İki ruh (İngilizceTwo-spirit <Ojibvaniizh manidoowag teriminin harfiyen çevirisidir),Kanada Kızılderilileri ileABD Kızılderililerinde kabul edilen ama birçok Batı Kültüründe olmayan Kuzey Amerika topluluklarında görülenüçüncü cinsiyet modeline verilen addır. Two Spirit, iki ruhun bir bedende birleşmiş olması durumudur. 1990'lı yıllarda antropolojik literatürde kullanılanBerdache (< Fransızca < Arapça البَرْدَجُ) kelimesi ayrımcı algılandığı için daha sonra bu terim kullanılmaya başlandı.
Kuzey Amerika Kızılderililerinde 130 kabilede erkek ve kadın iki-ruhlu kavram ve geleneği kaydedilmiştir.[1]
„Dance to the berdache“,George Catlin (1796-1872) tarafından oluşturulan bir tablo. Ritüel bir dansta bir Berdache kutlanmakta.
Kuzey Amerika Kızılderililerinde iki-ruh ya da iki-ruhlu olarak kabul edilen kişiler tek vücutta erkek ve kadın ruhlarının her ikisini de sergileyen kişilerdir. Bunlar genelde geleneksel erkek ve kadın maddelerinin bir karışımıdır. Bazı kabilelerde erkek gövdeli iki-ruhlar toplum yararına özel görevler üstlenirler:
şifacılar ya da tedavi ediciler
sözlü geleneklerin ve şarkıların ileticileri (Yukiler)
Jacobs, Sue-Ellen; Wesley Thomas, and Sabine Lang (Eds.). (1997).Two-spirit people: Native American gender identity, sexuality, and spirituality. Urbana: University of Illinois Press.ISBN 0-252-02344-7,ISBN 0-252-06645-6.
Medicine, Beatrice. (1997). Changing Native American roles in an urban context and changing Native American sex roles in an urban context. In S.-E. Jacobs, W. Thomas, & S. Lang (Eds.) (pp. 145–148).
Roscoe, Will. (1991).The Zuni man-woman. Albuquerque: University of New Mexico Press.ISBN 0-8263-1253-5.
Roscoe, Will. (1998).Changing ones: Third and fourth genders in native North America. New York: St. Martin's Press.ISBN 0-312-17539-6.
Roscoe, Will; & Gay American Indians. (1988).Living the spirit: A gay American Indian anthology. New York: St. Martin's Press.ISBN 0-312-01899-1.
Schaeffer, Claude E. (1965). The Kutenai female berdache.Ethnohistory,12 (3), 193–236.
Schultz, James W. (1916).Blackfeet tales of Glacier National Park. Boston: Houghton Mifflin Co.
Schultz, James W. (1919).Running Eagle, the warrior girl. Boston: Houghton Mifflin.
Spanbauer, Tom. (1991).The man who fell in love with the moon: A novel. New York: Atlantic Monthly Press.ISBN 0-87113-468-3.
Trexler, Richard C. (1995).Sex and conquest: Gendered violence, political order, and the European conquest of the Americas. Ithaca, NY: Cornell University Press.ISBN 0-8014-3224-3.
Williams, Walter L. (1986).The spirit and the flesh: Sexual diversity in American Indian cultures. Boston: Beacon Press.ISBN 0-8070-4602-7.
Williams, Walter L. & Toby Johnson. (2006)Two Spirits: A Story of Life With the Navajo. Maple Shade, NJ: Lethe Press.ISBN 1-59021-060-3
Qwo-Li Driskill, Chris Finley, Brian Joseph Gilley, and Scott Lauria Morgensen, Eds. (2011)Queer Indigenous Studies: Critical Interventions in Theory, Politics, and Literature. Tucson: University of Arizona Press.
^Conner, Sparks, and Sparks, eds. (1997)Cassell's Encyclopedia of Queer Myth, Symbol, and Spirit: Covering Gay, Lesbian, Bisexual, and Transgender Lore.
^Lang, S. (1997). Various kinds of Two-Spirit people: Gender variance and homosexuality in Native American communities. In Jacobs, S., Thomas, W., & Lang, S. (Eds.)Two-Spirit people: Native American gender identity, sexuality, and spirituality (pp.100-118). Chicago, IL: University of Illinois Press.
