Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Aller au contenu
Wikipedia
Siggl

Tutlayin timaziɣin

Zɣ Wikipedia
Tutlayin timaziɣin
ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵉⵏ ⵜⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵉⵏ
TamazirtTafriqt n ugafa
AdɣarTamazɣa
Uṭṭun n imsiwln25-30 id mlyun
Ism n imsiwlnImaziɣn
Umlan
TunṣibtLmɣribTunṣibt
DzayrTunṣibt
LibyaTanmnaḍt
MaliTanamurt
NnijirTanamurt
AddagTafrusyawit

  •Tamaziɣt
    •Timaziɣin n ugafa
    •Timaziɣin n ugmuḍ
    •Timaziɣin titargiyin
    •Timaziɣin n utaram

AgmmayTifinaɣ,Alatin,Aɛrab
TimizarLmɣribTunṣibt


DzayrTunṣibt
LibyaTanmnaḍt
MaliTanamurt
Nnijr
Tuns
Miṣṛa
Muritanya
Tigzirin tiknariyin
Tcad
Buṛkina Faṣu[1][2]
ٍSudan[3][4][5][6]
Sinigal[7][8][9][10][11][12]


G tmizar n bṛṛa :
Fṛanṣa
Kanaḍa
Hulanḍa
Iwankn Munnin n Marikan
Ṣpanya

Isngal
ISO 639-2ber
ISO 639-3ber
Glottologberb1260

Tutlayin timaziɣin ɣ iẓẓlmḍ n Tafriqt d idɣarn nna ɣ llan

Tutlayin timaziɣin[13] (stfinaɣ tatrart: ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵉⵏ ⵜⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵉⵏ, ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ, s tifinaɣ n imuhaɣ: ⵜⵎⵣⵗⵜ ar tettyunṭaq:[tæmæˈzɪɣt]) gant yat trabbut zɣ tawja n tutlayintifryuasiyin, tutlayin ad zdint d ingratsnt ar sisnt sawaln iɣrfanimaziɣn ɣ tmizar ntmazɣa d tfriqt n ugafa s umata. Tutlayin ad myarnt yadlli ad ttyurant s yan ugmmay ism as Libik-birbir, lli nssn ɣassad s yism n tifinaɣ.

Tettusawal tamaziɣt dar tugt n middn ɣ tmizar nLmɣrib,Dzayr dLibya, d yan uṭṭun imẓẓiyn n middn ɣTunst,Cngiṭ, agafa nMali, agafa d utaram nNijr d ugafanBuṛkina Faṣu d tmazirt nSiwa ɣMiẓra. Tugt n imsiwln s tutlayin timaziɣin imzwagn, ɣassad llan s wuṭṭun n kra n 4 id mlyun, llan ɣ tmizar nUṛuppa n utaram, llan s kraḍ tasutin, zɣ isggʷasn n 1950. Uṭṭun n imaziɣn yugr wuṭṭun n imsiwln s tutlayin timaziɣin.

Kra n 95% n imsiwln s tutlayin timaziɣin ar sawaln yat zzɣ smmust tutlayin mqqurnin, kraygat yat zgisnt teṭṭaf uggar n sin id mlyun n imsiwln, ad tnt igan d s unmala n ustay n uṭṭun n imsiwln:Taclḥit,Taqbaylit,Tamaziɣt (n wammas),Tarifiyt,Tacawit.


Assinw (taklasifikasyunt)

[ssnfl |Snfl asagm]

Tutlayin timaziɣin n ugafa

[ssnfl |Snfl asagm]
Uggar n wulman :Tutlayin timaziɣin n ugafa

Gant Tutlayin timaziɣin n ugafa yattyffart tantalant (dialect continuum) ittusawaln ɣtmazɣa, tg daɣ yat zɣ tdurubba (sous-groupes) n tṣṭṭat tamaziɣt ntutlayin tifrusyawiyin. Akccum n tutlayt taɛṛabt iṛẓa tasult lli tt nn ikkan grasnt.

Tutlayin timaziɣin n ugafa nna s sawaln dar uggar n mlyun n ufgan gan tntTaclḥiyt,Tamaziɣt n tuẓẓumt,Tarifit,Tacawit dTaqbaylit. Bḍant f kraḍt trubba:

Tutlayin timaziɣin n utaram

[ssnfl |Snfl asagm]
Uggar n wulman :Tutlayin timaziɣin tutrimin

Tutlayin timaziɣin tutrimin nɣ Tutlayin timaziɣin n unẓul utrim gant yat tṣṭṭat zɣ tutlayin timaziɣin. Taṣṭṭat-ad gis snat tutlayin:

Tutlayin timaziɣin titrgiyin

[ssnfl |Snfl asagm]
Tagzzumt ad txwa, ur gis illi umya.Aws ɣ tirra n tgzzumt ad!Manmk a rad skrɣ?

Tutlayin timaziɣin n ugmuḍ

[ssnfl |Snfl asagm]
Uggar n wulman :Tutlayin timaziɣin tigmuḍanin

Timaziɣin tigmuḍanin nɣ Timaziɣin n ugmuḍ gant yat trabbut n tutlayin timziɣin ittusawaln gLibya dMiṣṛa. Tkcm gisTawilant,Tasknit,tasiwit dtaɣdimsit.

Ɣ umata, ar ttussiḍannt tutlayin timaziɣin tigmuḍanin zɣ tdurabbut ntutlayin tijanatin n tmaziɣt tagafayt. Taṣṭṭat-ad gis smmust tutlayin:

Tagwancit

[ssnfl |Snfl asagm]
Uggar n wulman :Tutlayt Tagwancit

Tutlayt tagwancit tga yattulayt inɣuban lli tt inn ikkan ar sis sawalnigwanciyn ɣtgzirin tikanariyin ar tasuta tiss 16 nɣ 17. Tmmut tutlayt-ad dffir nwalik n tgzirin tikanariyin. Tettyusan tutlayt tagwancit s wammak n twinas d tguriwin lli zmmimn ijyugrafn imzwura, d ismawn n idɣarn d kra n tguriwin nna tumẓtṣbnyult n tgzirin tikanariyin.

Tibḍit tarakalt

[ssnfl |Snfl asagm]
Tamaziɣt n ugafa     TaqbaylitTamaziɣt n Waṭlas     Taclḥit     Tamaziɣt n tuẓẓumt     Tasnhajit d TaɣumaritTajanat     Tarifit     Ayt Sɣruccn d Ayt Warayn     Tacnwit     Tacawit     Tijanatin yaḍninTamaziɣt n utaram     TuẓẓungiyyaTamaziɣt n ugmuḍ     Tamaziɣt n ugmuḍTamaziɣt n unẓul     Tutlayin titargiyin

Lmɣrib

[ssnfl |Snfl asagm]
  • Tutlayt taclḥit nɣ tasusit tga tutlayt tamaziɣt akkʷ imqqurn ɣ wuṭṭun n imsawaln. tg tmazirt-nns gr udrar n drn, Asif n Sus, Asif n Dra d waṭlas imẓẓiyn. llan imsiwln sis ɣ tmdinin mqqurnin ula nttnti zun dtigmmi tumlilt, dṛṛbaḍ dsla. Tga tclḥiyt yat zɣ tawja n tutlayin n waṭlas tama n tmaziɣt n waṭlas anammas.
  • Tutlayt tamaziɣt n tuẓẓumt
  • Tutlayt tarifit tga tutlayt n imaziɣen irifiyn nna izdɣn ɣ idrarn d iɣrman n Arrif lli d-yuckan dɣ ugafa numṛṛuk. Llan gr 3 ar 4 id mlyun n imsawaln s tutlayt-ad ɣ umṛṛuk duruppa

Dzayr

[ssnfl |Snfl asagm]
  • Tutlayt taqbaylit nɣ d tazwawt tga tutlayt n imaziɣn n iqbayliyn lli izdɣn ɣ tmazirt nlqbayl ɣDzayr. Taqbaylit tga yat tutlayt zɣ tutlayin timaziɣin iṭṭafn aṭṭan n imsawaln yattyun, tg tis snat dffir n tclḥiyt ɣ maya.
  • Tutlayt tacawit tga tutlayt n icawiyen, tg tutlayt tis snat ɣ wuṭṭun n imsawaln ɣ Dzayer dffir ntutlayt taqbaylit.
  • Tutlayt tumẓabt tga yat zɣ tutlayin timaziɣin n tmazirt n dzayr. Ar sis sawaln ɣ tsgiwin n wilaytat ɣrdaya .
  • Tutlayt taznatit tga yat tutlayt s sawalnimaziɣn ɣ tmazirt ndzayr. Ar as nttinitamaziɣt n tigurarin niɣtamaziɣt n twat. tg awal n tqbilin tiznatiyin nɣ znata n unẓul n tamazirt ndzayr. Tantala ad tga yat zɣ tutlayin n dzayr lli ttinin is tmmut ɣ tigira n 1985 ɣ iɣrman d iduwwarn n twat d tsggiwin tamntit d tittaf. Timyurin n iggmaḍn n tmizar ad n tmdyazt d uẓawan s taznatit ttyuran d frurin ɣ warratn nMulud Mɛmmri. Ttyuzmmamen ɣ imṣṭirn imzwura n tussna n ufgan nUNESCO

Tuns

[ssnfl |Snfl asagm]
  • Tutlayt tasndit tga yat zɣ tutlayin timaziɣin lli illan ɣ tmazirt n Tunst, tg yat zɣ tutlayin lli immutn. Nnan mas d zɣ 1950, tutlayt-ad ur sul illi mad tt isawaln. Ɣ tmazirt n Tunst, mnnawt tutlayin ad illan agri skrnt nit s tɣarast n ismḍal. Imbddadn iqawmiyn n yiεṛabn lli inbḍn ɣ tmazirt n Tunst uggar 50 n usggʷas ayad gan tuggʷas-nnsn afad ad nɣin tadlsa d tutlayin timaziɣin.

Libya

[ssnfl |Snfl asagm]
  • Tutlayt tanfust niɣmazoɣ tga tantala lli sawaln imaziɣn n udrar n infusn (nɣ jabal naffusa), adrar-ad illa ɣ tmazirt nlibya,tanfusit tga ula yat tantala zɣ tutlayin timaziɣn lli sul idrn, waxxa tbidd tanbaḍt n libya ɣ ddu ifassn Lqddafi bac ad tt tmḍl. Ar tt sawaln uggar n 150 000 n umdan. tangalt (ISO 639-3) ns igat: jbn. Mnck ad bdda tsmun id bu icnubcn n tutlayt mas tga z tutlayin ntuns, mac nttat naḥayat disnt.

Mali d Nnijr

[ssnfl |Snfl asagm]
Tagzzumt ad txwa, ur gis illi umya.Aws ɣ tirra n tgzzumt ad!Manmk a rad skrɣ?

Miṣṛa

[ssnfl |Snfl asagm]
Tagzzumt ad txwa, ur gis illi umya.Aws ɣ tirra n tgzzumt ad!Manmk a rad skrɣ?

Muriṭanya

[ssnfl |Snfl asagm]
Tagzzumt ad txwa, ur gis illi umya.Aws ɣ tirra n tgzzumt ad!Manmk a rad skrɣ?

Tigzirin tiknariyin

[ssnfl |Snfl asagm]

Tirra

[ssnfl |Snfl asagm]

Agmmay n tifinaɣ

[ssnfl |Snfl asagm]
Uggar n wulman :Tifinaɣ

Uran imzwura tamaziɣt s iskkiln n tfinaɣ d iskkiln n tarabt d iskkiln n tlatinit mac ɣ usggwas n 2003 iskcmusinag agldan n tussna tamaziɣt tifinaɣ ɣ uslmad n tmaziɣt; tdwel tifinaɣ niɣTifinaɣ tunṣibt ɣLmɣrib;

Tifinaɣ iggmayn iqburn ila ɣ iẓẓlmḍ n ifriqya sxdmant imaziɣn d ṭawariq

Agmmay alatin

[ssnfl |Snfl asagm]

Iqbaylin n tamazirt d yan ugzzum mqqurn nimrukiyn ar tafan mas irxa bzzaf ad ttran s tirratamaziɣt talitinit. tirra yad ar tnt bahra ntafa ɣ lwib d-sitat imazi°n n - brra dtigzirin tiknariyin.

Agmmay aɛrab

[ssnfl |Snfl asagm]

Uran ṭṭlba d imḥḍaṛn n timzgadiwin n iffus n tamazirt lmrruk s ugmmay n tɛṛabt, ilin mnnaw n warratn s uskkil-a, kra zgi-sn ittyura ɣ dar tasut 11.

Arratn iqburn

[ssnfl |Snfl asagm]

Kigan zzɣ mddn da ttiɣiln is d ar ɣilad ad ssntint tirra s tutlayin tamaziɣin, d is ur dars tlli awd yat taysi iran ad as yaws ad tgmu tmɣr acku taddagt ur ilin iẓuṛan mqqurnin ur tufi ad tili ifrawn d icṭḥan mqqurnin ! Is llan kra n warratn izaykutn dar tmaziɣt ? Mlmi ad ssntint tirra s tutlayt ad ? Ma ayd icuncgn amussu ad adlsan ? Man imukrisn d ittkkan mnid i warra amaziɣ ? Ma s nɣiy ad t nsyafu zzɣ wanaw ad n warratn izaykutn ?

Yuwi d uslmad Ɛumaṛ Affa lli igan aslmad ɣ tmɣrudt n Rrbaṭ dffir isnubbucn lli iga f usntl amzruy n warra amaziɣ s uskkil « aεṛab » mas igaUmṛṛuk s umata ansa i uskkir n warratn s tutlayin tamaziɣin s tmzarayin nns akkʷ swa ɣSus nɣ dLaṭlas nɣ dRrif irnu isslkn ɣ yat tinawt iga ttusinag agldan n tussna tamaziɣt ɣ 2003 mas dSus ad igan tansbaɣurt uggar s wanaw ad n warratn. Aya yuwi t id, mk lli inna, wansa arakal lli illan dar tsga ad d lli tt yujjan ad taggug f iḍiṣn inadafn aylli tt yujjan ad tḍuf kigan n uzug anutlay d unamun d udmsan d usrtan.

Awttas zɣ warratn lli skrn iclḥiyn n zik ur igi tutlayt taclḥit s ixf nns maca ad ssawḍn tussna tamsɣant i ugdud amaziɣ lli ikkan ur da ittakʷztaεṛabt, aya isfaw t mas amata ɣ warratn ad aɣn d iskkinn n usgd swa ɣ igr n usumd nɣ ɣ igr n uflas nɣ ɣ igr n tikli n wasr nɣ isfra lli t ittalɣn, issuman t ulaa acku ur snzgumn imaratn ad s wanaw n tirra d ur srisn kra n ilugnn i usnmarra amaziɣ.

Kra n imdyatn zzɣ warratn aɣ d ilkmn :

  • Asuɣl n udlis Al anwar assunnyya fi lkalimat assunnyya« Tifawin tisunniyin ɣ tguriwin tisunniyin » iMuḥammad ug Aḥmad u Juzayy Aɣṛnaṭi s tmaziɣt n Sus.
  • Arra  « Tafukt n ddin » iƐli u Hmad ug Iliɣ , adlis ad iga yat tmdyazt ɣ llant mraw n yifḍn n tiwnt .

Yuwi d uslmad Affa ɣ tinawt nns uttay n 25 n warra ttyaranin s tutlayt tamaziɣt, irnu uslmad ad mas d arrantn lli ittyamaẓn ɣ Uṛubba ttwaḥḍan ɣ Iks Un ɣ Rufans ɣ Fṛanṣa.

Zɣ warratn imaziɣn igan izaykutn lli ittyaskarn s tmaziɣt « Kitab al-asmae » (Adlis n wassaɣn) lli igan yan usgzawal (msmun awal) amaziɣ aεṛab ittuɣuln ɣr tasut tiss 12 n tlalit, ittyaskar usgzawal ad ɣ 1146 dat n tlalit, yara t u Tunart lli iluln ɣ 1085 dat tlalit immt ɣ 1172 (ur igi u Tumrt Amuwḥḥidi), tili ɣ warra ad 2500 n tguri tamaziɣt lli ɣ amunt 250 n wassaɣn n imɣayn, ig usgzawal ad yan zzɣ isgzawaln akkw iqbrn ɣ umaḍal. D hat zrwn kigan n imsnilsn imaziɣn d ayt Uṛubba (Ihulandiyn d Ifṛanṣiṣn) asgzawal « Adlis n wassaɣn » d yan umawal aḍnin assaɣ nns « Kacf aṛṛumuz » d ifḍn n warratn yaḍn lli ɣ llant tullisin, isfra, aflas, ismigiln,…lli d ikkan Amṛṛuk d Dzayr d Libya d Tiniri . arra amaziɣ akkw iqbrn ittyissin ar ɣilad d arra « Kitab albarbaryya » (Adlis n tmaziɣt) zzɣ Tuns, illa ɣ 896 n tasna, ar issfru taɣarast tibaḍit . ar ittuɣul usakud n usnulfu n warra ad amqran ar gr tasut tiss 8 d tiss 9 n tlalit, ar ittawz f tzrawt nns umsnils aṭalyan Vermondo Brugnatelli zzɣ tsdawit Milano-Bicocca. Aya yujja i imsnilsn ad isinn s talɣiwin n ussmrs n tmaziɣt n zik ittyaran zzɣ uggar n 1200 n usggwas aya.

Ar ɣilad ur ta llint kra n tsiḍan i taysi ad tansbaɣurt, d ur nssin man idɣarn ɣ llan kigan n warratn imaziɣn wala mani ɣ nn ḥḍan, s man aya ur nufi ad nfk yat twlaft imdn f tilawt n warratn ad, d ar ttddrn aṭaṣ n imukrisn amm assmrs ur ifulkin, mnziwt ur illin d tanzzarfut, assrwl d tukkṛḍa, nrnu asn nn awd imukrisn igamann amm iɣrdayn, iwḍfan, aɣmal, ubuy n warratn atg  luman acku kigan ɣ warratn ad gan uslign s kra n tawjiwin lli d ifl umara, ar tn bḍḍun grasn. addad ad ismrnat uggar acku ur llint kra n tkafutin nna rad iswuri f uḥṭṭu d ufrag i warratn ad.  S man aya zmrɣ ad iniɣ mas mk aɣ d uwḍnt tmiḍiwin n warratn hat ifḍn ad inɣuban swa s iskkirn igamann nɣ inafgann.

Arratn ad n tmaziɣt gan yan uɣbalu ur ittɣarn i tutlayt tamaziɣt acku usin kigan n umawal azayku nna ur nenni ad naf dar ayt ɣilad, aya yujja imrza ad sgisn ḍin kigan n tguriwin nna rad yaws ɣ usbɣr n tutlayt tamaziɣt d ussudr nns, maca tiwuriwin nna ittugan ar ɣilad ur gumnt, iqqn d ad tili yat tstratijit i uḥṭṭu n taysi ad ittug as usnmala d tzrawin afad ad d sgisn ittuẓẓg akkw uynna uman n tussna s lawan akkw ɣ igr n tutlayt tamaziɣt.[14]

Asnɣms s wawal amaziɣ

[ssnfl |Snfl asagm]
Tagzzumt ad txwa, ur gis illi umya.Aws ɣ tirra n tgzzumt ad!Manmk a rad skrɣ?

Taddagt n tutlayin timaziɣin

[ssnfl |Snfl asagm]

Ẓr daɣ

[ssnfl |Snfl asagm]
Ẓṛ ulaWikipidya sTaqbaylit, asamu ilelli
Ẓṛ ulaWikimawal sTacawit, Amawal ilelli
Ẓṛ ulaTamaziɣt n waṭlas anammas ɣWikipidya lli illan ɣWikimidya Incubator
Ẓṛ ulaTarifit ɣWikipidya lli illan ɣWikimidya Incubator
Ẓṛ ulaTamaziɣt tanawayt ɣWikipidya lli illan ɣWikimidya Incubator
Ẓṛ ulaTacawit ɣWikipidya lli illan ɣWikimidya Incubator

Tinidlisn

[ssnfl |Snfl asagm]

Isɣwan n bṛṛa

[ssnfl |Snfl asagm]
Allas n ubnnu
Agmuḍ
Agafa
Tajanat
Tarjanat
Tinawayin
Tamazaɣt
Tamazaɣt n ugafay
Tamazaɣt n unẓul
Ataram
Tiyyaḍ
Asnmarra
Timrsal
Tunbiḍin
Tarunbiḍin
Tikni da tettskantutlayin nɣubanin
Amnni ad igaamud izdin dTutlayin, isul imẓẓiy. Aws i Wikipidya susnfl nns, tssimɣurt t.
Tutlayt     Imaziɣn     

Tisaɣulin

[ssnfl |Snfl asagm]
  1. The Tamasheq of North-East Burkina Faso, David Sudlow :https://books.google.co.ma/books/about/The_Tamasheq_of_North_East_Burkina_Faso.html?id=QDfuAAAAMAAJ&redir_esc=y
  2. The Tamasheq of North-East Burkina Faso (pdf), Notes on Grammar and Syntax including a Key Vocabulary, 2nd, revised edition, David Sudlow  :https://www.freemorocco.com/tamkardit-library/the_tamasheq_of_burkina_faso_second_edition.pdf
  3. A History of the Arabs in the Sudan, H. A. MacMichael (VOL 1, p 347,69 ) :https://www.cambridge.org/core/books/history-of-the-arabs-in-the-sudan/15B26108B136954D5FA3FD801C10A0A0
  4. الأمازيغ وانتشار قبيلة هوارة الأمازيغية في صعيد مصر والسودان, أحمد الياس حسين :https://sudaneseonline.com/board/7/msg/%D9%85%D9%86-%D8%AB%D9%82%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%86%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B9%D8%A8%D9%8A%D8%A9-%D8%B9%D9%86-%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%B3%D9%83%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86%3A%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%BA-%28%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%80%D8%B1%D8%A8%D9%80%D8%B1%29-1403455720.html
  5. من ثقافتنا الشعبية عن أصول سكان السودان: الأمازيغ (البـربـر) :https://www.alrakoba.net/510392/%D9%85%D9%86-%D8%AB%D9%82%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%86%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B9%D8%A8%D9%8A%D8%A9-%D8%B9%D9%86-%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%B3%D9%83%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7/
  6. بربر، مدينة في السودان :https://imazighan-imazighan.blogspot.com/2019/08/city-in-sudan.html
  7. Rapport sur la mission de M. René Basset au Sénégal,séance du 8 juin 1888 :https://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_1888_num_32_3_69483
  8. لغة آزناك :https://areq.net/m/%D8%A2%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%83_(%D9%84%D8%BA%D8%A9).html
  9. ضيف شرف معرض القاهرة الدولي للكتاب حكاية قبيلة صنهاجة وعلاقتها باسم السنغال :https://www.youm7.com/story/2020/1/13/%D8%B6%D9%8A%D9%81-%D8%B4%D8%B1%D9%81-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D9%83%D8%A7%D9%8A%D8%A9-%D9%82%D8%A8%D9%8A%D9%84%D8%A9-%D8%B5%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%A9-%D9%88%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%82%D8%AA%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%86%D8%BA%D8%A7%D9%84/4583276
  10. لهجة آزناك :https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%A9_%D8%A2%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%83
  11. Le Zénaga des tribus sénégalaises, Faidherbe, Léon (1818-1889) :https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k1035945/f2.item.texteImage
  12. أطروحة أحمد الهاشمي :https://amadalamazigh.press.ma/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A1%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A3%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%83%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D9%84/
  13. "Berber languages | Berber Language Family, History & Culture | Britannica".www.britannica.com (s tutlayt ⵜⴰⵏⴳⵍⵉⵣⵜ). 2025-03-07. Retrieved2025-04-17.
  14. http://tamazight-tanawayt.blogspot.com/2015/06/arratn-imazinibula-n-tutlayt.html
Yurrid zɣ "https://shi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tutlayin_timaziɣin&oldid=77217"
Ismiln :

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp