Karavansaraji su se obično gradili izvangradskih zidina i vansela, na osami. Uvijek su građeni u obliku četverokuta, okruženi masivnim zidom, sa malim prozorima pri vrhu, i samo nekoliko uskih rupa pri dnu za ventilaciju. Obično su imali samo jedan ulaz, sa masivnim visokim dvokrilnim vratima, dovoljno širokim da kroz njih uđu natovarenedeve. Ta su se vrata noću zatvarala, i dodatno osiguravala masivnim željeznim šipkama, da se nemogu nasilno otvoriti.[1]
Veliki središnjiatrij bio je gotovo uvijek okruženarkadama (slično kaosamostani) iza kojeg je bio hodnik okružen nizom prostorija. Prizemlje je bilo povezano širokim, otvorenim, kamenim stepenicama sa prvim katom, koji je također imao arkade, samo nešto manje, iza njih je bio niz brojnih malih soba u kojima su konačili gosti. Prizemne prostorije su se koristile za skladištenje robe i kao štale za deve, gosti su svoja jela kuhali u kutu atrija. Atrij je obično bio popločen kamenim pločama (kaldrmom), i obično dovoljno velik da primi 300 do 400 deva ili zavezanih mazgi. U sredini centralnog nenatkrivenog atrija bio ješadrvan (fontana) sa pitkom vodom.[1]
Karavansaraji nisu nudili nikakvu hranu putnicima (to su si morali nositi sami), ali su imali domara -portira (kojeg je postavljala lokalna vlast) koji je bio uvijek prisutan kod vrata. On i njegovi pomoćnici održavali su red u karavansaraju i čuvali zgradu, robu, životinje i ljude u njoj. Za putnike namjernike vrata karavansaraja bila su otvorena od rane zore do sumraka. Poneki od karavansaraja iako skromnearhitektonske vrijednosti, bili su impresivnih proporcija, masivnih zidova, od dobro oklesanog kamena, sa vratima dekoriranim zamršenim rezbarijama.[1]
Mnogi pogrešno misle da suhanovi bili isto što i karavansaraji, ali to nije tako, jer su oni bili nešto poput današnjihgostionica ilihotela, jer oni nisu nudili samo smještaj, već i hranu i ostali komfor gostima, ali samo uz plaćanje.Hanovi su se uglavnom nalazili unutar gradova ili većih sela, pružali su veći komfor, ali su bili znatno manji od karavansaraja.[1]
Perzijski karavansaraj proglašen jesvjetskom baštinom na zasjedanju generalne skupštine zemalja članicaUNESCO-a 22-23 novembra 2023. god. uParizu[2][3]
Pedeset četiri upisana karavan-saraja su manji procenat od brojnih karavansaraja izgrađenih duž drevnih puteva Irana. Smatraju se najuticajnijim i najvrednijim primerima iranskih karavansaraja, sa širokim spektrom arhitektonskih stilova, prilagođavanja klimatskim uslovima i građevinskih materijala, raširenih hiljadama kilometara i građenih tokom mnogih vijekova.
Ova baština svjedoči o tradiciji putovanja prije industrijskog doba i razvoja modernih puteva i žjeljeznica. Pored toga što su nudili višestruke usluge putnicima, karavansaraji su imali i društvenu funkciju jer su bili mjesta gde su se okupljali ljudi različitih nacionalnosti, jezika i vjera, iako na kratko. Vjekovima su doprinosili razmjeni ljudskih vrijednosti, ideja i znanja.[4]
