Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


İçeriğe atla
VikipediÖzgür Ansiklopedi
Ara

İndus

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İndus'un uydu görünümü
İndus üzerindekiSkardu yakınlarından bir manzara

İndus, (Hintçe veSanskrit: सिन्धुSindhu;Urduca: سندھSindh;Peştuca:Abasin ّآباسن) 3200 km. uzunluğu ileHint yarımadasının en büyük akarsuyu vePakistan'ın en önemli nehridir.Çin'dekiTibet Platosu'ndan başlayan nehir batıya doğruHindistan üzerinden devam ederek Pakistan'a ulaşır. Pakistan'da güneye doğru saparakHaydarabad şehrinden geçipKaraçi yakınlarındaUmman Denizi'ne dökülür.

Başta ülkenin tahıl ambarıPencap bölgesi olmak üzere Pakistan ekonomisinin en önemli su kaynağıdır.

İndus,Çin Halk Cumhuriyeti'ninTibet Özerk Bölgesi'ndeki Trans-Himalayalar'da, kutsalKailash dağının kuzey doğusundakibuzullarla beslenenRexicuo veZabu Tso göllerinden yaklaşık 5.300 metre yükseklikte doğar. Çin'deki resmi adı Sēn gé cáng bù'dur. (Çince 森格藏布,Tibetçe སེང་གེ་གཙང་པོ Wylie seng ge gtsang po).

Coğrafya ve Fiziksel Özellikler

[değiştir |kaynağı değiştir]
  • Uzunluk: Yaklaşık3.180 km (dünyanın en uzun 21. nehri).
  • Kaynak: Tibet Platosu'nda, Kailash Dağı yakınlarındakiSenge Khabab kaynağı (deniz seviyesinden 5.300 m yükseklikte).
  • Güzergâh: Tibet'ten başlayarak Ladakh (Hindistan) ve Pakistan topraklarından geçer, Karaçi yakınlarındaUmman Denizi'ne dökülür.
  • Başlıca Kolları:
    • Sağ Kollar: Kabul Nehri, Kurram Nehri.
    • Sol Kollar: Sutlej, Beas, Ravi, Chenab, Jhelum (Beş Nehir: "Pencap" adı buradan gelir).
  • Havza Alanı: Yaklaşık1.165.000 km² (Pakistan'ın tarım alanlarının %80'ini suluyor).

Tarihî ve Kültürel Önem

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. İndus Vadisi Uygarlığı (MÖ 3300-1300):
    • Nehir kenarında gelişen bu antik uygarlık,Harappa veMohenco-daro şehirleriyle tanınır.
    • Tarım, sulama sistemleri ve tuğla mimarisiyle döneminin en gelişmiş medeniyetlerindendi.
  2. Vedik Dönem:
    • Hinduizmin kutsal metinleriVedalar'da İndus Nehri'ne "Sindhu" adıyla atıfta bulunulur.
  3. İslam Medeniyeti:
    • 8. yüzyılda Arap fetihleriyle bölge İslamlaştı. Nehre Urducada"Darya-ı Sind" denir.
  4. Britanya Sömürge Dönemi:
    • İngilizler, 19. yüzyılda sulama kanalları inşa ederek nehri tarımda modernize etti.

Ekonomi ve Tarım

[değiştir |kaynağı değiştir]
  • Sulama: Pakistan'ındünyanın en büyük sulama ağı İndus'a bağlıdır. Buğday, pamuk ve pirinç üretiminin temelidir.
  • Barajlar ve Enerji:
    • Tarbela Barajı (dünyanın en büyük toprak dolgu barajı).
    • Mangla Barajı veSindh Taşkın Koruma Projesi.
  • Balıkçılık: Nehirden yaklaşık25 balık türü avlanır, ancak kirlilik nedeniyle popülasyonlar azalmaktadır.

Ekolojik Sorunlar

[değiştir |kaynağı değiştir]
  1. Kirlilik:
    • Endüstriyel atıklar, tarımsal kimyasallar ve kanalizasyon suları nehri kirletiyor.
    • Pakistan Çevre Koruma Ajansı'na göre, nehir suyunun%90'ı içme suyu standartlarını karşılamıyor.
  2. Suyun Paylaşımı:
    • 1960 İndus Su Antlaşması ile Hindistan ve Pakistan arasında su hakları paylaşıldı. Ancak siyasi gerilimler anlaşmayı riske atıyor.
  3. İklim Değişikliği:
    • Himalaya buzullarının erimesi, nehrin akış düzenini değiştiriyor. Taşkın ve kuraklık riski artıyor.

İlginç Bilgiler

[değiştir |kaynağı değiştir]
  • İsim Kökeni: "İndus" adı, Farsça "Hindu" kelimesinden türemiştir. Antik Persler bölgeye "Hindistan" (İndus'un Toprakları) adını vermiştir.
  • Dünya Mirası: UNESCO,Mohenco-daro antik kentini 1980'de Dünya Mirası listesine aldı.
  • Yaban Hayatı: İndus yunusu (Platanista minor), nehire özgü nesli tükenmekte olan bir türdür.

Kaynakça

[değiştir |kaynağı değiştir]
  • ^ "Indus River".Encyclopædia Britannica.
  • ^ "Climate Change and the Indus River Basin".UN Water Development Report.
  • ^ "The Indus Waters Treaty".BBC News.

Ayrıca bakınız

[değiştir |kaynağı değiştir]
Yangtze nehir sistemi
Sarı nehir sistemi
İnci nehir sistemi
Amur nehir sistemi
Huai nehir sistemi
Hai nehir sistemi
Liao nehir sistemi
Diğer büyük nehirler
Büyük kanallar
Otorite kontrolüBunu Vikiveri'de düzenleyin
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İndus&oldid=36262673" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
Gizli kategoriler:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp