Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Pumunta sa nilalaman
WikipediaAng Malayang Ensiklopedya
Hanapin

Saudi Arabia

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula saArabyang Saudi)
Kaharian ng Saudi Arabia
المملكة العربية السعودية
al-Mamlaka al-ʻArabiyya as-Suʻūdiyya
Watawat ng Saudi Arabia
Watawat
Eskudo ng Saudi Arabia
Eskudo
Salawikain: "لا إله إلا الله محمد رسول الله"
"Walang ibang diyos kung hindi si Allah, at si Muhammad ang sugo ni Allah" (angShahada)[1]
Awiting Pambansa: "Aash Al Maleek"
"Mabuhay Ang Hari"
Location of Saudi Arabia
Kabisera
at pinakamalaking lungsod
Riyadh
Wikang opisyalArabic
KatawaganSaudi, Saudi Arabian
PamahalaanUnitaryIslamicabsolute monarchy
• Hari
Salman ng Saudi Arabia
• Punong Ministro
Salman ng Saudi Arabia
LehislaturaCouncil of Ministers[2]
(appointed by the king)
Establishment
• First Saudi State established
1744
• Second Saudi State established
1824
• Third Saudi State declared
8 Enero 1926
• Kinilala
20 Mayo 1927
• Napagkaisang Kaharian
23 Setyembre 1932
Lawak
• Kabuuan
2,149,690 km2 (830,000 mi kuw) (14th)
• Katubigan (%)
negligible
Populasyon
• Pagtataya sa 2009
28,686,633[3] (41st)
• Densidad
12/km2 (31.1/mi kuw) (205th)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2008
• Kabuuan
$592.886 billion[4] (22nd)
• Bawat kapita
$23,814[4] (38th)
KDP (nominal)Pagtataya sa 2008
• Kabuuan
$469.426 billion[4] (23rd)
• Bawat kapita
$18,855[4] (41st)
TKP (2007)0.843[5]
napakataas · 59th
SalapiSaudi Riyal (SR) (SAR)
Sona ng orasUTC+3 (AST)
• Tag-init (DST)
UTC+3 ((not observed))
Gilid ng pagmamanehoright
Kodigong pantelepono966
Kodigo sa ISO 3166SA
Internet TLD.sa
  1. Population estimate includes 5,576,076 non-nationals.

AngKaharian ng Saudi Arabia (Arabe:المملكة العربية السعوديةal-Mamlakah al-‘Arabīyah as-Su‘ūdīyahBigkas Arabe) oSaudi at sa Arabe bilangas-Su‘ūdīyah (Arabe:السعودية‎), ay ang pinakamalaking estado saGitnang Silangan ayon sa sukat ng lupaing sakop, na halos sumasakop sa kabuuan ngTangway ng Arabia, at ikalawa sa pinakamalaki saMundong Arabe. Naghahanggan ito saJordan, at saIraq sa hilaga at sa hilagang silangan, saKuwait,Qatar, at saUnited Arab Emirates sa silangan. SaOman naman sa timog silangan, at saYemen sa timog. Nakaugnay din ito saBahrain sa pamamagitan ngKing Fahd Causeway. Matatagpuan sa kanluran nito angDagat Pula, at angGolpo ng Persiya ang nasa hilagang silangan, kung saan ang pangalan nito ay naging dahilan ng kontrobersiya sa pangalan nito simula noong ika-20 dantaon. Kahit na ang pandaigdigang pagpapangalan dito ayGolpo ng Persiya, angGolpo ng Arabya ang opisyal na pangalan nito sa Saudi Arabia at sa halos lahat ng mga bansa sa Arabya. May tinatayang 25.7 milyon populasyon ang Saudi Arabia kung saan 5.5 milyon dito ay mga hindi tunay na mamamayan.[6]

