Isang sihay at mga bahagi nito.Mga sihay sa isang kultura na minantsahan para sakeratin(pula) atDNA(berde)
Sabiyolohiya, angsihay[1][2] oselula[3] (mula sakastilacélula, na sa Ingles ay tinatawag nacell) ay ang pinakapayak na kayarian ng mga buhay naorganismo. Ito ang pinakamaliit na unit ng buhay na inuuri bilang isang buhay na bagay at karaniwang tiantawag na mga blokeng pangtayo ng buhay. Ang mga organismo ay maaaring uriin bilanguniselular na binubuo lamang ng isang sihay gaya ngbacteria atmultiselular na binubuo ng maraming mga sihay gaya ng mgahalaman athayop. Angtao ay naglalaman ng mga 100 trilyong sihay. Ang isang tipikal na sihay ay may sukat 10 µm at ang tipikal namasa(mass) ay 1 nanogramo. Ang pinakasukdulang mga sihay sa tao ay:
ang pinakamalaking sihay ang anterior na sungay saespinal na kordo na may sukat na 135 μ
ang pinakamahabang sihay ang mga pseudounipolar na mga sihay na umaabot mula sa daliri ng paa patungo sa mababangsanga ng utak
ang pinakamalaking alam na sihay ang mga hindi napupunlay(fertlized) na mga sihayang itlog ngostrich.
Ang sihay ay natuklasan niRobert Hooke noong 1665. Noong 1835, bago ang teoriyang pinal na sihay ay nabuo, natuklasan ni Jan Evangelista Purkyně ang mga maliit na granula(granules) habang tumitingin sa mga tisyu ng halaman sa ilalim ngmikroskopyo. Angteoriya ng selula na unang binuo nina Matthias Jakob Schleiden at Theodor Schwann noong 1839 ay nagsasaad ng mga sumusunod:
ang lahat ng mga organismo ay binubuo ng isa o maraming mga sihay
ang lahat ng mga sihay ay nagmula sa mga mas naunang sihay
ang mga mahalagang tungkulin ng isang organismo ay nangyayari sa loob ng mga sihay
ang lahat ng mga sihay ay naglalaman ng mga impormasyong hereditaryo(pagmamana) na kailangan para sa pangangasiwa ng mga tungkulin ng sihay sa paghahatid ng mga impormasyon sa susunod na herenerasyon ng mga sihay.
Ang salitang sihay ay nagmula sa salitangLatin na cellula na nangangahulugang "isang maliit na kwarto". Ang salitang naglalarawan para sa pinakamaliit na buhay na istrakturang bioholikal ay inimbento niRobert Hooke sa isang aklat na kanyang inilimbag noong 1665 nang kanyang ikumpara ang mga sihay ngtapon(cork) na kanyang nakita sa mikroskopya sa mga maliliit na kwartong tinitirhan ng mgamonghe.
Mayroong dalawang uri ng mga sihay: angeukaryotiko atprokaryotiko. Ang mga prokaryotikong sihay ay karaniwang independiyente samantalang ang mga eukaryotikong sihay ay karaniwang matatagpuan sa mga organismongmultiselular.
Pagkukumpaa ng mga katangian ng parehong prokaryotiko at eukaryotikong mga sihay
Ang sihay na prokaryota ay mas simple kaya ito ay mas maliit kesa sa sihay na eukaryote. May dalwang uri ng prokayorte:bacteria atarchae. Ang parehong ito ay nagsasalo ng parehong istraktura.
Ang materyal na nuclear ng isang prokaryotikong sihay ay binubuo ng isangkromosoma na direktang nakadikit sacytoplasma. Dito, ang mga hindi matukoy na rehiyong nuclear sa cytoplasma ay tinatawag nanucleoid.
Ang isang prokaryotikong sihay ay may tatlong rehiyong arkitektural:
sa labas, angflagella atpili ay umuusbong mula sa ibabaw ng ihay. Ang mga istrakturang ito(na hindi makikita sa lahat ng mga prokaryote) na gawa sa mgaprotina na nangangasiwa sa paggalaw at pakikipag-usap sa pagitan ng mga sihay
Ang nagpapalibot sa sihay angenvelope ng selula(cell envelope) na sa kalahatan ay biubuo ng isang dinding ng sihay na tumatakip samembranong plasma bagaman ang ilang bacteria ay may karagdagang patong ng takip na tinatawag na kapsule(capsule). Ang envelope ng sihay ay nagbibigay ng tibay sa sihay at humihiwalay sa loob ng sihay mula sa kapaligiran nito na nagsisilbing panalang(filter) pumoprotekta. Bagaman ang karamihan sa mga prokaryote ay may pader ng sihay, may mga eksepsiyon dito gaya ng Mycoplasma (bacteria) at Thermoplasma (archaea). Ang pader ng sihay ay binubuo ng peptidoglycan sa bacteria at umaasal bilang karagdagang harang laban sa mga pwersang panlabas. Ito ay pumipigil rin sa sihay na lumawig at kalauanan ay sumabago (cytolysis) mula sapresyur naosmotiko laban sa kapaligiranghyponotiko. Ang ilang mga sihay eukaryote gaya ng halaman at fungi ay mayroon ring dinding ng sihay.
Sa loob ng sihay ang rehiyong cytoplasmiko na naglalaman nggenome ng sihay(DNA) atribosoma at iba't ibang mga uri ng inklusyon ng sihay. Ang isang kromosomang ribosoma ay karaniwang isang pabilog namolekula(ang eksepsiyon dito ang bacterium na Borrelia burgdorferi na nagsasanhi ngsakit na Lyme). Bagaman hindi bumubuo ng nucleus, angDNA ay nakasiksik sa isang nucleoid. Ang mga prokaryote ay maaaring magdala ng ekstrakromosomal na mga elementong DNA na tinatawag naplasmid na karaniwan ay pabilog. Ang mga plasmid ay nagbibigay ng karagdagang mga tungkulin gaya ngresistansiya sa antibiotiko.
Ang mgahalaman,hayop,fungi, malusak na mgaamag,protozoa atalgae ay mgaeukaryotiko. Ang mga sihay ito ay 15 beses na mas malawak kesa sa isang tipikal naprokaryote at maaaring mga 1000 beses na mas malaki sabolyum. Ang pinakamalaking pagkakaiba sa pagitan ng mga prokaryote at eukaryote ay ang mga sihay eukaryote ay naglalaman ng tinatakdaan-membrano na mga kompartmento(paghahati) kung saan ang mga spesipikongmetabolikong mga gawain ay nangyayari. Ang pinakamahalaga sa mga ito angnucleus ng selula na isang nahihiwalay ng membranong kompartmento na naglalaman ngDNA ng isang sihay eukaryotiko. Ang nucleus na ito ang nagbibigay ng pangalan sa eukaryote na nangangahulugang "totoong nucleus". Ang ibang mga pagkakaiba ang sumusunod:
Angmembranong plasma ay katulad ng sa prokaryote sa tungkulin na may maliit na pagkakaiba sa pagkakabuo. Ang mga pader na sihay ay maaari o hindi maaaring umiral.
Ang DNA na eukaryotiko ay inayos sa isa o mas maraming mga linyar namolekula na tinatawag nakromosoma na kaugnay ng mgaprotinanghistone. Ang lahat ng kromosomal na DNA ay iniimbak sa nucleus ng sihay na inihihiwalay mula sacytoplasma ng isang membrano. Ang ilang mga organelong eukaryotiko gaya ngmitochondria ay naglalaman rin ng ilang DNA.
Maraming mga sihay eukaryotiko ay may pangunahingcilia. Ang pangunahing cilia ay gumagampan ng mahalagang tungkulin sachemosensasyon(chemosensation) na nagtutugma ng malaking bilang ng mgalandas na naghuhudyat(signalling pathways) sa sihay at minsan ay nagdudugtong ng mga paghuhudyat sa motilidad(paggalaw) na pang-clia o sa alternatibo sapaghahati ng selula sadiperentasyon ng selula(ang mga simpleng sihay ay nagiging isang uring espesyal na sihay).
Ang mga eukaryote ay maaaring makagalaw gamit angcilia oflagella. Ang flagella ay mas komplikado sa eukaryote kesa sa prokaryote.
Ang lahat ng mga sihay kahit ito ay prokaryotiko o eukaryotiko ay maymembrano(membrane) na pumapalibot sa sihay at humihiwalay sa loob nito mula sa kapaligiran, nangangasiwa sa kung ano ang mga bagay na labas pasok(na selektibong matatagos) at nagpapanatili ngelektrikong potensiyal ng sihay. Sa loob ng membrano, ang isang maalat ngcytoplasma ang kumukuha ng halos lahat nabolyum ng sihay. Ang lahat ng mga sihay ay nag-aangkin ngDNA na isang hereditaryong(pagmamana) materyal ng mgagene gayundin ngRNA na naglalaman ng mga impormasyong kinakailangan upang lumikha ng iba't ibang uri ng mga protina gaya ng mgaensaym na pangunahing makinarya ng sihay. Mayroon ding iba't ibang uri ng mgabiomolekula sa sihay.
Angcytoplasma ng isang sihay ay napapalibutan ng membrano ng sihay o membranong plasma. Ang membranong plasma sa mga halaman at prokaryote ay karaniwang natatakpan ng isang pader ng sihay. Ang membranong ito ay nagsisilbing tagapagpahiwalay at tagaprotekta ng sihay mula sa kapaligiran nito at halos nito ay gawa sa dobleng patong ng mgalipid(mga hydropobikong mga tulad ngtabang molekula) at hydropilikongphosporus na mga molekula kaya ang patong na ito ay tinatawag na "phospholipid bilayer". Ito ay maaari ring tawaging pluidong mosaikong membrano. Ang nakakabit sa membranong ito ang iba't ibang mga protinang molekula na umaasal bilang mga kanelo(channels) at pump na nagpapagalaw ng iba't iba't mga molekula papasok at papalabas sa sihay. Ang membrano ay sinasabing "kalahating natatagusan(semi-permeable)" dahil ito ay pumapayag na ang isang substansiya(gaya ngmolekula oion na malayang makapasok sa isang limitadong hangganan o hindi pumayag na ang mga substansiyang ito na makapasok. Ang mga ibabaw na membrano ng sihay ay naglalaman rin ng mgaprotinang reseptor na pumapayag sa mga sihay na matukoy ang panlaab na humuhudyat na mga molekula gaya ng mgahormone.
tumutulong saendocytosis na pagsisipsip ng mga panlabas na materyal ng sihay
tumutulong sacytokinesis na separasyon ng mga anak na sihay pagkatapos ng paghahati ng sihay
nagpapagalaw ng mga bahagi ng sihay sa mga prosesong paglago at paggalaw
Ang cytoskeleton ng mga sihay eukaryotiko ay binubuo ng mgamicrofilament na pagitan ng mga filament at microtubule. May malaking bilang mga protinang kaugnay nito na ang bawat isa ay kumokontrol sa istraktura ng sihay sa pamamagitan ng pagdidirekta, pagkukumpol at pagpapantay ng mga filament. Ang cytoskeleton ng prokaryotiko ay hindi gaanong maiging napag-aralan ngunit nasasangkot sa pagpapanatili ng hugis ng sihay, polaridad at cytokinesis.
Ang dalawang uri ng mga materyal na henetiko na umiiral: angasidong deoxyribonucleic (DNA) atasidong ribonucleic(RNA). Karamihan sa mga organismo ay gumagamit ngDNA para sa kanilang pangmatagalang imbakan ng impormasyon ngunit ang ilang mgavirus gaya ng mgaretrovirus ay gumagamit ngRNA bilang mga henetikong materyal nito. Ang biolohikal na impormasyong nakapaloob sa isang organismo ay kino-koda sa sekwensiyang DNA o RNA nito. Ang RNA ay ginagamit rin sa paghahatid ng impormasyon(gaya ngmRNA) at mga tungkulingensaymatiko(gaya ng ribosomal RNA) sa mga organismong gumagamit ng DNA para sa mismong kodang henetiko. Ang mgalipat na RNA(transfer RNA o tRNA) ay ginagamit upang magdagdag ngasidong amino habang isinasagawa angpagsasalin ng protina.
Ang mga henetikong materyal ng mga prokaryotiko ay isinaayos sa isang simpleng sirkular(pabilog) na molekulang DNA (ang kromosomang bacterial) sa rehiyong nucleoid ngsitoplasma. Ang henetikong materyal ng mga eukaryotiko ay nahahati sa iba't ibang mga linyar namolekula na tinatawag na mgakromosoma(chromosome) sa loob ng isang diskretong nucleus na karaniwan ay may karagdagang mga henetikong materyal sa ilang mgaorganelo gaya ngmitochondria atchloroplast.
Ang sihay ng isangtao ay may henetikong materyal na nakapaloob sa nucleus ng sihay(nuclear genome) at samitochondria(mitochondrial genome). Sa mga tao, ang nuclear genome ay nahahati sa 23 pares ng mga linyar na molekula ng DNA na tinatawag na mgakromosoma. Bagaman ang mga mitochondrialDNA ay napakaliit kumpara sa mga nuclear na kromosoma, ito ay nagko-koda para sa 13 mga protinang nasasangkot sa mitochondrial na produksiyon ng enerhiya at spesipikongtRNA.
Ang mga dayuhang henetikong materyal(na ang karaniwan ayDNA) ay maaari ring artipisyal na maipakilala sa loob ng sihay sa isang prosesong tinatawag natranspeksiyon(transfection). Ito ay transiento(hindi pangmatagalan) kung ang DNA ay hindi ipinasok sa genome ng sihay o ito ay matatag kung ito ay ipinasok dito. Ang ilang mgavirus ay may kakayahan ring magpasok ng henetikong materyal nito sagenome ng isang sihay.
Ang katawan ng tao ay naglalaman ng maraming mga iba't ibangorgano gaya ngpuso,baga atkidney kung saan ang bawat mga organong ito ay nagsasagawa ng iba't ibang mga tungkulin. Ang mga sihay ay naglalaman rin ng mga "maliliit na organo" na tinatawag na organelo(organelles) na naging angkop o espesyal sa pagsasagawa ng isa o maraming mga mahalagang tungkulin. Ang parehong mga sihay na eukaryotiko at prokaryotiko ay may mga organelo ngunit ang mga organelo sa eukaryotes ay pangkalahatang mas komplikado at maaaring natatakdaan ng membrano.
May ilang uri ng mga organelo sa isang sihay. Ang ilang gaya ng nucleus at aparatong golgi ay tipikal na solitaryo(nag-iisa) samantalang ang iba gaya ngmitochondria,peroxisome atlysosome ay maaaring marami na mula sa mga daan daan sa libo libo. Angcytosol ang pluidong tulad nggelatin na pumupuno sa sihay at pumapalibot sa mga organelo.
Butod ng sihay na sentro ng impormasyon(sa mga eukaryotes lamang)
Angbutod ng sihay ang pinakanapapansing organelong matatagpuan sa sihay ng mga eukaryotiko. Ito ay naglalaman ng mgakromosoma (chromosome) ng sihay at isa ring lugar kung saan ang halos lahat ngreplikasyon ng DNA atsintesis ng RNA(transkripsiyon) ay nagaganap. Ang nucleus aysperikal at nahihiwalay mula sa cytoplasma ng isang dobleng membrano na tinatawag nanuclear envelope. Ang nuclear envelope ay humihiwalay at pumoprotekta saDNA ng sihay mula sa iba't ibang mgamolekula na maaaring aksidenteng makapinsala sa istraktura ng nito o makialam sa pagpoproseso nito. Sa pagpoproseso, ang DNA ay kinokopya(transcribed) sa isang espesyal naRNA na tinatawag namensaherong RNA(mRNA). Pagkatapos nito, ang mRNA ay ihinahatid sa labas ng nucleus kung saan ito ay isinasalin sa isang spesipikong molekula ng protina. Angnucleolus ay isang espesyal na rehiyon sa loob ng nucleus kung saan ang mga pang-ilalim na unit ngribosoma ay binubuo. Sa mga prokaryotes, ang pagpoproseso ng DNA ay nangyayari sacytoplasma.
Mitochondria at chloroplast na tagalikha ng enerhiya(sa eukaryotes lamang)
Angmitochondria ay mga organellong kumokopya sa sarili nito(self-replicating) na nangyayari sa iba't ibang mga bilang, hugis at sukat sacytoplasma ng lahat ng mga sihay eukaryotiko. Ang mitochondria ay gumagampan ng isang mahalagang tungkulin sa paglikha ngenerhiya sa isang sihay eukaryotiko. Ang mitochondria ay lumilikha ng enerhiya sa sihay sa pamamagitan ngoksidatibong phosphorilasyon gamit angoxygen upang maglabas ng enerhiyang nakaimbak sa mga nutrientong sihay(na karaniwang humihinggil saglucose) upang lumikha ngATP. Ang mitochondria ay dumadami sa pamamagitan ng paghahati sa dalawa. Angrespirasyon ay nangyayari sa mitochondria ng sihay.
Endoplasmikong reticulum(sa mga eukaryotes lamang)
Angendoplasmikong reticulum(ER) ang networkong tagahatid para sa mgamolekulang inaasinta para sa ilang mga modipikasyon at spesipikong mga destinasyon na kumpara sa molekulang malayang lumalangoy sa cytoplasma. Ang endoplasmikong reticulum ay may dalawang mga anyo: Ang magaspang na ER(rought ER) na may ribosoma sa ibabaw nito at naglalabas ng mga protina sa cytoplasma, at ang makinis na ER(smooth ER) na wala nito. Ang makinis na ER ay gumagampan ng papel sa sekwestrayon(pagsunggab) ngcalcium at paglabas nito.
Ang pangunahing tungkulin ngaparatong Golgi(Golgi apparatus) ay magproseso at magbalot ng mgamacromolekula gaya ng mgaprotina atlipid na isini-sintesis ng sihay.
Angribosoma ay isang malaking kompleks ng mga molekulang RNA at protina. Ang bawat isang ito ay binubuo ng mga pang-ilalim na unit(subunit) at umaasal bilang linyang tagabuo kung saan ang RNA mula sa nucleus ay ginagamit upang i-sintesis ang mgaprotina mula sa mgaasidong amino. Ang mga ribosoma ay maaaring matagpuang malayang nakalutang o nakakabit sa isang membrano na magaspang na endoplasmatikong reticulum sa mga eukaryotoes o membrano ng sihay sa mga prokaryotes.
Lysosomes at Peroxisomes(sa mga eukaryotes lamang)
Ang mgalysosome ay naglalaman ng mgadihestibongensaym(asidong hydrolases). Tinutunaw nito ang mga labis at luma nang organelo, mga partikulo ng pagkain at pumapalibot sa mgavirus atbacteria. Ang mgaperoxisome ay may mgaensaym na nag-aalis sa sihay ng mga nakalalasongperoxide. Hindi maipapasok ng sihay ang mga destruktibong mga ensaym na ito kung ang mga ito ay hindi nakapaloob sa isang sistemang tinatakdaan ng membrano.
Angcentrosome ay lumilikha ng mga microtubule ng isang sihay na isang mahalagang bahagi ngcytoskeleton. Ito ay nagdidirekta ng paghahatid sa pamamagitan ng endomplasmatikong reticulum at aparatong Golgi. Ang mga centrosome ay binubuo ng dalawang mgacentriole na naghihiwalay sa paghahati ng sihay at tumutulong sa pagbuo ng mga mitotikong spindle. Ang isang centrosome ay makikita sa mga sihay ng hayop. Ito ay matatagpuan rin sa ilang mgafungi at sihay ngalgae.
Ang mgavacuoles ay nag-iimbak ng pagkain at itinatapong produkto(waste). Ang ilang mga vacuole ay nag-iimbak ng labis na tubig. Ang mga ito ay kalimitang inilalarawan bilanglikido na napupuno ng espasyo at napapaligiran ng isang membrano. Ang ilang mga sihay na ang pinakakilala dito angamoeba ay may umuurong na vacuole na maaaring maglimas ng tubig papalabas sa sihay kung ito ay may labis na tubig. Ang mga vacuole ng mga sihay eukaryotiko ay karaniwang mas malaki sa mga halaman kesa sa mga hayop.
Ang mgaflagella ang mga organelo ng paggalaw ng sihay. Ang ito ay lumilitaw mula sacytoplasma at umuusli sa pader ng selula. Ang mga ito ay mahaba at makapal na mga katulad ngsinulid na sangang mga protina sa kalikasan. Ang karamihan ng mga ito ay karaniwang matatagpuan sa mgabacteria ngunit matatagpuan rin sa mga maliliit na mga hayop.
Ang mga ito ay maikli at manipis na mga tulad ng buhok nafilament na gawa sa protinang tinatawag napilin(antiheniko). Ang mgafimbriae ay responsable sa pagkakabit ng mga bacteria sa mga spesipikong reseptor ng sihay ng tao. Mayroong mga espesyal na uri ng pili na tinatawag na sex pili na nasasangkot sa pagdudugtong(conjunction).
Sa pagitan ng sunod sunod napaghahati ng selula(cell division), ang mga sihay ay lumalago sa pamamagitan ng pagsasagawa ng metabolismo ng sihay. Ang metabolismo ng sihay ay isang proseso kung saan ang mga indibidwal na sihay ay nagpoproseso ng mga nutrientong molekula. Ang metabolismo ay may hindi magkatulad na mga dibisyon: angkatabolismo kung saan ang sihay ay humahati ng mga komplikadong molekula upang lumikha ng enerhiya at magbawas ng lakas, at anganabolismo kung saan ang sihay ay gumagamit ng enerhiya at nagpapaliit ng lakas upang lumikha ng mga komplikadong molekula at upang magsagawa ng iba pang mga tungkuling biolohikal. Ang mga komplikadongasukal na kinakain ng organismo ay mahahati sa mas hindi komplikadong kemikal na molekulang asukal na tinatawag naglucose. Kapag ito ay nasa loob na ng sihay, ang glucose ay nahahati upang gumawa ngadenosine triphosphate (ATP) na isang anyo ngenerhiya sa pamamagitan ng dalawang magkaibang mgalandas metaboliko.
Ang unang landas naglycolysis ay hindi nangangailangan ng oxygen at tinatawag nametabolismong anaerobiko. Ang bawatreaksiyong kemikal ay dinesenyo upang lumikha ng mgaion ng hydroheno na maaaring gamitin upang lumika ng mga pakete ng enerhiya(ATP). Sa mga prokaryotes, angglycolysis ang tanging paraang ginagamit sa pagkokonberte ng enerhiya. Ang ikalawang landas na tinatawag nasiklong Krebs o siklong asidong citric ay nangyayari sa loob ngmitochondria at maaaring lumikha ng sapat na ATP upang patakbuhin ang lahat ng tungkulin ng isang sihay.
Angpaghahati ng selula(cell division) ay sumasangkot sa isang sihayna tinatawag na inang sihay na nahahati sa dalawang mga anak na sihay. Ito ay nagdudulot ng paglago sa mga organismong multiselular(paglago ng mgatisyu nito) at sa pagpaparami sa mga organismong uniselular.
Ang mga prokaryotikong sihay ay nahahati sa pamamagitan ngbinaryong fission. Ang eukaryotikong sihay ay karaniwang sumasailalim sa isang proseso ng dibisyong nuclear na tinatawag namitosis na sinusundan ng dibisyon ng sihay tinatawag nacytokinesis. Ang isang diploid na sihay ay maaari ring sumailalim sameiosis upang lumikha ng mga sihay nahaploid na karaniwan ay apat. Ang mgaselulang haploid ay nagsisilbing mgagamete sa mga organismong multiselular at nagdudugtong upang lumikha ng mga bagong diploid na sihay.
Angreplikasyon ng DNA o proseso ng pagkokopya nggenome ng sihay ay kinakailangan sa tuwing ang sihay ay naghahati. Ang replikasyon gaya ng lahat ng mga gawaing pansihay ay nangangailangan ng mga espesyal na protina upang isagawa nito ang mga tungkulin nito.
Ang mga sihay ay may kakayahangmag-sintesis ng mga bagongprotina na kailangan para sa modulasyon at pagpapanatili ng mga gawaing pansihay. Ang prosesong ito ay sumasangkot sa pagbuo ng bagong mga molekulang protina mula sa mga pangtayong blokengasidong amino batay sa impormasyong naka-koda saDNA oRNA. Angsintesis ng protina ay sa pangkalahatan binubuo ng dalawang pangunahing mga hakbang:transkripsiyon atpagsasalin(translation).
Ang transkripsiyon ang proseso kung saan ang impormasyong henetiko saDNA ay ginagamit upang lumikha ng isang komplementaryong strand ng RNA. Ang strand ng RNA na ito ay pinoproseso naman upang magbigay ngmensaherong RNA(mRNA) na malayang makalilipat sa sihay. Ang mga molekulang mRNA ay nagbibigkis sa mga kompleks na protina-RNA na tinatawag na mgaribosoma na matatagpuan sacytosol kung saan ang mga ito ay isinasalin sa mga sekwensiyangpolypeptide. Ang mga ribosoma ay namamagitan sa pagbuo ng mga sekwensiyang polypeptide batay sa sekwensiyang mRNA. Ang sekwensiyang mRNA ay direktang umuugnay sa sekwensiyang polypeptide sa pamamagitan ng pagbibigkis salipat RNA(transfer RNA o tRNA) na mga umaangkop na molekula sa mga bulsang nagbibigkis sa loob ng ribosoma. Pagkatapos nito, ang bagong polypeptide ay tumutupi sa isang magagamit natatlong dimensiyonal na protinang molekula.
Ang mga sihay ay maaaring gumagalaw habang isinasagawa ang maraming mga proseso gaya ngpaghilom ng sugat, tugon saimmune atmetastasis ng kanser. Upang ang paghilom ng sugat ay mangyari, ang mgaselulang puting dugo at mga sihay na kumakain ng bacteria ay gumagalaw o tumutungo sa lugar ng sugat upang patayin ang mgamikroorganismo na nagsasanhi nginpeksiyon. Sa parehong panahon, ang mga [[fibroblaster(nagdudugtong na mga sihayng tisyu) ay gumagalaw upang muling imodelo ang mga napinsalang istraktura. Sa kaso ng pagbuo ngtumor, ang mga sihay mula sa pangunahing tumor ay kumakalat sa iba't ibang mga bahagi ng katawan. Ang motilidad ng sihay ay sumasangkot sa maraming mgareseptor, pagdudugtong, pagkukumpol, pagbibigkis, pagdikit, motor at iba pang mga protina. Ang proseso ay nahahati sa tatlong mga hakbang: ang protrusiyon(pag-usli) ng pangunahing gilid ng sihay, pagdikit ng pangunahing gilid, pag-aalis ng dikit sa katawan ng sihay at likuran, at pag-urong ng cytoskeleton upang hilain ang sihay ng pasulong. Ang bawat hakbang ay pinapatakbo ng mga pwersang pisikal na nalilikha ng mga unikong segmento ngcytoskeleton.
May ilang mgateoriya sa pinagmulan ng maliliit na mgamolekula na nagsanhi ng pagkakalikha ng buhay sa sinaunang mundo. Ang isa ay ang mga ito ay ang mga ito nagmula sa mgameteorite. Ang isa pa ay ang mga ito ay nalikha sa mga buka sa malalim-na-dagat. Ang ikatlo ay ang mga ito ay sinintesis ngkidlat sa isang papaliit naatmospero(eksperimentong Miller-Urey) bagaman hindi maliwanag kung ang mundo ay may gayong atmospero. Wala pang datang eksperimental sa kasalukuyan na naglalarawan sa kung ano ang mga unang kumokopya-sa-sariling(self-replicating) molekula. AngRNA ay ipinagpapalagay na kauna-unahang mga molekulang kumokopya-sa-sarili dahil ito ay may kakayahan ng parehong pag-iimbak ng impormasyong henetiko at pag-kakatalisa ng mgareaksiyong kemikal. Gayunpaman, ang ilang mga entitad na may potensiyal na kumopya-sa-sarili ay maaaring mas nauna saRNA tulad ngasidong peptide nucleic.
Ang mga sihay ay lumitaw sa mundo mga 4.0–4.3 bilyong taon ang nakalilipas. Ang kasalukuyang paniniwala ng mga siyentipiko ay ang mga sihay na ito ay mgaheterotroph. Ang isang mahalagang katangian ng mga sihay ang membrano ng sihay na binubuo ng mga dalawang patong nglipid. Ang sinaunang membrano ng sihay ay malamang mas simple at matatagos kesa sa mga makabagong sihay na may isa lamangasidong tabang kadena sa bawat lipid. Ang mga lipid ay alam na bumubuo ng mga dalawang patong na mga besikulo(vesicles) sa tubig na walang mga panlabas na sanhi at maaaring ito ang nauna saRNA. Gayunpaman ang unang mga membrano ay maaari ring nalikha ng mga katalitikong RNA o nangangailangan ng mga protinang istraktura bago ang mga ito ay mabuo.
Ang eukaryotikong sihay ay nag-evolve mula sa mga pamayanang simbiotiko ng mga prokaryotikong sihay. Ang mga nagdadala ng DNA na mga organelo gaya ngmitochondria atchloroplast ay tiyak na mga labi ng sinaunang simbiotikong humihinga ngoxygen na mgaproteobacteria atcyanobacteria kung saan ang mga natitirang mga sihay ay nahango mula sa ninunong mga sihay na archaean prokaryote cell. Angteoriyang ito ay tinatawag nateoriyang endosymbiotiko.
Pinagtatalunan pa rin ng mga siyentipiko kung ang mga organelo tulad nghydrogenosome ay mas nauna sa pinagmulan ngmitochondria o vice versa.
Angkasarian bilang steoreotipadong koreograpiya ngmeiosis atsyngamy na umiiral sa halos lahat ng mga kasalukuyang eukaryotes ay maaaring gumampan ng papel sa transisyon mula sa mga prokaryotes patungo sa mga eukaryotes. Ang teoriyang 'pinagmulan ng kasarian bilang baksinasyon(bakuna)' ay nagmumungkahi na anggenome ng eukaryote ay lumago sa pamamagitan ng pagdaragdag mula sa mga genome ng parasitong prokaryan sa iba't iba't pag-ikot ng lateral na paglipat nggene. Ang kasarian-bilang-syngamy(fusion sex) ay lumitaw nang ang mga inpektadong mga host ay nagsimulang magpalitan ng mga genome na nuclearisado na naglalaman ng kapwa-nag-evolve na bertikal na naisaling mga symbionts na nagbibigay ng proteksiyon laban sa horisontal na inpeksiyon ng mas mga nakakahawang mga symbiont.
↑del Rosario, Gonsalo (1969).Maugnaying Talasalitaang Pang-agham Ingles-Pilipino. Maynila: Lupon sa Agham. p. 191.
↑Potet, Jean-Paul (2018).Filipino Neologisms. Morriseville, Estados Unidos: Lulu Press, Inc. p. 33.
↑Diksiyonaryo.ph."cell".Komisyon sa Wikang Filipino. Nakuha noong2019-04-09.Bio mikroskopikong estruktura ng mga hayop at halaman na naglalamán ng nuklear at cytoplasmic na materyales na napapaloob sa isang semi-permeable membrane : SÉLULÁ
