki Hükûmet zamanında elektrik üretimi içinnükleer enerji kullanımının bitirilmesinin planlandığı açıklandı.

Almanya; Avrupa Birliği ile, AB'nin fauna, flora ve habitatının korunması amacıyla çalışmaktadır. Almanya'nın son buzul bölgesinin bulunduğu Alp bölgesindeki buzullar, erimeye maruz kalmaktadır.

Yönetim

[değiştir |kaynağı değiştir]
Berlin'de, parlâmentonun toplandığıReichstag

Almanya;federal,parlamenter,temsilîdemokrasili bircumhuriyettir. Almanların politik sistemi; 1949'da ilan edilenanayasayla, bilinen adıylaGrundgesetz ile, temellendirilmiştir.Grundgesetz adıyla anılan doküman,Verfassung sözüne (anayasa) karşı tercih edilmiştir çünkü ülke o zaman iki ayrı devletti ve Grundgesetz'i yazanlar, Almanya birleştiğinde bunun asıl anayasayla değiştirilebileceğini vurgulamak istemişlerdir.Grundgesetz üzerinde değişikliklerin önerilmesi içinparlamentonun üçte ikilik çoğunluğu gerekmektedir; temel hakları koruyan maddeleri, güçlerin ayrılığını, federal yapılanmayı ve anayasayı kaldırmaya yönelik teşebbüslere direnişi, daima yasal ve değiştirilemez kılar.[73]Grundgesetz, 1990'dakiAlmanya'nın yeniden birleşmesinden sonra küçük değişikliklerle günümüzde varlığını sürdürmektedir.

Bundeskanzler (federal şansölye) -şu anFriedrich Merz'dir- hükûmetin başıdır veyürütmeyi yerine getiren kişidir. Görevleri itibarıylaparlamenter demokrasilerdekibaşbakan ile benzerdir. Ana yasama organıBundestag ve on altı eyaleti temsil eden, yasaların yapılmasına katılan anayasal organBundesrat, federalyasama organlarıdır. Bu iki yapı yasa yapar.Bundestag'da altı yüz on dört milletvekili bulunur. Bu milletvekilleri dört yılda bir seçilir ve Alman halkını temsil eder. Seçim sistemiçoğunluk sistemi venispi temsil sisteminin bir karışımıdır.Bundesrat üyelerion altı eyaletten seçilmiş kişilerden oluşur ve bunlar eyalet kabinelerinde de bulunur. Her eyalet hükûmeti, kendi delegesini herhangi bir zamanda değiştirme hakkına sahiptir.

Bundespräsident (federal başkan) -şu anFrank-Walter Steinmeier-devlet başkanı, sembolik görevleri ve güçleriyle öncelikli yetkilidir. Görevini beş yıllık bir dönem için icra eder. Diğer bir dönem için yeniden seçilebilir. Kısmen Federal Meclis üyeleri, kısmen iseon altı eyaletinparlamentolarınca seçilen ve Federal Meclis üyelerine eşit sayıda üyelerden oluşan bir kurul tarafından seçilir.Bundestag başkanı, protokol bakımından resmî olarak ikinci sırada yer alır. Protokolde üçüncü sırada iseşansölye gelir.Bundestag tarafında seçilen şansölye, cumhurbaşkanı tarafından atanır.

1949'dan beri seçimler ve bakanlıklarHristiyan Demokrat Birliği veAlmanya Sosyal Demokrat Partisi tarafından kazanılmıştır. Buna karşı, az bir kesim tarafından desteklenen,liberal parti olanLiberal Demokrat Parti (1949'dan bu yana hep mecliste yer almıştır.) veBirlik 90/Yeşiller (1983'ten bu yana meclistedir.)Bundestag'da önemli rol üstlenmektedir.[74] Bu partiler koalisyon hükûmetlerde küçük roller almaktadır.

Dış ilişkiler

[değiştir |kaynağı değiştir]

Almanya, kuruluşundan beriAvrupa Birliği içinde lider rol oynamaktadır.II. Dünya Savaşı'ndan beri ülke,Fransa ile yakın ilişki içindedir. Bu dostluk özellikle 1980'ler sonunda ve 1990'ların başında,Hristiyan DemokratHelmut Kohl veSosyalistFrançois Mitterrand önderliğinde oldukça güçlendi. Almanya, Avrupalı devletlere yeni teknolojilerin bulunmasında, birleşik ve duyarlı Avrupa politikası oluşturulmasında, defans ve güvenlik cihazları yapımında öncülük etmektedir.[75]

23 Mayıs 1949'dan, Batı Almanya'nın kuruluşundan beri ülke, gerek yakın geçmişi gerekse işgal altına girmesi nedeniyle var olan dış ilişkisindeki zayıflığının farkına vardı.[76]Soğuk Savaş süresince, Almanya'nınDoğu Bloğu tarafındaki parçası, Avrupa'da siyasi anlamdaki Doğu-Batı geriliminin sembolü oldu. Buna karşı 1970'lerde,Willy Brandt'ınOstpolitikidétente'nin ana faktörü oldu.[77] 1999'da, ŞansölyeGerhard Schröder'in hükûmeti temel Alman temel dış politikasında farklı bir karar alarakNATO'nun Yugoslavya'ya yaptığı operasyona asker gönderdi. Böylece Alman askerleri,II. Dünya Savaşı'ndan beri ilk kez yurt dışına çıkmış oldu.[78]

Angela Merkel,G8'e ev sahipliği yaparken

Almanya veAmerika Birleşik Devletleri yakın dosttur.[79] 1948'deMarshall Planı ile, ABD hükûmeti, Almanya'nın savaş sonrasında tekrar endüstrisinin kurulmasına yardım etmiştir. Ayrıca ABD yine savaş sonrası Almanya'daki yiyecek krizi konusunda yardımlarda bulunmuştur.Irak Savaşı sırasında Almanya, Amerikan hükûmetine soğuk davranarak AB ile ABD'nin ortak hareket etmesine dayananAtlantisizm tezini bozmuşlardır. Buna karşı iki ülke arasında yakın bir sosyokültürel ilişki bulunmaktadır.[80] İki ülke ayrıca ekonomik olarak birbirine oldukça bağımlıdır: Almanya'nınithalatının %8,8,ihracatının ise %6,6'sı Amerika Birleşik Devletleri'ne aittir.[81] Yine Amerika Birleşik Devletleri %8,8'lik ithalatını, %9,8'lik ihracatını Almanya ile yapar.[81] Bir diğer yakınlık, Amerika'daki etnik gruplarla ilgilidir. Ülkedeki en büyük azınlığı Alman vatandaşları oluşturur.[82] AyrıcaKaiserslautern'in yakınlarındakiRamstein Havaalanı Amerikan Ordusu'nun kendi toprakları dışındaki en büyük üssüdür.[83]

Gelişim yardımları

[değiştir |kaynağı değiştir]

Federal Almanya Cumhuriyeti'nin gelişim yardımları, resmi ülke politikasından bağımsızdır. Bu yardımlar, Ekonomik Dayanışma ve Gelişme Bakanlığı (BMZ) tarafından düzene konur ve uygulanır. Alman hükûmeti bu yardımları uluslararası bir sorumluluk olarak görür.[84]

Almanya, 2007 yılında gelişim yardımları ve insani yardımlar için 8,96 milyaravro kullanmıştır. Bu bir önceki yıl olan 2006'ya göre %5,9 artış demektir. Böylece ülke,Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra en çok bağışta bulunan ülke konumuna gelmiştir.[85] Almanya, her yıl ülke bütçesinin %0,37'sini bu yardımlara harcamaktadır ve hükûmetin 2010 hedefi bunu %0,51'e çıkarmaktır.

Askeriye

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Bundeswehr
Mecklenburg-Vorpommern savaş gemisi,Lübnan'daki geçici güç çerçevesinde Lübnan sahillerinde

Alman Ordusu ya da diğer adıylaBundeswehr,Kara Kuvvetleri,Deniz Kuvvetleri,Hava Kuvvetleri veMerkezi Tıp Servisi'nden oluşur. 2003 yılı verilerine göre ülkeGSYİH'nin %1,5'iaskeriyeye harcanmaktadır.[4] Askerî hizmet zorunluluğu 2011 yılı itibarıyla kaldırılmıştır. Ordunun çoğunluğu profesyonelasker oluşturur. Bundeswehr, barış zamanı savunma bakanı tarafından kontrol edilir. Eğer Almanya birsavaşa katılırsa bu durumdaAlmanşansölyesi,Bundeswehr'in yönetimini ele alır.[86]

BirEurofighter gösteri uçuşunda

Son düzenlemelerle Bundeswehr'de görevli 170 bin profesyonel asker, 5 ila 12 bin gönüllü asker ve 2 bin 500 aktif yedek güç öngörülmektedir, Bunlar savunma talimlerine katılmaktadırlar ve bir kısmı da yurt dışına yayılmıştır. 2001'den bu yana kadınlar dayasal herhangi bir sınırlama olmaksızın orduya katılabilmektedir. Yaklaşık 14.500 kadın şu anda aktif görevdedir.[87] Bu sayının içinde barış misyonu amacıyla çeşitli ülkelerde bulunan kadın askerler de vardır. Ülkede şu an iki kadın tıp görevlisigeneral rütbesinde bulunmaktadır.

Ekim 2006'ya göre Alman ordusu, yaklaşık 9.000[87] kişilik askerî güçle yurt dışındaki birçok barış gücünün ortağıdır. Bunlardan 1.180 askerBosna-Hersek'te; 2.844 askerKosova'da; 750 askerEUFOR bünyesindeKongo DC'de ve 2.800 askerNATO tarafından oluşturulanISAF bünyesindeAfganistan'dadır. Şubat 2007'ye göre Almanya,Afganistan'daki yaklaşık 3.000 ISAF gücüyleAmerika Birleşik Devletleri (14,000) veBüyük Britanya'nın (5,200) ardından en çok askerî güç gönderen üçüncü ülke konumunda yer almaktadır.[88] Almanya'da, Amerika Birleşik Devletleri tarafındanBüchel'e konuşlandırılmışnükleer silahlar bulunmaktadır.[89]

İstihbarat

[değiştir |kaynağı değiştir]

Almanya'da istihbarat üç ayaklıdır:

  • Bundesnachrichtendienst kısaca BND (Federal İstihbarat), yurt dışı istihbarattan sorumludur. Doğrudan Şansölye'ye bağlıdır.
  • Bundesamt für Verfassungsschutz (Anayasayı Koruma Federal Dairesi) kısaca BfV, ülkenin iç güvenlik ajansıdır ve Federal İçişleri'ne bağlıdır. Eyaletlerin de kendi içişleri bakanlıklarına bağlı anayasayı koruma daireleri mevcuttur. Bunlar da BfV çatısı altında çalışır.
  • Bundesamt für den militärischen Abschirmdienst, kısaca BAMAD, askeri istihbarat örgütüdür ve Federal Savunma Bakanlığı'na bağlıdır.[90]

Demografi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya demografisi
Hamburg,AB içindebaşkent olmayan şehirler arasında en kalabalık şehirlerindendir.

