Emri Kuba rrjedh nga gjuha Taino. Nuk është e sigurt se çfarë kuptimi e ka kjo fjalë, por mund të përkthehët si 'ku toka është me shumësi e riprodhueshme' (cubao), ose 'vend i madh' (cuobana). Autorët që besojn se Kristofer Kolombiu ishte portugez thonë se ai ia la Kubës emrin mas qytetit i Kubës në Beja, Portugali.
Njerëzit u vendosën për herë të parë në Kubë rreth 6,000 vjet më parë, duke zbritur nga migrimet nga Amerika Veriore e Jugut ose Amerika Qendrore.[12] Mbërritja e njerëzve në Kubë shoqërohet me zhdukjen e faunës vendase të ishullit, veçanërisht tëslothëve endemikë të saj.[13] Paraardhësit e popullitTaíno që flisnin gjuhënArawakane mbërritën në Karaibe në një migrim të veçantë nga Amerika e Jugut rreth 1,700 vjet më parë. Ndryshe nga kolonët e mëparshëm të Kubës, Taíno prodhonin gjerësisht qeramikë dhe merreshin me bujqësi intensive.[12] Dëshmia më e hershme e popullit Taíno në Kubë daton në shekullin e 9-të p.e.s..[14] Pasardhësit e kolonëve të parë të Kubës vazhduan në pjesën perëndimore të ishullit deri në kontaktin kolumbian, ku ata u regjistruan si populliGuanahatabey, i cili jetonte një mënyrë jetese gjuetar-mbledhës.[15][12]
Pasi zbarkoi për herë të parë në një ishull që atëherë quhejGuanahani më 12 tetor 1492,[16]Kristofor Kolombi zbarkoi në Kubë më 27 tetor 1492 dhe zbarkoi në bregdetin verilindor më 28 tetor.[17] Kolombi e pretendoi ishullin për Mbretërinë e re të Spanjës dhe e quajti atë Isla Juana ("Ishulli i Gjonit") sipas Gjonit,Gjoni, Princi i Asturias.[18]
Në vitin 1511,vendbanimi i parë spanjoll u themelua ngaDiego Velázquez de Cuéllar nëBaracoa. Vendbanime të tjera pasuan shpejt, përfshirëSan Cristobal de la Habana, i themeluar në vitin 1514 (bregu jugor i ishullit) dhe më pas në vitin 1519 (vendi aktual), i cili më vonë u bë kryeqyteti (1607). Taíno indigjenët u detyruan të punonin sipas sistemitencomienda,[19] i cili i ngjantesistemit feudal në Evropën mesjetare. Brenda një shekulli, populli indigjen u përball me një incidencë të lartë vdekshmërie për shkak të faktorëve të shumtë, kryesisht sëmundjeve infektive euroaziatike, ndaj të cilave ata nuk kishin rezistencë natyrore (imunitet), të përkeqësuara nga kushtet e ashpra të nënshtrimit shtypës kolonial.[20] Në vitin 1529, një shpërthimfruthi vrau dy të tretat e atyre pak vendasve që më parë kishin mbijetuar ngalija.[21]
Pavarësia e plotë nga Spanja ishte qëllimi i një rebelimi në vitin 1868 të udhëhequr nga plantatoriCarlos Manuel de Céspedes. De Céspedes, një mbjellës sheqeri, i liroi skllevërit e tij për të luftuar me të për një Kubë të pavarur.[22] Më 27 dhjetor 1868, ai lëshoi një dekret që dënonte skllavërinë në teori, por e pranonte atë në praktikë dhe shpallte të lirë çdo skllav, pronarët e të cilit i paraqisnin për shërbim ushtarak. Rebelimi i vitit 1868 rezultoi në një konflikt të zgjatur të njohur siLufta Dhjetëvjeçare.[22][23] Rebelëve kubanë iu bashkuan ish-oficerë kolonialë dominikanë dhe vullnetarë nga Kanadaja, Kolumbia, Franca, Meksika, Shtetet e Bashkuara dhe shërbëtorë me kontratë kinezë, por u mungonte mbështetja nga plantatorët e pasur dhe shumica e skllevërve.
Shtetet e Bashkuara refuzuan ta njihnin qeverinë e re kubane, megjithëse shumë vende evropiane dhe latino-amerikane e bënë këtë.[24] Në vitin 1878,Pakti i Zanjón i dha fund konfliktit, me Spanjën që i premtoi Kubës autonomi më të madhe. Skllavëria në Kubë u hoq në vitin 1875, por procesi u përfundua vetëm në vitin 1886. Një disident në mërgim i quajturJosé Martí themeloi Partinë Revolucionare Kubane në New York City në vitin 1892. Qëllimi i partisë ishte të arrinte pavarësinë e Kubës nga Spanja.[25] Në janar 1895, Martí udhëtoi për nëMonte Cristi dheSanto Domingo në Republikën Dominikane për t'u bashkuar me përpjekjet eMáximo Gómez.[25]Luftimet kundër ushtrisë spanjolle filluan në Kubë më 24 shkurt 1895, por Martí nuk mundi të arrinte në Kubë deri më 11 prill 1895.[25] Martí u vra nëBetejën e Dos Rios më 19 maj 1895.[25] Vdekja e tij e bëri atë të përjetësohej si hero kombëtar i Kubës.[26]
Kuba është një shtet diktatorial njëpartiak.Fidel Kastro ishte president i Kubës nga viti1959 deri në vitin2008, dhe kryeministër nga1959 deri në vitin1976. Që nga viti2008, vëllai iFidel Kastros,Raul Kastro shërben si president dhe kryeministër.
Republika e Kubës është një nga vendet e fundit komunistë, që ka mbetur në botë, që mbështetet në ideologjinë marksiste-leniniste. Kushtetuta e vitit 1976, e cila e përkufizonte Kubën si një republikë socialiste, u zëvendësua nga Kushtetuta e vitit 1992, e cila "udhëhiqet nga idetë e Hozé Martí-së dhe idetë politike dhe sociale të Marksit, Engelsit dhe Leninit". Kushtetuta e përshkruan Partinë Komuniste të Kubës si "forca udhëheqëse e shoqërisë dhe e shtetit".
Sekretari i Parë i Partisë Komuniste është njëkohësisht President i Këshillit të Shtetit (Presidenti i Kubës) dhe Kryetari i Këshillit të Ministrave (Kryeministër i Kubës). Anëtarët e të dy këshillave zgjidhen nga Asambleja Kombëtare e Pushtetit Popullor. Presidenti i Kubës, i cili zgjidhet gjithashtu nga Asambleja, shërben për pesë vjet dhe nuk ka asnjë kufizim për numrin e mandateve.
Gjykata e Lartë e Popullit shërben si dega më e lartë gjyqësore e qeverisjes. Kjo është edhe gjykata e shkallës së fundit për të gjitha ankesat kundër vendimeve të gjykatave provinciale.
Legjislatura kombëtare e Kubës, Asambleja Kombëtare e Pushtetit Popullor (Asamblea Nacional de Poder Popular), është organi më i lartë i pushtetit me 609 anëtarë të zgjedhur për një periudhë pesë-vjeçare. Asambleja mblidhet dy herë në vit. Në kohën midis dy sesioneve Ppushteti legjislativ ushtrohet nga Këshilli i Ministrave prej 31 anëtarësh. Kandidatët për në Asamble miratohen me referendum publik. Të gjithë qytetarët kubanë mbi 16 vjeç të cilët nuk kanë qenë të dënuar për një vepër penale mund të votojnë.
Partia Komuniste është partia e vetme pasi sipas kushtetutës është e lejuar vetëm nje parti politike në Kubë.
Zgjedhjet zhvillohen në të njëjtën mënyrë siç ishte më parë nëBashkimin Sovjetik.
Në zgjedhjet për Asamblenë Kombëtare të zhvilluar në çdo rreth caktohet një kandidat në nivel lokal. Në ditën e zgjedhjeve votuesit mund të votojnë për një kandidat. Që zgjedhjet të deklarohen të vlefshme, kandidati duhet të ketë së paku 50% të votave. Në qoftë se nuk arrihet kjo do të ketë një raund të ri, i cili vazhdon derisa kandidati të marrë së paku 30% të votave.
Kuba ndahet në 15 provinca dhe një bashki të veçantë (Isla de la Juventud). Gjashtë provincat më të mëdha historike kanë qenë: Pinar del Río, Habana, Matanzas, Las Villas, Camagüey dhe Oriente. Nënndarjet e tanishme u ngjajnë shumë atyre të krahinave ushtarake spanjolle gjatë Luftërave kubanë të pavarësisë. Provincat ndahen në bashki.
Qeveria kubane ka qenë akuzuar për abuzime të shumta të drejtave të njeriut, duke përfshirë torturën, burgimin arbitrar, gjykimeve të padrejta, dhe ekzekutimet pa gjyq (të njohur edhe si "El Paredón"). Human Rights Watch ka deklaruar se qeveria "shtyp pothuajse të gjitha format e disidencës politike" dhe se "kubanezëve u janë mohuar në mënyrë sistematike të drejtat themelore të shprehjes së lirë, të krijimit të shoqatave, të mbledhjeve, të privatësisë, të lëvizjes, dhe të proceseve të rregullt ligjorë".
Në vitin 2003, Bashkimi Evropian (BE) e akuzoi qeverinë kubane për " shkelje flagrante të vazhdueshme të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut". [136] Ai ka vazhduar të bëjë thirrje rregullisht për reforma sociale dhe ekonomike në Kubë, së bashku me lirimin pa kushte të të gjithë të burgosurve politikë. Shtetet e Bashkuara vazhdojnë një embargo kundër Kubës ", për sa kohë që ajo vazhdon të refuzojë për të lëvizur drejt demokratizimit dhe respektit më të madh për të drejtat e njeriut".
Zonjat me të bardha duke demonstruar kundër qeverisë në Havana
Më 17 dhjetor 2014, Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Barack Oma njoftoi ri-vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Kubën, duke nxitur Kongresin për t'i dhënë fund embargos.
Sipas burimeve të ndryshme, duke përfshirë Komitetin për Mbrojtjen e Gazetarëve dhe Human Rights Watch, Kuba kishte numrin e dytë më të madh se çdo shtet, të gazetarëve të burgosur në vitin 2008 (Kina kishte më të lartin).
Disidentët kubanë përballen me arrestimin dhe burgosjen. Në vitet 1990, Human Rights Watch raportoi se sistemi i gjerë i burgjeve Kubës, një nga më të mëdhenjtë në Amerikën Latine, përbëhet nga 40 burgjet e sigurisë së lartë, 30 burgjet minimale të sigurisë, si dhe mbi 200 kampe pune. Sipas Human Rights Watch, popullsia e burgjeve të Kubës ndohet në "kushte nënstandarde dhe johigjenike, ku të burgosurit përballen me abuzimin fizik dhe seksual".
Në korrik të vitit 2010, Komisioni jozyrtar kuban i të Drejtave të Njeriut tha se kishte 167 të burgosur politikë në Kubë, një rënie nga 201 në fillim te vitit. Kreu i komisionit deklaroi se dënime të gjata me burg janë duke u zëvendësuar nga ngacmimet dhe frikësimet.
Kuba është ishulli më i madh i Antileve dhe ndodhet midis oqeanit Atlantik në lindje, gjirit të Meksikës në veri dhe perëndim, detit të Antileve në jug.Kuba është formuar nga një arkipelag që përfshin ishullin kryesor dhe mbi 4200 ishuj të vegjël. Ishujt më të vegjël janë të ndarë në pesë grupe: Kolorados, Sabana dhe Kamaguej në bregun verior; Kanareos dhe Jardines në jug. Territori është kryesisht i sheshtë ose më pak reliev, përveç disa zonave malore që shtrihennë drejtimin perëndim-lindje. Një pjesë të vogël të ishullit Kuba e k nën zotërim SHBA (Guantanamo).Vija bregdetare shkon mbi 3500km dhe paraqet forma të shumëllojshme peizazhi. Brigjet janë të shumëllojshme: të ulët dhe ranore, të lartë dhe shkëmbore, me gjire që hyjnë thellë dhe gadishuj e gjire të vegjël.Lumenjtë janë të shkurtër dhe të rrembyeshëm; lumi më i gjatë, Rio Kautoja, është 250km i gjatë.Forma e zgjatur me drejtim lindje-perëndim karakterizohet nga klima e njëtrajtshme: tropikale me dy stinë: një e thatë nga nëntori në prill dhe tjetra e lagësht. Në periudhën shtator-tetor fryjnë ciklone tropikale (tornado), që sjellin me vete shira të rrëmbyer dhe erëra me shpejtësi deri 300km/orë.
Kriza e viteve '90 e shtyu ekonominë kubiane drejt tregjeve të reja ndërkombëtare, për t'i shpëtuar në një farë mënyre embargos së SHBA. Gjatë viteve të fundit u krijuan shoqëri me kapitale të përziera, ku shumicën e aksioneve e kanë kubanët, sidomos në bujqësi, nxjerrejn e mineraleve dhe turizëm.Kushtet e jetesës së shumicës së kubanezëve nuk janë të mira, edhe pse nuk arrijnë në nivelet e varfërisë, si në shumë vende të tjera të Amerikës latine. Kallami i sheqerit është bima kryesore që kultivohet në vend, i ndjekur nga duhani, një kulturë karakteristike për këtë vend.Industria në pjesën më të madhe është e lidhur me prdhimin bujqësor. Në vend janë të pranishme disa rafineri nafte dhe stabilimente kimikë e farmaceutikë.Turizmi është një sektor i rëndësishëm për ekonominë kubaneze. Shumica e turistëve vjen nga Kanadaja dhe Evropa.
Pjesa më e madhe e ekonomisë kubane varet nga remitancat.
Popullsia e Kubës është një ndër më multietniket në botë; përveç pushtuesve spanjollë, në rrjedhën e shekujve në ishull zbritën italianë, hebrenj, anglezë dhe skllevër afrikanë. Heqja e skllavërisë (1886) bëri që një sasi e madhe e krahut të punës të vijë nga Kina, kështu që kinezët krijuan koloninë e parë aziatike në vendin latino-amerikan.Kjo larmi e madhe etnike diti të krijojë një shoqëri të integruar më së miri dhe në vend nuk ekziston asnjë lloj racizmi.Sot, popullsia është e përqëndruar në kryeqytet (mbi 1/5 e banorëve) dhe në 12 qytete me mbi 100.000 banorë.Havana (2.200.000 banorë) është kryeqyteti i Kubës dhe metropoli i Karaibeve. Qytete të tjerë janë: Santiago de Kuba dhe Kamagueji.
Kultura kubane është e ndikuar nga përzierja e kulturave të saj, kryesisht ato të Spanjës, Afrikës Perëndimore dhe Guanahatabey dhe Taínos indigjenë të Kubës. Pas revolucionit të vitit 1959, qeveria filloi një fushatë kombëtare për shkrim-leximin, ofroi arsim falas për të gjithë dhe krijoi programe të rrepta sportive, baleti dhe muzike.
↑"Cuba – The World Factbook" (në anglisht). Central Intelligence Agency. 6 tetor 2021.Arkivuar nga origjinali më 12 gusht 2021. Marrë më19 janar 2021.
↑"Constitution of Cuba"(PDF).constituteproject.org (në anglisht). National Assembly of People's Power. 10 prill 2019.Arkivuar(PDF) nga origjinali më 2020-02-28. Marrë më15 qershor 2023.
↑Andrea, Alfred J.; Overfield, James H. (2005). "Letter by Christopher Columbus concerning recently discovered islands".The Human Record (në anglisht). Vëll.1.Houghton Mifflin Company. fq.8.ISBN978-0-618-37040-5.
1234Sandler, Stanley, red. (2002)."Part 25".Ground Warfare: An International Encyclopedia (në anglisht). Vëll.1. ABC-CLIO. fq.549.ISBN978-1-57607-344-5.Arkivuar nga origjinali më 8 janar 2024. Marrë më6 shtator 2009.
