Kroacia ndodhet në Europën Qendrore dhe Juglindore në brigjet eDetit Adriatik. Kufizohet ngaHungaria në verilindje,Serbia në lindje,Bosnja dhe Hercegovina dheMali i Zi në juglindje dheSllovenia në veriperëndim. Ajo shtrihet kryesisht midis gjerësive gjeografike veriore 42° dhe 47° dhe gjatësive gjeografike lindore 13° dhe 20°. Një pjesë e territorit në jug ekstrem që rrethonDubrovnikun është një enklavë praktike e lidhur me pjesën tjetër të kontinentit ngaujërat territoriale, por e ndarë në tokë nga një brez i shkurtër bregdetar që i përket Bosnjës dhe Hercegovinës rrethNeumit.Ura e Peleshacit lidh enklavën me Kroacinë kontinentale.[10]
Territori mbulon 56,594 km², i përbërë nga 56,414 km² tokë dhe 128 km² ujë. Ështëvendi i 124-të më i madh në botë. Lartësia varion nga malet eAlpeve Dinarike me pikën më të lartë të majësDinara në 1,831 metra pranë kufirit me Bosnjën dhe Hercegovinën në jug deri në bregun e Detit Adriatik që përbën të gjithë kufirin e tij jugperëndimor. Kroacia ishullore përbëhet nga mbi një mijë ishuj dhe ishuj me madhësi të ndryshme, 48 prej të cilëve janë të banuar përgjithmonë. Ishujt më të mëdhenj janëCres dheKrk, secila prej tyre ka një sipërfaqe prej rreth 405 km².
Pjesët kodrinore veriore tëHrvatsko Zagorje dhe fushat e sheshta të Sllavonisë në lindje (e cila është pjesë e Pellgut Panonian) janë përshkuar nga lumenjtë kryesorë të tillë siDanube,Drava,Kupa dheSava. Danubi, lumi i dytë më i gjatë i Evropës, kalon nëpër qytetin eVukovarit në pjesën më lindore dhe formon një pjesë të kufirit meVojvodinën. Në rajonet qendrore dhe jugore pranë bregdetit Adriatik dhe ishujve përbëhet nga malet e ulëta dhe me pyje. Burimet natyrore që gjenden në vend në sasi të konsiderueshme të mjaftueshme për prodhim përfshijnë naftë, qymyr, boksite, mineral me përmbajtje të ulët hekuri, kalcium, gips, asfalt natyral, silic, argjil, kripë dhe energji ujore. Topografia karstike përbën rreth gjysmën e Kroacisë dhe është veçanërisht e theksuar në Alpet Dinarike.[11] Ka një numër shpellash të thella në Kroaci, 49 nga të cilat janë më të thella se 250m, 14 prej tyre të thella se 500m dhe tre më të thella se 1.000m. Liqenet më të famshme të Kroacisë janëliqenet e Plitvicës, një sistem i 16 liqeneve me ujëvarat që lidhin ata nëpër dolomite dhe kaskada gelqerore. Liqenet janë të njohur për ngjyrat e tyre të dallueshme, duke filluar nga ngjyra mente, gri ose blu.[12]
Pjesa më e madhe e Kroacisë ka njëklimë kontinentale mesatarisht të ngrohtë dhe me shi, siç përcaktohet ngaklasifikimi i klimës Köppen. Temperatura mesatare mujore varion midis -3 °C (27 °F) në janar dhe 18 °C (64 °F) në korrik. Pjesët më të ftohta të vendit janëLika dheGorski Kotar me një klimë me dëborë dhe pyll në lartësi mbi 1200 metra. Zonat më të ngrohta janë në bregdetin e Adriatikut dhe veçanërisht në brendësi të tij të afërt, të karakterizuara ngaklima mesdhetare, pasi deti moderon temperaturat e larta. Për rrjedhojë, majat e temperaturës janë më të theksuara në zonat kontinentale.
Temperatura më e ulët prej −35,5 °C (−31,9 °F) u regjistrua më 3 shkurt 1919 nëÇakovec, dhe temperatura më e lartë prej 42,8 °C (109,0 °F) u regjistrua më 4 gusht 1981 nëPloçe.[13]
Reshjet mesatare vjetore variojnë midis 600 milimetra (24 inç) dhe 3,500 milimetra (140 inç) në varësi të rajonit gjeografik dhe llojit të klimës. Më pak reshje janë regjistruar në ishujt e jashtëm ([Biševo]],Lastovo,Svetac,Visi) dhe pjesët lindore të Sllavonisë. Megjithatë, në rastin e fundit, shiu bie kryesisht gjatë sezonit të rritjes. Nivelet maksimale të reshjeve vërehen në Alpet Dinarike, në majat Gorski Kotar tëRisnjak dheSnježnik.
Erërat mbizotëruese në brendësi janë të lehta deri mesatare verilindore ose jugperëndimore, dhe në zonën bregdetare, erërat mbizotëruese përcaktohen nga karakteristikat lokale. Shpejtësitë më të larta të erës regjistrohen më shpesh në muajt më të ftohtë përgjatë bregdetit, përgjithësisht sibura e ftohtë verilindore ose më rrallë sijugo e ngrohtë e jugut. Pjesët më me diell janë ishujt e jashtëm, Hvar dhe Korçula, ku regjistrohen më shumë se 2700 orë diell në vit, të ndjekura nga zona e mesme dhe jugore e Detit Adriatik në përgjithësi, dhe bregdeti verior i Adriatikut, të gjitha me më shumë se 2000 orë diell në vit.
Zhvillimin ekonomik të Kroacisë një kohë të gjatë e ka përcaktuar bujqësia. Mungesa e lëndëve djegëse dhe e lëndëve të para për industri,n në një anë dhe procesi i vonuar industrial, nga ana, e kanë përcaktuar profilin agrar. Fazën e parë të industrializimit e shënoi në periudhën pas Luftës së Parë Botërore, por kthesën më të madhe në afirmimin e saj e shënoi pas luftës së dytë botërore. Megjithëse një kohë të gjatë numri i të inkuadruarve në bujqësi ka qenë i madh, prapëseprapë industria me të ardhura më të mëdha kombëtare është dega më e rëndësishme e ekonomisë. Vetëm ajo realizon një të katërtën, bujqësia përgjysmë më pak se industria e veprimtaritë terciare dhe kuaternare rreth 63% e të të ardhurave të përgjithshme ekonomike. Prandaj, themi se Kroacia është shtet industialo-agrar.
Turizmi dominon sektorin e shërbimeve kroat dhe përbën deri në 20% të PBB-së. Të ardhurat nga turizmi për vitin 2019 u vlerësuan në 10.5 miliardë euro.[14] Efektet e tij pozitive ndihen në të gjithë ekonominë, duke rritur biznesin me pakicë dhe duke rritur punësimin sezonal. Industria llogaritet si një biznes eksporti, sepse shpenzimet e vizitorëve të huaj reduktojnë ndjeshëm çekuilibrin tregtar të vendit.[15]
Industria turistike është rritur me shpejtësi, duke regjistruar një rritje të mprehtë të numrit të turistëve që nga pavarësia, duke tërhequr më shumë se 17 milionë vizitorë çdo vit (që nga viti 2017). Gjermania, Sllovenia, Austria, Italia, Mbretëria e Bashkuar, Çekia, Polonia, Hungaria, Franca, Holanda, Sllovakia dhe vetë Kroacia ofrojnë më së shumti vizitorë. Qëndrimet turistike janë mesatarisht 4.7 ditë në 2019.[16]
Pjesa më e madhe e industrisë turistike është e përqendruar përgjatë bregdetit.Opatija ishte vendpushimi i parë i pushimeve. Për herë të parë u bë e njohur në mesin e shekullit të 19-të. Në vitet 1890, ai ishte bërë një nga vendpushimet më të mëdha shëndetësore evropiane.[17] Vendpushimet u ngritën përgjatë bregdetit dhe ishujve, duke ofruar shërbime për turizmin masiv dhe tregje të ndryshme të veçanta. Më të rëndësishmet janëturizmi nautik, i mbështetur nga marinat me më shumë se 16 mijë shtretër,turizmi kulturor i mbështetur në tërheqjen e qyteteve bregdetare mesjetare dhe ngjarjet kulturore që zhvillohen gjatë verës. Zonat e brendshme ofrojnë agroturizëm, vendpushime malore dhe banjë.Zagrebi është një destinacion i rëndësishëm, duke rivalizuar qytetet dhe vendpushimet kryesore bregdetare.[18]
Kroacia ka zona detare të pandotura me rezervate natyrore dhe 116 plazhe meflamur blu.[19] Kroacia u rendit e para në Evropë për cilësinë e ujit të notit në vitin 2022 ngaAgjencia Evropiane e Mjedisit.[20]
shtrihet në sipërfaqe 56.538 km², ka rreth 4,5 milion banorë. Me 80 bnaorë në km2 është ndër shtetet me dendësi më të vogël në republikat e ish Jugosllavisë. Kroatët bëjnë elementin kryesor me 90%, serbët me 4,4%, shqiptarët me 1,3%, hungarezët me 0,5%, sllovenët me 0,5 dhe të tjerët me 8.1, 5. Në vitin 1953 Kroacia kishte 3,9 milion banorë. Për qdo vjet numri i popullsisë në Kroaci është rritur 600.000 banorë ose mesatarisht çdo vjet nga 13 000 banorë. Në vitin 1997 shkalla e lindshmërisë ishte 11,5‰ dhe ajo e vdekshmërisë 11,5‰. Sipas kësaj në atë vit nuk ka pasur shtim natyror të popullsisë. Në strukturën e saj pjesëmarrja e popullsisë urbane ishte 64%.
Në Kroaci përveq pakicave tjera si serb, humgarez dhe boshnjak, jetojnë edhe 15.082shqiptarë ose 0,34% e popullsisë së përgjthshme të Kroacisë.
Për kultivimin e kulturës së Kroacisë japin ndihmesë edhe disa lloje të organizimit e manifestimeve shqiptare. Kështu janë të njohur "Union i Bashkësish Shqiptare" me qendër në Zagreb që ka nxjerr edhe gazetën "Informatori"; Shoqëria e Femrave Shqiptare "Drita" që ka organizuar tribunalin "Femra Shqiptare" si dhe "ditët e kulturës shqiptare"; Bashkësia Shqiptarëve të Zagrebit dhe Zhupanës së Zagrebit; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës Primorsko-Goranskës në Rijek që ka organizuar disa manifestime si ai "ditëve të kulturës shqiptare" më 24-28 nëntor 2006; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës së Osjek- Baranje e njohur për manifestimin kushtuar Nënë Terezës më 26 gusht 2006; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës Split-Dalmaci e themeluar më 09 shtator 2004; Shoqëria Kulturore Artistike "Shota" me qendër në Rijek; "Shkëndija" me qendër në Zagreb që përkujdeset për shfaqjet folkloristike e të dramës dhe literaturës shqiptare; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës së Istrës me qendër në Pulë; Klubi i Femrave Shqiptare "Mbretëresha Teuta" që publikon revistën "Iliria" 4-5 herë në dy muaj.[22] etj.
^Matas, Mate (18 dhjetor 2006)."Raširenost krša u Hrvatskoj".geografija.hr (në kroatisht). Croatian Geographic Society. Arkivuar ngaorigjinali më 9 qershor 2012. Marrë më18 tetor 2011.
.png)
.jpg)