83 milyonun üzerindeki vatandaşı ile Almanya;Avrupa Birliği içinde en çok nüfusa sahip ülke konumundadır. Buna karşı ülkededoğurganlık oranı, anne başına 1,39 çocuk ile Dünya ortalamasının oldukça altındadır.[4] Nüfusun tahminî olarak 2030 yılına kadar artacağı ve 87 milyon civarında olacağı öngörülüyor. Federal İstatistik Ofisi tahminlerine göre nüfus 2050 yılında 69-74 milyon arasında olacaktır (69 milyon yıllık +100,000 göçle; 74 milyon yıllık +200,000 göçle).[91] Almanya birçok büyük şehre sahiptir. Bunlardan en büyükleriBerlin,Hamburg,Münih,Köln,Frankfurt,Stuttgart veLeipzig. Bununla beraber Almanya'daki birçok kent, birbiriyle kaynaşmış ve geniş yerleşim yerleri meydana getirmiştir. Bunlardan biri deRen-Ruhr Bölgesidir. Bu bölge;Düsseldorf (KRV'nin başkenti),Köln,Essen,Dortmund,Duisburg veBochum şehirlerini kapsar.

Berlin 3,7 milyon nüfusu (2019) ile Almanya'nın en kalabalık şehridir.

Aralık 2004 itibarıyla, Almanya'da yaklaşık 7 milyon yabancı,Alman vatandaşlığına geçmiştir. Ülkede ikamet edenlerinden %19'u yabancı veya yabancı kökenlidir. Yabancı kökenli gençlerin sayısı, yabancı kökenli yaşlıların sayısından fazladır. 15 yaşını aşmış Almanların %30'unun yurt dışında doğmuş en az bir ebeveyni bulunmaktadır. Büyük şehirlerde 5 yaş ve küçük çocukların %60'ının yurt dışında doğmuş en az bir ebeveyni bulunmaktadır.[92]

Ülkedeki en büyük azınlık grubunu (4,1 milyon[93]),Türkiye'den gelmiş insanlar oluşturur. Diğer azınlıklar iseİtalya'dan,Sırbistan'dan,Yunanistan'dan,Polonya'dan veHırvatistan'dan gelmiştir.[94][95]Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu listesine göre Almanya,dünyada göçmen nüfusu en fazla olan üçüncü ülkesi konumundadır. Bu; dünya üzerindeki göçmenlerin %5'i yani 191 milyon göçmenin 10 milyonu ya da başka bir tabirle Almanya nüfusunun %12'si demektir.[96] Almanya'nın geçmişte olan fazla zorluk çıkarmayan göç yasaları sayesinde birçok yabancıAlman vatandaşı olmuş ve Almanetniğini tercih etmiştir (Daha çok eskiSovyetler Birliği ülkelerinden). Fakat 2000 yılından itibaren yasalar sertleştirilmiş ve vatandaşlığa geçmek zorlaştırılmıştır.[97]

Almanca Reisepass (AB)

Din

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya'da din
Köln Katedrali

Hristiyanlık, Almanya'da 45,8 milyon (%55,1) taraftarla en yaygın olan dini inanıştır.[98][99] İkinci yaygın inanış ise 5,2 milyon kişi ileİslam dini (%7,2),[99] daha sonra ise her ikisine inanan toplam 200.000 kişi (%0,25) ileBudizm veYahudilik gelmektedir.Hinduizm 90.000 inanana sahiptir (%0,1). Almanya'daki diğer tüm dini topluluklar 50.000'den az sayıda (veya %0,05'ten) taraftara sahiptir.[100] Yaklaşık 32.3 milyonAlman ise (%38,8)herhangi bir dine inanmamaktadır.[99]

Almanya'da Din (2019)![99]
KişiYüzde
Hiçbir dine bağlı olmayanlar30.271.500%36,8
Katolikler22.600.300%27,2
Protestanlar20.713.200%24,9
Müslümanlar5.225.000%7,2
Diğer dinî gruplar3.290.000%4,0
Toplam83.200.000%100

Protestanlık kuzey ve doğuda;Roma Katolikliği ise güney ve batıda yoğunlaşmaktadır.Tüm inanışlar nüfusun yaklaşık %61'ünü kapsamaktadır. 2005 ile 2013 yılları arasında papalık yapmış olanPapaBenedict XVIBavyera'da doğmuştur.Ateistler veagnostikler de dahilherhangi bir inanca dahil olmayan insanlar nüfusun yaklaşık %36'sını oluşturmaktadır ve özellikle eskiDoğu Almanya bölgelerinde ve büyük metropol bölgelerinde yaşamaktadırlar.[99]

ÇoğuTürkiye'den gelenSünniler veAlevilerden oluşan yaklaşık 4,3 milyonMüslüman nüfusu ile birlikte az sayıda daŞii vardır.[101] Ülke nüfusunun %1,9'sini oluşturan,Ortodoks Mezhebi'ne bağlı insanların büyük çoğunluğuSırplar veYunanlardan oluşur.[102] Almanya, Batı Avrupa'nın üçüncü büyükYahudi nüfusuna sahip ülkesidir.[103] 2004'te, Almanya'ya,İsrail'de olduğu gibiSovyet cumhuriyetlerinden gelen Yahudi nüfusu,Almanya'nın Birleşmesi sırasındaki rakam olan 30.000 ile karşılaştırıldığında 200.000'den fazla bir sayıya ulaşmıştır. Yahudi nüfusunun ağırlıklı olduğu şehirler arasındaBerlin,Frankfurt veMünih bulunmaktadır.[104] Yaklaşık 250.000Budist, Almanya'da yaşamaktadır ve bunların %50'si Asya göçmenidir.[105]

2005 yılındakiEurobarometre Anketi'ne göre, Alman halkının %47'si "Bir Yaratıcının var olduğuna inanıyorum" düşüncesini desteklerken, %25'i "Bir çeşit ruh veya hayat kaynağının var olduğuna inanıyorum" ve %25'i de "Herhangi bir ruh, yaratıcı veya hayat kaynağının var olduğuna inanmıyorum" düşüncesini benimsemişlerdir.[106]

Dil

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanca
Avrupa Birliği ülkelerinde Almancanın bilinme oranı

Almanca, Almanya'da resmî ve ağırlıklı olarak konuşulan dildir. Ayrıca bu dil,Avrupa Birliği'ndeki 23 resmî dilden biridir veAvrupa Komisyonu'nunİngilizce veFransızcayla beraber üç çalışma dilinden biridir. Bilinen daha az konuşulan yerel diller iseDanca,Sorbca,[107]Romanca,Aşağı Almanca veFrizcedir. Bu diller, resmî olarakAvrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Anlaşması tarafından korunmaktadır. Çok kullanılan göçmen dilleri iseTürkçe,Lehçe,Balkan dilleri veRusçadır.

Standard AlmancaCermen dilleri grubuna mensuptur veİngilizce,Felemenkçe veFrizce ile çok yakın olup aynı sınıflandırmaya sahiptirler. Ayrıca, Standard Almanca az miktarda daDoğu Cermen dilleri (yok olmuşlardır) veKuzey Cermen dilleri ile benzerlik göstermektedir. Birçok Almanca kelimeHint-Avrupa dil ailesininCermence kolundan türetilmiştir.[108] Önemli azınlık kelimeler iseLatince veYunancadan, daha az miktarda daFransızcadan ve günümüzde deİngilizceden türemektedir. Almanca,Latin alfabesi kullanılarak yazılmaktadır. 26 standart harfe ek olarak, Almanca ä, ö ve ü olmak üzere üç taneumlaut harfe veEszett veyaScharfes S (keskin S) denilen "ß" harfine sahiptir.

Almanlehçeleri,Standart Almanca'nın farklılaşmasıyla oluşmuştur. Alman lehçeleri geleneksel yerel türlerdir ve farklıCermen kabilelerinden günümüze ulaşmıştır. Bu lehçelerin birçokları; sadece Standart Almanca bilen birisi tarafından bile, tam olarak anlaşılamamaktadır; çünkü bilinen Almancadansözlük,fonoloji vesözdizimi olarak bazı farklılıkları vardır.

Almanca, dünya çapında yaklaşık olarak 100 milyon kişinin anadili ve 80 milyon civarında insanın ise ikinci dilidir. Almanca, Avrupa Birliği içinde yaşayan yaklaşık 90 milyon kişinin (%18) anadilidir. Alman halkının %67'si en az bir yabancı dil ile, %27'si ise kendi dillerinden başka en az iki yabancı dil ile iletişim kurabilmektedirler.[109]

Eğitim

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya'da eğitim

Almanya'daeğitimin idaresinin sorumluluğu, öncelik olarakfederal eyaletlerindir. Federal hükûmet eğitim konusunda oldukça küçük bir role sahiptir. İsteğe bağlı olmak üzereanaokulu eğitimi üç ve altı yaş arasındaki tüm çocuklara sağlanmaktadır, sonrasında da en az dokuz yıl sürecek zorunlu eğitim vardır.İlköğretim genelde dört yıl sürmektedir ve devlet okulları bu ilköğretim sürecinde katmanlara ayrılmamıştır.[kaynak belirtilmeli] Buna zıt olarak,orta öğretimde öğretmenlerin öğrencilerin yeteneklerine ve öğretmenlerin tavsiyelerine göre öğrencilerin gidebilecekleri dört çeşit okul bulunmaktadır:Gymnasium'a en yetenekli öğrenciler kayıt olur ve Gymnasium onları üniversite eğitimine hazırlar; eğitim, eyaletlerin sistemine bağlı olarak sekiz veya dokuz yıl sürmektedir;Realschule daha yaygın olarak orta düzey öğrencilere hitap eder ve altı yıl sürer;Hauptschule okulları, öğrencileri mesleki eğitime hazırlar veGesamtschule de önceki üç türü kapsayan bir eğitim sistemini benimsemektedir.[kaynak belirtilmeli]

Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi 1472 yılında kurulmuştur.

OECD bünyesinden sağlananUluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı, OECD ülkeleri ve birkaç partner ülkeden 15 yaşındaki öğrencilerin yeteneklerini değerlendirmesi için tasarlanmıştır. 2006 yılında Alman okul çocukları önceki yıllara göre seviyelerini geliştirdiler ve yapılan istatistik araştırmalara göre bilimsel yeteneklerde ortalamanın oldukça üzerinde 13.sırada olup, matematikte 20.sırada ve okuma yeteneklerinde ise 18.sırada bulunarak ortalamanın ne çok üzerinde, ne de aşağısında kalmışlardır.[110] Almanya'da sosyoekonomik durumlar oldukça yüksektir, öğrencilerin performansları da sosyoekonomik faktörlerden diğer ülkelere göre daha çok etkilenir.[110]

Üniversiteye girmek için,lise öğrencilerininAbitur sınavına girmeleri gerekmektedir; ayrıca meslek lisesi diplomasına sahip olan öğrenciler de başvurabilmektedir. Özel bir çıraklık sistemi olanDuale Ausbildung, öğrencilere mesleki eğitimlerini bir şirket bünyesinde sürdürebilmelerine izin vermektedir. Birçok Alman üniversitesi devlete aittir ve öğrencilerden istenen bir dönemlik harç ücreti 50-500Euro arasında değişmektedir.[111]

Almanya'daki üniversiteler, ülkedeki yüksek eğitim standartlarıyla uluslararası bir saygınlığa sahiptir.THES - QS Dünya Üniversiteler Sıralaması kriterlerine göre 2007 yılında 3 Alman üniversitesi dünyada ilk 100'de yer alırken, ilk 200'de bulunan üniversite sayısı 11 olmuştur.[112]

Sağlık

[değiştir |kaynağı değiştir]

Almanya'nın Krankenhäuser adlı hastane sistemiOrta Çağdan kalmadır ve bugün Almanya,Bismarck'ın 1880'lerdeki sosyal mevzuatından kalma dünyanın en eski evrensel sağlık sistemine sahiptir.[113] 1880'lerden bu yana, reformlar ve hükümler dengeli bir sağlık sistemi sağladı. Nüfus, bazı grupların özel bir sağlık sigortası sözleşmesini seçmesine izin veren kriterlerle, kanunla sağlanan bir sağlık sigortası planı kapsamındadır.Dünya Sağlık Örgütü ( WHO) 'ne göre, Almanya'nın sağlık sistemi 2013 itibarıyla %77 devlet tarafından finanse edildi ve %23 özel sektör tarafından finanse edildi.[114] 2014 yılında Almanya, GSYİH'sının %11,3'ünü sağlık hizmetlerine harcadı.[115]

Almanya,DSÖ'ye göreerkekler için ortalama 78,7 yıl ve kadınlar için 84,8 yıl yaşam süresi ile 2019 yılında dünyada 21. sırada yer aldı ve çok düşük bir bebek ölüm oranına sahipti (1.000 canlı doğumda 4). 2019'da başlıca ölüm nedeni %37 ile kardiyovasküler hastalıktı.[116] Almanya'daobezite giderek artan bir şekilde önemli bir sağlık sorunu olarak gösteriliyor. 2014 yılında yapılan bir araştırma, yetişkinAlman nüfusunun yüzde 52'sinin aşırı kilolu veya obez olduğunu gösterdi.[117]

Ekonomi

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya ekonomisi
Almanya, dünyanın önde gelen ihracatçılarından biridir.

AlmanyaAvrupa'nın en büyük ulusal ekonomisi, dünyadaüçüncü en büyük gayri safi yurt içi hasılaya sahip ülke,satın alma gücü paritesine göre beşinci ülke konumundadır;[118] 2007 yılındaki reel büyüme oranı %2,4'tür.Sanayileşmesinden beri ülke; küresel ekonomide bir lokomotif, yenilikçi ve öncü olarak rol almıştır. "Made in Germany" etiketli ihraç malları ülkenin zenginliğindeki ana unsurdur. Almanya 2017 yılındaki $1.401 trilyon dolarlık ihracatıyladünyanın en fazla ihracat yapan ülkesi olmuştur. Ülke;Euro Bölgesi ülkelerine dahildir ve 165 milyar euroticaret fazlasına sahip olmuştur.[119] Toplam gelirinin %70'ini hizmet sektörü, %29.1'ini endüstri alanları ve %0,9'unu da tarım sektörü oluşturmaktadır. Üretilen ürünlerin büyük çoğunluğunu otomobil, makine, metal sanayi ve kimyasal madde kollarındaki mühendislik ürünleri oluşturmaktadır. Almanya dünyadakirüzgâr türbinleri vegüneş enerjisi teknolojisi alanında bir numaralı üreticidir. Her yılHannover,Frankfurt veBerlin gibi birçok Alman şehrinde büyük uluslararası ticaret fuarları ve kongreler düzenlenmektedir.[120]

Frankfurt önemli bir finans merkezidir veAvrupa Merkez Bankası'na ev sahipliği yapar.

Dünyanıngelirlerine göre sıralanmış en büyük 500 şirketini gösterenFortune Global 500 sıralamasında Almanya'dan 37 şirket bulunmaktadır. Bunların en büyük on tanesiDaimler AG,Volkswagen AG,Allianz SE (en fazla kar yapan şirket),Siemens,Deutsche Bank (2. en fazla kar yapan),E.ON,Deutsche Post,Deutsche Telekom,Metro veBASF'tır.[121] En fazla çalışana sahip şirketler iseDeutsche Post,Robert Bosch GmbH veEdeka'dır.[122]

Dünya çapında bilinen markaları:Mercedes-Benz,SAP,BMW,Adidas,Audi,Porsche,Volkswagen,ThyssenKrupp,Opel,Lufthansa,Aldi,Lidl veNivea'dır.[123]

Almanya; kapalı Avrupa ekonomisi ve politik birleşmenin savunucusudur. Ticari kararlarında iseAvrupa Birliği üyelerinin ve ABtek pazar yasalarının kararları doğrultusunda hareket etmektedir. Almanya, Avrupa'nın genel para birimi olanEuro'yu kullanmaktadır ve Almanya'nın para politikası ile ilgili kararları, diğer Euro Bölgesinde olan ülkeler gibi Frankfurt'takiAvrupa Merkez Bankası tarafından verilmektedir. 1990 yılındakiyeniden birleşmeden sonra, yaşam standardı ve yıllık gelirler eskiBatı Almanya eyaletlerinde yüksekti ve bütün Almanya'da bu standartların korunması sağlanmaya çalışıldı.[124] EskiDoğu Almanya ekonomisinin modernizasyonu ve batı eyaletlerin standartlarına entegre olması 2019 yılına kadar uzun dönemli olacak şekilde programlanmıştır ve yıllık batıdan doğuya doğru yaklaşık 80 milyar dolar transfer olmaktadır. 2005'ten beri işsizlik oranı düşüşe geçmiştir ve 2008 Haziran ayında son 15 yılın en düşük seviyesine gerileyerek %7,5'e ulaşmıştır.[125] Yüzde oranlar Batı Almanya'dan Doğuya doğru %6,2 ile %12,7 arasında değişmektedir. Şu anki hükûmet sınırlayıcı bir mali politika izleyipkamu sektöründeki işlerde kesintiye gitmişken, ŞansölyeAngela Merkel hükûmeti işçi pazarı ve refah düzeyi adına bir dizi reform gerçekleştirmiştir.

Banknotlar

[değiştir |kaynağı değiştir]

2004 yılının ilk altı ayında Almanya'da en çok sahtesi yapılan banknot 50 euro (%43,6), ardından 20 euro (%28,2) ve 100 euro (%21,3) banknotları idi. 500 euro banknotların sahteleri ise çok nadir görülüyordu. 2004 yılında Avrupa bölgesinde toplamda yaklaşık 594.000 sahte para ortaya çıkarıldı. 2005 yılında bu sayı 579.000 ve 2006 yılında da 565.000'e geriledi. Almanya'da kayıt altına alınan sahtecilik sayısı da son yıllarda (2004) 80.583'ten 40.204 (2007)'e geriledi.Euro'nun piyasaya çıkarılma aşamasında çoğu kez sahte 300 ve 1000 euro (bu banknotların gerçekleri yoktu) banknotların da piyasaya çıkarılması girişiminde bulunuldu ve bazı durumlarda bu girişim başarıyla sonuçlandı. 2006 yılında 20 euro banknotlar %36'lık oranla en fazla sahtesi yapılan banknottu.

2003 yılındaİsviçre banknotlarından 4 Milyonİsviçre frangı değerindeki 8.277 adedinin sahte olduğu saptandı. Nominal değere göre (Tedavüldeki toplam banknot 34 Milyar frank) hesaplandığında sahte para payı %0,022'dir. 4 Milyon sahte frank'tan 2,3 Milyon frank Faksimile-Banknot denen sahte banknotlardır. Bu banknotlar organize kara para aklamada, para teslimatı yapılırken İsviçre banknotlarını tanımayan alıcıları dolandırmada kullanılır. Faksimile-Banknotlar genellikle gerçek banknotların arasına yerleştirilmiş demetler halinde elden çıkarılır.

İsviçre'deki euro sahteciliği en çok sorun yaşanan konulardan biridir. 2004 yılında 2 Milyon euro değerinde sahte euro banknot vesikkelere el koyuldu. Bunun yanında 1 Milyon dolar değerinde dolar sahteciliği de yapılmıştır.

Değer bakımından 100 frank banknotlar 2003 yılında %53'lük kullanım oranıyla en geçerli birimdi. Bu birimi %16'lık oranla 50 frank banknotlar ve %14'lük oranla 20 frank banknotlar takip etmektedir. En az sahtesi üretilen banknotlar %2,9 oranıyla 1000 frank banknotlardır. Ayrıca resmi olarak piyasada bulunmayan 2000 frank banknotlar da saptanmıştır.

Bazı sahtecilikler öyle belirgindir ki Federal Banka'nın deneyimli görevlileri ve Polise bağlı Sahte Para birimlerindeki görevliler ve para sayma makineleri bu paraları tanıyabilirler.

Altyapı

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana maddeler:Almanya'da ulaşım veAlmanya'da enerji
Hamburg LimanıAvrupa'nın ikinci büyük limanıdır.

Avrupa'da merkezi bir konumda bulunması, Almanya'yı önemli bir ulaşım bağlantı noktası haline getirmiştir. Bu durum ülkenin yoğun ve modern ulaşım ağı sayesinde gerçekleşmiştir. Bu ağın en meşhurları, dünyada toplam uzunlukta üçüncü en büyük olan geniş motorlu araç yolu (Otoyol)'dur. Otoyollarda bazı güzergâhlar arasında hız sınırlamasının olmaması da önemli bir özelliktir.[126]

Almanya çok merkezli biryüksek hızlı demiryolu ağı kurmuştur.InterCityExpress diğer adıylaICE genelde komşu ülkelerdeki büyük şehirlere ve mesafelere ulaşım sağlamaktadır. Trenlerin hızları 160 km/sa ile 300 km/sa arasında değişmektedir ve en üst ileri hizmetiDeutsche Bahn vermektedir. Ulaşımlar 30 dakikalık, saatlik veya iki saatte birlik periyotlar şeklinde gerçekleşmektedir.[127]

Almanya'daki bir yüksek hızlı tren

Almanya dünyanın beşinci büyük enerji tüketicisi konumundadır ve 2002 yılında birincil enerji ihtiyacının üçte ikisi ithalâtla karşılanmıştır. Aynı yıl Almanya,Avrupa'nın en büyük elektrik tüketicisi olmuştur: toplam olarak elektrik tüketimi 512.9 terawatt-saat olarak gerçekleşmiştir.[128] Hükûmet politikası; güneş,rüzgâr enerjisi,biyodizel,hidroelektrik vejeotermal enerji gibiyenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesini vurgulamaktadır.[129] Enerji tasarrufu ölçümünün sonuçlarına göre, enerji verimliliği 1970'lerin başlarından beri gelişmektedir. Hükûmet, 2050 yılında ülkenin enerji ihtiyacının yarısını yenilenebilir kaynaklardan karşılama adına bir hedef koymuştur.[130]

2000 yılında hükûmet veAlmanya nükleer güç endüstrisi; 2021'e kadarnükleer santralleri kademeli olarak azaltma konusunda anlaşmıştırlar.[131] Fakat yenilenebilir enerji, enerji tüketiminde oldukça düşük paya sahiptir. 2006 yılı enerji tüketiminin kaynaklara göre dağılımı şu şekilde gerçekleşmiştir:akaryakıt (%35,7);kömür (%23,9);doğalgaz (%22,8);nükleer enerji (%12,6); su ve rüzgâr gücü (%1,3); diğerleri (%3,7).

Turizm

[değiştir |kaynağı değiştir]

Almanya, 2017 yılı itibarıyla 37,4 milyon ziyaretle dünyanın en çok ziyaret edilen dokuzuncu ülkesidir.[132] Yurtiçi ve uluslararası seyahat ve turizm birlikte, AlmanGSYİH'sına 105,3 milyar Euro'nun üzerinde doğrudan katkıda bulunuyor. Dolaylı ve uyarılmış etkiler dahil olmak üzere, sektör 4,2 milyon işi desteklemektedir.[133]

Almanya'nın en çok ziyaret edilen ve popüler yerleri arasındaKöln Katedrali,Brandenburg Kapısı,Reichstag,Dresden Frauenkirche,Neuschwanstein Kalesi, Heidelberg Kalesi,Wartburg veSanssouci Sarayı yer alır.[134]Freiburg yakınlarındakiEuropa-Park,Avrupa'nın en popüler ikinci tema parkı tatil yeridir.[135]

Kültür

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Alman kültürü
Ayrıca bakınız:Almanya'daki müzeler listesi
Ludwig van Beethoven (1770-1827), besteci

Almanya, tarihteDas Land der Dichter und Denker (şairlerin ve düşünürlerin ülkesi) diye anılır.[136] 2006 yılından bu yana Almanya kendisiniFikirlerin Ülkesi olarak adlandırmaktadır.[137] Alman kültürü, Almanya'nınulus devlet olarak doğmasından çok önceleri ortaya çıkmıştır ve Almanca konuşulan tüm coğrafyayı etkisi altına almıştır. Köklerinin etkisiyle Almanya'da kültür, Avrupa'dakidin velaiklik gibi zihinsel ve popüler eğilimlerin etkisiyle şekillenmiştir. Bu yüzden Avrupa kültüründen ayrı olarak özel bir Alman geleneği tanımlamak zor olacaktır.[138] Bu yargı bağlamında diğer bir çıkarım da tarihi şahsiyetlerde olacaktır;Wolfgang Amadeus Mozart,Franz Kafka vePaul Celan modern düşüncede birer Alman yerlisi olmamalarına rağmen, tarihsel durumları, çalışma ve sosyal ilişkilerinin anlaşılmaları açısından Alman kültürel çevresinin içinde değerlendirilmektedirler.

Franz Marc'ın (1880-1916) 1911 yılındaki yapıtı, Blaues Pferd I

Almanya'da kültürel kurumlardanFederal Eyaletler sorumludur. Mali destek sağlanan 240 tiyatro, yüzlerce senfonik orkestra, binlerce müze ve 25.000'in üzerinde kütüphane, 16 eyalete dağılmış durumdadır. Bu kültürel olanaklar milyonlarca insan tarafından değerlendirilmektedir: Almanya'da her yıl 91 milyon kişi müzeleri ziyaret etmekte, 20 milyon kişi tiyatro ve operaya gitmekte ve 3,6 milyon kişi senfonik orkestraları dinlemektedir.[139]

Almanya,Ludwig van Beethoven,Johann Sebastian Bach,Johannes Brahms veRichard Wagner gibi dünyaca ünlüklasik müzik bestecilerine sahip çıkmaktadır. 2006'dan itibaren Almanya, dünyadaki beşinci büyük müzik pazarı haline gelmiş veKraftwerk,Scorpions,Bausa,RAF Camora,Bonez MC veRammstein gibi müzik gruplarıylapop,rap verock müzik üzerinde etkili olmuştur.[140]

Birçok Alman ressam farklı artistik tarzdaki çalışmalarıyla uluslararası bir prestij kazanmıştır.Hans Holbein,Matthias Grünewald veAlbrecht DürerRönesans döneminin,Caspar David FriedrichRomantik Dönemin,Max Ernst'degerçeküstücülüğün önemli sanatçılarındandır. Almanya'nınKarolenj mimarisi veOtto mimarisi ile bu alana yaptığı katkılar,Romanesk mimarinin önemli habercileri olmuşlardır. Bölge daha sonralarıGotik,Rönesans veBarok gibi tarzların önemli çalışmalarının yapıldığı bir mekân haline gelmiştir. Almanya yakınmodern akımda özellikleWalter Gropius'un başlattığıBauhaus akımıyla oldukça önemli bir yer teşkil etmektedir. Aynı zamanda yine Almanyalı olanLudwig Mies van der Rohe, 20. yüzyılın ikinci yarısında dünyanın en ünlü mimarlarından biri haline gelmiştir. Cam cepheli gökdelenler onun fikridir.[141]

Bilim

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya'da bilim ve teknoloji
Albert Einstein - 1921

Almanya geçmişten beri çeşitli bilimsel alanlarda en göze çarpan araştırmaların bazılarına ev sahipliği yapmaktadır.[142]Nobel Ödülü bugüne kadar 101Alman tarafından alınmıştır.[143]Albert Einstein veMax Planck'ın çalışmaları modernfiziğin temelleri adına çok önemlidir ve daha sonraları bu çalışmalarWerner Heisenberg veMax Born tarafından geliştirilmiştir.[144] Bu adlar daha önceleri yetişmişHermann von Helmholtz,Joseph von Fraunhofer veDaniel Gabriel Fahrenheit gibi adlardan da etkilenmiştir.Wilhelm Conrad RöntgenX-ışınını keşfetmiştir ve bu hem Almancada hem de diğer dillerdeRöntgenstrahlen (Röntgen ışınları) ismiyle anılmıştır. Bu başarı onu, 1901 yılında ilkNobel Fizik Ödülü kazanan kişisi yapmıştır.[145]

Uzay mühendisiWernher von Braun,ilk uzay roketini geliştirdi ve daha sonraNASA'nın önde gelen üyelerinden oldu, ABD'ninApollo programının başarısına öncülük edenSaturn V ay roketini geliştirdi.Heinrich Rudolf Hertz'inelektromanyetik ışın alanındaki çalışmaları, moderntelekomünikasyonun gelişiminin temelini oluşturmuştur.[146] 1879 yılındaLeipzig Üniversitesi'nde ilk laboratuvarını inşa edenWilhelm Wundt,Deneysel psikolojinin babası olarak kabul edilmiştir.[147]Alexander von Humboldt'un doğa bilimci ve kâşif olarak yaptığı çalışmalar,biyocoğrafyanın temelini oluşturmuştur.[148]

Stuttgart'ta Mikroelektronik Üretim için kapsamlı tozsuz oda birimi

Carl Friedrich Gauss,David Hilbert,Bernhard Riemann,Gottfried Leibniz,Karl Weierstrass veHermann Weyl gibi önemlimatematikçiler de Almanya'da doğmuştur. Almanya, Avrupa'damatbaa'yı ilk kuranJohannes Gutenberg,Geiger sayacının yaratıcısıHans Geiger ve ilk tam otomatik dijital bilgisayarı yapanKonrad Zuse gibi birçok ünlükâşif vemühendisin vatanıdır.[149]Ferdinand von Zeppelin,Otto Lilienthal,Gottlieb Daimler,Rudolf Diesel,Hugo Junkers veKarl Benz gibi Alman mucit, mühendis ve sanayici modern otomotiv ve hava ulaşım teknolojisinin şekillenmesine yardım etmişlerdir.[150][151]

Almanya'daki önemli araştırma birimleriMax Planck Topluluğu,Helmholtz-Gemeinschaft veFraunhofer-Gesellschaft'tir. Bu kurumlar bağımsız veya harici olarak üniversite sistemine bağlıdır ve bilimsel üretimlere önemli katkılar sağlamaktadırlar. PrestijliGottfried Wilhelm Leibniz Ödülü her yıl on bilim insanı veya akademisyene verilmektedir. Her bir ödülün değeri en fazla 2.5 milyonEuro'ya kadar çıkabilmektedir ve bu ödül, dünyada verilen en yüksek ödül değerine sahip araştırma ödüllerinden biridir.[152]

Felsefe

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Alman felsefesi
Immanuel Kant (1724-1804), filozof

Almanya'nınfelsefeye etkisi tarihsel olarak büyük önem arz eder ve birçok unutulmaz Alman filozofu,Orta Çağ'dan beri Batı felsefesine önemli katkılarda bulunmuşlardır.Gottfried Leibniz'inrasyonalizme katkıları; KlasikAlman idealizmininImmanuel Kant,Georg Wilhelm Friedrich Hegel,Friedrich Wilhelm Joseph Schelling veJohann Gottlieb Fichte tarafından kurulması;Karl Marx veFriedrich Engels'inKomünist teoriyi formüle etmeleri;Arthur Schopenhauer'un metafiziksel pesimizm derlemesi;Friedrich Nietzsche'inPerspektivizmi geliştirmesi;Martin Heidegger'invaroluşçuluk üzerine çalışmaları;Jürgen Habermas'ın sosyal teorileri; felsefenin gelişmesi adına oldukça etkileyiciydiler.

Alman edebiyatı,Walther von der Vogelweide veWolfram von Eschenbach gibi yazarların çalışmalarıyla Orta Çağ'a kadar uzanabilmektedir.Johann Wolfgang von Goethe veFriedrich Schiller gibi birçok Alman yazar ve şair büyük bir üne sahip olmuşlardır.Grimm Kardeşler tarafından basılan halk masalları, Alman Halk Edebiyatını uluslararası seviyede ün sahibi yapmıştır. 20. yüzyılın etkili yazarlarıThomas Mann,Bertolt Brecht,Hermann Hesse,Heinrich Böll veGünter Grass'tır.[153]

Medya

[değiştir |kaynağı değiştir]
Alman kitap pazarı, her yıl dünya çapında basılan tüm kitapların yaklaşık %18'ini üretmiştir.(2008 yılındaFrankfurt Kitap Fuarı)

Alman televizyon pazarı, 34 milyon TV sahibi ile Avrupa'nın en büyüğüdür. Birçok bölgesel ve ulusal yayın istasyonu federal politik yapısı içinde kablo bağlantıları ile organize edilir. Alman hane halklarının yaklaşık %90'ı kablolu veya uydu yayınına sahiptir ve izleyicilerin kamu kanallarından özel kanallarına kadar izlemek için birçok seçim olanağı vardır. Ücretli TV hizmetleri, genel TV yayımcılarıZDF veARD'nin yaygın dijital kanal imkânı sunmasından dolayı rağbet görmemektedir.[154]

Almanya,Bertelsmann veAxel Springer AG gibi dünyanın en büyük medya kuruluşlarına ev sahipliği yapmaktadır. Almanya'nın birtakım ücretsiz TV reklamcılığı ağlarının sahipliğini ProSiebenSat1 üstlenmektedir.

Alman kitap pazarında her yıl yaklaşık 60.000 yeni basım yapılmaktadır. Bu rakam tüm dünyada basılan kitapların %18'ine tekabül etmektedir ve böylece Almanya dünyanın üçüncü büyük kitap üreticisi konumunda bulunmaktadır[kaynak belirtilmeli].Frankfurt Kitap Fuarı, uluslararası pazar ve ticarette dünyanın en önemli kitap fuarı olarak anılmaktadır ve 500 yılın üzerinde bir zamandır düzenlenmesiyle artık bir gelenek hâline gelmiştir.

Ülke haberleri, İngilizce olarak haber dergisiDer Spiegel, yayımcıDeutsche Welle ve haber sitesiThe Local'da yayımlanmaktadır.

Alman internet kullanıcıları tarafından Kasım 2008'de en fazla ziyaret edilen internet siteleriGoogle,YouTube,eBay,Vikipedi,Yahoo!'dur.[155]

2016'daBundestag'dan bir yasa geçti. Yasaya göreBND yabancı gazetecileri gizlice gözetleyebilecekti.Bundesverfassungsgericht, 19 Mayıs 2020'de bu kanunun anayasaya aykırı olduğuna karar verdi.[156][157]

Sinema

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Alman sineması

Alman sineması,Max Skladanowsky'nin çalışmalarıyla oldukça erken zamanlara dayanmaktadır. Sinema,Weimar Cumhuriyeti yılları boyuncaAlman dışavurumcuları:Robert Wiene veFriedrich Wilhelm Murnau ile etkili olmuştur. Avusturya kökenli olup 1926 yılında Alman vatandaşlığına geçen ve savaş öncesi Alman film endüstrisinde kariyeri parlamış olan yönetmenFritz Lang'ın Hollywood sineması üzerinde büyük bir etkisi olduğu söylenebilir. Sessiz filmiMetropolis (1927) modern anlamda bilimkurgu filmlerinin babası olarak kabul edilir.

1930 yılında Avusturyalı-AmerikanJosef von Sternberg, ilk önemli Alman sesli filmi olanMavi Melek'i yönetti ve bu film aktrisMarlene Dietrich'e dünya çapında bir ün kazandırdı.[158]Walter Ruttmann'ın yönettiği izlenimci belgeselBerlin: Büyük Bir Şehrin Senfonisi, şehir senfonisi türünün ilk önemli örneklerinden biridir.Leni Riefenstahl çalışmalarında yeni estetik öğelere yer vermiş olsa da Nazi dönemi filmleri genel olarak propaganda ağırlıklı olmuştur.[159]

Şubat'taBerlin Film Festivali sırasında Berlinale Palast

1970 ve 80'li yıllar boyunca,Volker Schlöndorff,Werner Herzog,Wim Wenders veRainer Werner Fassbinder gibi Yeni Alman Sineması yönetmenleri, çoğunlukla yaptıkları kışkırtıcı filmlerle uluslararası arenadaBatı Almanya sinemasının ilerlemesine engel olmuşlardır.[160]

Daha yakın dönemdeki filmler olanGood Bye Lenin! (2003),Duvara Karşı (2004) veDer Untergang (Çöküş) (2004) uluslararası camiada önemli başarılar kazanmışlardır.Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü, Alman yapımları olan, 1979 yılındaDie Blechtrommel (Teneke Trampet)'e, 2002 yılındaIrgendwo in Afrika (Afrika'nın Hiçbir Yerinde)'ye ve 2007 yılındaDas Leben der Anderen (Başkalarının Hayatı)'a gitmiştir.[161] En tanınan Alman aktörleriMarlene Dietrich,Klaus Kinski,Hanna Schygulla,Armin Mueller-Stahl,Jürgen Prochnow veThomas Kretschmann.

1951'den bu yana her yıl düzenlenenBerlin Film Festivali, dünyanın önde gelen film festivalleri arasındadır. Dünyanın her yerinden gelen filmleri değerlendirmek üzere uluslararası bir jüri yer alır ve kazananlar Altın ve Gümüş Ayı ile ödüllendirilirler.[162] Her yıl düzenlenenAvrupa Film Ödülleri töreni, her iki yılda birAvrupa Film Akademisi'nin (EFA) bulunduğu şehir olan Berlin'de düzenlenmektedir. Potsdam'dakiBabelsberg Stüdyoları, dünyadaki geniş ölçekli film stüdyolarının en eskisidir ve uluslararası film yapımları için bir merkez halindedir.

Spor

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Almanya'da spor
Michael Schumacher yedi defaFormula 1 şampiyonluğu kazanmıştır.

Spor, Alman yaşamında önemli bir yer tutmaktadır. Yirmi yedi milyon Alman bir spor kulübüne üyedir ve bunun yanında on iki milyon kişi bireysel olarak bir aktiviteyi takip etmektedir.[163]Futbol, en popüler spor dalıdır. 6,3 milyon resmi üyesiyleAlmanya Futbol Federasyonu (Deutscher Fußball-Bund), dünyada kendi türünde en geniş organizasyon kurumdur.[163]Bundesliga dünyadaki tüm profesyonel spor ligleri arasında en fazla seyirci ortalamasına sahip ligdir.Almanya millî futbol takımı 1954, 1974, 1990 ve 2014 yıllarındaFIFA Dünya Kupası'nı ve 1972, 1980 ve 1996 yıllarında daAvrupa Futbol Şampiyonası'nı kazanmıştır. Almanya, FIFA Dünya Kupası'na1974 ve2006 yıllarında veAvrupa Futbol Şampiyonası'na da1988 yılında ev sahipliği yapmıştır. En başarılı ve ünlü futbolcularıFranz Beckenbauer,Gerd Müller,Jürgen Klinsmann,Lothar Matthäus veOliver Kahn'dır. Seyirciler arasında popüler olan diğer spor dalları dahentbol,voleybol,basketbol,buz hokeyi vetenistir.[163]

Allianz Arena,Bayern Münih'in ve1860 Münih’in iç saha maçlarına ev sahipliği yapar ve2006 FIFA Dünya Kupası'nda kullanılmış stadlardandır.

Almanya dünyada motor sporlarında öncü ülkelerden biridir. Tarihteki en başarılıFormula 1 pilotu olanMichael Schumacher, kariyeri boyunca birçok önemli motor sporları rekorlarına imza atmıştır ve 1946 yılından bu yana düzenlenen Formula 1'de 7 şampiyonluk ile en çok şampiyonluk rekorunuLewis Hamilton ile paylaşmaktadır. Tarihteki en fazla kazanan sporculardan biri olup, milyar dolarlık bir servete sahiptir.[164]BMW veMercedes üreticileri motor sporlarında öncü takımlardandır. Fransa'da her yıl düzenlenen saygın yarış bir organizasyonu olanLe Mans 24 SaatiPorsche 16 kere kazanmıştır.[165]

Alman sporcularıtüm zamanlar Olimpiyat Oyunları madalya sıralamasında Doğu ve Batı Almanya beraber değerlendirildiğinde üçüncü sırada olarakOlimpiyat Oyunlarında en başarılı ülkeleri arasında bulunmaktadır.2008 Yaz Olimpiyatları'nda Almanya madalya sıralamasında beşinci sırada bulunurken[166]2006 Kış Olimpiyatlarında ilk sırada yer almıştır.[167]Almanya1936 yılındaBerlin ve1972 yılında daMünih olmak üzereYaz Olimpiyat Oyunlarına iki kez ev sahipliği yapmıştır.Kış Olimpiyat Oyunları da1936 yılındaBavyera'nın ikiz şehirleri olanGarmisch vePartenkirchen'de gerçekleştirilmiştir.

Alman mutfağı

[değiştir |kaynağı değiştir]
Ana madde:Alman mutfağı
Döner kebap

Alman mutfağı, bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir.Bavyera veSuabiya'nın güney bölgeleri buna örnektir. Bu bölgelerin mutfak kültürü;Avusturya veİsviçre'ninkine benzerdir.Domuz eti,sığır eti vekümes hayvanları eti ile yapılan yemek çeşitleri Almanya'da tüketilen yemeklerin önde gelenleridir. Özellikle domuz eti'nin Alman mutfağındaki yeri özeldir.[168] Hemen hemen bütün bölgelerde, yemekler sosisle yenir. En bilindik sosis yiyeceklerinden biriCurrywurst'tur. Almanya'da 1500'den fazlasosis çeşidi üretilmektedir. En popüler sebzeler patates, lahana, havuç, şalgam, ıspanak ve fasulyedir.[169]Organik gıda satışı bir pazar haline gelmiştir ve satılan ürünlerin %3'ünü bu grup besinler oluşturur. Bu bir trend halinde yükselmektedir.[170]

Ünlü bir Alman deyişi şöyle demektedir: "Kahvaltı bir imparator, öğle yemeği bir kral ve akşam yemeği bir fakir gibidir." kahvaltı geneldetahıllı yiyeceklerle ve bal ya da reçelli ekmekle yapılır. Almanların bir kısmı kahvaltıda soğuk yemekleri ya da peynirli ekmeği tercih etmektedir.[171] Ülkede 300'den fazlaekmek çeşidi fırınlarda satılmaktadır.[172]

Tipik bir peynir ve soğuk yemek servisi

Başka ülkelerden gelen göçmenler sayesinde, Alman mutfağı ve günlük yemek alışkanlıkları birçok mutfaktan etkilenmiştir.Pizza vemakarna gibiİtalyan yemekleri,Döner gibiTürk veArap yemekleri özellikle büyük şehirlerde oldukça yaygın olarak satılmaktadır. Uluslararasıburger zincirleri veÇin restoranları ülkenin birçok yerine yayılmıştır.Hint,Japon ve diğer Asya mutfaklarının popülaritesi artmaktadır.Yüksek profilli dokuz Alman restoranı, restoranları uluslararası derecelendiren Michelin Rehberi tarafından üç yıldızlı olarak ilan edilmiştir. Yine 15 restoran iki yıldız almıştır.[173]

Şarabın ülkenin birçok kesiminde yaygın olmasına rağmen Almanya'nın millî içkisibira olarak bilinmektedir. Almanya'da kişi başına bira tüketimi yıllara göre düşmesine rağmen, kişi başına yıllık 116 litre ile üst sıralardaki yerini korumaktadır.[174] 18 batı ülkesi üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda Almanya; kişi başına alkolsüz içecek tüketimi konusunda 14. kişi başına meyve suyu tüketiminde ise 3. olmuştur.[175] Bunların dışında,minerallisu veSchorle (meyve suyuyla karıştırılmış) Almanya'da oldukça popülerdir.

Toplum

[değiştir |kaynağı değiştir]
Almanya'nın dünya çapındaolumlu tanınmışlığı vardır (Claudia Schiffer, model).

2006 Dünya Kupası'ndan beri ülkenin imajı iç ve dış dünyada değişmiştir.[176] Bu turnuvadan sonra yıllık yapılanUlusal Marka Göstergesi araştırmasına Almanya üst sıralara tırmanmış ve 2008 yılında liderliğe ulaşmıştır. Yirmi farklı ülkeden insanlara ülkenin tanınmışlığı; kültür, politika, ihracat, ülkenin insanları, ülkeye turizm, göçmenlerin ilgisini çekme ve yatırımlar açısından sorulmuştur.[177] Başka bir küresel düşünce araştırmasıBBC tarafından yapılmış ve sonuçta Almanya'nın, yirmi iki önde gelen yatırımcı ülkesi arasında en pozitif etkiye sahip ülke olduğu ortaya çıkmıştır. %56'lık büyük bir grup ülke hakkında pozitif bakış açısına sahipken, %18'lik bir kısım ülkeye olumsuz bakmaktadır.[178][179] Almanya'da 3 milyondan fazlaTürk yaşamaktadır.[180]

Almanya yasal ve toplumsal olarak eş cinsellere karşı toleranslıdır.Medeni birlikteliğe 2001'den beri izin verilmektedir.[181] Eş cinseller yasal olarak eşlerinin biyolojik çocuklarını evlat edinebilir (üvey çocuk olarak). İki büyük Almanya şehrinin belediye başkanı, eş cinsel olduklarını deklare etmiştir.[182]

Ayrıca bakınız:Almanya'da eşcinsellik
Alman toplumu tatillere oldukça para ayırmaktadır. (Neuschwanstein Şatosu)

20. yüzyılın son on yılı boyunca Almanya, göçmenlere karşı tutumunu değiştirmiştir. 90'ların ortasına değin genel düşünce Almanya'nın bir göç ülkesi olmadığı yönündeydi. Buna karşı nüfusun %10'u Alman olmayan kişilerden oluşmaktaydı.Gastarbeiterların (mavi yakalı, misafir işçi) ülkeye girişinin bitmesinden sonra bu sığınmacılar tolere edildiler. Günümüzde hükûmetin ve Alman toplumunun düşüncesi kontrol altında kalifiye göçmenlerin ülkeye gelişinin kabul edilebilir olduğudur.[183]1984'te 4,4 milyon olan Almanya'da yaşayan yabancı nüfusu, 2008'de 7,3 milyona çıkmıştır.[184]

2005 yılındaki 58 milyaravro tatil harcamasıyla Almanya, bu konuda birinci olmuştur. En popüler gezi yerleriAvusturya,İspanya,İtalya veFransa'dır.[185]

Ayrıca bakınız

[değiştir |kaynağı değiştir]

Not listesi

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^1952'den 1990'a kadar "Das Lied der Deutschen"in tamamı ulusal marştı, ancak sadece üçüncü kıtası resmi törenlerde söyleniyordu. 1991 yılından bu yana ise sadece üçüncü kıta ulusal marş olarak kabul edilmektedir.[1]
  2. ^Berlin tek anayasal başkent ve "de jure" hükûmet merkezidir, ancak Almanya Federal Cumhuriyeti'nin eski geçici başkentiBonn, "federal şehir" (AlmancaBundesstadt) özel unvanına sahiptir ve altı bakanlığın ana merkezidir.[2]
  3. ^Danca,Aşağı Almanca,Sorbca,Çingenece veFrizceAvrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması tarafından tanınmaktadır.[3]

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. ^"Repräsentation und Integration" (Almanca).Bundespräsidialamt. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:8 Mart 2016. 
  2. ^"The German Federal Government".deutschland.de. 23 Ocak 2018. 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. 
  3. ^Gesley, Jenny (26 Eylül 2018)."The Protection of Minority and Regional Languages in Germany". Library of Congress. 25 Mayıs 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. 
  4. ^abcdAlmanya 30 Eylül 2006 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. CIA Factbook. 14 Kasım 2006. Erişim = 29-11-2006
  5. ^"Germany".statistikportal.de (İngilizce). 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2024. 
  6. ^"Surface water and surface water change".Organisation for Economic Co-operation and Development. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:11 Ekim 2020. 
  7. ^"Population by nationality and sex (quarterly figures)".DESTATIS. 27 Şubat 2025. 7 Nisan 2025 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:6 Nisan 2025. 
  8. ^"Ergebnisse des Zensus 2022 – Bevölkerung (15.05.2022)" (german).Destatis. 25 Haziran 2024. 12 Mart 2025 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:6 Nisan 2025. KB1 bakım: Tanımlanamayan dil (link)
  9. ^abcd"IMF Data".International Monetary Fund. October 2025. Erişim tarihi:13 November 2025. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  10. ^"Gini coefficient of equivalised disposable income".Eurostat. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024. 
  11. ^"Human Development Report 2023/24"(PDF) (İngilizce).United Nations Development Programme. 13 Mart 2024. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). 
  12. ^"Wayback Machine". 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:2 Nisan 2020. 
  13. ^"Germany Top Migration Land After U.S. in New OECD Ranking". Bloomberg. 20 Mayıs 2014. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2014. 
  14. ^Almanya'da nüfusu 100.000'in üzerindeki şehirler listesi
  15. ^MS Cermanya hakkında 22 Aralık 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.unrv.com
  16. ^Almanya, ABD'den sonra en çok bağış yapan ülke 24 Mayıs 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. TopNews, India, Retrieved 2008, 04-10.
  17. ^"En çok askeri harcama yapan on beş ülke".Askeri harcamalar araştırması. Stockholm International Peace Research Institute. 2006. 14 Ağustos 2007 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2007. 
  18. ^Avrupa'nın lideri? 4 Nisan 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. International Herald Tribune. Nisan 4, 2008.
  19. ^Güvenli geleceğe güvenli tekonojiyle 5 Kasım 2013 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.innovations-report.de. Mayıs 7, 2008.
  20. ^Jill N. Claster:Medieval Experience: 300–1400. NYU Press 1982, sf. 35.ISBN 0-8147-1381-5.
  21. ^The Cambridge Ancient History, vol. 12, sf. 442.ISBN 0-521-30199-8.
  22. ^Şarlman 10 Aralık 2017 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Şarlman'ın biyografisi
  23. ^Joanna Story,Charlemagne: Empire and Society, Manchester Üniversitesi Yayınları, 2005ISBN 978-0-7190-7089-1
  24. ^Rosamond McKitterick,Charlemagne: The Formation of a European Identity, Cambridge Üniversitesi Yayınları, 2008ISBN 978-0-521-88672-7
  25. ^Hükümdarlık mücadelesi 29 Nisan 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.http://www.britannica.com 9 Eylül 2018 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
  26. ^The Germans and the East, Charles W. Ingrao, Franz A. J. Szabo, Jan Piskorski Medieval Colonization in Europe, sayfa 31, Purdue University Press,2007
  27. ^Kutsal Roma Cermen İmparatoru IV. Charles'ın fermanı 30 Mayıs 2013 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Yale Üniversitesi Web Sitesi
  28. ^30 Yıl Savaşları 9 Ekim 1999 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Gerhard Rempel, Western New England Koleji.
  29. ^30 Yıl Savaşları (1618-48) 28 Ekim 2004 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Alan McFarlane, The Savage Wars of Peace: England, Japan and the Malthusian Trap (2003)
  30. ^Fulbrook, Mary:A Concise History of Germany, Cambridge Üniversitesi Yayınları 1991, sf. 97.ISBN 0-521-54071-2
  31. ^Martin, Norman.Alman Konfederasyonu 1815-1866 (Almanya) 13 Ekim 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Dünya Bayrakları. 5 Ekim 2000.Erişim: 12-07-2006
  32. ^Almanya'da 1848 Devrimi mars.acnet.wnec.edu
  33. ^Alman İmparatorluğu 2 Nisan 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Das Kaiserreich
  34. ^Alman İmparatorluğu'nun tüm sömürgeleri 8 Kasım 2017 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.worldstatesmen.org
  35. ^Alman İmparatorluğu dış politikası 8 Mart 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.britannica.com
  36. ^Khapoya op. cit. sf. 115f
  37. ^Stephen J. Lee:Europe, 1890–1945. Routledge 2003, sf. 131.ISBN 0-415-25455-8.
  38. ^Das Ermächtigungsgesetz 1933 3 Temmuz 2014 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Erişim = 12-09-2008
    Yazar = Deutsches Historisches Museum
    Yayımcı = Deutsches Historisches Museum
    Dil = Almanca
  39. ^Industrie und Wirtschaft 5 Temmuz 2014 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Erişim tarihi = 12-09-2008
    Yazar = Deutsches Historisches Museum
    Yayımcı = Deutsches Historisches Museum
    Dil = Almanca
  40. ^Adam Tooze,The Wages of Destruction: The Making and Breaking of the Nazi Economy (2008)
  41. ^DeLong 1997
  42. ^Lee, Stephen (1996). Weimar ve Nazi Almanyası. Oxford: Heinemann. P. 85.ISBN 043530920X.
  43. ^Bry, Gerhard (1960). Wages in Germany 1871–1945. New Jersey: Princeton University Press. s. 331, 362.ISBN 0-87014-067-1.
  44. ^"Nazi Almanya'sı ve ekonomi".Milliyet. 12 Haziran 2018 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:19 Mart 2022. 
  45. ^"Konupara". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2021. 
  46. ^Holokost veII. Dünya Savaşı maddelerine bakınız.
  47. ^Avrupa Ekonomik Topluluğu kurucu devletleri 21 Şubat 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Avrupa Birliği resmi internet sitesi
  48. ^Colchester, Nico.D-mark day dawns 19 Mart 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.Financial Times. 1 Ocak 2001. Erişim tarihi = 07-12-2006
  49. ^Eine "faire Arbeitsteilung" 20 Ekim 2021 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Vor 10 Jahren: Bundestag beschließt Bonn-Berlin-Gesetz. 10 March 04.
  50. ^Dempsey, Judy.Almanya Bosna'dan çekilmeyi planlıyor 7 Ekim 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. International Herald Tribune. 31 Ekim 2006. Erişim tarihi = 30-11-2006
  51. ^"Art 11 EinigVtr - Einzelnorm".gesetze-im-internet.de. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  52. ^"Berlin/BonnG - nichtamtliches Inhaltsverzeichnis".gesetze-im-internet.de. 7 Ocak 2023 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  53. ^"Brennpunkt: Hauptstadt-Umzug". 7 Ocak 2023 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  54. ^Kulish, Nicholas (19 Haziran 2009)."In East Germany, a Decline as Stark as a Wall".The New York Times (İngilizce).ISSN 0362-4331. 3 Nisan 2011 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  55. ^Lemke, Christiane (2010)."Germany's EU Policy: The Domestic Discourse".German Studies Review.33 (3): 503-516.ISSN 0149-7952. 7 Ocak 2023 tarihinde kaynağındanarşivlendi7 Ocak 2023. 
  56. ^"Eurozone Fast Facts".CNN (İngilizce). 9 Temmuz 2013. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  57. ^Dempsey, Judy (31 Ekim 2006)."Germany is planning a Bosnia withdrawal - Europe - International Herald Tribune".The New York Times (İngilizce).ISSN 0362-4331. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  58. ^"Germany to extend Afghanistan military mission – DW – 02/13/2019".dw.com (İngilizce). 4 Mart 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  59. ^"Germany agrees on 50-billion-euro stimulus plan - FRANCE 24".france24.com. 13 Mayıs 2011. 13 Mayıs 2011 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  60. ^"Regierungserklärung von Kanzlerin Merkel: Große Versprechen, scharfe Kritik | tagesschau.de".web.archive.org. 1 Ocak 2015. 1 Ocak 2015 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  61. ^"Migrant crisis: Migration to Europe explained in seven charts".BBC News (İngilizce). 2 Eylül 2015. 31 Ocak 2016 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:7 Ocak 2023. 
  62. ^Almanya'da iklim 5 Şubat 2016 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.germanculture.com Erişim : 1 Mart 2009
  63. ^Germany For Dummies 3.baskı 23 Kasım 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    yayımcı = Wiley Mayıs 2007 ISBN = 978-0-470-08956-9
  64. ^Almanya'da iklim ve hava 26 Eylül 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. World Travels. Erişim = 30-11-2006
  65. ^Ekobölgeler 14 Haziran 2006 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. WWF, Erişim = 28-12-2008
  66. ^Avrupa'daki ünlü hayvanat bahçeleri listesi 14 Ocak 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.eupedia.com, Erişim = 17-10-2008
  67. ^Bazı ilginç hayvanat bahçesi olayları 7 Ekim 2003 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.americanzoos.info/, Erişim = 2008 17-10-2008
  68. ^Hayvan İstatistikleri 2007 9 Haziran 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.(Almanca), Berlin Hayvanat bahçesi, Giriş = 05-08-2008
  69. ^Çevre bilinci hedefi[ölü/kırık bağlantı] Alman Federal Çevre Vakfı, Erişim = 28-12-2007
  70. ^Bütün ülkeler iklim değişikliği üzerie adımlar atmalı 16 Şubat 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Giriş = 11-02-2008
    Yazar = PIPA
    Tarih =2007-09-24
    Çalışma = BBC World service Poll, carried out by Globescan
  71. ^Almanya'nın çevre koruma endüstrisini takviye 20 Haziran 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Erişim = 25-11-2007
  72. ^Almanya dünyanın en yeşil ülkesi 26 Haziran 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Times of India, Erişim = 25-11-2008
  73. ^Grundgesetznin 79. maddesi 8 Kasım 2016 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. (Almanca) Bundesministerium der Justiz. Erişim = 07-12-2008
  74. ^Hıristiyan Demokrat Birliği 30 Nisan 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. U.S. Library of Congress. Retrieved 2006, 12-07.
  75. ^Fransız-Alman Savunma ve Güvenlik konseyi deklarasyonu 25 Ekim 2005 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. (Fransızca) Elysee.fr 13 Mayıs 3004. Erişim = 03-12-2006
  76. ^Glaab, Manuela. Almanya dış politikası: Kitap Eleştirisi 21 Kasım 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Internationale Politik. İlkbahar 2003. Retrieved 2007, 01-03.
  77. ^Harrison, Hope.Berlin Duvarı, Ostpolitik ve Détente 10 Mart 2005 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. (91.1 KB) GERMAN HISTORICAL INSTITUTE, WASHINGTON, DC, BULLETIN SUPPLEMENT 1, 2004, "AMERICAN DÉTENTE AND GERMAN OSTPOLITIK, 1969–1972".
  78. ^Almanya'nın yurt dışında yeni yüzü 11 Ekim 2012 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.Deutsche Welle 14 Ekim 2005 Erişim = 03-12-2006
  79. ^Arka plan notu: Almanya 29 Ağustos 2017 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Birleşik Devletler Durum Departmanı. July 6 Temmuz 2006 Erişim = 03-12-2006
  80. ^"Ready for a Bush hug?".The Economist. 6 Temmuz 2006. 10 Mart 2010 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2006. 
  81. ^abABD-Almanya Ekonomik İlişkileri 11 Mayıs 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. (32.8 KB) Berlin Birleşik Devletler Elçiliği. 2006 Mayıs. Erişim = 03-12-2006
  82. ^Census.gov raporu 5 Mayıs 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Birleşik Devletler Sayım Bürosu 30 Haziran 2004. Erişim = 03-12-2006
  83. ^Kaiserslautern, Almanya genel bakış 18 Aralık 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. U.S. Military. Retrieved 2006, 12-03.
  84. ^Alman gelişim yardımlarının amacı 10 Mart 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Federal Ekonomik Dayanışma ve Gelişme Bakanlığı 10 Nisan 2008. Erişim = 07-12-2008
  85. ^Almanya gelişim fonlarında lider 17 Haziran 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.young-germany.de 17 Nisan 2008. Erişim = 07-12-2008
  86. ^Federal Almanya için Grüngesetz 22 Ocak 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Bundestag.de Erişim = 30-11-2006
  87. ^abYurt dışındaki askerler 9 Ekim 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Federal Almanya Cumhuriyeti Ordusu resmi web sitesi Erişim : 1 Mart 2009
  88. ^ISAF 24 Şubat 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Giriş = 12-02-2007
  89. ^Birleşik Devletler, Almanya'daki nükleer silahlarını kaldırıyor 22 Aralık 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Erişim tarihi = 26-07-2008
    Yazar = Hans Kristensen
    Tarih = 09-07-2007
    Yayımcı = Amerikan Bilimciler Federasyonu
  90. ^"Bundesamt für Verfassungsschutz". 19 Mayıs 2018 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2018. 
  91. ^Im Jahr 2050 doppelt so viele 60-Jährige wie Neugeborene 13 Eylül 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Yazar = Almanya Federal İstatistik Ofisi
    Giriş tarihi = 20-06-2000(Almanca)
  92. ^Menschen mit Migrationshintergrund - neue Definition, alte Probleme 16 Eylül 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Erişim = 25 Mayıs 2008
  93. ^"Almanya'daki Türk sayısı şaşırttı!". 1 Temmuz 2016 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. 
  94. ^Ülkelere göre 31 Aralık tarihli yabancı nüfus sayıları 10 Mayıs 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Federal İstatistik Ofisi 24 Ocak 2006. Erişim = 01-01-2007
  95. ^Ülkelerdeki yabancı insanların mevcut durumu 23 Ağustos 2013 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Yayımcı = Migration Policy Institute
    Yıl = 2008
  96. ^2006 yılında Dünya nufusunun durumu 6 Eylül 2006 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Birleşmiş Milletler Nüfus fonu, 2006. Erişim = 01-01-2007
  97. ^Erstmals seit 1990 weniger als 600 000 Ausländer zugezogen 10 Haziran 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Almanya Federal İstatistik Ofisi, 6 Temmuz 2006. Erişim = 01-01-2007(Almanca)
  98. ^"Gezählt 2020: Zahlen und Fakten zum kirchlichen Leben"(PDF) (Almanca). 27 Temmuz 2020 tarihindekaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020. 
  99. ^abcde"Religionszugehörigkeiten in Deutschland 2019" (Almanca). 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020. 
  100. ^"Almanya'da din". 25 Haziran 2008 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008. 
  101. ^Almanya'da İslam 24 Ocak 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Euro-Islam.info. Erişim = 30-11-200
  102. ^Almanya'da Evanjelik Kilisesi 30 Nisan 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Yayımcı = Ekd.de
    Erişim = 04-11-2008
  103. ^In Nazi cradle, Germany marks Jewish renaissance 5 Eylül 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. 10 Kasım 2006. Erişim = 30-11-2006
  104. ^Almanya'daki Musevi Toplumu 31 Ağustos 2006 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Avrupa Musevi Kongresi. Erişim = 30-11-2006
  105. ^Die Zeit 07/12, sayfa 13
  106. ^Eurobarometre 13 Ağustos 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Sosyal değerler, Bilim ve Teknoloji, 2005 (Sayfa 11)
    Erişim = 05-05-2007
  107. ^"Arşivlenmiş kopya". 2 Aralık 2012 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2013. 
  108. ^Birçok dil, tek aile; Avrupa Birliği Dilleri 20 Ocak 2013 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    yazar =Avrupa Komisyonu
    yıl = 2004
    Erişim = 03-02-2007
  109. ^Eurobarometre Dilleri 16 Ağustos 2015 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Başlık = Özel Barometre 243: Avrupa ve Dilleri
    Yazar =Avrupa Komisyonu
    Yıl = 2006
    Erişim =03-02-2007
  110. ^abOECD.org Uluslararası ÖğrenciDeğerlendirme Programı 31 Ocak 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Başlık = Executive Summary, PISA 2006: Science Competencies for Tomorrow’s World Volume 1: Analysis
    Erişim = 15-12-2007
    Yayımcı = OECD |
    ISBN = 978-92-64-04000-7
  111. ^Almanya'da eğitim ücretleri 15 Aralık 2006 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Alman Akademik Servisi. Erişim = 30-11-2006
  112. ^Times Higher Education - QS Dünya Üniversiteler Sıralaması 2007 - En iyi 400 üniversite 5 Mayıs 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Erişim = 11-08-2008
  113. ^"Geçiş Dönemindeki Sağlık Sistemleri: Almanya"(PDF). 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  114. ^"Almanya istatistik özeti (2002-günümüz)". 6 Haziran 2016 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  115. ^"World Bank Open Data".data.worldbank.org. 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  116. ^"Almanya Ülke Sağlık Profili 2019"(PDF). 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  117. ^"Overweight and obesity - BMI statistics".ec.europa.eu (İngilizce). 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  118. ^Satın almagücü paritesine göre sıralama 4 Haziran 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. CIA Factbook 2005. Erişim = 31-12-2006
  119. ^Alman ticareti artarak rekor kırdı 23 Eylül 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. BBC, Erişim = 03-01-2007
  120. ^Rüzgâr gücü 10 Aralık 2006 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Ekonomi ve Teknoloji Bakanlığı (Almanya) Erişim = 30-11-2006
  121. ^Global 500 Almanya 21 Eylül 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., CNN Para, Erişim = 26-11-2007
  122. ^Global 500 büyük işveren 18 Eylül 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., CNN Para, Erişim 26-11-2007
  123. ^100 En Büyük Marka 2006 6 Ocak 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Businessweek, Erişim = 26-11-2007
  124. ^name="FR">Hatalı birleşmenin bedeli 20 Kasım 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Berg, S., Winter, S., Wassermann, A., Spiegel Online International. Erişim = 28-11-2005
  125. ^Arbeitslosenzahl unter 3,2 Millionen gesunken 20 Aralık 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.(Almanca) Tagesschau,. Erişim 01-07-2008
  126. ^adac 16 Kasım 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi.
    Yazar linki = www.adac.de/verkehrs-experten br> Başlık = Autobahn-Temporegelung
    Yayıncı = ADAC
    Tarih = 2007 Ekim
    Format = PDF
    Erişim = 15-11-2008(Almanca)
  127. ^Geschäftsbericht 2006 Deutschen Bahn AG 9 Ağustos 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Deutsche Bahn, Erişim = 19-10-2007
  128. ^Almanya'da 2002 enerji tüketimi 27 Nisan 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. www.bmwi.de
  129. ^Almanya'da yenilenebilir enerji 15 Ocak 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Federal Almanya Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı resmi internet sitesi
  130. ^2050 Yenilenebilir enerji hedefleri 15 Ocak 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Federal Almanya Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı resmi internet sitesi
  131. ^Almanya yeşil enerjiden ayrılıyor 19 Mart 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., BBC, Erişim = 13-04-2007
  132. ^"Countries ranked by International tourism, number of arrivals".indexmundi.com. 6 Kasım 2017 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  133. ^"Almanya'da ekonomik büyümenin itici gücü olarak turizm"(PDF). 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağındanarşivlendi(PDF). Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  134. ^"Germany's most visited landmarks – DW – 07/28/2016".dw.com (İngilizce). 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  135. ^"Europa Park Rust attendance Germany 2021".Statista (İngilizce). 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi:8 Ocak 2023. 
  136. ^Wasser, Jeremy (4 Haziran 2006)."Germans and Indians: Spätzle Westerns".Der Spiegel. 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2006. 
  137. ^""Fikirlerin Ülkesi" kampanyası". 26 Şubat 2009 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2007. 
  138. ^"Almanya Federal Cumhuriyeti: Kültür".Encarta Online Ansiklopedisi. 28 Mart 2008 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:2 Ocak 2007. 
  139. ^"Culture: Unbelievable multitude". 20 Nisan 2009 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:17 Ocak 2008. 
  140. ^"Music market worth US$ 32 billion". P2pnet.net. 7 Nisan 2004. 18 Ocak 2009 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2006. 
  141. ^A Dictionary of Architecture and Landscape Architecture.Oxford Üniversitesi Yayınları. 2006. s. 880.ISBN 0-19-860678-8. 
  142. ^Geleceğe dönüş: Almanya - Bir araştırma ülkesi[ölü/kırık bağlantı] Alman akademik servisi 23-02-2005. Erişim = 08-12-2006
  143. ^Nobel Ödülleri 5 Nisan 2006 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., nobelprize.org, Erişim = 05-07-2008
  144. ^Roberts, J. M.The New Penguin History of the World, Penguenlerin Tarihi, 2002. Sayfa 1014.ISBN 0-14-100723-0.
  145. ^Alfred B. Nobel Ödülleri Kazananları, 1901–2003 10 Şubat 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Tarih kanalı:The World Almanac and Book of Facts 2006. Erişim: 02-01-2007
  146. ^Telekomünikasyonda tarihi figürler 25 Nisan 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği. 14 Ocak 2004. Erişim = 02-01-2007
  147. ^Kim, Alan.Wilhelm Maximilian Wundt 8 Ağustos 2019 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Stanford Felsefe Ansiklopedisi. 16 Haziran 2006. Erişim = 02-01-2007
  148. ^Alexander von Humboldt'un doğa tarihi mirası (1769 to 1859) 7 Ağustos 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Humboldt Bilim dalı Araştırma Enstitüsü ve Eagle Hill Fonu. Erişim = 02-01-2007
  149. ^Horst, Zuse.Konrad Zuse'un yaşamı ve çalışmaları 18 Nisan 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Everyday Practical Electronics (EPE) Online. Erişim = 02-01-2007
  150. ^Otomobil 29 Ekim 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Microsoft Encarta Online Ansiklopedisi 2006. Erişim = 02-01-2007
  151. ^Zeplin 1 Mayıs 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Birleşik Devletler Havacılık Komisyonu'nun yüzüncü kuruluş yıldönümü. Erişim = 02-01-2007
  152. ^Gottfried Wilhelm Leibniz Ödülleri 21 Haziran 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., DFG, Erişim = 12-03-2007
  153. ^Espmark, Kjell (3 Aralık 1999)."The Nobel Prize in Literature". 26 Nisan 2011 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2006. 
  154. ^Ülke profili: Almanya 1 Nisan 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., BBC Haberleri. Erişim = 07-12-2007
  155. ^En iyi Almanya siteleri 18 Ocak 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Alexa, Erişim = 25-11-2007
  156. ^"Victory for press freedom in Germany: Global mass surveillance ruled unconstitutional".European Federation of Journalists. 19 Mayıs 2020. 25 Mayıs 2020 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2020. 
  157. ^"Mahkeme kararı (İngilizce)". 19 Mayıs 2020. 19 Mayıs 2020 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2020. 
  158. ^Bordwell, David (1994).Film History: An Introduction (2. baskı bas.).New York: McGraw-Hill.ISBN 978-0-07-115141-2. 
  159. ^Leni Riefenstahl 12 Mart 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., FILMBUG, Giriş = 13-04-2007
  160. ^Rainer Werner Fassbinder 26 Ekim 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Fassbinder Fonu, Giriş = 13-04-2007
  161. ^Ödüller:Das Leben der Anderen 10 Ekim 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., IMDb, Giriş = 13-04-2007
  162. ^2006 FIAPF Festivaller Yönetimi 9 Ocak 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Uluslararası Film Yapımcıları Federasyonu, Erişim = 11-12-2006.
  163. ^abc"Almanya Bilgisi: Kültür & Yaşam: Spor". Almanya Elçiliği, Washington, D.C. 30 Nisan 2011 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2006. 
  164. ^Orstein, David."Formula one: What we'll miss about Michael Schumacher".The Guardian. 5 Temmuz 2008 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi:19 Ekim 2007. 
  165. ^Le Mans 24 Saat Galipleri maddesine bakınız.
  166. ^"Pekin 2008 Madalya Sıralaması".Pekin 2008 Olimpiyat Oyunları. 1 Ekim 2008 tarihindekaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008. 
  167. ^"Torino 2006 Madalya Sıralaması".Uluslararası Olimpiyat Komitesi. 5 Temmuz 2007 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2006. 
  168. ^Almanyiyecek istatistikleri 27 Mayıs 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., www.nationmaster.com, Erişim = 26-11-2007
  169. ^Alman mutfağı 24 Ocak 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., www.cuisineeurope.com, Erişim = 26-11-2007
  170. ^Almanya'da organik tarım 22 Kasım 2007 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Organik-Avrupa, Erişim = 26-11-2007
  171. ^Alman yemek yaşamı 1 Ekim 2006 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Kültürel profil projesi, Erişim = 26-11-2007
  172. ^300 Ekmek çeşitleri 3 Şubat 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., /www.germany-tourism.de, Erişim = 26-11-2007
  173. ^Michelin Rehberi 11 Ekim 2012 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., Deutsche Welle, Erişim = 26-11-2007
  174. ^Avrupa'nın en büyük bira pazarı 7 Kasım 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., royalunibrew.com, Erişim = 26-11-2007
  175. ^Alkolsüz içecek tüketimi 27 Mayıs 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi., www.nationmaster.com, Erişim = 26-11-2007
  176. ^Dünya Kupası ve Almanya'nın tanınmışlığı 14 Mayıs 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. BrandOvation, Erişim = 25-11-2007
  177. ^2008 Anholt-GfK Roper Ulusal Marka Göstergesi sıralaması 1 Aralık 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. GfK Gelenek araştırma Kuzey Amerika, Erişim = 03-10-2008
  178. ^Almanya'ya dünyanın bakışı 17 Aralık 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. BBC Haberleri, Erişim = 02-04-2008
  179. ^Almanya bütün ülkelerden fazla positif tanınmışlık elde etti 6 Nisan 2008 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Globescan, Erişim = 04-04-2008
  180. ^Türkler'in Almanya'da yoğun olarak yaşadığı yerler 3 Mayıs 2014 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Almanya ilan, Erişim = 03-05-2014
  181. ^Almanya, gay haklarını genişletti 12 Temmuz 2009 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. News24.com, Erişim = 25-11-2007
  182. ^He’s Gay, and That’s Okay[ölü/kırık bağlantı] Yayınlanma = 31-08-2006 Giriş tarihi = 13-11-2008
  183. ^Farklı etniklerden göç entegrasyonu: Almanya 21 Temmuz 2011 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Avrupa Toplumu göç entegrasyonu, Erişim = 25-11-2008
  184. ^FAZ Frankfurter Allgemeine Zeitung 23 Ocak 2010 tarihindeWayback Machine sitesindearşivlendi. Erişim = 18-03-2008
  185. ^Almanlar tatilde dünya şampiyonu[ölü/kırık bağlantı] Goethe Enstitüsü Singapur, Erişim = 25-11-2007

Dış bağlantılar

[değiştir |kaynağı değiştir]
Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Almanya
hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikisözlük'te araVikisözlük'te tanımlar
Commons'ta araCommons'ta dosyalar
Vikisöz'de araVikisöz'de alıntılar

50°10′K9°54′D / 50.167°K 9.900°D /50.167; 9.900

Almanya konuları
Tarih
Almanya arması
Siyaset
Coğrafya
Ekonomi
Demografi
Kültür
Ulaşım
Medya
Turizm
Semboller
Egemen devletler
Sınırlı tanınmış
olan devletler
Bağımlı ve
diğer bölgeler
Tarihçe
Yapı
Kişiler
Üyeler
Üyeler
OECD
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Almanya&oldid=36434873" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp