Mabhii arimuraya ra /y/ |
---|
Yh | | |
|
Y (bhii raYi; pachidoko "y") ibhii reChiratini rinowanikwa mumabumbiro emabhi mazhinji pasirose, zvichisanganisaChishona. Mumimwe mitauro bhii ra Y, rinoverengerwa sechinzvovera. KuChishona, bhii ra Ychinzvanyira chakazvimirira, kurevaibhiihwaro[C 1] rinozoshandiswa kuvumba mamwematarabhi[C 2].
tarisai futiChishona, uyeBumbiro reMabhii eChishona
Chinzvanyira cha Y chinoshandiswa pamashoko akawanda kuChishona, uye chinowanikwa mumazita futi zve. Rinowanikwa se bhiidurika rinoshandiswa zvose ne tarabhii.
Mukushandiswa setarabhii, [Y-], anoshandiswa kusika tarabhii ra [Yh-].
Mukushandiswa sebhiidurika, [-y] anowedzerwa pamamwe mashoko kuvumba zvimwe zvitarabhii zvekuwedzera.
Mabhiihwaro anotevera anowedzerwa [ -y]: J- (Jy), Dh- (Dhy), Th- (Thy), H- (Hy), G- (Gy), K- (Ky), N'- (N'y), Nj- (Njy), Nd- (Ndy), R- (Ry). Mabhiihwaro aya anoshanduka kunzwiwa kwawo nokuwedzera [Y- ], semuenzaniso, Ha- anonzwika sa [Hi-ya]. Panowedzerwa [Y-], panogona kunyorwa nezvinzovera futi, [Y-] ndi [-ia, -ii, -ie, -io, -iu-].
Zvinzvanyira zvakazvimirira zvinoti pakunyorwa nebumbiro remabhii eChiratini zvinoshandisa bhii ra [Y] ndi: Ty, Dy, Ny, Nyn'. Zvinzvanyira izvi hazvirongedzwe sematarabhii kana mabhiidurika kuChishona, nekuti mabhihwaro anoshandiswa kusika mamwe, haasi ekusikwa iwo, kuiswa ka Y- hakushanduri manzwirwo awo, kungori kunyorwa kwawo. Pamusoro pezvo, kunzwika kwawo hakudinge [Y-], semuenzaniso Ty- haana kusikwa nokusanga T- na Y-, zvinzvanyira izvi hazvitombonzwikwe muruzha rwa [Ty-]. Asi muna Thy-, [Th- na Y-], zvinonzwika, ndizvofuti pana Gy- [G- na Y-].
- ↑base letter., base consonant., kurevabhiihwaro
- ↑digraph., kurevatarabhii
- ↑Q ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaQ parizvino.
- ↑Nc ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisa Nc parizvino.
- ↑Nx ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaNx parizvino.
- ↑Nq ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaNq parizvino.
- ↑Gc ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaGc parizvino.
- ↑Gq ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaGq parizvino.
- ↑N'c (rinowanikwa kuChinguni saNgc) ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisa N'c parizvino.
- ↑N'x (rinowanikwa kuChinguni saNgx) ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaN'x parizvino.
- ↑N'q (rinowanikwa kuChinguni saNgq) ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaN'q parizvino.
- ↑Gx ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaGx parizvino.
- ↑Qx ibhii rekudzvanya rinowanikwa uye rinoshandiswa muChindau., ndiwo wega mutauro weChivanhu unozivikanwa uchishandisaQx parizvino.
- ↑Kl, rakatorwa kubva kuChingezi, rinowanikwa mumashoko ekutorazve.
- ↑Kr, ibhii rakatorwa kubva kuChingezi., rinowanikwa mumashoko ekutorazve, sengeKristu.