Tallinn (ruski :Таллин , sve do1918 .Ревель ,njemački :Reval ) jelučki iglavni grad Estonije od 438,341stanovnika [ 1] administrativni centar Okruga Harju .[ 2]
Grad se prostire dužobale istoimenogzaljeva koji je dio većegFinskog zaljeva , točno prekoputaHelsinkija koji je udaljen 82km sjeverno .
Zamak nabrdu ToompeaNa mjestu današnjeg grada postojala jeneolitska utvrda koja je egzstirala od1. milenija pne. pa sve do10 . -11. vijeka .
Na tom istom lokalitetu je u12. vijeku postojao grad, kog su1219 . zauzeliDanci , koji su izgradili novuutvrdu nabrdu Toompea. Grad je prosperirao pod danskom upravom kao uspješnotrgovište , naročito nakon1285 . kad je postao članHanzeatskog saveza .[ 2] Danci su1346 . prodali TallinnTeutonskom viteškom redu .[ 2]
Nakon propastiRedovničke države Teutonskog viteškog reda gradom je1561 . zavladalaKraljevina Švedska .[ 2]
Ruski car Petar Veliki zauzeo je Tallinn1710 .[ 2] ruskom vlašću sve do krajaPrvog svjetskog rata kad je Estonija proglasilanezavisnost , koja je potrajala do1940 . kad jeSovjetski Savez preventivnookupirao ianektirao Estoniju i formiraoEstonsku Sovjetsku Socijalističku Republiku saprijestolnicom u Tallinnu.[ 2]
JediniceWehrmachta zauzele su Tallinn (i Estoniju) uaugustu 1941 . i on je ostao podokupacijom Nacističke Njemačke sve do1944 . kad su ga nakon teških borbi i velikih razaranja zauzele jediniceCrvene armije . Nakon tog je od1944 . do1991 . ponovno bioprijestolnica Estonske Sovjetske Socijalističke Republike .[ 2]
Zasovjetske vladavine još u toku1940 ., a naročito od1944 . do1949 . brojni estonski stanovnici Tallinna suhapšeni ideportirani pod sumnom da su bilinjemački kolaboracionisti ili protivnicisocijalizma i njegovih principa. Zbog tog je dobar njih našao načina daemigrira uŠvedsku ,Kanadu iSjedinjene Američke Države . U nastali vakum doselili su se brojni građani bivšegSSSR -a, ponajvišeRusi , koji danas čine 2 / 5 gradskog stanovništva,Etnički Estonci čine otprilike polovicu.[ 2]
Nakon što je estonskiNõukogu (Vrhovnisovjet ) proglasionezavisnost 1991 ., Tallinn je postaoglavni grad nove nezavisne države.[ 2]
Brojnehistorijske znamenitosti Tallinna uspjele su preživjeti ili surestaurirane , naročito one nabrdu Toompea i u starom donjem gradu, opasanombedemima . Među njima najvrednjije sucrkva Toom iz13. vijeka ,gotičke crkve Oleviste i Niguliste, Velika dvoranaGilde iz1410 .,Gradska vijećnica iz14. vijeka i veliki dio starogzamka .[ 2]
Historijski centar grada površine 113hektara , uvršten je1997 . naUNESCO -vuListu mjesta svjetske baštine u Evropi .[ 2]
Današnji Tallinn je velikatrgovačka iribarska luka iindustrijski centar, poznat pobrodogradnji ,mašinogradnji ,građevinarstvu i pogonimalake industrije koji proizvode robu široke potrošnje.[ 2]
Tallinn je centar estonskenauke iobrazovanja . U njemu se nalazi Akademija nauka, brojniinstituti i nekolikouniverziteta , odtehnološkog doopćeg .
Kao centarkulture imakonzervatorij , nekolikoteatara imuzeja .[ 2]
Međunarodniaerodrom u Tallinnu, spada po prometu među najveće naBaltiku .[ 2]
Tallinn imaugovore o prijateljstvu sa sljedećim gradovima;[ 3]
Moderni dio grada
Historijski centar grada
Tallinn u sumrak ↑1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Estonia: Counties, Cities and Towns ” (engleski). City population. Pristupljeno 08.09. 2021 . ↑2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 „Tallinn national capital, Estonia” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 09.09. 2021 . ↑ „Sister cities of Tallinn” (engleski). Sister cities. Pristupljeno 09.09. 2021 .
1 Zajednička svjetska baština deset zemalja
(Latvija ,Norveška ,Švedska ,Finska ,Estonija ,Litvanija ,Rusija ,Belorusija ,Ukrajina ,Moldavija ) • 2 Zajednička svjetska baština
Estonije ,
Latvije i
Litvanije .
Samostalne države Tirana Albanija Andorra la Vella Andora Erevan Armenija 2 Beč Austrija Baku Azerbejdžan 1 Bruxelles Belgija Minsk Belorusija Sarajevo Bosna i Hercegovina Sofija Bugarska Podgorica Crna Gora Prag Češka Kopenhagen Danska 3 Tallinn Estonija Helsinki Finska Pariz Francuska 3 Atena Grčka Tbilisi Gruzija 1 Zagreb Hrvatska Dublin Irska Reykjavík Island Rim Italija Nursultan Kazahstan 1 Nikozija Kipar 2 Riga Latvija Vaduz Lihtenštajn Vilnius Litvanija Luxembourg Luksemburg Budimpešta Mađarska Valletta Malta Kišinjev Moldavija Monako Monako 4 Amsterdam Nizozemska 3 Oslo Norveška 3 Berlin Njemačka Varšava Poljska Lisabon Portugal 3 Bukurešt Rumunija Moskva Rusija 1 San Marino San Marino Skoplje Severna Makedonija Bratislava Slovačka Ljubljana Slovenija Beograd Srbija Madrid Španija 3 Stockholm Švedska Bern Švicarska Ankara Turska 1 London Ujedinjeno Kraljevstvo 3 Kijev Ukrajina Vatikan Vatikan 4 Nepriznate ili Zavisni teritoriji
1 Značajan dio teritorija se nalazi u
Aziji . •
2 U potpunosti u Aziji, ali ima društvene i političke veze s Evropom. •
3 Posjeduje zavisne ili slične teritorije izvan Evrope. •
4 U pitanju je
grad-država .
1985:Atena 1986:Firenca 1987:Amsterdam 1988:Zapadni Berlin 1989:Pariz 1990:Glasgow 1991:Dublin 1992:Madrid 1993:Antwerpen 1994:Lisabon 1995:Luxembourg 1996:Kopenhagen 1997:Solun 1998:Stockholm 1999:Weimar 2000:Rejkjavik ,Bergen ,Helsinki ,Bruxelles ,Prag ,Krakov ,Santiago de Compostela ,Avignon ,Bologna 2001:Porto ,Rotterdam 2002:Brugge ,Salamanca 2003:Graz 2004:Genova ,Lille 2005:Cork 2006:Patras 2007:Luxembourg i Grande Région,Sibiu 2008:Liverpool iStavanger 2009:Linz iVilnius 2010:Essen ,Pečuh iIstanbul 2011:Turku iTallinn 2012:Maribor iGuimarães 2013:Košice iMarseille 2014:Umeå iRiga 2015:Mons iPlzeň 2016:San Sebastián iWrocław 2017:Aarhus iPafos 2018:Valletta iLeeuwarden 2019:Plovdiv iMatera 2020:Rijeka iGalway 2021: x 2022:Novi Sad ,Esch-sur-Alzette iKaunas 2023:Veszprem ,Temišvar iElefsina 2024:Tartu ,Bad Ischl iBodø 2025:Gorica ,Nova Gorica iChemnitz
