Angmaskabado^[1] ay isang uri ngasukal na bahagyang repinado o di-repinado namapulot sa nilalaman at lasa, at matingkad na kayumanggi ang kulay nito. Sa teknikal na usapan, itinuturing ito nasa-bao o sentripugado, bahagyang repinadong asukal ayon sa prosesong ginamit ng tagagawa.^[2] Mas marami ang nilalamang mga mineral ang maskabado kaysa sa prosesadong puting asukal, at kinokonsidera ng ilan na mas masustansiya.^[3][4][5] Ang mga pangunahing gamit nito ay sa pagkain at konpeksiyoneri, at sa paggawa ng rum at iba pang uri ng alak. Indiya ang pinakamalaking prodyuser at konsyumer ng maskabado.^[6][7]

Nagsimula ang pinakaunang kilalang produksiyon ng malakristal na asukal sa hilagang Indiya, pagkatapos ipakilala angtubo ng mgaAustronesyong mangangalakal mula saMaritimong Timog-silangang Asya noong mga 1000 BK. Gayunpaman, hindi alam ang eksaktong petsa ng unang produksiyon ng asukal sa tubo.^[8] Mula sa mga sinaunang tekstong Sanskrito at Pali ang mga pinakaunang ebidensya ng paggawa ng asukal.^[9] Noong mga ika-18 siglo, ipinakilala ng mga mangangalakal na Muslim atArabe ang asukal mula sa medyebal na Indiya sa mga iba pang bahagi ngKalipatong Abasida saMediteraneo,Mesopotamya,Ehipto,Hilagang Aprika, atAndalusia. Pagsapit ng ika-10 siglo, nakasaad sa mga sanggunian na nagtatanim ng tubo ang bawat nayon saMesopotamya.^[10]

Noong maagang modernong panahon, kung kailansinakop ng mga Europeo ang Kaamerikahan at Asya, tumaas nang napakabilis ang produksiyon ng asukal. Itinatag ang mga tubuhan sa maraming lugar na sinakop ng mga bansang Europeo, katulad ng mga kapuluan saKaragatang Indiyo, Kanlurang Kaindiyahan atTimog atHilagang Amerika.^[11] Ipinatrabaho sa mga tubuhang ito ang mga kontratadong utusan,alipin o dinukot na mga Taga-isla sa Pasipiko, na humantong sa pagdami ng kalakalan ng alipin sa Atlantiko at Karagatang Indiyano upang masuplayan mga inaliping manggagawa ang mga taniman ng mabiling pananim (kabilang dito ang mga tubuhan). Dinalisay ang tubo na maging hilaw na asukal odinistila na maging rum sa mga tanimang kolonyal o ipinadala sa ibang lugar upang maproseso.^[12][13]

Dinala ang hilaw na asukal sa mga daungan sa iba't ibang antas ng kadalisayan na maibebenta nang direkta bilang hilaw na asukal sa merkado para sa produksiyon ng alak, o mailuluwas bilang maskabado sa mga asukalan sa Europa at Kaamerikahan.^[14] Noong ika-19 na siglo saEuropa, ang mga hilaw na asukal na nirepina nang sapat upang mawala ang karamihan ng nilalamang pulot ay tinawag nahilaw at itinuring na mas de-kalidad, habang tinawag namaskabado ang mga mababang kalidad na asukal na nilalaman ng maraming pulot, ngunit ginamit din ang terminongpulang asukal nang halinhinan.^[14]

Tradisyonal nasa-baong produksiyon ng asukal

Pagluluto ng puyaw para gumawa ngpulot

Pagbuhos ng pulot sa trey para kalaykayin ito at bumutil-butil

Gawa ang maskabado sa puyaw, ang katas ng tubo, na niluluto hanggang sa mangyari ang pagkikristal nito. Tinatawag na binaok ang malapot na suspensiyon ng mga kristal at pulot. Noong ika-19 na siglo, ginamit ang iilang pamamaraan sa pagprodus ng asukal.^{[15][16][17][2][18]} Ngayon, napoprodus ang maskabado sa tatlong pangunahing paraan:^[19][20]

• Ang manwal na pamamaraan kung saan pinapakristal ang binaok sa pagpapalamig nito sa trey sa tuloy-tuloy na pagkakalaykay (karaniwang ginagawa sa Indiya) o sa pagtatapak (karaniwang ginagawa sa Aprika).
• Ang industriyal na sentripugo na inimbento noong pahuli ng ika-18 hanggang pasimula ng ika-19 na siglo, kung saan pinapakristal ang binaok gamit ang sentripugo upang pahiwalayin ang makristal na masa sa mga pulot sa isang lalagyan dahil sabalani.
• Mga modernong pang-industriyang pamamaraan na gumagamit ng wisik-tuyuan ospray drier.

Ginagamit din ang binaok sa produksiyon ngpanutsa, kung saan direkta itong inilalagay sa hulmahan (nang hindi kinakalaykay, sinesentripugo, o winiwisik-tuyo).^[19]

10 milyon hanggang 10 milyong tonelada ang kabuuang produksiyon ng mundo mula 20 bansa. Ang pinakamalaking prodyuser ay Indiya (58%), na sinusundan ngKolombya (14%),Myanmar (9%),Pakistan (6%),Brasil (4%),Banglades (3%), atTsina (3%).^[6][7]

Sa Indiya, pinoprodus ang karamihan ngkhand (maskabado) ng 150 maliit hanggang katamtamang sukat na pribadong tagagawa na pinangangasiwaan ngKhadi and Village Industries Commission. Gumagamit ang mga prodyuser ng tradisyonal na paraan na walang kemikal, organiko, at manu-mano, at aktibo ang bawat isa mula 100 hanggang 120 araw bawat taon na may tipikal na kapasidad mula 200 hanggang 350 tonelada ng tubo bawat araw.^[6] Kabilang sa mga estado sa Indiya na may pinakamalaking produksiyon angMaharashtra (58%),Bihar (6%),Karnataka (5%),Madhya Pradesh at Chhattisgarh (6%).^[6]

SaMawrisyo, pinoprodus ang maskabado sa pagsesentripugo ng binaok, kung saan naihihiwalay ang pulot.^[2]

Sa Pilipinas, ginagamit ang tatlong pamamaraan sa itaas para makaprodus ng maskabado.^[18][19][20] Dati, isa sa mga prominenteng luwa ng Pilipinas ang maskabado, lalo na mula saNegros mula ika-19 na siglo hanggang pahuli ng d. 1970.^[19]

Humina nang humina ang produksiyon ng maskabado sa Pilipinas, Barbados, at iba pang lugar noong dinaig ng mga malalaking asukalan ang mga maliliit na asukalan sa produksiyon ng asukal. Sa mga nakaraang taon, dahil tumaas ang interes ng mga konsyumer sa mga masusutansiya at organikong pagkain, muling napasigla sa interes ng mga mamimili sa maskabado, kaya mas marami ang mabebentahan ng mga maliliit na asukalan.^[21]

• CS1: unfit URL
• Pulot

• Pages using the JsonConfig extension
• Sangguniang CS1 sa wikang Ingles (en)