kamacal nu dumaan a ngangan kilangkilangan han a kamacal, u sayadahay tu nu makayniya isaamisan nu pankiw nu kitakitay, pinay tu hakiya mihecaan kina mulaladay kulangaw. i naiay i kilangkilangan atu nu i enalay nu langaw atu mulangaway. i siywii' luniwang atu niwsilan i lalaan ku yadahay a langaw, mala satalakaway nu macebetay tu kamakamacalan a salalangawanan.[1]
nu hekalay a kamacal sa u sakibetula a langaw, i caculilan nu dadan atu i dadadanan atu i sasawacan, ienal nu buyubuyuan, i babatuwan u sakapahay mitepal tu dadadanan, i adidi'ay akilang atu nisadalan alala', i tepal aca nu kilakilangan atu nisadalan tu tadas anu caay kaw i takelakelay kuni kasiheci sa langaw sa tu i dida'. i makatimulan nayay i duuduudan ku nilangaw nu kamacal a mulangaw, namakaamisay sa i takelalay mulangaw sisa u sakapahay a kakitidaan. lalitemuh sa ku caayay kalecaleca a nikasuemed (anu tada maacak atu suemet a kakitidan), taneng tu i tanengay abuyu' a lamalay, mitepal tulamal nu buyu' sa dadawa sa kalankan sa maudip. nika nu i hekalay a kamacal u mulaladay amin ku langaw, (masamicidekay ku langaw) ku nikasilangaw, nika u nipasapalanay sa (soil seed bank) matepal tu kuyadahay asapaluma. anu i lala' tu sa nadikudan langaw satu, tacuwa tu muliyas tu mulangaw caay tu kaitida na langawan nu langaw. upapah hantu sa u kakanan nu sikakjay aaadupen kina papah, atu nu lulu' atu ciyanata malu'ay, uheci nu kamacal sa u sakanamuhan nu pacucuway a aadupen atuayam kina heci. u langaw nu kamacal sa namakaymi i heci ku sapaluma nu langaw nu kamacal.
u kakanan nutademaw mikili tu nasulitan tu nu naayaway nu sesizitay. i tawya hen i kubus hen nay sa u malukay matinen tu paluma tu kamacal alahecan sa pasadumadumaen misanga tu kakanan. u heci nu kamacal tu salalangawan sa patacuwacuwan tu i batad nu wali (遠東[2]) atu Ou-Cou (歐洲) a sapapalumaan mi sayadah paluma'. hani katukuh ida malasakakanan tu kini kamacal (panganga hantuFragaria ×ananassa) tu tahekal, a musakapah pasaduma musayadah a palum' kya a tabaki kupalumaan sa heci nu kamacal kiyu ya nipaluma' tu kamacal hayni katukuh i laylay ayida. nu hekalay a kamacal idaw ku mitesekay a bansi, ida sa idaw ku nu adidi'ay a sapacakay nu siwbay, tanen palasakakanen, malanimelecan, u sapabangsi atu saepahen, sasabihunnen atu masadumaay a sasapaiyuen. i tulsi. tu mihmihcaan masa tulakulaku tu kuni pidelu' tu kamacal a micukaymas. u tatudung nipalumaan sa matenes ku nikasibalu. u nipalumaan i talakaway nu buyu' sa nu masadumaay tu a nipaluma nu langaw (pangangan hanFragaria vesca ssp.vesca f.semperflorens; micidekay a ngangan sa:Fragaria alpina). yani lalad atu masa upuupu tu masa cacaycacay sa, kya tatabaki kuheci atu matenes ku nikasiheci. i kitakiay nu Bungsey (法國) ay tatabaki ku nikasiheci mala kakanan tu sapisangahay tu, pakumu han tu nganganFressant. anu pasacacayen ku nipalama' sa muculal tu salengacay atu kalawlawanay akulit nu heci, caay kaw majhidiay u sumanahay ku kulit. tadayakah tu ku nikasiheci atubalu, yani palumaan tu nadikudan sa matenes tu ku mihecaan u nadikudan sa malawpes tu ku nilangaw. numulaladay a nilangaw caay kalawpes ku lala nu nipaluman (groundcover), a lamanan palakazalian ku nu nalangawan a langaw (border plant). kamacal nu kilangkilangan a talacay (fragaria vescana), nu langaw sananay atu ni paluman a nipatulesan a langaw, kya ida ni paluman a nipatulesan a langaw, kya idaw ku adidi'ay micidek ku bangsis nu heci. nu langaw sananay atu langdaway a kamacal (fragaria viridis) nu nipabucudbucud nisaahebal wapaluma', nika 1850 a mihecan sa nadikunan nayay tu sanayi' sa tu. kina hekalay a kamacal a lamanan malasapaiyu mukan. ulamit atu tatangahan atu balu amataneng palananum tu sapiceluh tu nu zayliw.
