u ahebal nu lala'ay sa 156,000 km2, u ahebal nu nanumay sa 7,820 km2. hamin nutademaw sa 585,824. kakalukan umah sa 0.50%, kilakilangan umah sa 94.60%,zumaay henay umah sa 4.90%
Suriname (蘇利南共和國) kunhekuo itidai Na-maicuo (南美洲) amisan, amis micapi tu Ta-siyung (北濱大西洋)，timulan micapi tuBrazil (Pa-si 巴西)，waliyan micapi tu France (Fa-kuo 法國) nu Guyana (Kua-ya-na 蓋亞那), nutipan mitepal tuGuyana (Kua-ya-na 蓋亞那)，u Na-mia-cuo (南美洲) kanatal linmun a tademaw nu kanatal,knatal nungangan mialatu nu itidaay a yin-cu-min nu Suriname (蘇利南) a tademaw a ngangan.
nina kanatal malumanay a ngangan nuNetherlands He-lam (荷蘭）nu Guyana (Kua-ya-na 蓋亞那), nawNetherlands He-lan (荷蘭) itidai Na-mia-cuo (南美洲) anikuwawnan nu liwan nubabalaki,cacay amalebut siwa alasubu lima a bataan idaw kusepat (1954) malaNetherlands He-lan (荷蘭) wankuo nu hekal abayuay anikuwanan, cacay a malebut siwaw a lasubu pitu a bataan idaw ku lima (1975) a mihcaan amisiteked.
Suriname (蘇利南) amica aw lala' haw u tademaw haw ku sakasilsil nu ngangan, saadidi'ay namin nu Na-mia-cuo (南美洲) a kanatal, nu Si-pan-ciu (西半球) caay kaw nu (荷蘭王國) anisakaputan a niyadu'ay, nutapang misakamuay tuNetherlands He-lan (荷蘭) a sasakamuen.
suodu u Pa’la’ma’puon(帕拉馬里博) nu Suriname (蘇利南) kakaydaan nu nanum nu caculilan nubalunga a sasiwbayan. ubinacadan ku Suriname (蘇利南), kamu, pina kunipisincian a kanatalan, tademaw nu Mu-se-lin (穆斯林) miala tu Suriname (蘇利南) a tademaw tu cacay a bataan idaw ku tulu (13%) a kilacan, tu kilacan mikiyadahay tu Amilikan (美洲) a kanatal.[1]
nuayawan nu si-yun tulu a malebut (3000) a mihcaan, Suriname (蘇利南) a niyadu’ idaw tu ku tademaw muenengan itida', itidaay nu muenengay a yuncumin, satabakiyay nu binacadan u micapiay tu bayu nu pahabaya tu cacana a papahabayan u A-la-waw (阿拉瓦) a tademaw, atu maheka micumuday nu midebungay a tademaw, pacunaay tubalunga a binacadan a Caribbean (Cia-le-pi a tademaw 加勒比人) a tademaw.
nina tusaay a angangan nu binacadan, itini i kacaledesan nu udaudan a kilakilangan idaw ku adidi'ay aniyadu'an nu binacadan. katukuh i cacay a malebut enem a lasubu lima a bataan (1650) a mihcaan , miteka tu sayaway nu tayniay a Europe (O-cuo 歐洲) tademaw, tawyaay a Pa-pa'-duo (巴貝多) cun-du ci Wey-Le-Bi cue-se (魏勒比爵士, Lord Willoughby）mililidaay tuYinkelisi (Ing-kuo 英國) mabulaway tayni i Suriname (蘇利南) patideng tu misatadasay nu Europe (O-cuo 歐洲) malimaday a tademaw.
沒多久英國殖民地就遭到亞伯拉罕·克蘭生（Abraham Crijnsen）所率領的荷蘭殖民部隊攻擊，這場紛爭一直到1667年時第二次英荷戰爭結束才獲得初步的解決，在當年英國與荷蘭簽署了布列達條約（Treaty of Breda），荷蘭在曼哈頓島所建立的要塞殖民地新阿姆斯特丹與英國交換蘇利南，並且正式改名為荷屬蓋亞那。
caay ka tanes nikuwanan nuYinkelisi (Ing-kuo 英國) debungan nu Ya-puola-han. ke'lan-sen (Abraham Crijnsen (亞伯拉罕·克蘭生) mililiday tu He-lan (荷蘭) mabulaway nu hitay amidebang, nina ni kalepacawan katukuh tu cacay a malebut enem a lasubu enem a bataan idaw ku pitu (1667) a mihcaan tu saka tusa nu IngHe (英荷) anikalepacawan tu hedek kiya siwantan, tawya masasulit ku Ing-kuo (英國) atuNetherlands He-lan (荷蘭) tu pulieta nika sasulitan tu cudad (Treaty of Breda, 布列達條約), itini i He-lan (荷蘭)Netherlands itida Man-ha-dun-subal (曼哈頓島) patideng tu angngan nu sapikuwaw tu " baluhay a Amu-sete’-dan" (新阿姆斯特丹) atu Ing-kuo (英國) malaliyun tu Suriname (蘇利南), paangangan han misumada tu He (荷) u Kay-ya-na (荷屬蓋亞那).
sipakayda i He (荷) nu-kay-ya-na (蓋亞那) atu Cia-le-pi-bayu (加勒比海) a duma nu pinaay a nikalimadan nu tademawan a subalan, He-lan (荷蘭)Netherlands pu’tan nuheni ku tawyaay a kanatal nu angangan nu misangay tu Lanmu (蘭姆) aepah, Europe (O-cuo 歐洲)) a tademaw namakaAbilika (非洲) pacumit tu katuuday a tubing tayniitini a niyadu’ mikuli, namakayda hida ku lingantu nu Fia-cuo (非洲) Na-ma (南美) a tademawan.
cacay a malebtu pitu a lasubu siwa a bataan idaw ku siwa (1799) a mihcaan , sipakayni i He-lan (荷蘭)Netherlands maala nu Napuolunn (拿破崙) mililitay tu Fa-kuo (法國) midebung, Ing-kuo (英國) a tademaw malingatu alaen nu Suriname (蘇利南) amikuwan, nika i cacay a malebut walu a lasubu cacay a bataan idaw ku enem (1816) a mihcaan ci Na-puo-lun kanatal (拿破崙帝國) malawpes satu sipabeli aca tuNetherlands He-lan (荷蘭).
amica ku Ingkuo (英國) apuyu kuni pikuwan tu Suriname (蘇利南) pahutin tu lumeniay a tademaw, nika patalumaenac kuNetherlands He-lan (荷蘭) mikuwan tu Suriname (蘇利南), katukuh i cacay a malebut walu a lasubu enem a bataan idaw ku tulu (1863) a mihcaan tu nikudan mihapu tu kalung amilawpes sa, sisa sadikuday kuNetherlands He-lan (荷蘭) sadikuday miales tu kalung nu kawawan nu Europe (O-cuo 歐洲) a kanatal.[2]
tapang tusu u Pala-mali-puo "Paramaribo" (帕拉馬里博) atu biyaway nu niyadu' mialatu kanatal nu pangkiw nu tademaw, itini a mueneng, mapacudad i pulung nu kanatal (聯合國) a nisakaputan nu cudada nu liwan namakababalakiay nuni sulitan a ngangan, sakahemekan sa nu laylayan.
wali a kitidaan nu malimaday ni palumaan tu kilakilangan, katukuh ayda cukaymasen tu, idaw kuni alesan atu nipipecian. mililis tu dadipasan, maadih numita i Si-Ta-si-yun (西大西洋) nu bilanga picedekan nu dadibuan a bayu.
nuaw malukay henay ku Suriname (蘇利南) a angangan a kanatal, masumad mala ba’ba’tuwan nikasilaculan a kanatal, aydanu satabakiyay nu kitakidan a li-fan-tu (鋁樊土) sakatahekalan, u li-fan-tu (鋁樊土) u angangan nu lainli (煉鋁) sakae'timan nu kakatahekalan.
Suriname (蘇利南) u masabuyuay atu apuuay a buyan, nama amis a dadipasan apuyu ku lala', pasayda i timulan haymaw sa a talakaw ku buyu’, kilangkilangaan mikiyadah tu kanatal nu lalaan tu pitu a bataan idaw ku lima a kilac (75%), ukacaledesan a maudaday a kilangkilangan a demiad.
i teban atu nutipan u buyubuyu'an, nika satalakaway a buyu' u Julianatop makaala tu cacay a malebut tusa alasubu walu a bataan (1280) a lawat ku talakaw. katuuday nu Ma-cuo (美洲) nu In-ti-an (印第安) a tademaw atu Ma-lun (馬龍) a tademaw itini namin maudip. katuud henay ku masa mukasiay kuni ka udipan. Brokopondo nina banaw han satabakiay nu kitakit asauwacan.
