 | Nangangailangan pongpatunayan ang nilalaman ng artikulo na ito sa pamamagitan ng mga pagdagdag o paglagay po ngsanggunian.(Mayo 2021) Makakatulong po sapagpapabuti nito ang pagdadagdag ngmapagkakatiwalaang sanggunian. Tandaan lamang po na maaaringbalaan o maalis ang mgaimpormasyong walang sanggunian. |
Batanes | |||
|---|---|---|---|
| Lalawigan ng Batanes | |||
 | |||
| |||
.svg) Mapa ng Pilipinas na magpapakita ng lalawigan ng Batanes | |||
 | |||
| Mga koordinado: 20°35'N, 121°54'E | |||
| Bansa |  Pilipinas | ||
| Rehiyon | Lambak ng Cagayan | ||
| Kabisera | Basco | ||
| Pagkakatatag | 1909 | ||
| Pamahalaan | |||
| • Uri | Sangguniang Panlalawigan | ||
| • Gobernador | Marilou Cayco | ||
| • Manghalalal | 13,655 na botante (2025) | ||
| Lawak | |||
| • Kabuuan | 219.01 km2 (84.56 milya kuwadrado) | ||
| Populasyon (senso ng 2024) | |||
| • Kabuuan | 18,937 | ||
| • Kapal | 86/km2 (220/milya kuwadrado) | ||
| • Kabahayan | 4,709 | ||
| Demonym | Ivatan | ||
| Ekonomiya | |||
| • Kaurian ng kita | ika-5 klase ng kita ng lalawigan | ||
| • Antas ng kahirapan | 2.60% (2021)[2] | ||
| • Kita | ₱ 748.9 million (2022) (2022) | ||
| • Aset | ₱ 1,769 million (2022) | ||
| • Pananagutan | ₱ 359.2 million (2022) | ||
| • Paggasta | ₱ 460.5 million (2022) | ||
| Pagkakahating administratibo | |||
| • Mataas na urbanisadong lungsod | 0 | ||
| • Lungsod | 0 | ||
| • Bayan | 6 | ||
| • Barangay | 29 | ||
| • Mga distrito | 1 | ||
| Sona ng oras | UTC+8 (PST) | ||
| PSGC | 0200900000 | ||
| Kodigong pantawag | 78 | ||
| Kodigo ng ISO 3166 | PH-BTN | ||
| Klima | tropikal na monsoon na klima | ||
| Mga wika | Wikang Ibatan | ||
Ang lalawigan ngBatanes (Batánes)[3][a] ay isang kapuluan at ang pinakahilagang lalawigan ngPilipinas. Kabilang ito sa rehiyon ngLambak ng Cagayan. Sa laking 219.01km2 at kabuuang populasyon na 17,246 noong 2015, ito rin ang pinakamaliit na lalawigan pagdating sa kabuuang laki ng sakop at populasyon. Ang bayan ngBasco, matatagpuan sa isla ngBatan, ay ang kabisera nito.
Matatagpuan ang kapuluan sa layong 162 kilometro hilaga ng isla ngLuzon at halos 190 kilometro timog naman ng isla ngTaiwan. Napapagitnaan ito ng dalawang bambang na naghihiwalay sa kapuluan mula sa karatig nitong anyong-lupa, angBambang ng Bashi sa hilaga, atBambang ng Balintang sa timog.
Galing sa salitang Ivatan naBatan ang Batanes. Ang salitang ito ay ang lokal na tawag ng mgaIvatan sa kanilang pangkat-etniko.
Ang mga tao rito ay mabait. Ang kultura ng mga taga-Batanes o mgaIvatan, ang tawag nila sa kanilang mga sarili, ay isa sa mga pinakamatanda sa buongPilipinas. Sinasabing ang mga ninuno ng mga Ivatan ay nanggaling sa timog Taiwan 3,500 taon na ang nakakaraan at ginawang tulay ang Batanes upang makarating na sa mga malalayong lugar tulad ngIndonesia atMicronesia. Ang kultura nila ay pareho rin sa kultura ng mga tribo saLan Yu (timog Taiwan), dahil sa ang kanilang wika, angYami, ay medyo hawig saIvatan. Isa pang tribo na ikinukumpara ang mga Ivatan ay sa mga isla ngRiyuku na matatagpuan sa timogHapon. Sa pakikipagkapwa, talagang masaya sila kung may malalaman silang mga kababayan. Talagang mahal nila ang kanilang kapwa, tinatawag napachilipulipus.
Ngayon, ang kanilang kultura ay may halong banyaga na dahil sa pag-kolonisa sa kanila ng mgaKastila, na naghatid ng malaking impluwensiya sa kanilang wika, relihiyon, at mga tradisyon. Nahaluan na rin ng modernong mga kostumbre ang mga Ivatan dahil sa impluwensiya ng Maynila (na may mgadirect flight na patungo roon) at ngAmerika, sa kadahilanang maraming Ivatan na ang maaaring magtungo roon.
Ang kanilang wika, angIvatan, ay katangi-tangi rin dahil sa kakaibang bokabularyo at pagbigkas nito hindi katulad ng isang tipikal nawika sa Pilipinas. May mga similaridad naman ang Ivatan sa ibang mga wika sa hilagang Luzon, tulad ngIlokano atIbanag. Ang Ivatan ay may malaking pagkakatulad sa isang wika sa timog Taiwan, angYami, na salita ng mga katutubongLanyu roon. Sinasabi ng mga lingguwistiko na iisa ang pinanggalingan ng dalawang salita. Sinasabi rin daw na may ilang tribo pa sa timog Taiwan malapit sa lugar ngBanking na ginagamit ang Ivatan bilang wika.
Dahil sa binubuo ang Batanes ng maraming isla, hindi masyadong nagkakaintindihan ang mga tao roon. Sa mismong isla pa lang ngBatan, may dalawang diyalekto na ng Ivatan ang natagpuan, angIvasayen na ginagamit sa kapitolyo (Basco). Ang ikalawa ay angIsamurungen, na ginagamit sa mga munisipalidad ngMahatao,Ivana,Uyugan, atSabtang. Hindi masyadong magkaiba ang dalawa ngunit ang nakikitang pagkakaiba nila ay may kinalaman sa pagbigkas. May isa pang diyalekto ang Ivatan, angItbayaten. Ito ay ginagamit sa isla ngItbayat. Ang isang taga-Batan o Sabtang na makapunta sa Itbayat sa unang pagkakataon ay hindi kaagad makakaunawa ng diyalekto nila roon. Sinasabi nga na ibang lengguwahe na ang Itbayaten dahil hindi na halos maintindihan ang kanilang salita. Ang huling diyalekto ng Ivatan ay angIbatan, ang wika saBabuyan Islands na parte na ngCagayan. Mas magkatulad pa sila ng Itbayaten kaysa sa Ivasayen at Isamurungen.
Nahahati sa anim na bayan ang Batanes, lahat ay kinakatawan ng iisang distritong pangkongreso.
| Bayan | Populasyon(2020) | Lawak(km2) | Kapal(kadakm2) | Barangay |
|---|---|---|---|---|
| Basco | 9,517 | 49.46 | 170 | 6 |
| Itbayat | 3,128 | 83.13 | 34 | 5 |
| Ivana | 1,407 | 16.54 | 80 | 4 |
| Mahatao | 1,703 | 12.90 | 120 | 4 |
| Sabtang | 1,696 | 40.70 | 40 | 6 |
| Uyugan | 1,380 | 16.28 | 80 | 4 |
| KABUUAN | 18,831 | 219.01 | 79 | 29 |
Kabisera ng Batanes ang nakadiin. | ||||
Ang Batanes ay grupo ng mga isla na tinatawag naMga Isla ng Batanes(Batanes Islands) at ang mga ito ay nasa dulong hilagang bahagi ngPilipinas. Ang mga ito ay nasa pagitan ngMga Isla ng Babuyan (nasasakop ng Probinsiya ngCagayan) atTaiwan. Ang mga islang ito ay may kaunting naninirahan at madalas na daanan ng mga bagyo.
Ang tatlong malalaking isla ay angItbayat,Batan, atSabtang. Ang nasa pinakadulong hilaga naman ay angIsla ng Mavudis.
Halos kalahating bahagi ng Batanes ayburol atbundok. AngIsla ng Batan, ay may kabuuang lawak na 35 km², ay halos bulubundukin ang hilaga at timog-silangang bahagi nito. Animo'y hugis palaggana ang gitna nito. AngIsla ng Itbayat, na may kabuuang lawak na 95 km², ay padalisdis kadalasan pakanluran, dahil sa bulubundukin at maburol ang hilaga at silangang baybayin nito. Ang Sabtang naman ay nasasakop ng bundok ang gitnang bahagi, ang islang ito ay may kabuuang lawak na 41 km², na siyang dahilan upang ang lupa ay dumalisdis palabas ng baybayin nito.
Ang mga isla ay napapalibutan ng malawak na katubigan ngBashi Channel atBalintang Channel, kung saan ang Karagatang Pasipiko at Dagat Tsina ay nagtatagpo. Ang lugar ay syang pangunahing daanang pantubig ngPilipinas atJapan,Tsina,Hongkong atTaiwan. Mayaman ito sa yamag-dagat, kabilang na ang pinaka bihirangcorals sa mundo.
Ang probinsiya ay maburol at mabundok, na may halos 1,631.50 ektarya o 7.10% na bahagi nito ay taas-baba at 78.20% o 17,994.40 ektarya ay nahahati sa pataas-baba hanggang sa padalisdis, hanggang sa sobrang dalisdis. Apatnapu't dalawang bahagi (42%) o 9,734.40 ektarya ang padalisdis hanggang sa mabangin na lugar.
Dahil sa natatanging katangian ng lugar, maganda ang daloy ng tubig dito at halos di nagtatagal ang pagbaha. Ang pangunahing isla ng Batan ang may pinakamalaking bahagi ng patag at halos patag ang lupa, kasunod ang Itbayat at Sabtang. Ang Itbayat ay may padalisdis hanggang sa halos patag na lupa sa mala talampas ng paligid nito patuloy hanggang sa matataas na bangin na umaabot sa halos 20-70 metro ang taas sa ibabaw ng dagat, at halos walang dalampasigan. Ang Sabtang naman ay may maliit na patag na lupa na manaka-nakang nakapaligid sa baybayin nito, habang ang gitna naman ay halos nasasakop ng matarik na bundok at malalalim na lambak. Ang isla ng Batan at Sabtang ay may paputol putol na maiikling baybayin na may buhangin at mga batuhan.
Ang kalupaan ng probinsiya na kahangahanga at kaakit akit ang halos bawat sulok, ay may limitadong katangian sa pagpapalawak ng agrikultura para sa sadyang napakaiit na probinsiya.
Ang klima dito ay halos pareho ng saTaiwan. Kadalasan ang lugar ay nakakaranas ng mababa sa normal na temperatura na 55 degriFahrenheit (13 °C).
Ang probinsiya ay kadalasang winawalis ng malakas na hangin at ulan na syang nagbibigay ng maling paniniwalang ang Batanes ay palaging ginugupo ng mga bagyo.Kung bakit ang Batanes ay laging naiiugnay sa sama ng panahon, ito ay dahil sa ang kabisera nitong basco ay ang huling himpilan ng panahon sa hilaga. Ito rin ang lugar na pinagbabatayan ng lahat ng bagyo na pumapasok sa nasasakupan ng Pilipinas. Wala itong ipinahayag na tuyo at basang panahon. Umuulan dito ng halos pinakamababa ang walong araw hanggang sa pinakamataas na 21 araw sa loob ng isang buwan. Nakakaranas dito ng praktikal na apat na pahahon, ang pinakamainam ay ang tag araw (Abril-Hunyo) at taglamig (Disyembre-Pebrero), kung saan ang temperatura ay kadalasang bumababa sa pitong digri Celsius.
