Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Shko te përmbajtja
Wikipediaenciklopedia e lirë
Kërko

Futbolli

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Futbolli
Lojtari sulmues (nr. 10) tenton të godasë topin në rrjetë pasportierit të ekipit kundërshtar (këtu i veshur kuq e verdhë) për të shënuargol.
Organi më i lartë qeverisësFIFA
Nofkat
Luajtur së pariMes shekullit të 19-të në Angli[3][4]
Karakteristika
KontaktPo
Anëtarët e ekipit11 për anë (përfshirë portierin)
Gjini e përzierJo, gara të veçanta
Lloji
PajisjeFutboll (ose top futbolli)
Këpucë futbollis
Shin pads
Fanella
Doreza (për portierët)
VendiFusha e futbollit
FjalorthiFjalorthi i fjalëve të futbollit
Prezenca
Shteti ose rajoniMbarë botën
OlimpikePër meshkuj që ngaLojërat Olimpike 1900 dhe për femra që ngaLojërat Olimpike 1996
Paralimpik5-a-side që nga viti2004 dhe7-a-side nga viti1984 deri në2016
Në futboll, qëllimi themelor i tifozëve është të inkurajojnë skuadrën e tyre gjatë ndeshjes

Futbolli i shoqatës, njohur zakonisht sifutboll, është një lojë sportive midis dy skuadrave të përbëra me njëmbëdhjetë lojtarë (10 lojtarë dhe një portier) të cilët pothuajse ekskluzivisht përdorin këmbët e tyre për të shtyrë një top rreth një fushe drejtkëndëshe. Qëllimi i lojës është që secila skuadër të shënojë më shumë gola se skuadra kundërshtare duke e zhvendosur topin përtej vijës së portës në një gol me kornizë drejtkëndëshe të mbrojtur nga skuadra kundërshtare. Tradicionalisht, ndeshja është luajtur në dy pjesë 45-minutëshe, për një kohë gjithsej prej 90 minutash. Me rreth 250 milionë lojtarë aktivë në mbi 200 vende dhe territore, futbolli është sporti më popullor në botë.

Loja e futbollit luhet në përputhje meRregullat e Lojës, një grup rregullash që ka qenë në fuqi që nga viti 1863 dhe mbahet ngaIFAB që nga viti 1886. Loja luhet me një top futbolli 68–70 cm (27 –28 in) në perimetër. Dy skuadrat konkurrojnë për të shënuar gola duke e futur topin në portën e skuadrës tjetër (midis shtyllave, nën shtyllë dhe plotësisht përgjatë vijës së portës). Kur topi është në lojë, lojtarët përdorin kryesisht këmbët e tyre, por gjithashtu mund të përdorin çdo pjesë tjetër të trupit të tyre, si kokën, gjoksin dhe kofshët, përveç duarve ose krahëve, për të kontrolluar, goditur ose kaluar topin. Vetëmportierët mund të përdorin duart dhe krahët dhe vetëm atëherë brendazonës së penalltisë. Skuadra që ka shënuar më shumë gola në fund të lojës është fituese. Ka situata ku një gol mund të anulohet, të tilla sipozicioni jashtë loje ose njëfaull në ngritjen e golit. Nëse rezultati është i barabartë deri në fund të ndeshjes, ndeshja ose konsiderohet barazim ose ndeshja shkon nëkohën shtesë ose nëgjuajtjet e penalltisë duke zbatuar formatin e kompedicionit.[5]

Ndërkombëtarisht, futbolli drejtohet ngaFIFA. Nën FIFA, ekzistojnë gjashtë konfederata kontinentale:AFC,CAF,CONCACAF,CONMEBOL,OFC, dheUEFA. Nga këto konfederata, CONMEBOL është më e vjetra, e themeluar në vitin 1916. Shoqatat kombëtare (p.sh.The FA në Angli) janë përgjegjëse për menaxhimin e lojës në vendet e tyre si në nivel profesional dhe amator, si dhe për të koordinuar garat në përputhje me rregullat e lojës. Garat ndërkombëtare më prestigjioze për të moshuarit janëFIFA Kupa e Botës dheFIFA Kupa e Botës për Femra. Kupa e Botës për meshkuj është ngjarja sportive më e shikuar në botë, duke tejkaluarLojërat Olimpike.[6] Dy garat më prestigjioze në futbollin e klubeve janëUEFA Liga e Kampionëve dheUEFA Liga e Kampionëve për Femra, të cilat tërheqin një audiencë të gjerë televizive në mbarë botën. Finalja e turneut të meshkujve është ngjarja sportive vjetore më e shikuar në botë.[7][8]

Historia

[Redakto |Redakto nëpërmjet kodit]

Sipas FIFA-s, loja konkurruese kinezecuju (蹴鞠, fjalë për fjalë "goditje e topit") është forma më e hershme e futbollit për të cilën ka prova.[9][10] Loja u regjistrua për herë të parë si në stërvitje nëZhan Guo Ce, një histori ushtarake ngadinastia Han.[11] Lojtarët eCuju do ta kalonin topin përreth, duke mos e prekur tokën në çdo moment. Më pas ai iu kalua një lojtari të caktuar, i cili tentoi ta gjuante përmesfengliu yan, një gol rrethor mbi shtyllat 10-11 metra.[9] Gjatëdinastisë Han (206 para Krishtit - 220 pas Krishtit), lojërat ecuju u standardizuan dhe u vendosën rregulla.[12]

Shih edhe

[Redakto |Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto |Redakto nëpërmjet kodit]
  1. "In a globalised world, the football World Cup is a force for good" (në anglisht).The Conversation. 10 korrik 2014.Arkivuar nga origjinali më 8 gusht 2014. Marrë më11 korrik 2014.
  2. "MLS as a Sports Product—The Prominence of the World's Game in the U.S. - Working Paper – Faculty & Research".Harvard Business School (në anglisht).Arkivuar nga origjinali më 29 janar 2023. Marrë më29 janar 2023.
  3. "History of Football – Britain, the home of Football" (në anglisht). FIFA. Arkivuar ngaorigjinali më 28 mars 2013.
  4. "History of Football – The Origins" (në anglisht). FIFA. Arkivuar ngaorigjinali më 28 tetor 2017. Marrë më29 prill 2013.
  5. "Procedures to determine the winner of a match or home-and-away"(PDF).Laws of the Game 2010/2011 (në anglisht). FIFA. fq. 51–52. Arkivuar ngaorigjinali(PDF) më 13 mars 2011. Marrë më4 mars 2011.
  6. "2002 FIFA World Cup TV Coverage" (në anglisht). FIFA. 5 dhjetor 2006. Arkivuar ngaorigjinali më 14 mars 2005. Marrë më6 janar 2008.
  7. "Champions League final tops Super Bowl for TV market".BBC Sport (në anglisht). British Broadcasting Corporation. 31 janar 2010.Arkivuar nga origjinali më 12 janar 2016. Marrë më25 shkurt 2010.
  8. "Champions League final vs Super Bowl: which is the most watched sporting event?".AS.com (në anglisht). 1 qershor 2024. Marrë më27 tetor 2024.
  9. 12"Origins of Cuju in China".www.fifamuseum.com (në anglisht).
  10. "Sports".Encyclopedia Britannica (në anglisht).Arkivuar nga origjinali më 17 prill 2021. Marrë më20 prill 2021.
  11. "Classic Football History of the Game" (në anglisht). FIFA. Arkivuar ngaorigjinali më 25 dhjetor 2012. Marrë më17 shtator 2013.
  12. Murray, Scott (2010).Football For Dummies (në anglisht). John Wiley & Sons. fq. 33–.ISBN 978-0-470-66440-7.Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2021. Marrë më20 prill 2021.
Stub iconKy artikull ngafutbolli ështëi cunguar. Ju mund të ndihmoni Wikipedian duke ezgjeruar atë.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Futbolli&oldid=2775695"
Kategoritë:
Kategori të fshehura:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp