Angkrusipiksiyon ay isang paraan ngparusang kamatayan kung saan itinatali o ipinapako ang nahatulan sa isang malaking kahoy na krus, poste o tulos at iniiwan upang bitayin hanggang sa mamatay[1] Ginamit ito bilang parusa ng mgaPersa, Kartagines, atRomano,[1] bukod sa iba pa. Ginamit ang krusipiksiyon sa ilang bansa hanggang sa kamakailan noong ika-21 dantaon.[2]
Ang pagpapako kay Jesus sa krus ay sentro saKristiyanismo[3] at ang krus (kung minsan ay inilalarawan kasama si Jesus na nakapako dito) ay ang pangunahing simbolong panrelihiyon ng Kristiyanismo. Ang kanyang kamatayan ay ang pinakakilalang halimbawa ng pagpapako sa krus sa kasaysayan, na naging dahilan naman ng maramingkalinangan sa modernong mundo na malapit na iugnay kay Jesus at sa espirituwalidad ng Kristiyano ang paraan ng pagbitay na ito. Ang iba pang mga pigura sa Kristiyanismo (tulad ng apostol na siSan Pedro) ay pinaniniwalaan satradisyon na sumailalim din sa pagpapako sa krus.
Sa makabagong panahon, may limitadong bilang ng mga Kristiyano ang kusang sumasailalim sa hindi nakamamatay na pagpapako sa krus bilang isang gawaing debosyonal. Isa sa lugar saPilipinas kung saan kilala ang gawaing debosyonal ng pagpapako sa krus tuwingBiyernes Santo ay sa Barangay Cutud,San Fernando,Pampanga[4] na dinadayo ng mgaturista.[5] Isa sa mga pinakilalang residente ng lugar na ito, si Ruben Enaje, ang may debosyon ng pagpapako sa krus na kanyang ginagawa tuwing Biyernes Santo simula pa noong 1986.[6] Tinututulan ngSimbahang Romano Katoliko ang ganito uri ng debosyon.[7]
Angsinaunang Griyego ay may dalawangpandiwa para sa pagpapako sa krus:anastauroo (ἀνασταυρόω), mula sastauros (na sa modernong Griyego ay nangangahulugang "krus" lamang subalit ginamit noong unang panahon para sa anumang uri ng kahoy na poste, matulis o mapurol, hubad o may mga kalakip) atapotumpanizo (ἀποτυμπανίζω) "ipako sa isang tabla", kasama anganaskolopizo (ἀνασκολοπίζω "tuhugin"). Sa mga naunang tekstong Griyego bago ang Romano, anganastauro ay karaniwang nangangahulugang "tuhugin".
Ang Griyego na ginamit sa KristiyanongBagong Tipan ay gumagamit ng apat na pandiwa, batay ang tatlo sa kanila sastauros (σταυρός), karaniwang isinasalin na "krus". Ang pinakakaraniwang katawagan aystauroo (σταυρόω), "ipapako sa krus", na lumilitaw nang 46 na beses;sustauroo (συσταυρόω), "ipako sa krus kasama ng" o "sa tabi" ay nangyayari ng limang beses, habanganastauroo (ἀνασταυρόω), "ang muling ipako sa krus" ay makikita nang isang beses lamang saSulat sa Mga Hebreo 6:6. Lumilitaw angprospegnumi (προσπήγνυμι), "ayusin o itali sa; ipako; ipako sa krus" ay lumilitaw nang isang beses lamang, saMga Gawa ng mga Apostol 2:23 .
Ang salitangTagalog na "krus" ay hango sa salitangKastila nacruz. Habang ang katumbas na salitangIngles aycross. Lahat na salitang ito ay hango sa salitangLatin nacrux,[8] na klasikong tumutukoy sa isang puno o anumang pagtatayo ng kahoy na ginagamit sa pagsasabit ng mga kriminal bilang isang paraan ng pagpatay. Nang maglaon, ang termino ay tumutukoy sa isang krus. Nagmula naman ang kaugnay na terminong "krusipiho",crucifijo atcrucifix sa Latincrucifixus ocruci fixus, nakalipas na pandiwaring balintiyak (past participle passive) ngcrucifigere ocruci figere, ibig sabihin ay "ipako sa krus" o "itali sa isang krus".[9][10][11][12]
↑Roger Bourke,Prisoners of the Japanese: Literary imagination and the prisoner-of-war experience (St Lucia: University of Queensland Press, 2006), Chapter 2 "A Town Like Alice and the prisoner of war as Christ-figure", pp. 30–65. (sa Ingles)