Ang mainam na panahon ng pagpunta dito ay tuwing kalagitnaan ng Marso hanggang Hunyo. Ang "Indian summer" kadalasang nag uumpisa ng Setyembre. Minsan, ang panahon ay nag uumpisang maging maganda pinakamaaga na ang Pebrero hanggang sa pinakahuli ang Hulyo. Hanging galing hilaga o timog ang nagdadala ng malamig na hangin. Nagdadala rin ang mga ito ng sama ng panahon at namumuong mga ulap na nagiging dahilan ng pagkakansela ng pagdating o pag alis ng eroplano. Ang tag-lamig, ay ang malamig na panahon na nararanasan ng Ivatan kaya tinatawag nila itong tag-lamig (winter) ay nararanasan tuwing Disyembre hanggang Pebrero. Kung mag pupunta ng Batanes, lagi lang tandaan na sa mga islang ito ayvmadaling magbago ang panahon. Kung kaya't dapat maging handa sa anumang panahon ang mararanasan mo.
Ang Batanes ay 680 km ang layo saMaynila at 280 sa bayan ngAparri. Sa hilaga nito, naroon ang kanal ngBashi, sa timog naman ay ang kanal ngBalintang. Sa kanluran ay angDagat Timog Tsina, at sa silangan ay angKaragatang Pasipiko. Binubuo ang lalawigan ng sampung isla. Ito angBatan,Itbayat,Sabtang atVuhos na pinakamalaki, ang iba pa aySiayan,Mavudis,Misanga,Ditarem,Dinem atDequey na walang nakatirang tao.
Ang flora at fauna sa Batanes ay talagang katangi-tangi at doon lang matatagpuan. Maraming species ng mga hayop at halaman ang doon lang matatagpuan. Pati ang mga tanawin doon ay kakaiba, tulad ng mga bundok at mga dalampasigan.
Mga bundok at dalampasigan:
Mga tradisyonal na bahay sa:
Mga arkitekturang may impluwensiyang Kastila:
Mga Ijangs (mgafortress okuta sa mga bundok):
Mga tirahan ng mga sinaunang Ivatan:
Mga libingang pa-barko ang hitsura:
Mga puno:
Mga damo:
Mga hayop:
Halos 75% ng mga Ivatan ay magsasaka at mangingisda. Ang ibang bahagi naman ay nagtatrabaho sa pamahalaan at pribadong kompanya. Bawang at bakahan ang pangunahing pinagkakakitaan dito. Ang mga Ivatan ay nagtatanim din ng kamote baging, kamoteng kahoy, gabi, at ang biharang uri ng puting uvi. Ang tubo ay itinatanim upang makagawa ng palek, isang uri ng katutubong alak, at suka.
Sa kasalukuyan, ang mga isdang nahuhuli rito ay unti-unting nababawasan dahil sa kakulangan ng tamang kaalaman. Kakaunti lang ang mga pwedeng pasukang trabaho rito. Kadalasan ang mga nakapag-aral na mga Ivatan ay lumuluwas sa siyudad o nag pupunta sa labas ng bansa.
Angwind diesel generating plant ay binuksan noong 2004.
Layo at masamang panahon ang syang humahadlang sa pag angat ng ekonomiya rito. Ang ibang pangngailangan gaya ng bigas, softdrinks, at gasolina ay kadalasang may dagdag na 75% hanggang 100% kumpara sa presyo nito sa Maynila.
 Lalawigan ngBatanes | |
|---|---|
Basco (kabisera) | |
| Mga bayan | |
| Mga barangay | |
| Mga distritong pambatas | |
| Rehiyon I |
|  | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rehiyon II |
| ||||||||||||
| Rehiyon III |
| ||||||||||||
| Rehiyon IV |
| ||||||||||||
| Rehiyon V |
| ||||||||||||
| Rehiyon VI |
| ||||||||||||
| NIR |
| ||||||||||||
| Rehiyon VII |
| ||||||||||||
| Rehiyon VIII |
| ||||||||||||
| Rehiyon IX |
| ||||||||||||
| Rehiyon X |
| ||||||||||||
| Rehiyon XI |
| ||||||||||||
| Rehiyon XII |
| ||||||||||||
| Rehiyon XIII |
| ||||||||||||
| CAR |
| ||||||||||||
| NCR |
| ||||||||||||
| BARMM |
| ||||||||||||
| Mga ibang teritoryo | |||||||||||||
| Mga pinag-aagawang teritoryo | |||||||||||||
