Parthinët ishin njëfis ilir , banorë të trevës midislumit të Matit dhe lumit të (Semanit ). Në perëndim kufizoheshin me toka eDyrrahut , në lindje medasaretët tek maletPolis-Kamje . Përmenden që më229 p.e.s. në këtë trevë, duke zëvendësuar emrin etaulantëve , si një bashkësi, në kuadrin e shtetit ilir. Më 229-205 p.e.r. kalojnë në varësinë e Romës, të shtetit ilir tëSkerdilaidit dheMaqedonisë .
Më205 p.e.s. ngritën krye kundër sundimit maqedon dhe u rikthyen në shtetin ilir, deri më172 p.e.s. , kur i pushtoi përfundimishtRoma . Më48 p.e.s. dhe39 p.e.s. ngritën krye kundër sundimit romak, por u shtypën egërsisht. Një parthinAsin Epikadi , organizoi një komplot për rrëzimin eOktavian Augustit në Romë. Hyjnia kryesore ishteZeusi Parthin (Jupiter Parthinus ).
Qytetet më të përmendura ishinPartha eBrysaka . Ndër qendrat qytetare të parthinëve duhet të kenë qenë edheZgërdheshi ,Kalaja e Dorëzit ,Kalaja e Persqopit ,Gradishta e Belshit ,Kalaja e Beratit eBabunjë dhe qyteti i Dimalit pranë fshatit Bistrovicë në Urën Vajgurore.
Burton, Paul J. (2017).Rome and the Third Macedonian War ISBN 978-1-107-10444-0 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Cabanes, Pierre (2002) [1988]. Dinko Čutura; Bruna Kuntić-Makvić (red.).Iliri od Bardileja do Gencia (IV. – II. stoljeće prije Krista) [The Illyrians from Bardylis to Gentius (4th – 2nd century BC) ] (në kroatisht). Përkthyer nga Vesna Lisičić. Svitava.ISBN 953-98832-0-2 Cabanes, Pierre (2007). "Parthini". përmbledhur nga Hubert, Cancik; Schneider, Helmuth; Salazar, Christine F. (red.).Brill's New Pauly, Antiquity, Volume 10 (Obl-phe) ISBN 978-9004142152 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Ceka, Hasan (2001). "Ndikimi zotërues i kultit ilir mbi monetat antike të vendit tonë / The Influence of the Illyrian Cult on Ancient Coins from Albania".Iliria .30 (1): 5–8.doi :10.3406/iliri.2001.1723 . {{cite journal }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Dzino, Danijel (2010).Illyricum in Roman Politics, 229 BC–AD 68 ISBN 978-0-521-19419-8 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Dzino, Danijel (2014)." .Dialogues d'histoire ancienne .40 (2): 45–65.doi :10.3917/dha.402.0045 . {{cite journal }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Haebler, Claus (2002). "Palaeo-Balkanic languages". përmbledhur nga Hubert, Cancik; Schneider, Helmuth; Salazar, Christine F.; Orton, David E. (red.).Brill's New Pauly: Ark–Kas ISBN 9004122656 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Jaupaj, Lavdosh (2019).Etudes des interactions culturelles en aire Illyro-épirote du VII au III siècle av. J.-C {{cite thesis }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Lippert, Andreas; Matzinger, Joachim (2021).Die Illyrer: Geschichte, Archäologie und Sprache ISBN 9783170377103 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Mesihović, Salmedin ; Šačić, Amra (2015).Historija Ilira [History of Illyrians ] (në boshnjakisht). Sarajevo: Univerzitet u Sarajevu [University of Sarajevo].ISBN 978-9958-600-65-4 Miraj, Lida (1992). Stazio, Attilio; Ceccoli, Stefania (red.).La Magna Grecia e i grandi santuari della madrepatria: atti del trentunesimo Convegno di studi sulla Magna Grecia Nicols, Marianne Schoenlin (1992).Appearance and Reality: A Study of the Clientele of Pompey the Great {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Papazoglu, Fanula (1978).The Central Balkan Tribes in pre-Roman Times: Triballi, Autariatae, Dardanians, Scordisci and Moesians ISBN 9789025607937 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Papazoglu, Fanula (1988).Les villes de Macédoine à l'époque romaine ISBN 9782869580145 Polomé, Edgar C. (1983). "The Linguistic Situation in the Western Provinces of the Roman Empire". përmbledhur nga Wolfgang Haase (red.).Sprache und Literatur (Sprachen und Schriften [Forts.]) ISBN 3110847035 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Šašel Kos, Marjeta (2002)."Pyrrhus and Illyrian Kingdom(s?)" .Greek Influence Along the East Adriatic Coast . Knjiga Mediterana.26 : 101–119.ISBN 9531631549 {{cite journal }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Šašel Kos, Marjeta (2004). "Mythological stories concerning Illyria and its name". përmbledhur nga P. Cabanes; J.-L. Lamboley (red.).L'Illyrie méridionale et l'Epire dans l'Antiquité . Vëll. 4. fq. 493–504. {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Šašel Kos, Marjeta (2005).Appian and Illyricum ISBN 961616936X {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Shpuza, Saïmir (2009). "Aspekte të ekonomisë antike ilire dhe epirote / Aspects of Ancient Illyrian and Epirotic Economy".Iliria .34 : 91–110.doi :10.3406/iliri.2009.1083 . {{cite journal }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Stipčević, Alexander (1989).Iliri: povijest, život, kultura ISBN 9788603991062 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Stocker, Sharon R. (2009).Illyrian Apollonia: Toward a New Ktisis and Developmental History of the Colony {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Wilkes, J. J. (1996). "The Danubian and Balkan provinces". përmbledhur nga Alan K. Bowman; Edward Champlin; Andrew Linto (red.).The Cambridge Ancient History: The Augustan Empire, 43 B.C—A.D. 69 ISBN 0521264308 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! ) Winnifrith, Tom J. (2002).Badlands-borderlands: a history of Northern Epirus/Southern Albania ISBN 0-7156-3201-9 {{cite book }}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë! )
Shkenca Shteti Mbretër Qytete Vendbanime Kultura ilire Beteja
