Klaudi II i njohur edhe siMarcus Aurelius Claudius "Gothicus" (10 maj 214 - janar 270) ishteperandor romak meprejardhje ilire nga viti 268 deri në vitin 270. Gjatë mbretërimit të tij ai luftoi me sukses kundëralemanëive dhe mundi me vendosmërigotët në Betejën e Naisusit. Ai vdiq nëtokën ilire pasi iu nënshtrua një "murtaje", ndoshta Murtaja e Qiprianit që kishte shkatërruar provincat e Perandorisë.[1].
Burimi më domethënës për Klaudin II është biografia e shkruar ngaTrebellius Pollio si pjesë e koleksionit të biografive perandorake të quajturHistoria Augusta. Megjithatë, historia e tij është e mbushur me trillime dhe lëvdata të ndyra. Kjo për faktin se në shekullin e IV, Klaudi u shpall i afërm i babaittë Kostandinit të Madh, Konstanci I Klorit, dhe, rrjedhimisht, i dinastisë sunduese. Kështu, biografia e Trebelliusit duhet të përdoret me kujdes ekstrem dhe të plotësohet me informacione nga burime të tjera: veprat eAurelius Victor, Pseudo-Aurelius Victor,Eutropius,Orosius, Joannes Zonaras dheZosimus, si dhe nga monedha dhe mbishkrime.[2]
Perandori i ardhshëm Marcus Aurelius Claudius lindi më 10 maj 214.[3] Disa studiues sugjerojnë një datë të mëvonshme - 219 ose 220.[4] Megjithatë, shumica e historianëve i përmbahen versionit të parë. Për më tepër, siç raporton historiani bizantin i shekullit VI, John Malalas, në kohën e vdekjes së tij, Klaudi ishte 56 vjeç.[5][6] Klaudi vinte ngaDalmacia oseIliriku, megjithëse ka mundësi që vendlindja e tij të ishte rajoni iDardanisë nëMoesia Superiore .[3]
Sipas Epitome de Caesaribus të shekullit IV, ai mendohej të ishte një bir bastard i Gordianit II,[7] edhe pse kjo dyshohet nga disa historianë.[8]
Para se të vinte në pushtet, Klaudi shërbeu me ushtrinë romake, ku pati një karrierë të suksesshme dhe siguroi emërime në postet më të larta ushtarake. Gjatë mbretërimit tëDecius (249–251) ai shërbeu si tribun ushtarak .[10] Në këtë post, Klaudi u dërgua për të mbrojturTermopilet, në lidhje me të cilën guvernatori i Akesë u urdhërua t'i dërgonte 200 ushtarë dardanë, 60 kalorës, 60 harkëtarë kretanë dhe 1000 rekrutë të armatosur mirë. Megjithatë, nuk ka asnjë provë që tregon se gotët që pushtuan në atë kohë të kërcënonin rajonin, pasi pushtimi i tyre nuk shtrihej përtej Ballkanit të mesëm. Me shumë mundësi mesazhi i "Historisë së Augustit" është një anakronizëm, pasi dihet se garnizoni në Thermopylae u shfaq në vitin 254. Historiani François Pashau sugjeron se ky pasazh u shpik me qëllim që të kundërshtojë komandantin e suksesshëm pagan Klaudi me gjeneralët e krishterë të pafat që lejuan shkatërrimin e Greqisë nga udhëheqësi gotik Alaric I në vitin 396.[11] Përveç kësaj, Trebellius Pollio zbulon se Decius e shpërbleu Klaudin pasi ai demonstroi forcën e tij ndërsa luftonte me një ushtar tjetër në Lojërat e Marsit.[12]
Trupat e tij më pas e shpallën atë perandor[13] mes akuzave, të pa provuara kurrë, se ai vrau paraardhësin e tijGallienus.[14] Megjithatë, ai shpejt u tregua se ishte më pak i etur për gjak, pasi i kërkoi Senatit Romak t'i kursente jetën familjes dhe mbështetësve të Gallienusit. Ai ishte më pak shpirtmadh ndaj armiqve të Romës dhe pikërisht kësaj i detyrohej popullariteti i tij.[15]
Është e mundur që Klaudi e fitoi pozitën e tij dhe respektin e ushtarëve duke qenë fizikisht i fortë dhe veçanërisht mizor. Një legjendë tregonte se Klaudi i rrëzonte dhëmbët e një kali me një të rënë grushti. Kur Klaudi performoi si mundës në vitet 250, ai supozohet se i rrëzoi dhëmbët kundërshtarit të tij kur edhe organi gjenital i ishte rrëmbyer në ndeshje.[16]
Klaudi, ashtu si Maximinus Thrax para tij, ishte meorigjinë barbare . Pas një periudhe të dështuar tëperandorëve romakë aristokratë pas vdekjes së Maksiminusit, Klaudi ishte i pari në një seri "perandorë ushtarësh" të ashpër që përfundimisht do të rivendosnin Perandorinë pas krizës së shekullit të tretë.[17][18]
Nën kërcënimin e pushtimit të Ballkanit nga fiset e shumta gjermanike, problemet Gallienit kryesisht me Postumus, të cilin ai nuk mund të sulmonte për shkak se vëmendja e tij ishte e nevojshme lidhur me një kryengritje të udhëhequr nga Macrianus dhe kërcënimet e krijuara nga pushtuesitScythian. Pas katër vitesh vonesë, Postumus kishte vendosur njëfarë kontrolli mbi Perandorinë. Në vitin 265, kur Gallieni dhe njerëzit e tij i kaluan Alpet, mundi dhe e rrethoi Postumin në një qytet Galik. Kur fitorja dukej se ishte afër, Gallieni bëri gabimin duke iu afruar shumë afër mureve të qytetit dhe u plagos rëndë, duke e detyruar atë të ndërpresë fushatën e tij kundër Postumusit. Gjatë tre viteve të ardhshme, problemet e Gallienit vetëm u përkeqësuan. Skithët pushtuan me suksesBallkanin në muajt e parë të vitit 268 dhe Aureoli, një komandant i kalorësisë romake me qendër nëMilano, e shpalli veten aleat të Postumit dhe shkoi aq larg sa të pretendonte për vete fronin perandorak.[19]
Në këtë kohë po ndodhte një pushtim tjetër. Në vitin 268, një fis ose grup i quajtur Herulianët u zhvendos nëpërAzinë e Vogël dhe më pas nëGreqi në një ekspeditë detare. Pavarësisht nga kjo, studiuesit supozojnë se përpjekjet e Gallienusit ishin përqendruar te Aureolus, oficeri që e tradhtoi dhe disfata e Herulianëve iu la pasardhësit të tij, Claudius Gothicus.[20]
Në kohën e ardhjes në pushtet të Klaudit,Perandoria Romake ishte në rrezik serioz nga disa inkursione, brenda dhe jashtë kufijve të saj. Më e ngutshme prej tyre ishte një pushtim iIlirikut dhePanonisë ngaGotët .[15] Edhe pseGallienus tashmë i kishte shkaktuar disa dëme në Betejën e Nestusit,[21] Klaudi, jo shumë kohë pasi u emërua perandor, e ndoqi këtë duke shënuar fitoren e tij më të madhe dhe një nga më të mëdhatë në historinë ushtarake romake.[22]
Në Betejën e Naisus, Klaudi dhe legjionet e tij shpartalluan një ushtri të madhe gotike.[23] Së bashku me komandantin e tij të kalorësisë, perandorin e ardhshëmAurelian, romakët morën mijëra të burgosur dhe shkatërruan kalorësinë gotike si forcë. Fitorja i dha Klaudit mbiemrin e tij "Gothicus" (pushtuesi i gotëve). Gotët u dëbuan shpejt përtejlumit Danub nga Aureliani dhe kaloi gati një shekull përpara se ata të përbënin përsëri një kërcënim serioz për perandorinë.[24]
Rreth të njëjtës kohë,Alamanët kishin kaluarAlpet dhe kishin sulmuar perandorinë. Klaudi u përgjigj shpejt, duke i shpartalluar Alamanët në Betejën e Liqenit Benacus në fund të vjeshtës së vitit 268, disa muaj pas Betejës së Naisus.[25] Për këtë iu dha titulli "Germanicus Maximus".[23] Më pas ai u kthye në Perandorinë Galike, e sunduar nga një pretendues për 8 vitet e fundit dhe që përfshin Britaninë, Galinë dheGadishullin Iberik . Ai shënoi disa fitore dhe shpejt rifitoi kontrollin eHispanisë dhe luginës së lumit Rhone të Galisë.[21] Kjo vendosi skenën për shkatërrimin e mëvonshëm të Perandorisë Galike nën Aurelianin.[23]
Klaudi nuk jetoi mjaftueshëm për të përmbushur qëllimin e tij për të ribashkuar të gjitha territoret e humbura të perandorisë. Në fund të vitit 269 ai kishte udhëtuar për nëSirmium[13] dhe po përgatitej të shkonte në luftë kundërvandalëve, të cilët po sulmonin nëPanoni.[25] Megjithatë, ai ra viktimë e Murtajës së Qiprianit (ndoshta lisë), dhe vdiq në fillim të janarit 270.[26] Para vdekjes së tij, ai mendohet të ketë emëruar Aurelian si pasardhësin e tij, megjithëse vëllai i Klaudit,Quintillus, mori pushtetin për një kohë të shkurtër.[15]
Senati e hyjnizoi menjëherë Klaudin si "Divus Claudius Gothicus".[27]
Claudius Gothicus ka qenë i lidhur meShën Valentinin që ngaMesjeta. Të dhënat bashkëkohore të bëmave të tij me siguri u shkatërruan gjatë Persekutimit Dioklecianik në fillim të shekullit IV[28] dhe një përrallë e martirizimit u regjistrua nëPassio Marii et Marthae, një vepër e botuar në shekullin V ose VI.[28][29] Historianët e shekullit XX bien dakord se rrëfimet nga kjo periudhë nuk mund të verifikohen.[28][29] Legjenda i referohet "Perandorit Claudius", porClaudius I nuk i persekutoi të krishterët (pa përmendjen ngaSuetonius të ndjekësve hebrenj të "Chrestus" që u dëbuan nga Roma), kështu që njerëzit besojnë se ai ishte Klaudi II edhe pse ky perandor kaloi shumicën e kohës duke luftuar jashtë territorit të tij.[28]
Legjenda u ritregua në tekstet e mëvonshme dhe nëKronikën e Nurembergut të 1493 pas Krishtit, përfshiu priftin romak që u martirizua gjatë një persekutimi të përgjithshëm të të krishterëve. Në tekst thuhet se Shën Valentini u rrah me shkopinj dhe në fund iu pre koka për dhënien e ndihmës për të krishterët në Romë.[28]Legjenda e Artë e 1260 pas Krishtit rrëfen se si Shën Valentini refuzoi të mohonte Krishtin përpara "Perandorit Klaudius" në vitin 270 pas Krishtit dhe si rezultat iu pre koka.[29] Që atëherë, 14 shkurti shënonDitën e Shën Valentinit, një ditë e caktuar nga kisha e krishterë në kujtim të priftit dhe mjekut romak.[30]
^See SHA,Vita Claudii, 14. It is in fact doubtful that Claudius was a military tribune at the time of Gallienus's murder. At that time this military tribune was usually the commander of a legionarycohort or anala of auxiliary cavalry. For Claudius to have been demoted to this level from the heights he had previous occupied (Hipparchos of the Cavalry and Deputy Commander-in-Chief of the Imperial Armies) would suggest a serious rift between himself and Gallienus. It is possible, but there is no evidence for it in any of the ancient sources; even Zosimus, who is notably cool towards Claudius, gives no hint of it. The most likely explanation for the suggestion is that the author of theHistoria Augusta, writing in the Fourth Century AD after the Constantinian reform of the army, had no notion what the term 'tribune' denoted in the seventh decade of the previous century.
^Potter, David (2004). "7".The Roman empire at bay, AD 180-395. Routledge history of the ancient world (bot. second).ISBN978-1-315-88256-7.{{cite book}}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë!)Potter, David (2004). "7".The Roman empire at bay, AD 180-395. Routledge history of the ancient world (second ed.).ISBN978-1-315-88256-7.
^Potter, David (2004). "7".The Roman empire at bay, AD 180-395. Routledge history of the ancient world (bot. second).ISBN978-1-315-88256-7.{{cite book}}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë!)
^Potter, David (2004). "7".The Roman empire at bay, AD 180-395. Routledge history of the ancient world (bot. second).ISBN978-1-315-88256-7.{{cite book}}:Mungon ose është bosh parametri|language= (Ndihmë!)Potter, David (2004). "7".The Roman empire at bay, AD 180-395. Routledge history of the ancient world (second ed.).ISBN978-1-315-88256-7.
^"Now when the war with the Goths was finished, there spread abroad a most grievous pestilence, and then Claudius himself was stricken by the disease, and, leaving mankind, he departed to heaven, an abode befitting his virtues." (Historia Augusta).
^Bowman,The Cambridge Ancient History: The Crisis of Empire, A.D. 193-337, pg. 50
^abcdeJack Oruch, "St. Valentine, Chaucer, and Spring in February",Speculum56.3 (July 1981 pp 534–565) p 535.
^abcHenry Kelly,Chaucer and the cult of Saint Valentine, pg. 49
