Inteligjenca kolektive ështëinteligjencë e përbashkët ose në grup (IG) që del nga bashkëpunimi, përpjekjet kolektive dhe konkurrenca e shumë individëve dhe shfaqet në vendimmarrjen me konsensus. Termi shfaqet në sociobiologji, shkencë politike dhe në kontekstin e aplikacioneve të rishikimit masiv nga kolegët dhe crowdsourcing. Mund të përfshijë konsensus, kapital social dhe formaliza të tilla si sistemet e votimit, mediat sociale dhe mjete të tjera të përcaktimit sasior të aktivitetit masiv. IQ kolektive është një masë e inteligjencës kolektive, megjithëse shpesh përdoret në mënyrë të ndërsjellë me termin inteligjencë kolektive. Inteligjenca kolektive i është atribuar baktereve dhe kafshëve, por edhe Qeverisjes Algoritmike.[1]
Mund të kuptohet si një veti emergjente nga sinergjitë midis:
Ose mund të kuptohet më ngushtë si një veti emergjente midis njerëzve dhe mënyrave të përpunimit të informacionit. Ky nocion i inteligjencës kolektive quhet "inteligjencë simbiotike" nga Norman Lee Johnson. Koncepti përdoret në sociologji, biznes, shkencë kompjuterike dhe komunikime masive: shfaqet edhe në fantastikën shkencore. Pierre Lévy e përcakton inteligjencën kolektive si, "Është një formë e inteligjencës së shpërndarë universalisht, që përmirësohet vazhdimisht, koordinohet në kohë reale dhe që rezulton në mobilizimin efektiv të aftësive. Do t'i shtoj këtij përkufizimi karakteristikën e mëposhtme të domosdoshme: Baza dhe qëllimi i inteligjencës kolektive është njohja dhe pasurimi i ndërsjellë i individëve dhe jo kulti i komuniteteve të fetishizuara ose të hipostazuara." Sipas studiuesve Pierre Lévy dhe Derrick de Kerckhove, i referohet kapacitetit të TIK-ut (teknologjive të informacionit dhe komunikimit) të rrjetëzuara për të rritur pishinën kolektive të njohurive shoqërore duke zgjeruar njëkohësisht shkallën e ndërveprimeve njerëzore. Një përkufizim më i gjerë u dha nga Geoff Mulgan në një seri leksionesh dhe raportesh nga viti 2006 e tutje dhe në librin Big Mind i cili propozoi një kornizë për analizimin e çdo sistemi të të menduarit, duke përfshirë inteligjencën njerëzore dhe atë të makinerive, në terma të elementëve funksionalë (vëzhgim, parashikim, kreativitet, gjykim etj.), sytheve të të nxënit dhe formave të organizimit. Qëllimi ishte të ofrohej një mënyrë për të diagnostikuar dhe përmirësuar inteligjencën kolektive të një qyteti, biznesi, OJQ-je ose parlamenti.
Inteligjenca kolektive kontribuon fuqishëm në zhvendosjen e njohurive dhe fuqisë nga individi në kolektiv. Sipas Eric S. Raymond në vitin 1998 dhe JC Herz në vitin 2005, inteligjenca me burim të hapur përfundimisht do të gjenerojë rezultate superiore ndaj njohurive të gjeneruara nga softuerët pronësorë të zhvilluar brenda korporatave. Teoricieni i medias Henry Jenkins e sheh inteligjencën kolektive si një 'burim alternativ të fuqisë mediatike', të lidhur me kulturën e konvergjencës. Ai tërheq vëmendjen te arsimi dhe mënyra se si njerëzit po mësojnë të marrin pjesë në kulturat e njohurive jashtë mjediseve formale të të nxënit. Henry Jenkins kritikon shkollat që promovojnë 'zgjidhës autonomë problemesh dhe nxënës të vetëpërmbajtur', ndërsa mbeten armiqësore ndaj të nxënit përmes mjeteve të inteligjencës kolektive. Si Pierre Lévy ashtu edhe Henry Jenkins mbështesin pohimin se inteligjenca kolektive është e rëndësishme për demokratizimin, pasi është e ndërlidhur me kulturën e bazuar në njohuri dhe e mbështetur nga ndarja kolektive e ideve, dhe kështu kontribuon në një kuptim më të mirë të shoqërisë së larmishme.
Ngjashëm me faktorin g (g) për inteligjencën e përgjithshme individuale, një kuptim i ri shkencor i inteligjencës kolektive synon të nxjerrë një faktor të përgjithshëm të inteligjencës kolektive c për grupet që tregon aftësinë e një grupi për të kryer një gamë të gjerë detyrash. Përkufizimi, operacionalizimi dhe metodat statistikore rrjedhin nga g. Në mënyrë të ngjashme, meqenëse g është shumë e ndërlidhur me konceptin e IQ-së, kjo matje e inteligjencës kolektive mund të interpretohet si kuocient inteligjence për grupet (Grup-IQ) edhe pse rezultati nuk është një kuocient në vetvete.[2] Shkaqet për c dhe vlefshmëria parashikuese hetohen gjithashtu.