ma tomo lawa ona lima tomo Lontan. jan lawa pi ma Juke lijan lawa Sa nanpa tu wan lijan Kija Sama. ma Inli li ma pi suli nanpa wan lon ma Juke. jan mute pi ma Sukosi en ma Ele lete li wile ma ona tawa pali e ni: kama weka pi kulupu ma Juke.[1][2] tenpo pini la,ma Juke li lawa e ma mute ante. tan ni, jan mute pi ma mute li toki e toki Inli. taso, ma ni li kama weka. taso, ma Juke li jo e wawa kin lon tenpo ni.
tenpo ni la ma Kinla en ma Sukosi en ma Ele lete li jo e kulupu lawa lili. taso ma Inli li jo ala e ni. tan ni la jan mute pi ma Sukosi anu ma Kinla anu ma Ele lete li ken pali e ijo tawa ma Inli. taso ma Inli li ken ala pali e ni tawa ona mute.
nimi "ma Juke" lontoki pona li kama tan kalama pi nimi liliUK lon toki Inli. nimi suli ona liUnited Kingdom. kon pi nimi ni li "ma wan pi jan lawa mama" lon toki pona. taso mute la, jan li kepeken e nimi "Piten", anuBritain lon toki Inli. taso, ma ali pi ma Juke li lon ala ma Piten suli. jan mute pi ma Ele lete li pilin e ni: ona li jan pi ma Piten. taso, jan mute ante li pilin e ni: ona li jan pi ma Ele taso.
jan mute li sona ala e ni: ma Inli en ma Juke li ante. ona li tan ni: ma Inli li suli nanpa wan li jo e wawa mute lon ma Juke.
jan nanpa wan li kama tawa kulupu ma Piten lon tenpo pini suli. tenpo wan la, nasin jan en toki pikulupu toki Kelita li kama tawa ma Piten tan ma suli Elopa.
tenpo sike nanpa 43 la,ma Loma li lanpan e kipisi pi ma Piten. lawa pi ma Loma li weka la, kulupu jan pikulupu toki Kemani li tawa ma Piten. kulupu jan ni li kama toki etoki Inli pi tenpo pini(Old English). ona li kama e kulupu jan Inli. toki pi kulupu Kelita pi tenpo pini li kamatoki Kinli li kamatoki Kenu. tawa pi kulupu jan Inli li wawa e ona tawama palisa pi ma Piten lon suno pini.
ma Inli li kama wan lon tenpo sike nanpa 927. tenpo sike nanpa 1066 la, kulupu jan Noman li lanpan e ma Inli.jan Wilijun pi lanpan ma li jan lawa nanpa wan pi ma Inli tanma Noman. nimi mute pitoki Kanse li kama lon toki Inli. taso tenpo mute la, kulupu lawa Noman li kama wan e kulupu jan Inli li kama toki e toki Inli. ma Inli li lanpan e ma Kinli ali li lanpan e ma Ele kipisi. ona li pali tawa anpa ma Sukosi kin, taso ona li pakala. ma Inli li jo e ma lon ma Kanse tan tenpo pi ma Noman kin. taso, ma lawa Kanse li lanpan e ma ni lonutala pi tenpo mute(toki Inli:Hundred Years' War). lon tenpo ni, ma Sukosi li open e kulupu pona lon ma Kanse. tenpo sike nanpa 1348 la,ike sijelo Puponi li kama tawa ma Inli lon "moli pimeja" li moli e jan mute mute a.
kulupu pi tenpo sike mute nanpa 16 la, jan mute lon ma Elopa li pilin ike tawakulupu sewi Katolika. ona li open enasin sewi Potesu. tenpo sama la,jan lawa Enwi nanpa luka tu wan pi ma Inli li wile e ni: meli olin ona o kama meli olin ona ala. taso, kulupu Katolika li toki e ni tawa ona: jan li ken ala weka ewan olin. tan ni la, ona li weka e kulupu Katolika li open e kulupu sewi sin pi ma Inli lon tenpo sike nanpa 1534. ni li open pinasin sewi Ankikan. ona li utala e tomo sewi pi kulupu Katolika. tan ni la, tenpo utala pi nasin sewi li kama lon kulupu ma Piten.
tenpo sike nanpa 1603 la,jan lawa Sen nanpa luka wan pi ma Sukosi li kama jan lawa pi ma Inli tan ni:jan lawa Elisepe pi ma Inli li moli. jan Elisepe li jo ala e jan lili. jan Sen li nanpa wan lonlinja lawa tawa lawa pi ma Inli. taso, ma Sukosi en ma Inli li awen e kulupu lawa ante. jan lawa Sen li alasa e nasin sewi Potesu. tenpo sike nanpa 1606, jan mute pi nasin sewi Potesu tan ma Inli tan ma Sukosi li kama tawa lon ema Use lon ma Ele. ona li lanpan ma mute tan jan pi ma Ele. jan Sen li wile lawa e ma Ele kepeken nasin ni: weka enasin kulupu pi ma Ele. utala pi jan Katolika pi jan Potesu lon ma Use li open. tenpo sin ni la, ante ni li lon kin.
tenpo sama la, ma Inli li kama lawa e ma lonma Amelika. ni li open pima lawa suli Piten. tan ni la,kulupu utala telo pi ma Inli li kama wawa. tenpo sike nanpa 1639 la, tenpo pi utala suli li open lon kulupu ma Piten. ma Inli la, jan li weka ekulupu mama lawa li moli ejan lawa Sa nanpa wan. taso tenpo sike nanpa 1660 la, kulupu mama lawa li kama sin.jan lawa Sa nanpa tu (mije lili pi jan lawa Sa nanpa wan) li kama jan lawa sin. taso, wawa pi jan lawa mama li kama lili.[3] tenpo sike 1707, kulupu lawa pi ma Sukosi pi ma Inli li wan li kama ma lawa wa. ni li open pi ma Juke.
.svg)
