Kitaabka Quraanka kariimka ah. Quraan Qur'aan ,Quraanka Kariimka carabi : ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ;ingiriis : Koran) waa kitaabkaAlle ﺍﻟﻠﻪ (s.w.t) ku soo dejiyayNebi Maxamed ﷺ carabiga .[ 1] [ 2] diinta Islamka dhamaanteed.[ 3]
Quraanka kariimka ah waa hadalkaIlaahay (ﺍﻟﻠﻪ) kaas oomalaga Jibriil u soo gudbin jireyNebi Muxamed ﷺ wakhti 23 sano ah, oo ku bilaabmaysaDiisembar 22keedii sanadkii 609C.D (Ciise Dabadii), wakhtigaas oo nebigu ahaa40 jir ,[ 4] ﷺ Ilaahay ka ilaalinayo khaladka iyo musuqmaasuqa isla markaana hogaan iyo hanuunin u ah dhamaanaadamaha ku nooldunida .
Kitaabka Quraanka waxaa loo kala saaraa, guud ahaan, labo qeybood oo kala ahMakki (oo ah Quraanka ku soo dagay Nebigaﷺ Makkah joogay) iyoMadani (oo ah Quraanka ku soo dagayNebi Muxamed ﷺ Madiina deganaa). Intaasi kuma eeka qeybaha Quraanku ee waxaa kitaabku u sameeysan yahay nidaam loo yaqaanosuurado , kuwaasi oo loo sii kala saaroaayado . Quraanku wuxuu ka kooban yahayboqol toban iyo afar Suuradood kuwaasi ooy ugu horeeysosuurada Al Faatixa (macnaheedu tahay fur-furitaan ama "bilaabid") oo ka samaysan7 aayadood ilaa laga gaadho suurada 114 eeAl-Naas (macnaheedu yahay dadka) oo ka kooban6 aayadood .
Kitaabka Quraanka ah dhexdiisa waxaa ku xusan dhamaantaariikhda ,nolosha , tilmaamida iyo hogaanka, wixii horey u dhacay, waxa dhici doona,nolosha dunida ,nolosha aakhiro ,maalinta qiyaame iyoxisaabta , iyo dhamaan macluumaadkanooleha .Sidoo kale,Ilaahay (s.w.t) wuxuu ugu tallo-galay in kitaabku noqdo mid hogaamiya noloshadadka . Suurad kasta iyo aayad kasta oo ka mid ah kitaabka Quraanka Kariimka ahi wax ayay tilmaamaysaa isla markaana faraysaa ama ka reebaysaa dadka.[ 5]
Wadajirka Quraanka iyoXadiisku waa sharciga saxda ah eeAlle ugu tallo galay in aadamahu isku maamulaan, waxaana loo yaqaanaaSharciga Shariicada . Intaasi waxaa dheer, Quraanka oo lagu akhrinayo luuqadacarabiga ayaa waxa la akhriyaa wakhtiga la tukanayosalaadaha .[ 6] Xaafid . Jiijiidida iyo qurxinta codka marka la akhrinayo Quraanka waxaa loo yaqaanaatowjiid .Si kastaba ha ahaatee,bisha Ramadaan dadka muslimiinta ahi waxay dhamaystiraan akhrinta dhamaan Quraanka ayagoo ku tukanayasalaada tarawiixda .
Qoraalka Quraanka kariimka ahqarnigii 11aad waqooyiga Afrika . Ereyga qur'aan waxaa kitaabkaQuraan laga dhex helaa 70 jeer, kuwaasi oo qaarkood yihiin ficil (verb) iyo magac (noun) ah qaraʼa (ﻗﺮﺃ) oo macnaheedu tahay "akhriyey" ama "la akhriyey".[ 7] [ 8]
Kitaabka Quraanka wuxuu saldhig u yahaydiinta Islamka dhamaanteed, isla markaana wuxuu kala saaraa runta iyo beenta; mugdiga iyo iftiinka;janoda iyocadaabta ;ifka iyoaakhiroda .[ 9]
Kitaabka Quraanka kariimka ah eeIlaahay (s.w.t) ku soo dejiyayNebi Muxamed ﷺ Al-Furqaan , kaasi oo ah tilmaamid ("al-huda"), xikmad, xasuusinta Alle ("al-dikhri"), iyo midsamada sare laga soo diray ("tanziil").[ 10]
Taariikhda Quraanka
Samayska Kitaabka Quraanka Quraan Quraan waa kiitaabkaIllahey ee saldhiga u ah diintaIslaamka ee dadkamuslimiinta ahi ku xidhan yihiin.
Quraan waa hadalka ilaaheey mana aha mid la sameeyey ama la abuuray waa waxyi ka yimid xagga rabbi.
Suurad FiiriJadwalka Boqol toban iyo afarta Suuradood ee Quraanka Kariimka ah
Suurada ugu horeeysaQuraanka kariimka ah ee Suuratul-Al-Faatixa . Suurad Suurah Suuratu ingiriis : sura, surah, surat;carabi : ﺳﻮﺭﺓ; ama wadar ahaan: ﺳﻮﺭsuwar, sidoo kale sūrah)[ 11] aayado ka mid ahQuraanka kariimka ah eeAlle (s.w.t) ku soo dejiyayNebi Muxamed ﷺ Quraanka kariimka ah wuxuu ka kooban yahayboqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan ooaayado ah.[ 12] [ 13]
Dhererka Suuradaha Quraanku way kala duwan yihiin, tan ugu gaabani waa Suuratul-Al-Kawsar oo ka kooban3 aayadood ; halka suurada ugu dheeri tahay Suuratul-Al-Baqara oo ka kooban286 aayadood .[ 14] [ 15] 86 suuradood oo ahMakki iyo28 Madani ah. Kala soocida noocan ah waxaay salka ku heeysaa meesha ay suuraduhu ku soo dageen, oo ka hor intii aanuNebi Muxamed ﷺ Makkah quraanka ku soo dagay waxaa loo yaqaanaaMakki ,[ 16] Nebigu ﷺ Madiina waxyigii iyo quraankii ku soo dagay ay noqonayaanMadani .
Hadaba suuradahaMakkiga ahi waxay ka waramaanaakhirada iyo xoojinta iimaanka, halka suuradahaMadaniga ahi ay sharaxaannolosha , isku-xidhnaanta iyo is-habeynta bulshadaIslaamka ah.[ 17] Al-Tawba ,[ 18] suuradaha kale waxay ku bilaabmaan "Ku Bilaabida Magaca Alle ee Naxariista mid gaar iyo mid guud " (ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ)Bismi Allahi al-Raxmaani al-Raxiimi .[ 19]
Dhinaca kale, qeyb ka mid ah Suuradaha ama suurada oo dhamaystiran ayaa la akhriyaa wakhtiga lagu gudo jiro tukashadasalaada taasi oo rakcad kasta lagu bilaabo Suuratul-Al-Faatixa oo dhamaystiran.[ 20]
Sharaxaada Suurad Erayga suurat waxaa markii ugu horeeysay isticmaalayNebi Muxamed ﷺ Alle (s.w.t) soo dajiyey sida ku cad 24:1 "Waxaanu kugu soo dejinay suurado wata cadaymo, iyo waxaanu kugu soo dirney calaamado, calaamado cad-cad, kuwaasi oo si farxad leh aad ku xasuusani."[ 21] Af Soomaali ku noqonaya "Ma waxay dhaheen isagaa Allifay? Ku dheh "La yimaada toban suwar oo la mid ah (waa Quraankee) una yeedha cid kasta marka laga reebo Alle, haddii aad run sheegaysaan."[ 22] [ 23] [ 24]
Aayadaha Quraanka Aayad Aayah Aayatu ingiriis : Ayah, Aayah;carabi : ﺁﻳﺔ āyah, wadar ahaan: ayat ama ayaat ﺁﻳﺎﺕ āyāt)[ 25] Carabi ah oo macnaheedu tahaycadayn amacalaamad taasi oo ku dhex jirtasuuradaha Quraanka kariimka ah eeAlle (s.w.t) ku soo dejiyayNebi Muxamed ﷺ
In kastoo aayadaha ku jirasuuradaha kitaabkaQuraanka kariimka ah ay gaaban yihiin, hadana macnaha ay xambaarsan yihiin ayaa ah mid aad u balaadhan. Kitaabka Quraanka kariimka ahi wuxuu ka kooban yahayboqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan oo tiro badan oo aayado ah.[ 26] [ 27]
Dhererka aayadaha iyo Suuradaha Quraanku way kala duwan yihiin, tan ugu gaabani waa Suuratul-Al-Kawsar oo ka kooban3 aayadood ; halka suurada ugu dheeri tahay Suuratul-Al-Baqara oo ka kooban286 aayadood .[ 28] [ 29] Boqol toban iyo afarta suuradood ee kitaabka Quraanka kariimka ah waxay kala yihiin86 suuradood oo ahMakki iyo28 Madani ah. Kala soocida noocan ah waxaay salka ku heeysaa meesha ay suuraduhu ku soo dageen, oo ka hor intii aanuNebi Muxamed ﷺ Makkah quraanka ku soo dagay waxaa loo yaqaanaaMakki ,[ 30] Nebigu ﷺ Madiina waxyigii iyo quraankii ku soo dagay ay noqonayaanMadani .
Hadaba suuradahaMakkiga ahi waxay ka waramaanaakhirada iyo xoojinta iimaanka, halka suuradahaMadaniga ahi ay sharaxaannolosha , isku-xidhnaanta iyo is-habeynta bulshadaIslaamka ah.[ 31] Al-Tawba ,[ 32] suuradaha kale waxay ku bilaabmaan "Ku Bilaabida Magaca Alle ee Naxariista mid gaar iyo mid guud " (ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ)Bismi Allahi al-Raxmaani al-Raxiimi .[ 33]
Dhinaca kale, qeyb ka mid ahaayadaha Suurad ama suurada oo dhamaystiran ayaa la akhriyaa wakhtiga lagu gudo jiro tukashadasalaada taasi oo rakcad kasta lagu bilaabo Suuratul-Al-Faatixa oo dhamaystiran.[ 34]
Qorida Quraanka FiiriJadwalka Boqol toban iyo afarta Suuradood ee Quraanka Kariimka ah
Quran ee kariimka ah waxaa loo qeybiyaasuurado iyo weliba qeeybo hoose oo loo yaqaanoAayado . Hoos waxaad ku arki liiska jadwalkaSuuradaha laga bilaabo kow ilaa suurada boqol toban iyo afaraad.
Suurad # Magaca Af-Carabi Micnaha Af-Soomaali Tirada Aayadaha Makki ama Mediini Ka warameysa 1 Al-Faatixa Fur-furid ama 7 Mekki Bilowga iyo albaabka kitaabka Qur'ánka ah. 2 Al-Baqara Sac, Lo' 286 Medani 3 Al Cimraan Qoyskii reerCimraan , Hooygii Cimráan 200 Medani 4 An-Nisa Dumarka 176 Medani Midowga dadka iyo isku-xidhnaanshaha raga iyo dumarka. (v. 1) Xuquuqda dumarka. Su'aalaha la xidhiidha nolosha qoyska (sida qoyska iyo dhaxalka). Nabada iyo dagaalka. Xidhiidhka u dhexeeya kuwa Alla aaminay iyo kuwa aan aaminsanayn. 5 Al-Maa'ida Cuntada, Wax la cuno 120 Medani Ku xidhnaanta Alle (ay ka mid tahay danaynta diinta). Musuqmaasuqa diinta Masiixiga iyo bedelida kitaabada Masiixiga iyo Yuhuuda. (v. 68-77, 116-118) 6 Al-Ancaam Lo'dii 165 Makki 7 Al-Acraaf Dhererkii, Kuliyada kala sooca 206 Makki 8 Al-Anfaal Bilaabidii dagaalka 75 Medani 9 At-Tawba Toowbad keen, ka soo noqosho gaf 129 Medani Dhibaatooyinka dagaalka u dhexeeya kuwa Alle rumeeyay iyo cadowgooda. Dagaalkii Tabuuk (9 H.K).Kuwa aanan heysan karin iimaanka. (v. 124-127) 10 Suuratul Yoonis Nebi Yoonis 109 Mekki Soo dejintiiQuraanka loo soo waxyoodayNebi Muxamed . (v. 15-17, 37-38, 94) References to earlier prophets. Aasaaska diinta Islam. 11 Suuratul Huud Nabi Huud 123 Mekki 12 Suuratul Yuusuf Nabi Yuusuf 111 Mekki 13 Ar-Racdi Danab 43 Medani WaxyigiiIlaahay eenabiyada iyo aasaaskii diimaha, runta iyo wadada toosan ama diimadii gaalada. 14 Suuratu Ibrahiim Nebi Ibrahiim 52 Mekki WaxyigiiAlle u soo diray dadka, iyo hogaamiyayaashii dadka u horseedayay iftiinka. 15 Al-Hijr Midii dhagaxa lahayd, Dhagaxleey, caasimadii wada dhagax ahayd, Al-Hijr 99 Mekki HanuunintaAlle iyo tilmaamidaQuraanka , taasi oo waligeed ahaaneysa mid sax ah. (v. 9) 16 An-Naxli Malab Shiniyeed, Shinni 128 Mekki Abuurista Alle:Wada shaqaynta Shinnida. Hogaaminta Ilaahay. 17 Al-Isra Habeenkii la dheelmiyay Nebiga 111 Mekki 18 Al-Kahf Godkii 110 Mekki Adkeynta iimaanka qofka iyo tijaabadiisa ooy ka mid tahay:Qisadii asxaabul kaahfi (akhyaartii godka). (v. 13-20) Ninka qaniga ah iyo kan faqiirka ah. (v. 32-44) SheekooyinkiiNebi Muuse . (v. 60-82) WacdarihiiDhul-Qarnayn , (micnaheedu tahay "midkii laba geesood lahaa"). (v. 83-98) 19 Suuratu Maryam Maryam 98 Mekki 20 Daaha Daa-Ha, Rag yahoow 135 Mekki HanuunkaIlaahay u soo direy dadka. Aasaaska runta iyo diimaha.
Kutubta Ku Xusan Quraanka Kitaabka Quraanka kariimka ah ee saldhiga u ahdiinta Islaamka , waxaasuurado badan iyoaayado badan lagu xusay kitaabka Zabuur ee Nabi Daa'uud.[ 35]
Isku soo wada duuboo kutubtaAlle (s.w) ku soo dejiyayAnbiyada iyoRusuusha waaafar kitaab iyo dhowrsuxufi . Sida ku cad kitaabkaQuraanka kariimka ee aasaaska u ahdiinta Islaamka ,Ilaahay sareeye wuxuu soo dejiyayafar Kitaab [ 36] Rasuul .Kutubtaasi waxay kala yihiin:
Intaasi waxaa soo raaca dhowr suxufi oo lagu soo kala dejiyayanbiyo iyoRusul , waxaana ka mid ah:
Jadwalka Nabiyada iyo Rusuusha Kutubta lagu soo dejiyay Sida ku cadkitaabka Quraanka kariimka ah eeAlle u soo waxyoodayNebi Muxamed ﷺ tiro badan[ 41] nabiyo iyorasuul ah ooIlaahay (koreeye) ku soo dejiyaykutub .[ 42] Nabi Ibraahim oo Alle u soo diray qoraaladaSuxufi Ibraahim , waxaana ugu dambeeyaykitaabka Al-Furqaan ee Alle u soo waxyoodayNebi Muxamed ﷺ [ 43] Nebi Ismaaciil ,Nebi Yacquub iyoNebi Yoonis oo dhamaantood leh kutub aynaan cilmi u lahayn.[ 44]
Isku soo wada duuboo, kutubta ku xusan kitaabkaQuraanka kariimka ah waaafar kitaab iyo labosuxufi kuwaasi oo kala ah:
Turjumaada Quraanka
Xigasho ↑ "Quraan Quraanka Kariimka carabi : ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ;ingiriis : Koran)" ↑ "waa kitaabkaAlle ﺍﻟﻠﻪ (s.w.t) ku soo dejiyayNebi Maxamed ﷺ ↑ "Kitaabka Quraanka wuxuu saldhig u yahaydiinta Islamka dhamaanteed." ↑ "hadalkaIlaahay (ﺍﻟﻠﻪ) kaas oomalaga Jibriil u soo gudbin jireyNebi Muxamed ﷺ ↑ Muhammad ibn Sa'ad, At-Tabaqat al Kubra, 830-840 C.H, Chapter 3 page 281 ↑ "Wadajirka Quraanka iyoXadiisku waa sharciga saxda ah eeAlle ugu tallo galay in aadamahu isku maamulaan" ↑ "Ereyga qur'aan waxaa kitaabkaQuraan laga dhex helaa 70 jeer" ↑ "qaraʼa (ﻗﺮﺃ) oo macnaheedu tahay "akhriyey" ama "la akhriyey"" ↑ "kala saaraa runta iyo beenta; mugdiga iyo iftiinka;janoda iyocadaabta ;ifka iyoaakhiroda " ↑ "tilmaamid ("al-huda"), xikmad, xasuusinta Alle ("al-dikhri"), iyo midsamada sare laga soo diray ("tanziil")" ↑ "Suurad Suurah Suuratu ingiriis : sura, surah, surat;carabi : ﺳﻮﺭﺓ; ama wadar ahaan: ﺳﻮﺭsuwar, sidoo kale sūrah)" ↑ "waa maqaro bog ama bogagaayado ka mid ahQuraanka kariimka ah eeAlle (s.w.t) ku soo dejiyayNebi Muxamed ﷺ ↑ "KitaabkaQuraanka kariimka ah wuxuu ka kooban yahayboqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan ooaayado ah" ↑ "gaabani waa Suuratul-Al-Kawsar oo ka kooban3 aayadood " ↑ "suurada ugu dheeri tahay Suuratul-Al-Baqara oo ka kooban286 aayadood " ↑ "Makkah quraanka ku soo dagay waxaa loo yaqaanaaMakki " ↑ "aakhirada iyo xoojinta iimaanka, halka suuradahaMadaniga ahi ay sharaxaannolosha , isku-xidhnaanta iyo is-habeynta bulshadaIslaamka ah" ↑ "Suuratul-Al-Tawba " ↑ "Ku Bilaabida Magaca Alle ee Naxariista mid gaar iyo mid guud " (ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ)Bismi Allahi al-Raxmaani al-Raxiimi . ↑ "tukashadasalaada taasi oo rakcad kasta lagu bilaabo Suuratul-Al-Faatixa oo dhamaystiran" ↑ "aayadoAlle (s.w.t) soo dajiyey sida ku cad 24:1 "Waxaanu kugu soo dejinay suurado wata cadaymo, iyo waxaanu kugu soo dirney calaamado, calaamado cad-cad, kuwaasi oo si farxad leh aad ku xasuusani."" ↑ Robinson Neal, Discovering the Qurʼan: A Contemporary Approach to a Veiled Text, 2003, Georgetown University Press, 25–97 ↑ Qran.org: Quran Verses in Chronological Order ↑ Chronological Order of Quranic Surahs by Kevin P. Edgecomb (2002) Archived Jannaayo 13, 2018 //Wayback Machine .↑ "Aayad Aayah Aayatu ingiriis : Ayah, Aayah;carabi : ﺁﻳﺔ āyah, wadar ahaan: ayat ama ayaat ﺁﻳﺎﺕ āyāt)" ↑ "boqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan oo tiro badan oo aayado ah" ↑ "KitaabkaQuraanka kariimka ah wuxuu ka kooban yahayboqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan ooaayado ah" ↑ "gaabani waa Suuratul-Al-Kawsar oo ka kooban3 aayadood " ↑ "suurada ugu dheeri tahay Suuratul-Al-Baqara oo ka kooban286 aayadood " ↑ "Makkah quraanka ku soo dagay waxaa loo yaqaanaaMakki " ↑ "aakhirada iyo xoojinta iimaanka, halka suuradahaMadaniga ahi ay sharaxaannolosha , isku-xidhnaanta iyo is-habeynta bulshadaIslaamka ah" ↑ "Suuratul-Al-Tawba " ↑ "Ku Bilaabida Magaca Alle ee Naxariista mid gaar iyo mid guud " (ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ)Bismi Allahi al-Raxmaani al-Raxiimi . ↑ "tukashadasalaada taasi oo rakcad kasta lagu bilaabo Suuratul-Al-Faatixa oo dhamaystiran." ↑ "Quraanka ah ee saldhiga u ahdiinta Islaamka " ↑ "Quraanka kariimka ee aasaaska u ahdiinta Islaamka ,Ilaahay sareeye wuxuu soo dejiyayafar Kitaab oo la kala siiyay afarRasuul " ↑ "*Kitaabka "Al-Furqaan " ee lagu soo dejiyayNebi Muxamed " ↑ Kitaabka "Injiil " ee lagu soo dejiyayNebi Ciise ↑ Kitaabka "Towraad " ee loo soo dirayNebi Muuse ↑ Kitaabka "Sabuur " eeIlaahay ku soo dajiyeyNebi Daa'uud ↑ kitaabka Quraanka kariimka ah eeAlle u soo waxyoodayNebi Muxamed ﷺ ↑ nabiyo iyorasuul ah ooIlaahay (koreeye) ku soo dejiyaykutub ↑ "Nabi Ibraahim oo Alle u soo diray qoraaladaSuxufi Ibraahim " ↑ "Nebi Ismaaciil ,Nebi Yacquub iyoNebi Yoonis " 
.jpg)