| Fozgen[1] | |||
|---|---|---|---|
 |  | ||
| IUPAC ime |
| ||
| Drugi nazivi | CG; ugljen dihlorid oksid; ugljen oksihlorid; karbonil dihlorid; hloroformil hlorid; dihloroformaldehid; dihlorometanon | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 75-44-5  Y | ||
| PubChem[2][3] | 6371 | ||
| EINECS broj | 200-870-3 | ||
| UN broj | 1076 | ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | SY5600000 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | CCl2O | ||
| Molarna masa | 98.92 g mol-1[4] | ||
| Agregatno stanje | bezbojan gas | ||
| Gustina | 4.248 g/cm3 (15 °C) 1.432 g/cm3 (0 °C) | ||
| Tačka topljenja | −118 °C, 155 K, -180 °F | ||
| Tačka ključanja | 8.3 °C, 281 K, 47 °F | ||
| Rastvorljivost uvodi | hidroliza | ||
| Rastvorljivost | ubenzenu,toluenu,sirćetnoj kiselini razlaže se ualkoholu ikiselinama | ||
| Struktura | |||
| Oblik molekula (orbitale i hibridizacija) | planaran, trigonalan | ||
| Dipolni moment | 1.17D | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | ICSC 0007 | ||
| EU-klasifikacija | Veoma toksičan (T+) | ||
| EU-indeks | 006-002-00-8 | ||
| NFPA 704 |  0 4 1 | ||
| R-oznake | R26R34 | ||
| S-oznake | (S1/2)S9S26S36/37/39S45 | ||
| Tačka paljenja | nezapaljiv | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Сродна једињења | tiofosgen formaldehid ugljena kiselina ureja ugljen monoksid hloroformska kiselina | ||
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose nastandardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Fozgen (COCl2) je bezbojan gas koji se na temperaturi nižoj od 8.2°C kondenzuje u bezbojnu, uljastu, vrlo isparljivu tečnost. Ovaj bezbojni gas je po zlu poznat zbog njegove upotrebe kaohemijsko oružje tokomPrvog svetskog rata. U niskim koncentracijama, njegov miris podseća na sveže pokošeno seno ili travu. Neki vojnici tokom Prvog svetskog rata su tvrdili da je donekle mirisao poput majskog cvetanja. On je takođe važan industrijski reagens i gradivni blok usintezi farmaceutskih i drugihorganskih jedinjenja. Pored industrijske primene, male količine se prirodno javljaju usled razlaganja isagorevanjaorgano-hlornih jedinjenja.[5] Uprkos tome što mu ime sadrži prefiks „fos-“, ne sadržifosfor.
Fozgen je planarni molekul. Dužina C=O veze je 1,18Å, C---Cl dužina je 1,74 Å i Cl---C---Cl ugao je 111,8°.[6] Ovo je jedano od najjednostavnijihkiselih hlorida, formalno izvedenih izugljene kiseline.
Tehnički proizvod je bledožute ili crvenkastožute boje mirisa na trulo seno. Pare su mu 3,48 puta teže od vazduha. Dobro se rastvara u organskim rastvaračima dok se u vodi razlaže naugljen-dioksid ihlorovodonik.
Industrijski, fozgen se proizvodi putem provođenja prečišćenih gasovaugljen-monoksida ihlora kroz porozniaktivirani ugljenik, koji služi kaokatalizator:[5]
Ova reakcija je egzotermna, tako da se mora hladiti. Tipično, ova reakcija se izvodi na temperaturi od 50 do 150 °C. Iznad 200 °C, fozgen se razlaže u ugljen-monoksid i hlor, Keq (300K) = 0,05. Oko 5000 tona je proizvedeno1989. godine.
Fozgen spada u najtoksičnije gasove koji se sreću u industriji. Toksični efekti se ispoljavaju već pri koncentracijama od 3 do 5ppm, izraženi su pri koncentraciji od 25ppm, a koncentracije od 50 do 80ppm dovode do smrti.
