Protisti su jednoćelijski ilikolonijalnieukariotskiorganizmi koje klasifikujemo u grupu (carstvo)Protista. Oni se međusobno dosta razlikuju u pogledumorfologije, načina života,ishrane irazmnožavanja. Pojedini predstavnici poseduju neke karakteristike biljnih ili životinjskih organizama, ili karakteristike obe ove grupe. Tradicionalno, protisti se nazivajualgama,praživotinjama i nižimgljivama.
Od vremenaAristotela do druge polovine10. vijeka celokupan živi svetZemlje deljen je na dva velika carstva, biljno i životinjsko. Podela je bila zasnovana na pretpostavci da subiljke pigmentisani (uglavnom zeleno), nepokretni,fotosintetički organizmi sa celuloznimćelijskim zidom. Sa druge strane,životinje ne poseduju fotosintetičke pigmente, pokretne su, heterotrofni organizmi bez ćelijskog zida. Sa razvojem mikroskopije, botaničari i zoolozi su otkrili bogatstvo života nepoznato dotad, nevidljivo „golim okom". Prvi koji je opisao protiste bio je Holandski naučnik Anton van Levenhuk koji je 1675. godine posmatrajući kap ustajale vode pod lupom primetio do tada nepoznate organizme. Posle toga su uglavnom ovi organizmi karakterisani kaoalge, iliprotozoa.Gljive ibakterije, organizmi koji se ne mogu uklopiti ni u jedno od prethodnih carstava u potpunosti, smatrani su biljkama.
Nemački zoolog ErnstHekel je1866. godine predložio uvođenje novog (trećeg) carstva,Protista, koji bi uključivao „niže" jednoćelijske životinje i biljke, ali ova ideja nije široko prihvaćena. Trebalo je da se okarakterišu osnovni tipovi građe ćelija, pa da se ostvari napredak na polju klasifikacije „čudnih" organizama. Posle otkrića postojanjaprokariotskog i eukariotskog tipa građe ćelije, svi organizmi su podeljeni u grupe Prokaryota i Eukaryota, a radom biologaVitakera (R.H.Whittaker) ustanovljeno je pet carstava:
Carstvo protista podeljeno je na tipove (phylum-e), koji se na osnovu načina ishrane mogu grupisati na sledeći način:
1.autotrofni protisti, kojima pripadaju sledeći filumi:
2.heterotrofni protisti, sa tipovima:
3.protisti slični gljivama:
Savremenakladistička klasifikacija shvata protiste kao parafiletsku grupu među eukariotama. Deleći eukariote na 6 velikih klada (super-grupa, carstava), autori svrstavaju nekadašnje protiste u 4 carstva i kao delove preostala 2 carstva[1]:
- carstvoAmoebozoa
- Acanthamoebidae
- Entamoebida
- Eumycetozoa
- Flabellinea
- Mastigamoebidae
- Pelomyxa
- Stereomyxida
- Tubulinea
- carstvoChromalveolata
- Alveolata
- Cryptophyta
- Haptophyta
- Heterokonta
- carstvoExcavata
- Euglenozoa
- Fornicata
- Heterolobosea
- Jakobida
- Malawimonas
- Parabasalia
- Preaxostyla
- carstvoRhizaria
- Cercozoa
- Foraminifera
- Gromia
- Haplosporidia
- Radiolaria
- deo carstvaArchaeplastida
- Rhodophyta
- Glaucophyta
- deo grupeChloroplastida/Viridiplantae/Chlorobionta
- deo carstvaOpisthokonta
- Choanomonada
- Mesomycetozoa
- ↑Adl S.M. et al. 2005. The New Higher Level Classification of Eukaryotes with Emphasis on the Taxonomy of Protists. J. Eukaryot. Microbiol. 52(5): 399–451. doi: 10.1111/j.1550-7408.2005.00053.x
