ya udip nida masatampi’ (扁) u udip sa caay ka tanaya’ , tanaya’ nida sa 4545 li-mi (厘米), u laway nida adidi’ tabaki ku mata, ya cekes nida ibaluwangay malecad tu i biliyay ku kaicelang, uyni u dikuday a unudikudan a cekes i tanaya’an ku ipabaway a cekes, u saka kalamkam a sitiba’ nu buting sa nuynian u nudukunanay a nipacuna’ sisa siduba’ ku nipingaduy, yu tahekal mabahel sa macebal ku sakubad tanaya’ ku nibahelan makaala tu malakuwud ku cacay a lasubu (百米以上) a kabatal kuni saselid.
u wayaway nida i nanum mikilim cinida tu halawhaway a nanum (暖水), u heni sa maluyaluy acs a mingaduy, kakaydihan nuheni mukan uydaan amin u nabaway a kakanen, malecad tu ke-cen (頜針) a buting, u nikaudip nuheni sa ipadaw tu nanum tu demidemiad anu si ti’kuk kuheni sa mikilim tu munabaway a damay amisati’kuk.
anu macekuk kya buting sa macebal ku kya sakubal i baluwangay mubahel tahekal nunanum, nu ni bahel nuheni i hekal sakasaan nuheni mubahel tahekal sa u miladieway tu, caay kaw kacu wey-yu (鮪魚) a cacay ku mukanay tu timu mukanen ku tunu atu padik (鬼頭刀), nukanen tu. Yu mabahel tahekal kya buting sa malecad tu amingiwangiw kya kikul, sisa malecad tu S ku kaku ipabaw a musaungay, makatukus tu 100 mi (米) ku nibahel I hekal. Yu u mubahelay a buting kuynian sisa maluyaluy tu wamin kuheni a malkaput anumubahel kuheni sa macalcad tuwamin amubahel.
u datemaw malenes tu i Taywan sisa maydih tahekal a midang 綠島、小琉球 ku kakaydihan tayda amidang? nizatengan sakatayda i Butud (蘭嶼)nikasa maydih kaku amidateng kaku saka tayda a midang nikasa malcaday hakiya tunukamu nu taw, u kasenengan i tida saan (神秘), ku dadateng amidang yu uycanan ku sasamisiyan a misametek (確實) mizadeng sa idaay hakya ku tadaydaan a kakaymawan a miadih. patinaku tu u makasicay a midang, a tayda I ayaw la’dus amibulibul tu palisin nu timu.
u niyadi’ a tademaw nu Butud (蘭嶼), pamihcaan tusaay a bulad atu tuluway a bulad milunguc kuheni tu sakayadah nu timu nika sepatay a bulad katukuh izaw ku enemay abulad malingatu amisalil tu timu, unipanutekan nu niyadu’ sa u tumu a cacay ku sasalilan, u duma a buting palisin muala uynian ku tatengilen nu labang amisawantan (問題), itiya I pibutingan a bulad sa kapahaw tananum kami u midangan a tademaw?
飛魚對達悟族的sakangaay意義：海洋文化及傳說蘭嶼會有飛魚祭，其實來自一個神秘的古老傳說：
naida ku kamu nu sumamaday u timu atu itidaay a tademaw sakamu sa namakayda I sumamaday a kasenengan a kamu, anumisalami’ laedus palamelen hicahica a buting sa ku kamu anu palamel musalami’ sa idaw ku imelangay nu tademaw,
na ida ku iumeni’ay a sakubat niya timu pasepiyan pasubana tiya babalaki anu musalami’ kamu satekezen ku nabi’ amana palamel tu hicahica a buting, pasubana’ apasubana’ aca tu babalaki yadah ku mahicahocaay a timu, yu pasalilan tu timu sa idaw ku pilisin, idawaca ku kamu tu ahican kunikan, u dutus nu Butud (蘭嶼) ayda pibutingan pisalilan tu timu a lisin, tusa ku panutekan a lisin, sakacacay sa pitakusan alisin sakatusa sa pahedekan a lisin.
tabaliay a timu idaw ku lisin, pisamisii amana ka petelac (錯誤), amana pihantay(日語). (大飛魚祭禁忌，小心觸犯：)
(一)la’dus ami tiyun tu balunga nuheni. (不能踩踏拼板舟船艙)
(二)la’dus amitiyun tu salil nuheni. (不能觸摸漁夫漁具)
(三)la’dus micapi tu papacukan atu papawaliyan a kakitidaan. (不能進入家戶飛魚作業區及曬魚區)
(四)la’dus amababalakas I nu sasaan nu niyadu’ a minatu. (不能在部落下方的招魚港嬉鬧)
makaamis a nuyadu’ Ciwkangan, u mibutingay ku sakaudip nu Amis, tumihmihcaan limaay sa a bulad misalisin tu nu bayu a lisin, yada sa izaw ku tengil tu bali namaka Tau(達悟族) nu di’tu a kamu palatadamanay (當著主角) han ku timu, nikasa caay kawmami alaw tu lisin nu Tau(達悟族), u sapakatineng a cacay tu midangay a labang, yu Ciwkangan a tapang ci Cen-de-ceng(陳德成) a kamu, tu lisin hananay u tatengaay sa u “Sacepo”han, yu malikuda ku minawlan sa uyniyan ku kamu u“Sacepo”hananay.
u timu tu mihmihcaan sepatay a bulad makatukuh enemay a bulad, tayni i Taywan makatimul a mingaduy, caay kaw Butud a Tau a tademaw (蘭嶼達悟族人) acacay ku makalalaay u makatimul a amis idatukumakalalaay nikasa I tini I bungka nu Amis, inayay ku balucu’ tu timu hananay a lalangwan, palacacanen han nuheni ku timu. Ciwkangan patademaway a tapang ci Kau-de-yuan nami salising tu kinacacayay nikasa caay kaw timu ku salisinan nuheni u bayu a lisin, yu malcapu amin ku niyadu’ taydamin i dadisapan a mukan tu buting, nikasa nai’ kunu Butud a Tau a tademaw (蘭嶼達悟族人) a timu a lalangawan. Nika u Ciwkangan a tapang ci a Amis a tademaw palasa tatamanay a kakanen ku timu, maydih amin tenteng tu katuuday a midangay, amin buwah tu aidangan.
tu mihmihcaan linaay abulad malingatu tu ku satimulan a Amis amisalisin tu bayu, itiya sa u kalesukan nu timu a buting, timu a buting mikilul tu dihen tayda i katimul nu bayu, caay kawAmis a cacay idaw ku Kanalan a lisin tub ayu, yu misalil tu timu kuhenisa itawya a misalisin tu a Di’tu nu bayu, sakasaan nuheni sa maydih a yadah ku nisalilan tu timu, alahican sa (吸引)mikihatiya t uku Yilan, Pusung idaca kunu saetip a tabakiay a balunga tayni mikihatiya a misalil tu timu, alahican masabana’ nuheni ku sasiti’kuk a timu maemin tunuheni maala sisa inayi’ tu ku sasiti’kuk a timu manay inai’ t uku sasalilan.
u timu sa u lalungucen nu Amis atu Kamalan amisalisin tu bayu, yu itiyaay a sapibuting a balunga u depay amin ku sapibuting nu heni a balunga, hanca caay tu pikiyadah tu tabakiay a balunga amibutingan, ayda sa nai’ tu waca ku sasalilan nu mibutingay maydih a yadah ku buting a tayni i ayaw a mihcaan limaay a bulad pangiha’an nida ku kisibu, maydih a min tu sapibuting atu ladis mibuting sananay a nipanutekan.
namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan (外部連結)
