ina Barbadoshananay a kanatal sa,sipangangan han nu China, Hong kong tu Pa-pa-tu-se (Barbados 巴巴多斯) han, itiya Caribbean (Ciya-le-pi 加勒比) a bayu atu nu yasaetipyu (大西洋) iliwliwanay asubalay a kanatal, i tida nu tipanay a Indian kapulungan a subal,masawalianay a subal, yatatangahan a tuse sa uBridgetown han.nikaahebalan nu subal sa makaala tu 430 km2 nisausian, u sakusaan sa masawahelul amin ku kalaidaw nu lala', i labu nu subal sa masatukusay sibukubu atu cayay katalakaw a masalunabayay a lala'. u kakitidaan nina Barbados a kanatal sa i kacaliwayan nu laad atu ya Venezuela a kanatal sa, i nu walian kalaamisan hakay idaw ku 434.5 km.
ina Barbados hananay a kanatal sa, idaw ku nikatatungusan nu masatedepay nu sakakuay a sakay cence, i 1966 a mihcaan kunida saan a malakanatal, u sanu Ta-ing-ko-shie atu Ta-ing-ko-shie kapulunganay a nikalcabayan a kanatal. ina Barbados a cenhu i ti 2020 a mihcaan siwaay a bulad sabaw enem a demiad pabinawlan, maylasul tu a mikutay tu nu United kingdom ya hungtiay tatayna ci I-li-sa-pay el-se (伊莉莎白二世), tu sakay nu mamikelid a tatungusan, anu mapabesuc asa maypalaheci sa, hakya a i ti 2021 a mihcaan sabaw cacay a bulad, pananukas tu a caay tu kau nu katabakian tu ya kapulungan a nipikuwan numasahungtiay, (nika u masa nu nikapulungan a cabay) kakayda satu masa nukapulungan a kanatal.
ina Barbados a ngangan sa nikaidaw namaka i nu Portugal a kamu ya (Os Barbados) atu nu ya Spain (Los Barbados), u imi nu nipatudu'an sa u kahaminan nulala' icuwacuwa anipilatlatan, masa nubukebukelalanay a nayiay ku balu a siheci sananay a kilang, lakalak sa sikatineng nu hekalay.
uBarbados sa ilabu nu Congnanmeico, itiza i 13 10 N, 59 32 W.
u ahebal nu lala’ mapulung sa 430 km2, uahebal nu lala'ay sa 430 km2, u ahebal nu nanumay sa 0 km2,hamin nutademaw sa 291,495. kakalukan umah sa 32.60%, kilakilangan umah sa 19.40%,zumaay henay umah sa 48%
u hata nu Barbados a kanatal masatulu ku masakulitay, ya sumilaway,kalawlaway, sumilaway ku masabaladay a nikahidaan amisanga', kabalatan masakimay i teban nu masatanayaay sa idaw ku sadikec tumadicemay nikatuluan asacucuk. ina nitekelan a hata sa sipakadih tu nu Barbadosay a kanatal, sakay nu pakayni nusubal akakitidaan, kalasicapi tu nu Caribbean (Ciya-le-pi 加勒比) hananay a bayu atu nusaetipyu (大西洋)kasumadan a nipicidakan. usumilaway a kulit satungusay tu ya kalaahebal nubayu atu katabaki nu tapuku a nikahida, u masakimay a kulit sasipaadih tu nu Barbados a kasibekanaykalacaledesan nu demiad ya masakulikulitay atu masakimay asadipasan nu bayu, yalumeni'ay a masatuluay nu dicem a sadikec sa, naukalatubangan henay a tatukianay a sikaidaw nu nipakulit, kunida sahenay sa idaw tu ku nipabaluhay a imi nu nidateng, u situngus sa ubinawlan sa idaw ku canancanan atu sakaku sananay a mikuwan atu kunida sananay a mitukay a kanatal sa.[1]
i sabaw pitu a seci sa, ya Ing-ke-lan abinacadan i ti Barbados a kakitidaan, patideng tu kasatenesay a palatubanganay a kakitidaan. i ti 1966 a mihcaan, ya Barbados sikaala tu kunida sananay a masakanatal. ci I-li-sa-pay el-se mala u tabakiay a tapang nu kanatal.
ina Barbados a subal sa, u sakaidaw nu kasalahad sa, nukalaabuabuanay a ba’tu ku sakahida,paymihcaankasatedepan nusasulul a balinipipihpih, atu nu kadihkuanay a kalawilaw, masa nu kalecaldesanay a demiad i bayu, usadipasanay a masengetay akakitidaan atu nu kalasumanahay, a kilakilangan nu tatukusan anikasaupu, i labu nu subal a tatukusan yadah kunipaluma tu tebus i kenis. u Barbados sa masa nu adidi'anay a Antili-se kasaupuanay a subal masacacayay a subal, u kakitidaan niya subal sa sikalalitin tu nu dumaay kalawalian, ya Senlusi-ya atu Seng-wuen-sen atu ya Kezeuy-nating, u nu Barbados icapiay nu kanatal. kyu u Barbados ayda sa mala nu aidangan nusakanamuhan a tataydaan a kakitidaan.
nu Barbados sakay nu hitayay asapilangat a kawaw sa, u sikaidaw nu hitay sasitungus sa, u sakaicelang nu mamilangatay. nikaidaw nu malahitayay sa, pulung han kalaidaw tu enemay a lasubu cacay a bataan kayadah nu hitay.
ci Ke-li-huy-se a nidateng sa, u sakalihalawan tina Barbados a kawawa sa, u nu kalisiway a bunday, paymihcaan sisubelit tu nikaala tu tadah, idaw ku 2.5 yik nu kalisiw nu Amuhuwan, ya sanisani sananay a nikaakazi a tadah sa, caay kaselep micidek ku nikacakat tu nicunusan a yadahyadah. kaayawan i limaay a mihcaan sa, u nu kanatalay a sapakalisiway a kalihanawan a bunday, ina Barbados a cedang sa u saselep tu nipalumata tu kaselep nu kasitadah, nika kasahini sa a masacacukah atu nu dumaay a masakiketay sakaidaw atu nu pakalisiway a kalisiw, u selep aca nu sikaidaw.
i picapian nu aydaay a mihcaan sa u misiwbayay atu nu sakikawaway sa caay kakapah ku nipipakalisiw, u nipaales a sikainayi nu sakakawawan sa macakatmacakat, nu binawlan a sisakawaw kakayda satu kaselepan ku tatukian, u sapadamsu atu sukiti nu misiwbayay sa kalahida sa amin tu a maselep. uyda sa pakatalakaw tu sasapadamsuan sa, u mahiniay a nipadadan sa caay tu a palaheci tu nikatalakawan tu nu cenhuay, sikaidaw nu cunusan tu kalisiw a nipatuduan. anu waniken ku nu cenhuay a saselepan sa, nayay ku masitudungay a nipadadan, u tadah atu sakay nu sumanahay nisausian nu kaselep a sulit sa, caay tu a pakasumad tu sakangaay, u sakay nu pikalisiw sa a macakat ku nipicunusan mangaleb ku nikala’cus.
u nu Barbados akakanen sasinikacamulan tupicidekay tu nu Africa , Ciyale-pihay, u Oco atu nu tipanay ya Ingtu kasaupuan nu subal sikaidaw nu nipicidak. u buting sa u malukakanenan nu Barbados i paydemiadan, kalaidaw sa kanamuhan a timu, ya MahiMahi, kalang, kanasaw, ya hangahi, kalecad nu naniwkuy, atu udang kayadah.
sakay nu nipadutucan a kaasuay nu kakanen sa, idaw ku belac, hilintaw, ‘‘cou-cou’’ a asuay, atu ya maysulsulay tu balucu’ a nikaasu atu ya siyen-pin. u duma sa sikaidawan nu lumeniay ku bili nu sidi, u heci sa mangadu mangesis aca micidek sakayinayi ku silet nu titi, ikakaenenan sa talakaw ku nipatudu tu taludu, sakanamuhan nu tayniay mitanam.
