Ukoliko ste tražili drugu osobu, vidite članakPetar Petrović (razvrstavanje).| Petar I Petrović Njegoš | |
|---|---|
 | |
| Petar I Petrović Njegoš | |
| Vladika | |
| Vladavina | 1781. - 1830. |
| Prethodnik | Vasilije Petrović Njegoš |
| Nasljednik | Petar II Petrović Njegoš |
| Vjera | Pravoslavlje |
Petar I Petrović Njegoš, kanonizovan kaoSveti Petar Cetinjski (Njeguši,1748 —Cetinje,1830) je bio mitropolit crnogorski i vladar od1782. do1830. godine.
Petar I Petrović Njegoš je rođen uNjegušima 1748. u porodici oca Marka i majke Anđelije (rođene Martinović). Petar se zaredio oko 1760. a sa svega 17 godina je bio đakon. Od 1765. se nalazio na školovanju u Rusiji. Petar je 1779. bio u jednoj crnogorskoj delegaciji koja je uBeču od austrijske cariceMarije Terezije tražila pokroviteljstvo i finansijsku podršku crnogorskoj državi.
Poslije ubistvaŠćepana Malog i imenovanjaArsenija Plamenca za vladiku (koji nije bio iz porodice Petrović-Njegoš kao njegovi prethodnici) uCrnoj Gori ponovo dolazi do velike plemenske anarhije. Poslije Plamenčeve smrti1781. opšti Crnogorski zbor je na vladičanski prijesto doveo Petra Petrovića Njegoša. Vladika je trebalo da bude hirotoniziran u Rusiji, ali mu je ruski ambasador u Beču odbio izdati pasoš jer je mislio da je Petar, zbog njegovog učešća u obraćanju carici Mariji Tereziji 1779. godine, „austrijski čovjek“. Zbog toga je Petar hirotonisan uSremskim Karlovcima od karlovačkog mitropolitaMojsija Putnika 1784.
Iz Sremskih Karlova je pošao uRusiju na prijem kod cariceKatarine II u cilju normalizacije sa ruskim dvorom poslije vladavine Šćepana Malog. Vladika Petar I i njegov budući sekretarFrančesko Dolči naišli su u Rusiji na neljubazan prijem. KnezGrigorij Potemkin ga je čak dao protjerati iz Petrograda. Jedna verzija govori da je razlog za to što je vladika posjetio Srbina generalu Simeona Zorića, kneževog protivnika; ali, nije isključena mogućnost da se u Petrogradu doznalo za tužbe crnogorske i lično Petrove na Rusiju u austriskoj prestonici.. Carica Katarina je, istina, pozvala vladiku natrag, još prije nego što je napustio rusku zemlju; ali, on se, duboko uvrijeđen, nije htio povratiti i zakleo se da njegova noga više neće preći preko ruske granice. Ipak, pri povratku izSankt Peterburga u domovinu, Petar je izjavio:„Ko je protivuRusije, taj je i protivu svijehSlovena“, čime su se upravljali i kasniji crnogorski vladari.
Dok je 1785. godine bio u posjeti Rusiji, Crnu Goru je napaoskadarski vezirMahmud-paša Bušatlija, koji je tvrdio da mu jeStaniša (Skender-bijeg) Crnojević predak. Bušatlija je prodro do Cetinja gdje je spalioCetinjski manastir. Kada se Petar I vratio, odazvao se pozivu Austrije i Rusije da Crnogorci učestvuju u ratu protivu Osmanlija. Da ne bi bila preduhitrena, Porta je sama 13. avgusta 1787. objavila rat Rusiji, u koji, kao ruski saveznik, poslije šest mjeseci, trebalo da uđe i Austrija. Između nje i Rusije bilo je, pored svega uvjeravanja o prijateljstvu, i suviše mnogo nepovjerenja i surevnjivosti. To se vidjelo po njihovu radu i tu, na srpskoj granici, a još jasnije po njihovu radu u Crnoj Gori. Kada je Rusija, pozivajući narod na borbu, uputila u Crnu Goru majora Savu Mirkovića, našlo se u Beču odmah da je to povreda savezničkoga sporazuma i stoga su austriska dva kaletana, Filip Vukasović i Ludvig Pernet, upućena isto tako da pokrenu Crnogorce u ime Josifa II, bila spremna da Mirkovića ili smaknu ili zatvore; ali, kolebali su se, jer su se bojali da tim ne razdraže Crnogorce. A i Mirković, zaista, u Crnoj Gori radio je protiv Austrije, prikazujući je kao protivnicu pravoslavlja. Vukasović je podržao guvernaduraJovana Radonjića, Petrovog proaustrijskog konkurenta te grupu oko njega okupljenih crnogorskih vođa, došlo je do nejedinstva i Crnogorci nisu imali vojnoga uspjeha.
Austrija i Rusija su 1791. i 1792. okončale rat sa Osmanskim carstvom, pa je usamljena Crna Gora bila suočena sa starim neprijateljem - Mahmut-pašom Bušatlijom. Uz to što je imao brojnu i organizovanu vojsku, Mahmut-paša je novcem i prijetnjama širio neslogu, kako među plemenima u Crnogorskim Brdima, tako i u dijelu slobodne Crne Gore. U kritičnim momentima, uoči osmanskog napada, Petar je okupio Crnogorce i Brđane i na Crnogorskom zboru je izglasana, napisana i potpisanaStega (zakletva).
1796. su izvojevane dvije velike pobjede uLješanskoj nahiji - kodMartinića i naKrusima. U ovom drugoj bici3. oktobra1796. godine 30.000 osmanskih vojnika pod vođstvomMahmud-paše Bušatlije i sedam francuskih oficira je pobijeđeno od strane 6.000 crnogorskih vojnika. Sam Mahmud-paša Bušatlija je poginuo u boju, a glava mu je, kao simbol crnogorske pobjede, za osvetu odsječena i donesena u Cetinjski manastir koji je bio spalio deceniju ranije. Crna Gora je proširena teritorijomBjelopavlića iPipera i sasvim se odvojila od osmanske vlasti.
Pod mitropolitom Petrom Crna Gora dobila je prvi pisani zakon1798, koji je proširila Narodna skupština naCetinju1803. godine. Njime je ustanovljen sud, koji se zvao „Praviteljstvo suda crnogorskog i brdskog“.
Godine1806. armijeNapoleona Bonaparte pokušavale su da učvrste svoju vlast u Crnoj Gori, napredujući izBokokotorskog zaliva. Vojska Vladike Petra I ojačana ruskim odredima i sa ruskom flotom pod vođstvom admirala Senjavina, istjeralafrancuske snage čak i izDubrovnika.
Ruski car,Aleksandar I, je pokušao ubijediti vladiku Petra da preda BokuAustrijskom carstvu, ali Vladika nije htio pristati već naredio da se crnogorske snage učvrste uHerceg-Novom. Aleksandar I je promijenio svoj stav i pomogao je Crnogorcima osvojitiKorčulu iBrač.
Dalja naprijedovanja su prekinuta dolaskom francuske velike flote, a ruska flota se morala povući da braniJonska ostrva. Pougovoru u Tilzitu iz1807. godine završeni su sukobi između Francuskog i Ruskog carstva, a Boka kotorska je predata Francuskoj. U ratu od1807.-1812., Osmanske snage ojačane francuskim odredima napale su Brda i Crnu Goru, ali ih nisu uspjele zauzeti. Vladika Petar je održavao stalne veze saKarađorđem za vrijemePrvog srpskog ustanka i sa njim je sklopio savez za oslobođenje potčinjenihSrba, te je sa tim ciljem vodio znatne borbe sa Turcima. 1813. godine, Crnogorci su uz rusku i britansku pomoć ponovo preoteli Boku Kotorsku od Francuza.Bečki kongres koji je uslijedio iste godine je, međutim, vratio Boku kotorsku Austrijskom carstvu, a Crnoj Gori nije priznata za nezavisnu državu.
Nakon ovog razočarenja, Crnu Goru su zadesila teška vremena. Hiljade Crnogoraca je umrlo od gladi, a stotine emigriralo uKneževinu Srbiju i Carevinu Rusiju. Bolja vremena se najavljuju kadMoračani1820. godine, pod vođstvom serdaraMrkoja Mijuškovića izvojevaju pobjedu nad Osmanlijama, nakon čega će se prisajediniti Crnoj Gori.
Petar Cetinjski imao je plan o stvaranjuslaveno-serbske države, koja bi obuhvatala Bosnu, Srbiju, Hercegovinu, Crnu Goru i Boku kotorsku, sa prestonicom u Dubrovniku. Plan je bio da ruski car bude i car Srba, dok bi crnogorski vladika bio njegov savladar. Tada to nije bilo moguće, pa je plan ostao bezuspješan.
Petar I je za nasljednika spremao Đorđija Savova Petrovića, ali je ovaj više volio vojsku i oficirski poziv. Zbog toga je za svog nasljednika 20. januara 1827. proglasio Radeta Tomova Petrovića, budućegPetra II Petrovića Njegoša.
Vladika Petar I Petrović Njegoš je umro1830. godine naCetinju, a njegov nasljednik, Petar II, kanonizovao ga je18. oktobra po julijanskom kalendaru. Vladika Petar I je postaoSveti Petar Cetinjski.
 | U Wikimedijinoj ostavi nalazi se članak o temi:Sent Piter of Cetinje |
 | Wikiteka ima izvorni tekst o temi:Autor:Petar I Petrović Njegoš |
| Prethodnik: {{{pre}}} | mitropolit crnogorski 1782 —1830. | Nasljednik: {{{posle}}} |
Žičko-pećki arhiepiskopi (1219-1337):
Sveti Sava •Arsenije I Sremac •Sveti Sava II •Danilo I •Joanikije I •Jevstatije I •Jakov •Jevstatije II •Sveti Sava III •Nikodim •Danilo II •Joanikije II
Pećki patrijarsi (1346-1463):
Joanikije II •Sava IV •Jefrem •Spiridon •Danilo III •Sava V •Danilo IV •Kirilo •Nikon •Teofan •Nikodim II •Arsenije II
Pećki patrijarsi (1557-1766):
Makarije Sokolović •Antonije Sokolović •Gerasim Sokolović •Savatije Sokolović •Jerotej Sokolović •Filip Sokolović •Jovan •Pajsije Janjevac •Gavrilo I Rajić •Maksim Skopljanac •Arsenije III Crnojević •Kalinik I •Atanasije I •Mojsije Rajović •Arsenije IV Jovanović •Joanikije III Karadža •Atanasije II Gavrilović •Gavrilo II Sarajevac •Gavrilo III •Vikentije Stefanović •Pajsije II Grk •Gavrilo IV Grk •Kirilo II •Vasilije Jovanović-Brkić •Kalinik II Grk
Karlovački mitropoliti ipatrijarsi (1690-1920):
Arsenije III Crnojević •Isaija Đaković •Sofronije Podgoričanin •Vikentije Popović •Mojsije Petrović •Vićentije Jovanović •Arsenije IV Jovanović •Isaija Antonović •Pavle Nenadović •Jovan Đorđević •Vićentije Jovanović Vidak •Mojsije Putnik •Stefan Stratimirović •Stefan Stanković •Josif Rajačić •Samuilo Maširević •Prokopije Ivačković •German Anđelić •Georgije Branković •Lukijan Bogdanović
Beogradski mitropoliti (1831-1920):
Melentije Pavlović •Petar Jovanović •Mihailo Jovanović •Teodosije Mraović •Inokentije Pavlović •Dimitrije Pavlović
Patrijarsi Srpske pravoslavne crkve (1920- ):
Dimitrije •Varnava •Gavrilo (V) •Vikentije (II) •German •Pavle •Irinej
