Neftalí Ricardo Reyes Basoalto i njohur siPablo Neruda (12 korrik1904,Linares,Santiago -23 shtator1973) ishtepoet,diplomat dhepolitikan kilean.
Sidiplomat kaloi shumë vite nëMadrid,i cili u shoqërua meLorcën dhe me poetët e tjerë spanjoll, pastaj kaloi në lëvizjenantifashiste, për shkak të saj u bë i dëbuar nga atdheu. Në fillim shkruante kryesisht poezi të dashurisë, a më vonë kaloi në temat shoqëroro-politike dhe nëpoezinë e angazhuarpolitike e cila flet kundër marrëzirave në luftra dhe çdo herë në mbrojtje të të shtypurve.
Botoi 19 përmbledhje të poezive, nga e cila më e njohura është "Spanishtja në zemër" në të cilën jep dridhjet, apofotografinë e vërtetë të luftës për popullin spanjoll. Jetën dhe botën i ka përjetue, para së gjithash me ndijime, por janë zgjimet, zemrimet, vetmia dhe shoqërimi janë motive të poezisë së tij.
Mestil, kaloi rrugën nga neoromantizmi nëpër nadrealizmëm deri te poezitë e pastërta luftarake dhe sociale. Bazë ishin temat e dashurisë në kohët e hershme tërinisë, më vonë shkretirë, vetëmi, mendime, luftë dhe vdekje.Temperamenti i tijvullkanik, veçanërisht i gatshëm për diçka të reagoj dhe për diçka tëluftoi, e bëri atë njërin nga poetët më të plleshëm, dhe të pakrahasueshëm të kohës në të cilën jetoi.
Me punën e tij të përkthyer në shumë gjuhë të huaja, Pablo Neruda konsiderohet një ndër poetët më të mëdhenj të shekullit të XX. Në vitin1971 Neruda fitoiÇmimin Nobel për Letërsi, një çmim ky i kundërshtuar për shkak të aktivitetit të tij politik. Novelisti KolumbianGabriel García Márquez e quajti “Poeti më i madh i shek. XX”.
Kënga gjithëpërfshirëse e tij (Canto general, 1950), u bë symbol i rreshtimit për letërsinë e popullit kilean.
- Crepusculario;
- Njëqind sonete për dashurinë;
- Njëzet të dashurisë dhe një e dhimbshme;
- Unazat;
- Mirëseardhja në atdhe;
- Oda elementare;
- Përkujtues nga Ishulli i Zi;
- Duart e ditës;
- Fundii i botës.
Më 1958 botohet nëTiranë vëllimi me poezi "Zgjohu druvar" përkthyer ngaMitrush Kuteli në mënyrë të krahasuar nga përkthimet e Nerudës nëgjuhën ruse,frënge dherumune[1].
Në filminIl Postino ("Postieri") nga viti1994, përsonazhin e Pabla Nerudës e aktroiPhilippe Noiret.
- ^Pablo Neruda,Zgjohu druvar, Tiranë: sh.b. Naim Frashëri, 1958.
- Jaime Perales Contreras, " Paz and Neruda: A Clash of Literary Titans", Americas Magazine,(Organization of American States). July 2008.
- Adam Feinstein,Pablo Neruda: A Passion for Life, Bloomsbury, 2004. (ISBN 1-58234-410-8)
- Pablo Neruda,Memoirs (translation ofConfieso que he vivido: Memorias), translated by Hardie St. Martin, Farrar, Straus, and Giroux, 1977. (1991 edition isISBN 0-374-20660-0)
- Pablo Neruda:Passion, Poetry, PoliticsISBN 978-0-7660-2966-8[1]
