Inksze formy

ze,ś,zy,s

Etymologijŏ

1–2. ze prasłowiańskigo*jьz, praindoeuropejskigo*h₁eǵʰs (ze, do zewnōntrz).
3–6. ze prasłowiańskigo*sъ(n), praindoeuropejskigo*ḱom (ze, kole, wele).

Wymŏwa

AS: [s], jak nastympne słowo zaczynŏ sie bezźwiyncznōm głoskōm, [z], jak nastympne słowo zaczynŏ sie źwiyncznōm głoskōm, np.: [s] Katowic, [z] Bytōmia. Porzōnd przedciebie przechodzi w [ś], ale rzŏdko ôddŏwane we pisowni (5 wystōmpiyńś ciebie, 26 wystōmpiyńz ciebie weKŚM). W niykerych regiōnach przed zamianaminiego,nim,niōm,nij,niymi,nich przechodzi regularnie w [ś].

Przimianek

zprzimianek

1. Używane do skazowaniŏ pōnktu, co z niego sie zaczōn ruch, zdrzōdła pochodzyniŏ czegoś.
   • 1967, Walenty Dobrzyński,Gwary powiatu niemodlińskiego

   Ci jechali do Nysy, a jŏ jechołz Nysy ku dōmie.

   • 1911, Paweł Marek,Ô czowieku, co bōł diŏbłōm przedany

   Chłapieczek nieznajōmy wyciōngnōłz kapsy papiōr

2. Używane do skazowaniŏ czasu, ôkoliczności, materyje, co w nich abo z nich coś sie pojawiyło.
   • 2012,Gazeta Ustrońska

   A do żodnej łoblyczkiz łóńskigo roku też sie nie wciśnie, bo ji sadła przibydzie wiyncyj jako kormikowi.

   • 1984, Augustyn Halotta,Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat

   musiało tyż być wiano, a w tym wianie na piyrszym miejscu musiała być rubo pierzynaz gęsiego piyrzo.

3. Używane do skazowaniŏ składnikōw czegoś.
   • 2017,Gotyk w godce. Jednoaktówki po śląsku

   Ze swoich rugzakow wyciongajom żymłyz kyjzom, termos z tyjym.

4. Używane do skazowaniŏ tego, co je we postrzodku jakigoś nŏczyniŏ.
   • 2017,Gotyk w godce. Jednoaktówki po śląsku

   Ze swoich rugzakow wyciongajom żymły z kyjzom, termosz tyjym.

   • 1936,Gawędy Stacha Kropiciela,Gość Niedzielny

   miskiz łowięzim mięsem abo świńską pieczónką, talyrzez polywką, konewki i szolkiz kawą, szklónkiz piwem i winem

5. Używane do skazowaniŏ, co coś abo ftoś mŏ ze sobōm.
   • oschl.wordpress.com

   Zbudujymy sie tam małŏ, przitulnŏ chałpkaz kōminym.

   • 2017, Marcin Melon,Umrzik we szranku

   rubo babaz dauerwelōm na gowie wlazła ôroz do kuchnie

6. Używane do skazowaniŏ ôkoliczności, co z niymi coś sie dzieje.
   • 1995, Bogdan Dzierżawa,Utopek z Wielopola

   Nikerzi to i tak beczeli iz larmym ich mamy do szkoły kludziyły.

składnia:

1. z + biernik
2. z + biernik
3. z + nŏrzyndnik
4. z + nŏrzyndnik
5. z + nŏrzyndnik
6. z + nŏrzyndnik

kolokacyje:

3. kawa z mlykym, sznita z kyjzōm
4. auto z ludźmi
5. baba z chopym

antōnimy:

1. do

3. bez
4. bez
5. bez
6. bez

frazeologijŏ:

chodzić z gŏjikym,chodzić z mŏjikym,iść z nŏwiydzkōm,mieć z czegoś ôstudã,pōjść z Dawidym na harfie grać,przijść z kolyndōm,robić z bōnka kōnia,robić z bōnka woła,robić z kōmŏra woła

Inksze jynzyki

• angelski: 1—2. from, 3—6. with
• czeski: z, ze, od, s, se
• francuski: avec, de, en
• hiszpański: con, de
• italijański: con, da, di
• niymiecki: aus, mit, von
• polski: z, ze
• ruski: из, с, со
• słowacki: z, od, s, so
• ukrajiński: з, зі

• Słowa erbniynte z prasłowiańskigo
• Słowa erbniynte z praindoeuropejskigo
• przimianki
• Hasła ze przikładami ze zbioru Gwary powiatu niemodlińskiego
• Hasła ze przikładami z ôpowiadaniŏ Ô czowieku, co bōł diŏbłōm przedany
• Hasła ze przikładami z Gazety Ustrońskij
• Hasła ze przikładami z ksiōnżki Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat
• Hasła ze przikładami ze zbioru Gotyk w godce. Jednoaktówki po śląsku
• Hasła ze przikładami z Gościa Niedzielnego
• Hasła ze przikładami z blogu ôd Rafała Szymy
• Hasła ze przikładami z ksiōnżki Umrzik w szranku
• Hasła ze przikładami z Utopka z Wielopola
• Słownik minimum

• Alfabetyczny indeks haseł