İskoçya'da insan uygarlığına ilişkin ilk bulgular,mezolitik veneolitik dönemlere dek uzanır veKeltler'den önceki kavimlere dayanır. Keltler bu topraklarda MÖ 6. yüzyıl - MÖ 3. yüzyıl arasında hüküm sürdü ve aristokratik bir toplumsal yapı kurdu.Romalılar'ınKaledonya adını verdikleri İskoçya 'daki egemenliği (MÖ 1. yüzyıl - MS 410) son bulduğunda bölgede 4 kavim bulunuyordu: Batıdaİrlanda'dan gelmişSkotlar (İskoçlar), kuzeyde ve kuzeydoğudaPiktler, güneybatıdaBritonlar ve güneydoğudaAngıllar.[5] Piktler sayıda çoğunluğu oluşturmakla birlikte,Dalriada Skot Krallığı bölge üzerinde güçlü bir kültürel ve dinsel etkiye sahipti. Bu etkiİskoç halkının özelliklerinin oluşumunda önemli bir yer tutar.
Bu dönemdeAnglus iki krallığınNorthumbria'yı kurmak üzere birleşmeleriStrathclyde'deki Briton etkinliğine hızla son verdi. 6.-7. yüzyıllardaEdwin,Oswald veOswy dönemlerindeNorthumbria kuzeydeki halkları yenilgiye uğratarak bölgeye egemen oldu.[6] Ne kiPiktler'in kralıBruce Mac Bili Piktler ile Britonları birleştirmeyi başararak Northumbria kralıEgfrid'i 685'te yenilgiye uğrattı ve böylece İskoçya'nınİngiltere'yle birleştirilmesini önledi. 8. yüzyılda başlayanViking akınlarının ardından İskoçya'nın kuzey ve kuzeybatısıİskandinavlar'ca işgal edildi.[7]
9. yüzyılda,Kenneth Mac Alpine, Skotlar yararına bir birlik kurdu; Alba krallığı İskandinav akınları boyunca Piktler'i kısa sürede özümsedi.[8]Dalriada Skot Krallığı'nın örgütlenmesi İskoçya'nın bütününde egemen oldu. Bu çerçevedeII. Malcolm'un tahtın varisi olarak olarak torunuDuncan'ı saptaması başlı başına bir yenilik oldu. Nitekim kadın tarafından tahtın varisiMacbeth Duncan'ı öldürüp tahta çıktıysa da kendisi de Duncan'ın oğlu tarafından öldürüldü. Böylece 1058'de tahta çıkanIII. Malcolm döneminde krallık güçlendi. 1093'te İngiltere'ye karşı savaşta III. Malcolm ölünce, ikinci karısıSakson prensesiMargaret Kilise'yi yeniden düzenledi ve ülkedeNorman adetlerini yerleştirdi. Buna karşı çıkan keltler III. Malcolm'un oğullarınca yenilgiye uğratıldı; bunların en genci olanI. David tahta çıktı ve krallığı yönetsel bakımdan tam bir monarşi olarak örgütledi.[9][10] Yerine geçen William,II. veIII. Aleksandr dönemlerinde ülke zenginleşti.
III. Aleksandr'ın ölümüyle taht sorunu doğdu. Bu dönemde İngiliz kralıI. Edward'ın baskısıylaJohn Baliol tahta çıktı(1292).[11] I. Edward'ın baskı ve aşağılamalarına dayanamayan Baliol İngiltere'nin kuzeyini işgal etti. İngiltere'nin yanıtıBerwick katliamı oldu. İskoçya İngiliz boyunduruğuna girdi(1296). FakatWallace önderliğinde birleşen yurtseverler boyun eğmeyerek İngiliz ordusunu birçok kezyenilgiye uğrattılar.
1329'da onun ölümüyle tahta çıkanII. David döneminde krallık gerilemeye başladı. Bu gerilemeII. veIII. Robert Stuart dönemlerinde sürdü. ve krallık otoritesi ortadan kalktı.Yüz Yıl Savaşları sırasında İngiltere'yle savaşanFransa'yı destekleyen İskoçya, daha sonra İngiltere'nin saldırılarını önleyemedi.[13]
1649'da I. Charles'ın idamıİskoçya'nın özerkliğini yitirdiği 1707'de imzalanan Birleşme Yasası
1513'te İskoç kralınınFlodden Muharebesi'nde İngilizler'e yenilmesi ülkede karışıklıklara yol açtı. Bu dönemde İskoçya'daJohn Knox'un etkisiyleKalvenizm yayıldı.[14] İngiltere'nin de desteklediği bu hareket kısa zamanda kitlesel bir boyut kazanarak Katolik monarşiyi devirdi.[15] İskoçya KraliçesiI. Elizabeth'e sığınmak zorunda kaldı(1569). I. Elizabeth'in varis bırakmadan ölmesi üzerineMary Stuart'ın oğluJames Stuart İngiltere ve İskoçya kralı oldu. Böylece iki ülkenin tacı birleşti(1603).
James Stuart'ın oğluI. Charles krallık üzerinde mutlak bir egemenlik kurmak ve Katolik dinini krallığın resmi dini yapmak isteyince İngiltere parlamentosuyla anlaşmazlığa düştü.[16] Krala karşı birleşenİskoçya veİngiltere Parlamentosu 1649'daCromwell'in önderliğinde I. Charles'ı tahttan indirdi ve kral idam edildi. Cromwell İskoçya'yı İngiltere ile birleşmeye zorladı. Buna karşı birleşmeyi reddeden İskoçyalılar, I. Charles'ın oğlunu tahta çıkarmak istediler. Ama Cromwell'in İskoçyalılar karşısında kazandığıDunbar (1650) ve Worcester (1651) muharebelerinden sonra ülke İngiltere'nin egemenliğine girdi. 1707'de imzalananBirleşme yasasıyla da İskoçya özerkliğini yitirdi veBüyük Britanya Krallığın bir parçası oldu.[17]
^G. Lamb, "The Orkney Tongue" in D. Omand, ed.,The Orkney Book (Edinburgh: Birlinn, 2003),ISBN 1841582549, p. 250.
^W. E. Burns,A Brief History of Great Britain (Infobase Publishing, 2009),ISBN 0816077282, pp. 44-5.
^B. Yorke,The Conversion of Britain: Religion, Politics and Society in Britain c.600-800 (Pearson Education, 2006),ISBN 0582772923, p. 54.
^A. Woolf,From Pictland to Alba: 789 - 1070 (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2007),ISBN 0748612343, p. 128.
^B. T. Hudson,Kings of Celtic Scotland (Westport: Greenhill 1994),ISBN 0313290873, pp. 95–96.
^G. W. S. Barrow, "David I of Scotland: The Balance of New and Old", in G. W. S. Barrow, ed.,Scotland and Its Neighbours in the Middle Ages, (London: Bloomsbury, 1992),ISBN 1852850523, pp. 9–11.
^M. Lynch,Scotland: A New History (London: Random House, 2011),ISBN 1446475638, p. 80.
^A. Macquarrie,Medieval Scotland: Kinship and Nation (Thrupp: Sutton, 2004),ISBN 0-7509-2977-4, p. 153.
^A. Grant and K. J. Stringer, eds,Uniting the Kingdom?: the Making of British History (London: Routledge, 1995),ISBN 0415130417, p. 101.
^G. MenziesThe Scottish Nation (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2002),ISBN 190293038X, p. 179.
^A. Thomas, "The Renaissance", in T. M. Devine and J. Wormald,The Oxford Handbook of Modern Scottish History (Oxford: Oxford University Press, 2012),ISBN 0191624330, p. 188.