Висмут, 83Bi |
| Висмут |
|---|
| Талаффуз | /ˈbɪzməθ/ (BIZ-məth) |
|---|
| Номи дигар | bismuth |
|---|
| Вазни атомии муқаррарӣ Ar, std(Bi) | 7002208980400000000♠208.98040(1)[1] |
|---|
| Висмут дарҷадвали даврӣ |
|---|
|
| Рақами атомӣ(Z) | 83 |
|---|
| Гурӯҳ | гурӯҳи 15 (гурӯҳи азот) |
|---|
| Давр | даври 6 |
|---|
| Блок | p-блок |
|---|
| Категорияи элемент | Металли гузашташуда |
|---|
| Конфигуратсияи электрон | [Xe] 4f14 5d10 6s2 6p3 |
|---|
| Электронҳо аз рӯӣ ҷилд | 2, 8, 18, 32, 18, 5 |
|---|
| Хосиятҳои физикӣ |
|---|
| Фазадар ҲФМ | сахт |
|---|
| Нуқтаи гудозиш | 544.7 K (271.5 °C, 520.7 °F) |
|---|
| Ҳарорати ҷӯшиш | 1837 K (1564 °C, 2847 °F) |
|---|
| Зичӣ (наздик ба ҳ.х.) | 9.78 гр/см3 |
|---|
| ҳангоми моеъ будан (дар н.г.) | 10.05 гр/см3 |
|---|
| Ҳарорати гудозиши хос | 11.30 кҶ/мол |
|---|
| Ҳарорати буғшавии хос | 179 кҶ/мол |
|---|
| Гармигунҷоиши молярӣ | 25.52 Ҷ/(мол·К) |
|---|
Буғи сершуда| P (Pa) | 1 | 10 | 100 | 1 k | 10 k | 100 k |
|---|
| at T (K) | 941 | 1041 | 1165 | 1325 | 1538 | 1835 |
|---|
|
| Хосиятҳои атомӣ |
|---|
| Дараҷаҳои оксидшавӣ | −3, −2, −1, +1, +2,+3, +4, +5 (a mildlyacidic oxide) |
|---|
| Электроманфиият | Ҷадвали Полинг: 2.02 |
|---|
| Қувваҳои иондоршавӣ | - 1-ум: 703 кҶ/мол
- 2-юм: 1610 кҶ/мол
- 3-юм: 2466 кҶ/мол
- (бештар)
|
|---|
| Радиуси атом | эмпирикӣ: 156 пм |
|---|
| Радиуси ковалентӣ | 148±4 пм |
|---|
| Радиуси Ван дер Ваалс | 207 пм |
|---|
 Color lines in a spectral rangeХатҳои спектрии Висмут |
| Дигар хосиятҳо |
|---|
| Сохтори булӯрӣ | rhombohedral |
|---|
| Суръати овоз thin rod | 1790 м/с (дар 20 °C) |
|---|
| Васеъшавии ҳароратӣ | 13.4 µm/(m·K) (дар 25 °C) |
|---|
| Гармигузаронандагӣ | 7.97 W/(m·K) |
|---|
| Муқобилияти нисбӣ | 1.29 µΩ·m (дар 20 °C) |
|---|
| Тартибории магнитӣ | диамагнетик |
|---|
| Таъсирпазирии магнитӣ | −280.1·10−6 см3/мол[2] |
|---|
| Модули Юнг | 32 ГПа |
|---|
| Модули ғеҷонидан | 12 ГПа |
|---|
| Модули чандирии ҳаҷмдор | 31 ГПа |
|---|
| Коэффисиенти Пуассон | 0.33 |
|---|
| Сахтии Моос | 2.25 |
|---|
| Сахтӣ аз рӯи Бринелл | 70–95 МПа |
|---|
| Рақами CAS | 7440-69-9 |
|---|
| Таърих |
|---|
| Кашф | Кимиёгарони арабӣ (before AD 1000) |
|---|
| Изотопҳои асосии висмут |
|---|
|
| | пайвандҳо |
Висмут (англ. bismuth),Bi — унсури кимиёӣ аз гурӯҳи V ҷадвали даврии Менделеев; рақами тартибиаш 83, массаи атомиаш 208,9804.
Филиззи сафеди нуқрагун, t гудозишаш 271°С, t ҷӯшишаш 1560°С, зичиаш 9,79 г/см3; нисбат ба дигар унсурҳои гурӯҳи панҷум барқ ва гармиро беҳтар мегузаронад. В. 2 ∙ 10−5 дарсади массаи қишри Заминро ташкил медиҳад. Дар таркиби 70 минерал мавҷуд аст. Муҳимтарин минералҳои В.висмутин Bi2S3 ва бисмит Bi2O3 мебошанд; В.-и озод каму беш дар таркиби маъданҳои сурб, мис, нуқра, волфрам ва кобалт низ мавҷуд аст. Висмутин дар конҳои Тоҷикистон (Қарамазори Шарқӣ) ва Ӯзбекистон (Нурато ва Бурчмулло) дучор меояд. В.-и табиӣ танҳо як изотопи собит209Bi дорад; 26 изотопи радиоактиви В. низ маълуманд. В. дар ҳарорати хона аз нигоҳи кимиёӣ устувор мебошад. Дар пайвастҳояш дараҷаҳои оксидшавии −3, +1, +2, +3 ва +5 зоҳир менамояд. Бо гидроген ба реаксия даромада, гази ноустувори висмутин BiH3, бо оксиген дар ҳарорати баланд оксидҳои асосӣ Bi2O3 ва кислотагӣ Bi2O5 ҳосил мекунад. Дар натиҷаи зери таъсири карбон барқарор кардани оксиди Bi2O3 В.-и озод ба даст меояд, ки барои аз маъданҳо истихроҷ намудани В. муҳим аст. Бо кислотаи камоби нитрат, кислотаи гарми консентратсияаш зиёди сулфат ва шаҳшароб (омехтаи кислотаҳои нитрату хлорид) бо ихроҷи NO2 ва SO2 намакҳои нитрат ва сулфат ҳосил мекунад. В. дар саноати истеҳсоли филиззот, дорусозӣ, кимиё, техникаи ҳастаӣ ва электроника истифода мешавад. В. бисёр хӯлаҳои зудгудоз, бо Na, K, Mg ва Ca хӯлаҳои дергудоз тавлид менамояд. Аз хӯлаи В. бо манган MnBi магнит месозанд. Барои аломатҳои роҳ аз пайвастҳои В. рангҳои нурбарор ҳосил мекунанд. Оксиди Bi2O3 катализатори синтези полимери акрилӣ буда, дар истеҳсоли мино, чинӣ ва шиша ба кор меравад. Пайвастҳои В.-ро дар тиб барои муолиҷаи бемориҳои пӯст ва узвҳои ҳозима, табобати захмҳо ва сӯхтагӣ истифода мекунанд.
| |
|---|
Дар феҳристҳои китобшинохтӣ |
|---|
|
|
_NIST_ASD_emission_spectrum.png)
