„Kosa (etnička grupa)” preusmjerava ovdje. Za ostala značenja, v.Kosa (razvrstavanje).Xhosa je zajednički naziv za srodnaBantu plemena koja žive u jugoistočnom dijelu današnjeJužne Afrike.
Xhosa su ime dobile po Uoxhosi, svom mitskom praocu. Smatra se da potječu iz oblastiafričkih Velikih jezera, odakle su započeli postepenu migraciju prema jugu oko godine1400. Xhosa, koji govoreXhosa jezikom, bili su poznati prema otvorenosti prema drugim kulturama tako da su po dolasku u današnju domovinu u svoje redove inkorporirali velike dijelove domorodačkogkojsanskog stanovništva, a jezik im vrvi velikim brojem posuđenica iz kojsanksih iGriqua jezika.
Prvi kontakti između Xhosa i evropskih doseljenika zabilježeni su u Istočnom Capeu početkom18. vijeka, a krajem 18. vijeka se bilježe prvi sukobi između njih i predaka današnjihBura. Xhosa su početkom19. vijeka bili teško pogođeniMfecaneom, a morali su napustiti dijelove teritorija pred najezdomZulua. Godine 1856. ih je teško pogodio i bizarni događaj za koji je kriva samozvana proročicaNongqawuse.
Usprkos svemu tome, Xhosa su postali jedan od najbrojnijih etničkih skupina Afrike. S vremenom su počeli dominirati borbom protivapartheida te su mnogi od vođaAfričkog nacionalnog kongresa kaoNelson Mandela,Walter Sisulu iThabo Mbeki rodom Xhosa, isto kao i biskupDesmond Tutu, dobitnikNobelove nagrade za mir. Za vrijeme apartheida je južnoafrička vlada za njih predvidjela dvabantustana zvanTranskei iCiskei.
Danas Xhosa ima oko 8 miliona. Po vjeri su uglavnomanimisti ikršćani.
