Ang artikulong ito, pahina, o bahagi nito ay kasalukuyang nasa gitna ng pagpapalawig o malawakang pagbabago. Maaari ka ring tumulong sa pagsasagawa ng mga pagbabago. Pakisilip angmga nakaraang pagbabago kung gusto mong makipag-usap sa user na naglagay nito rito. Maaari itong tanggalin kung walang naganap na mga pagbabago sa mga susunod na araw matapos itong ipaskil dito. Maliban kung walang mga pagbabago, hindi dapat itoburahin.
Natatanging Pampangasiwaang Rehiyon ng Macau ng Republikang Bayan ng Tsina
Kamalian ng Lua na sa Module:Infobox_multi-lingual_name na nasa linyang 127: attempt to call field '_transl' (a nil value).
AngMacau oMacao (/məˈkaʊ/;澳門 Kantones: [ōu.mǔːn];Portuges:Macau[mɐˈkaw]), opisyal naNatatanging Rehiyong Pampangasiwaan ng Macau (Ingles:Macau Special Administrative Region) ay isa sa dalawang espesyal na mga administratibong rehiyon ngTsina; ang isa pa ay angHong Kong. Matatagpuan ito sa kanlurang bahagi ngbunganga ngIlog Perlas satimugang Tsina. Ito ang rehiyon na may pinakamataas nadensidad ng populasyon sa buong mundo, na may populasyon ng 653,100[5] at sukat ng 32.9 km2 (12.7 sq mi).
Ang Macau ay datingkolonya ng Imperyong Portuges, pagkatapos na ipinaarkila ngdinastiyang Ming bilang isang lugar ng kalakalan noong 1557. Pinamamahalaan ngPortugal ang pook sa ilalim ng awtoridad at soberanya ng Tsina hanggang 1887, noong ibingay ang patuloy na karapatang mamahala sa Macau. Nanatili ang kontrol ng Portuges sa kolonya hanggang 1999, kung kailanibinalik nila ito sa Tsina. Bilang espesyal na administratibong rehiyon, hiwalay ang sistema ng gobyerno ng Macau sa gobyerno ngkalupaang Tsina.[6]
Ang unang kilalang rekord ng pangalan "Macau" na naisalin bilang "Ya/A Ma Gang" ("亞/阿-媽/馬-港") ay nasa isang liham na napetsahang 20 Nobyembre 1555. Pinaniwalaan ng mga lokal na nananahanan na pinagpala at pinrotektahan ng diyosa ng dagat na siMazu (na tinatawag ding A-Ma) ang daungan at ipinangalan ang mga tubig sa paligid ngtemplong A-Ma sa kanya.[12] Noong dumating ang mga Portuges na manggagalugad sa pook at tinanong ang pangalan ng lugar, akala ng mga lokal na ang templo ang pinagtatanong nila at sinabi nila na "Ma Kok" (媽閣) ito.[13]Amaquão ang pinakamaagang pagbabaybay nito ng Portuges. Iba't ibang baryasyon ang ginamit hanggang naging karaniwan angAmacão / Amacao atMacão / Macao noong ika-17 siglo, dahan-dahang naging pamantayan angMacao, atMacau ngayon.[12]
Iba't iba ang mga pangalan ngTangway ng Macau sa Tsino, kabilang angJing'ao (井澳/鏡澳),Haojing (濠鏡), atHaojing'ao (濠鏡澳).[12][14] Sama-samang itinawag naShizimen (十字門) ang tatlong pulongTaipa,Coloane, atHengqin. NagingAomen (澳門) ang mga pangalang ito sa pagdaka,Oumún sa Kantones na may kahulugang "tarangkahan ng baya" o "tarangkahan ng daungan", na tumutukoy sa buong teritoryo.[14]
Ayon sa mga tuklas ng arkeolohiya, mayroong mga pamayanang pantao sa rehiyon noong mga anim na libong taon na ang nakalipas. Pormal na naging bahagi ang Macau ng Tsina mula noongdinastiyang Qin (221 BK hanggang 207 BK).
Unang nakilalang pinagtirahan ang rehiyon noongdinastiyang Han.[15] Gayunpaman, hindi lumago ang Macau bilang malaking pamayanan hanggang dumating ang mga Portuges noong ika-16 na siglo. Ang unang Europeong bisita na dumating sa Tsina sa pamamagitan ng dagat siJorge Álvares, isang eksplorador na dumating sa 1513.[16] Unang itinayo ng mga mangangalakal ang istasyon ng pangangalakal sa mga tubig ngHong Kong saTamão (Tuen Mun sa kasalukuyan), na nagpasimula ng palagiang pakikipagkalakal sa mga pamayanan sa timugang Tsina.[16] Sumunod sa pagpapalayas ng mga mangangalakal ng Tamão noong 1521 ang labanang militar ng mga hukbong-dagat ng Ming at Portuges.[17] Sa kabila ng pagbabawal sa kalakal, patuloy na tinangka ng mga negosyanteng Portuges ang pagbebenta sa iba pang bahagi ng bunganga ng Ilog Perlas, at sa huli ay lumapag sa Macau.[17]Muling ibinalik ang pakikipagkalakalang Luso-Tsino noong 1554 at kalaunang tinamo ng mga Portuges ang permanenteng pag-upa para sa Macau noong 1557,[18] nang sumang-ayong magbayad ng 500tael ng pilak bilang taunang upa ng lupa.[19]
Mabilis na naging mataong lungsod ang dati-rating maliit na populasyon ng mga Portuges na mangangalakal.[20] Binuo angKatolika Romanang Diyosesis ng Macau noong 1576, at noong pagsapit ng 1583, itinayo angSenado upang pangasiwaan ang mga gawaing munisipyo para sa lumalagong pamayanan.[20] Naabutan ng Macau ang tugatog ng kasaganaan bilang panguanhingentrepôt noong huling bahagi ng ika-16 na siglo, na nagbigay ng napakahalagang koneksyon sa pagluwas ng sultang Tsino patungo sa Hapon noong panahon ngkalakal-Nanban.[21] Kahit pinagbawal sa una ang mga Portuges na patatagin ang Macau o magtipon ng mga armas, itinayo angFortaleza do Monte bilang tugon samga madalas na panalalakal ng Olandes na hukbong-dagat. Sinubukan ng mga Olandes na sakupin ang lungsod noongLabanan ng Macau ng 1622, ngunit matagumpay na tinanggihan sila ng mga Portuges.[22] Nakaranas ang Macau ng yugto ng paghina noong dekada 1640 kasunod ng mga seryo ng kapaha-pahamak na mga pangyayari para sa lumalagong kolonya: permanenteng naputol ang daan ng Portuges sa mga ruta ng kalakal noonghininto ng Hapon ang kalakal noong 1639,[23]naghimagsik ang Portugal laban sa Espanya noong 1640,[24] at bumagsak angMalaka sa mga Olandes noong 1641.[25][26]
Ipinagbawal ang pakikipagkalakal-dagat sa Tsina noong 1644 kasunod ngpananakop-Qing sa ilalim ng mga patakarangHaijin at nilimita ang Macau sa mas maliit na antas habang nakatuon ang bagong dinastiya sa pag-alis ng mga natitirangloyalista ng Ming.[27] Habang inalis ngEmperador Kangxi ang pagbabawal noong 1684, pinahigpit ng Tsina ang kalakal saSistemang Canton noong 1757.[28] Kinailangang huminto muna sa Macau ang mga banyagang barko bago tumuloy saCanton.[29] Mas malaki ang papel ng pakikitungo ng mga awtoridad ng Qing sa pamamahala ng teritoryo sa panahong ito; napasailalim ang mga Tsinong residente sa mga korteng Qing at kinailangang iapruba ang mga bagong konstruksyon ng residentengmandarin simula noong dekada 1740.[30] Noong lumaki ang kita sa kalakal ng opyo sa ikalabingwalong siglo, naging mahalagang hintuan ang Macau patungo sa Tsina.[31]
Kasunod ngUnang Digmaang Opyo at pagtatag ngHong Kong, nawala ang papel ng Macau bilang pangunahing daungan.[32] Ang paggawa ng paputok at insenso, pati na rin ang pagproseso ngtsaa at tabako, ay naging mahalagang industriya sa kolonya sa panahong ito.[33][34] Pinagsamantalahan ng Portugal ang kahinaan ng Tsina sa katapusan ng digmaan at igiit ang kanyang soberanya; nagsimulang tumanggi angGobernador ng Macau na bayarin ang Tsina ng taunang upa ng lupa para sa kolonya noong dekada 1840,[35] at sinakop angTaipa atColoane, noong 1851 at 1864 ayon sa pagkabanggit.[36] Sinakop din ng Portugal ang mga kalapit naLapa atMontanha,[35] ngunit ibinalik nila ito sa Tsina noong 1887, noong naging pormal ang walang hanggang karapatang manakop sa Macau saKasunduang Sino-Portuges ng Peking. Pinagbawalan din ng kasunduan ang Portugal na isuko ang Macau nang walang apruba ng Tsina.[37] Sa kabila ng paminsan-minsang salungatan ng Kantones na awtoridad at ang pamahalaang kolonyal, hindi nagbago ang kalagayan ng Macau sa paglipas ng himagsikang republikano ngPortugal noong 1910 atChina noong 1911.[38] Mas pinatibay ngKuomintang ang hurisdiksyong Portugues sa Macau noong mula nakipagnegosasyon ukol sa Kasunduan ng Peking noong 1928.[38]
NoongIka-2 Digmaang Pandaigdig, hindi inokupa ngImperyo ng Hapon ang kolonya at sa pangkalahatan, niresto angneutralidad ng Portuges sa Macau. Gayunpaman, noong binihag ng mga Hapones na hukbo ang isang Britanong barkong pangkargamento sa mga tubig ng Macau noong 1943, itinayo ang Hapon ng pangkat ng "tagapayo" ng gobyerno bilang alternatibo sa okupasyon ng militar. Halos iniwasan ng teritoryo ang aksyong miitar noong digmaan maliban noong 1945, kung kailan inatasan ng Estados Unidos ang mga pagsasalakay sa himpapawid sa Macau matapos nilang malaman na naghahanda ang pamahalaang kolonyal na magbenta ng gatong pang-abyasyon sa Hapon. Kalaunang binigyan ang Portugal ng higit sa US$20 milyon bilang bayad-pinsala noong 1950.[39]
Nakahiwalay ang teritoryo sa pitong parokya. Walang mga maliwanag na parokya angCotai, isang pangunahing dako na binuo sa napanauling lupain sa pagitan ngTaipa atColoane, at mga dako ngBagong Sonang Lunsurin ng Macau.[40] Ayon sa kasaysayan, naging bahagi ang mga parokya sa isa sa mga dalawang munisipalidad (angMunisipyo ng Macau o angMunisipyo ng Ilhas) na sumagot sa pangangasiwa ng mga serbisyong munisipyo. Humalili angKawanihan ng Gawaing Sibiko at Munisipyo sa mga munisipyo at nananagot ngayon sa pagbibigay mga serbisyong lokal.[41]
↑Isinasaad ngMacau Basic Law Hindi nito tuwirang sinaad ang pamantayan para sa "Tsino". Habang ang Standard Mandarin at Simplified Chinese character ang gamit na pamantayan sa pabigkas at pasulat sa mainland China, Cantonese at Traditional Chinese character ang matagal nang de facto na pamantayan sa Macau.
.svg)
.jpg)
.jpg)
