Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Kërceni tek përmbajtja
Wikipediaenciklopedia e lirë
Kërko

Avesta

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Avesta është koleksioni kryesor iteksteve fetareZoroastrianizmit, i kompozuar në gjuhënavestane.

Tekstet e Avestas ndahen në disa kategori të ndryshme, të renditura ose sipasdialektit, ose sipas përdorimit. Teksti kryesor në grupinliturgjik ështëJasna, e cila e ka marrë emrin nga ceremonia Jasna, akti kryesor i adhurimit të zoroastrianizmit dhe në të cilin recitohet tekstiJasna. Pjesa më e rëndësishme e teksteve Jasna janë pesë Gatha-t, të përbërë nga shtatëmbëdhjetë himne që i atribuohen vetëZoroasterit. Këto himne, së bashku me pesë tekste të tjera të shkurtra në gjuhë e vjetër avestane që janë gjithashtu pjesë eJasna-s, janë në gjuhën e vjetër (ose 'gatike') avestane. Pjesa e mbetur e teksteve tëJasna -s janë në Avestanishten e Re, e cila nuk është vetëm nga një fazë e mëvonshme e gjuhës, por edhe nga një rajon gjeografik i ndryshëm.

Zgjerimet e ceremonisë së Jasna-s përfshijnë tekstetVendidad dheVisperad. Zgjerimete Visperad-it përbëhen kryesisht nga thirrje shtesë të hyjnive (jazata), ndërsaVendidadi është një koleksion i përzier tekstesh në prozë që kryesisht kanë të bëjnë me ligjet e pastërtisë. Edhe sotVendidadi është i vetmi tekst liturgjik që nuk recitohet tërësisht nga kujtesa. Disa nga materialet e Jasna-s së zgjeruar janë ngaJasht-et, të cilat janë himne tëjazata-ve individuale. Ndryshe ngaJasna,Visperadi dheVendidadi,Jasht-et dhe tekstet e tjera më të vogla të Avestas nuk përdoren më në mënyrë liturgjike në ritualet e larta. PërveçJasht -ve, këto tekste të tjera më të vogla përfshijnë tekstetNjajesh, tekstetGah,Siroza dhe fragmente të tjera të ndryshme. Së bashku, këto tekste më të vogla quhen në mënyrë konvencionaleKhordeh Avesta ose tekste nga "Avesta e Vogël". Kur botimet e paratë Khordeh Avestas u shtypën në shekullin e 19-të, këto tekste (së bashku me disa lutje në gjuhët joavestane) u bënë një libër lutjesh të përbashkët për njerëzit laikë.

TermiAvesta është nga veprat e traditës zoroastriane të shekullit të 9/10, në të cilat fjala shfaqet siabestāg nga persishtja e mesme, Libri Pahlaviʾp(y)stʾkʼ. Në këtë kontekst, tekstetabestag portretizohen si njohuri të marra dhe dallohen nga komentet ekzetike (zand) të tyre. Kuptimi i fjalëpërfjalshëm i fjalësabestāg është i pasigurt; përgjithësisht pranohet se është një huazim i mësuar nga avestanishtja, por asnjë nga etimologjitë e sugjeruara nuk është pranuar botërisht. Rrjedhja e përsëritur gjerësisht nga *upa-stavaka është nga Christian Bartholomae (Altiranisches Wörterbuch, 1904), i cili e interpretoiabestāg si një pasardhës të një fjale të vjetër iraniane të rindërtuar hipotetike për "këngë-lavdërimi" (Bartholomae:Lobgesang); por kjo fjalë nuk vërtetohet në të vërtetë në asnjë tekst.

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Avesta&oldid=2710518"
Kategoritë:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp