| Moskopolje Voskopojë | |
|---|---|
| Grad | |
.jpg) crkva sv. Nikole | |
.svg)  Moskopolje | |
| Koordinate:40°38′N20°35′E / 40.633°N 20.583°E /40.633; 20.583 | |
| Opći podaci | |
| Država |  Albanija |
| Oblast | Oblast Korče |
| Distrikt | Distrikt Korče |
| Historija | |
| Stanovništvo(2009) | |
| • Urbano | 700 |
| Ostale informacije | |
| Vremenska zona | Srednjoevropsko vrijeme (UTC+1) |
| • Letnje (DST) | CEST (UTC+2) |
| Poštanski broj | 7001-7004 |
| Pozivni broj(evi) | +355 (0) 82 |
| Registarske tablice | KO |
Moskopolje(albanski: Voskopojë;aromunski: Moscopole, Moscopolea;grčki: Μοσχόπολις, Moscopolis;makedonski/bugarski: Москополе) je mali gradić na jugoistokuAlbanije. U18. st. Moskopolje je bio velikibalkanski grad, po nekim historičarima čak grad od 60 000 stanovnika, trgovački i kulturni centarAromuna (Vlaha)[1] To je bio grad, sa prvom štamparijom u tom dijeluBalkana, grad brojnih crkvava, kojeg je razorio i uništioAli Paša Janjinski -1788.[2]
Moskopolje smješteno u zabačenom i izoliranom kraju, u planinama južneAlbanije (ili možda upravo zbog toga), krajem 18. st. izraslo je kulturnu i ekonomsku metropolu značajan centarAromuna.
Na svom vrhuncu oko1760. god. grad je imao čak 60 000 stanovnika (neki oprezniji analitičari govore o brojci od 35 000[3][4], i bio jedan od najznačajnijih kulturnih centara, grčke kulture u tom dijeluBalkana, gotovo odmah doKonstantinopolisa[5].
Većina stanovnika Moskopolja bili su Aromuni, ali je bilo iGrka,Slavena iAlbanaca.
Po svjedočenjušvedskog historičara Johanna Thunmanna, koji je posjetio Moskopolje i napisao historijuAromuna1774., svatko u gradu znao je aromunski (vlaški); mnogi su također govorili igrčki - tadašnji službeni jezikBizantskog carstva), koji su koristili u pisanoj komunikaciji.
Na kraju18 st. grad je cvjetao, i imao razvijene trgovačke odnose saNjemačkom,Venecijom iKonstantinopolisom, brojnezanatske radnje, oko 70 crkava,banke,štampariju (pored nje postojala je samo ona uIstanbulu, u cijeloj tadašnjoj otomanskoj Evropi). Moskopolje je imalo i nešto poputfakulteta (Grčku Akademiju) - Hellênikon Frôntistêrion, osnovan1744 g.. Mnogi autori pisali su i štampali knjige na dva jezikagrčkom (koji je bio jezik kulture i lingua ponte naBalkanu u to vrijeme) iaromunskom ali pisanom nagrčkom alfabetu. U Moskopolju je1770. godine, odštampan i izdan prvi rječnik za četiri suvremena balkanska jezika;Grčki,Albanski,Aromunski iBugarski.[6]
Od1769. počele su nevolje stanovnika Moskoplja, te je godineruska pomorska eskadra pod komandomAleksandrom Orlovim pomagalagrčki ustanak naPeloponezu i egejskim otocima, koji je na Peloponezu završiogrčkim neuspjehom, dali su Moskopljani uzeli učešća u tome, to nije znano. Ali je to rezultiralo velikim nepovjerenjemotomanskih vlasti na stanovnike Moskoplja, tako da su one nakon tog, posredno poticale okolnomuslimansko albansko stanovništvo na teroriziranje Moskopljana; kojekakva nasilja, pljačke i nakažnjena ubistva Moskopljana. Nakon tog se stanovništvo počelo raseljavati, a kulminacija svega bilo je razaranje grada1788. koje je izvršila vojskaAli Paše Janjinskog[7]. Preživjelo stanovništvo pobjeglo je premaGrčkoj,Makedoniji,Srbiji,Rumunjskoj iBugarskoj. Bogatiji stanovnici potražili su utočište uAustro-Ugarskoj, naročito uBeču iBudimpešti, ali i uTransilvaniji (Eredlju), gdje su kasnije imali značajnu ulogu u buđenju nacionalne svijesti kodRumunja.
Moskopolje nakon tog više nikada nije ponovno procvjetalo, još jedanput je teško razoreno zaPrvog svjetskog rata1916., preostale zgrade nastradale su tokom borbi grčkih i albanskih partizana uDrugom svjetskom ratu saNijemcima. Od nekadašnje veličine Moskopolja, ostalo je samo pet ruševnih crkava,2002. godine, Moskopolje je uvršteno na listu 100 najugroženijih historijskih cjelina od straneUNESCOvog ureda World Monuments Fund. Danas je Voskopojë samo malo selo uAlbaniji uDistriktu Korče (albanski: Korçë). Uspomene na Moskopolje ostaju važan dio kultureAromuna.[8]
| 1750. | g. | 45 000 |
| 1788. | g. | 60 000 |
| 2000. | g. | 700 |
Moskopolje se nalazi udaljeno 21 km od gradaKorçë, u planinama jugoistočneAlbanije, na planinskom platou od 1160 metara.
