Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij doartikla ô nim .
Symbole religijne , ôd lewyj:krześcijōństwa ,judaizmu ,hinduizmu ,bahaizmu (piyrszy rzōnd),islamu , plemiennych religiji,taoizmu ,shintō (drugi rzōnd),buddyzmu ,sikhizmu ,dżinizmu ,ahinsa (trzeci rzōnd),ayyavazhi ,Potrōjnyj Bogini (Wicca ),krziż maltański ,rodzimowiyrstwa słowiańskigo (sztwŏrty rzōnd)Procynt ôbywately uznŏwajōncych religijõ za barzo wŏżnõ: do 19%, > 90% Religije dōminujōnce na danych terynach Religijŏ to je systym wierzyń i praktyk ôkryślajōncy relacyjõ miyndzy roztōmajcie chytanõ sferōmsacrum (świyntościōm ) i boskōm sferōm a społeczyństwym, grupōm abo jednotkōm. Manifestuje sie ôna w fasōngu doktrynalnym (doktryna ,wierzyniŏ ), w czynnościach religijnych (bp.kult ,rytuały ), w sferze ôbywatelsko-ôrganizacyjnyj (spōlnota religijnŏ , bp.Kościōł ) i w sferze duchowości indywidualnyj (m.in.mistycyzm ).
We 2012 roku 59% ludzi uwŏżało sie za ôsoby religijne, 23% niy, a 13% deklarowałoateizm [ 1] .
Podle roztōmajtych danych je ôd 4200[ 2] do 10000 religiji[ 3] .
PodleCycerōna mianoreligijŏ je ôdłacińskigo słowarelegere aboreligere (ôdczytować, grōntownie rozwŏżać).Laktancjusz wykludzŏ jōm ôd słowareligare (wiōnzać). Tã ôstatniõ etymologijõ uznŏwŏŚwiynty Augustyn , aŚwiynty Tōmasz z Akwinu dopuszczŏ jy wszyjske[ 4] .
Nojstarsze szlaki religije wystympujōm już w czasach prehistorycznych we formie szkryfōnkōw naskolnych i pochōwkōw (zawiyrzynie we pośmiertne życie). Pierwotnõ religijōm bōł snŏdźanimizm , a podle krześcijōńskij naukipramōnoteizm . Religijŏ była knifym, w jaki czowiek prōbowoł pojōńć świat i ôbtŏczajōnce go zjawiska (bp. pierōny, śmierć, zjawisko dnia i nocy).
Typologije:
religije Weschodu (kosmocyntryczne) religije Zŏchodu (teocyntryczne) Religije tajluje sie:
skuli byciŏ: naturalne, ôbjawiōne i dharmiczne. skuli, jak chytajōm istotã boskõ: mōnoteizm, polityizm, hynoteizm, deizm, pantyizm, panynteizm, nōnteizm. skuli zasiyngu wpływaniŏ: religije uniwersalistyczne, nŏrodne, plemienne. skuli pōnktu wyjściŏ: religije teocyntryczne, religije kosmocyntryczne. skuli wyznŏwaniŏ: religije żywe i religije umrzite[ 5] . Podle danych ze 2010 roku procyntowy udzioł formuje sie jak pokŏzano dalij[ 6] :
Państwa podle dōminujōncego zawiyrzyniŏ Kościōł katolicki
Cerkew prawosławnŏ
Protestantyzm
Islam sōnnicki
Islam szyicki
Hinduizm
Judaizm
Religije Chin
Theravada
Mahajana
Lamaizm
Inksze
Cecha Krześcijōństwo Islam Judaizm Bahaizm Hinduizm Buddyzm Sikhizm Dżinizm Kōnfucjanizm Taoizm Shintō Zaratusztrianizm[ 7] Czas nastōniŏ 1. stolecie n.e. 7. stolecie n.e. 1300 r. p.n.e. 1863 r. n.e. 14. stolecie p.n.e. 500 r. p.n.e. 15. stolecie n.e. 6. stolecie p.n.e. 722–481 r. p.n.e. 500–300 r. p.n.e. 1000 r. p.n.e. Wielość wyznŏwcōw 2,3 mld[ 8] 1,6 mld[ 8] 14,5 mln[ 9] 7-7,5 mln 950 mln[ 9] 450 mln[ 9] 24 mln 4,5-5 mln Roztōmajte dane Roztōmajte dane Roztōmajte dane(110–120 mln)
250 000 Bōstwo Bōg (tyżJahwe aboAllah )roztōmajcie weznŏleżności ôd tradycyje
zŏgŏdniynie niyrozwŏżane bez religijõ
Jedyny BōgWaheguru zŏgŏdniynie niyrozwŏżane bez religijõ
Niebo (duchy praôjcōw) brak abopolityizm Nojwŏżniyjsze bōstwo:Amaterasu
Ahura Mazda iAryman
Założyciel Jezus Krystus Mahōmet Mojżesz Baha Allah ustny przekŏz Budda Siakjamōni Nanak Wardhamana Mahawira Kōnfucjusz Laozi ustny przekŏz Zaratusztra Świynte ksiyngi Biblijŏ Kōran Tanach Al-Kitab Al-Akdas Agamy,Brahmasutry,
Dewimahatmja,
Gita,
Jogasutry,
Manusmryti,
Natjaśastra,
Purany,
Smryti,
Upaniszady,
Wedy, śastry
sutry Sri Guru Granth Sahib Agama Piyńcioksiōng kōnfucjŏński Daodejing iZhuangzi brak Awesta
Przipisy ↑ Global Index of Religiosity and Atheism , web.archive.org, 13 października 2012 [dostymp 2021-04-24] [zarchiwizowane zadresy 2012-10-13] .↑ The Everything World’s Religions Book: Explore the Beliefs, Traditions and Cultures of Ancient and Modern Religions, s. 1, Kenneth Shouler – 2010. ↑ Ks.J.Górski Spotkanie z religiami Katowice 2007. ↑ Maciej sieniatycki, Apologetyka czyli dogmatyka fundamentalna, Kraków 1932, s. 2. ↑ Kazimierz Banek, Słownik wiedzy o religiach, Wydawnictwo Szkolne PWN 2010, s.397. ↑ CIA World Factbook ↑ The major world religions ↑8,0 8,1 Ateista – gatunek zagrożony? . radiovaticana.va↑9,0 9,1 9,2 Compilation of almanacs at religioustolerance.org Commons Uobocz galeryjo na Wikimedia Commons:
Religijŏ