Naitatag niAbdul-Aziz bin Saud (na kilala noong panahon niya bilangIbn Saud) ang Kaharian ng Saudi Arabia noong 1932. Ngunit nagsimula ang pagbuo nito noong 1902 nang makuha niya angRiyadh na siyang katutubong lupain ng kanyang pamilya - angBahay ng Saud na tinatawag naAl Saud sa wikang Arabe. Ang pamahalaang Saudi Arabia, na sa simula pa lamang ay isangganap na monarkiya, ay tinutukoy naIslamiko ang kanilang sistema ng pamahalaan. Subali't ito ay pinagtatalunan sapagkat ito ay labis na nakabatay saSalapismo na isang maliit na sangay ng paniniwalang Islam. Kadalasang tinatawag na "Ang Lupain ng Dalawang Banal na Moske" ang kaharian dahil dito matatagpuan ang dalawang pinakabanal na lugar saIslam, angMasjid al-Haram (saMecca), atAl-Masjid al-Nabawi (saMedina.

Pinakamalaki sa daigdig ang reserbang langis ng Saudi Arabia. Halos 90% ng kalakal na iniluluwas ay mula sa langis, at 75% ng kita ng pamahalaang Saudi ay mula rin dito. Ito ang naging kagamitan ng bansa upang ito ay maging isangEstadong Panlipunan.[7] Subali't ang mga pangkat ng mgaKarapatang Pantao gaya ngAmnesty International atHuman Rights Watch ay paulit-ulit na nagpapahayag ng pag-aalala sa estado ng karapatang pantao sa Saudi Arabia.

Etimolohiya

[baguhin |baguhin ang wikitext]

Pagkatapos ng pag-iisa ng mga Kaharian ngHejaz atNejd, pinangalanan ang bagong estado naal-Mamlaka al-ʻArabiyya as-Saʻūdiyya (ang pagsasatitik ng المملكة العربية السعودية sa wikang Arabe) ayon sa kautusan ng nagtatag nito na siHaring Abdul Aziz Al Saud noong 23 Setyembre 1932. Ito ay karaniwang sinasalin sa "ang Kaharian ng Saudi Arabia" o "the Kingdom of Saudi Arabia" sa Ingles.[8]

Heograpiya

[baguhin |baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo:Heograpiya ng Saudi Arabia

Nasasakop ng Saudi Arabia ang halos 80 bahagdan ngTangway ng Arabya,[9] na matatagpuan sa pagitan ng latitud16° at33° N, at longhitud34° and56° E. Dahil sa ang hangganan ng bansa sa timog na naghahanggan saMga Pinag-isang Arabong Emirado atOman ay hindi wastong naitakda o namarkahan, ang tumpak na sukat ng bansa ay nananatiling hindi alam.[9]

Napapaibabawan halos lahat ngDisyerto ng Arabya at nang iba pang maliliit na mga disyerto ang Saudi Arabia.[10] Wala halos permanenteng mga ilog at lawa sa bansa, ngunit maraming mgawadis.[10] Ang kakaunting mga mayayabong na bahagi ay matatagpuan sa mga naanuran ng mga wadis at mga oasis.[10] Ang gitnang talampas ang pangunahing topograpikal na tampok ng bansa kung saan ay matarik ito mula saDagat Pula at unti unting pababa patungo saNejd hanggang saGolpo ng Persiya.[10] Ang timog kanlurang lalawigan ngAsir ay mabundok, kung saan matatagpuan angBundok Sawda, kung saan sinasabing pinakamataas na bahagi ng bansa.[10]

Ang tanawin ngNejd: disyerto at ang bangin ngTuwaiq malapit saRiyadh

.

Maliban sa timog kanlurang lalawigan ngAsir, may klimang pandisyerto ang Arabyang Sadui na may labis na temperaturang mainit sa araw at mabilis namang bababa pagdating ng gabi.[11] Nasa 45 °C ang karaniwang temperatura tuwing tag-araw ngunit maaaring umabot sa taas na 54 °C.[11] Tuwing taglamig naman ay madalang kung umabot ng 0 °C ang temperatura.[11] Katamtaman naman ang klima tuwing tagsibol at taglagas na may karaniwang temperatura na nasa 29 °C.[11] Mababa lang taunang pag-ulan.[11]

Politika

[baguhin |baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo:Politika sa Saudi Arabia

Isangganap na monarkiya ang Saudi Arabia,[12] subalit, ayon saPangunahing Batas ng Saudi Arabia na pinagtibay ng kautusan ng hari noong 1992, dapat sumunod ang hari saSharia (ang batas ng Islam), at saQur'an. Inihayag na ang Quran at angSunna (mga tradisyon ni Muhammad) ang magiging saligang batasm subalit walang nakasulat na makabagong saligang batas na isinulat sa Saudi Arabia, at nanatili ang Saudi Arabia na bansa sa mga Bansang Arabo na walang halalang nagaganap, simula maitatag ito.[13] Walang mga partidong pampolitika o pambansang halalan ang pinapahintulutan[12] at ayon sa 2010Demomcracy Index ngThe Economist, ika-pito sa pinaka-awtoritaryang rehimen ang pamahalaang Saudi mula sa 167 bansang inuri.[14]

Noong 25 Setyembre 2011, Inihayag niHaring Abdullah ng Saudi Arabia na magkakaroon ang mga kababaihan ng karapatan upang humalal sa susunod na halalang lokal at sumali sa lupon ng mga tagayong ng Shura bilang isang ganap na kasapi at maaaring tumakbo bilang kandidato sa mga eleksiyong munisipal, ngunit hindi nabanggit ng Hari kung papayagan nito na magmaneho ng mga sasakyan at mabuhay ng normal na walang bantay na lalaki.[15]

Monarkiya at ang pamilya ng Hari

[baguhin |baguhin ang wikitext]

Magkakasamang tungkulin ng hari ang tagapagbatas, tagapagpaganap at tagapaghukom.[10] at ang mga kautusan ng hari ang bumubuo sa batayan mga batas ng bansa.[16] Ginagampanan din ng hari ang katungkulang ng punong ministro, ang nangunguna sa mgaKonseho ng mga Ministro (Majlis al-Wuzarāʾ) na binubuo ng pangunahin at pangalawang mga kinatawan.

Pinangungunahan ng pamilya ng hari ang sistemang pampolitika ng bansa. Ang malaking bilang ng pamilya ang nagbibigay daan upang makontrol ang karamihan sa mahahalagang posisyong sa Kaharian at upang mapabilang sila sa lahat ng antas ng pamahalaan[17] Tinatayang nasa 7,000 pataas ang bilang ng mga prinsipe, at karamihan sa kapangyarihan at impluwensiya ayhawak ng 200 o higit pang mga inanak na lalaki ngHaring Abdul Aziz.[18] Ang mga pangunahing mga ministro ay karaniwang nakalaan lamang sa pamiya ng hari,[12] pati rin ang labintatlong rehiyunal na pagkagubernador[19]

Pagkakahating Administratibo

[baguhin |baguhin ang wikitext]
Mga pangunahing artikulo:Mga Lalawigan ng Saudi Arabia andMga Gubernorato ng Saudi Arabia

Nahahati ang Saudi Arabia sa 13 mgalalawigan[20] (manatiq idāriyya, – singularmintaqah idariyya). Nahahati pa ang mga lalawigan sa mga gubernorato (Arabe: muhafazat, محافظات, muhafaza), na may kabuuang bilang na 118 in total. Kabilang sa bilang na ito ang mga kabisera ng mga lalawigan, na may ibang estado bilang munisipalidad (amanah) na pinamumunuan ng punong bayan (amin). Nahahati pa ang mga gubernnorato sa mas maliit na gubernorato (marakiz/markaz).

LalawiganKabisera
Mga Lalawigan ng Saudi Arabia
Al Bahah (o Baha)Al Bahah
Hilagang HanggananArar
Al Jawf (o Jouf)Lungsod ng Sakaka
Al MadinahMedina
Al QasimBuraidah
Ha'ilLungsod ng Ha'il
AsirAbha
Silangang LalawiganDammam
Al RiyadhLungsod ng Riyadh
TabukLungsod ng Tabuk
NajranLungsod ng Najran
MakkahMecca
JizanLungsod ng Jizan

Mga sanggunian

[baguhin |baguhin ang wikitext]
  1. About Saufdi Arabia: Facts and figuresNaka-arkibo 2019-01-06 saWayback Machine., The Royal Embassy of Saudi Arabia, Washington D.C.
  2. Politics of Saudi Arabia - Wikipedia, the free encyclopedia
  3. "CIA - The World Factbook - Saudi Arabia". Inarkibo mula saorihinal noong 2019-01-06. Nakuha noong2010-04-11.
  4. 4.04.14.24.3"Saudi Arabia". International Monetary Fund. Nakuha noong2009-10-01.
  5. "Human Development Report 2009: Saudi Arabia". The United Nations. Inarkibo mula saorihinal noong 2009-10-11. Nakuha noong2009-10-18.
  6. "Saudi Arabia". CIA World Factbook. Inarkibo mula saorihinal noong 6 Enero 2019. Nakuha noong16 Enero 2011.
  7. "The Kingdom Of Saudi Arabia – A Welfare State". Royal Embassy of Saudi Arabia, London. Inarkibo mula saorihinal noong 24 Agosto 2011. Nakuha noong1 Mayo 2010.
  8. "Background Note: Saudi Arabia". U.S. State Dept. Nakuha noong28 Abril 2011.
  9. 9.09.1Stokes, Jamie (2009).Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East, Volume 1. p. 605.ISBN 9780816071586.
  10. 10.010.110.210.310.410.5"Encyclopaedia Britannica Online: Saudi Arabia (Government and Society)". Britannica.com. Nakuha noong2011-04-28.
  11. 11.011.111.211.311.4"Saudi Arabia". Weather Online. Nakuha noong30 Hulyo 2011.
  12. 12.012.112.2Cavendish, Marshall (2007).World and Its Peoples: the Arabian Peninsula. p. 78.ISBN 9780761475712.
  13. Robbers, Gerhard (2007).Encyclopedia of world constitutions, Volume 1. p. 791.ISBN 0816060789.
  14. The Economist Intelligence Unit."The Economist Democracy Index 2010"(PDF).The Economist. Nakuha noong6 Hunyo 2011.
  15. "Saudi Arabia gives women right to vote". 25 Setyembre 2011.
  16. Campbell, Christian (2007).Legal Aspects of Doing Business in the Middle East. p. 265.ISBN 9781430319146. Nakuha noong7 Hunyo 2011.
  17. Library of Congress, Federal Research Division (2006)."Country Profile: Saudi Arabia"(PDF). Nakuha noong20 Hunyo 2011.
  18. "The House of Saud: rulers of modern Saudi Arabia".Financial Times. 30 Setyembre 2010.Inarkibo mula sa orihinal noong 2015-05-06. Nakuha noong20 Hunyo 2011.
  19. Bowen, Wayne H. (2007).The history of Saudi Arabia. p. 15.ISBN 9780313340123.
  20. "Saudi Arabia: Administrative divisions". arab.net. Nakuha noong2008-09-21.
Gitnang Silangan
Pinalawak na Gitnang Silangan
1 Kinikilala ngTurkiya lamang; tingnan angDispudo Tsipre.
Mga bansa at dependensiya saAsya
Mga estadong soberano
Estadong limitado ang pagkakakilala
Dependensiya at iba pang teritoryo
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Saudi_Arabia&oldid=2086659"
Mga kategorya:
Nakatagong kategorya:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp