Za istoimenog vojskovođu s kraja 6. i početka 7. vijeka, vidite članakFilipik (general).| Filipik | |
|---|---|
| |
| Mesto rođenja | Vardan (Bizantsko carstvo) |
| Datum smrti | 20. januar714. |
| Mesto smrti | vjerovatnoKonstantinopolis (Bizantsko carstvo) |
| Titula | car Bizantskog carstva |
| Period | 711. - 713. |
| Prethodnik | Justinijan II. |
| Naslednik | Anastazije II. |
| Poreklo i porodica | |
Filipik (grč: Φιλιππικος, umro20. januara714. ili715. godine), poznat i kaoFilipik Vardan, je biovizantijski car od711. do713. godine.
Filipik je bio rođen kao Vardan umaloazijskom graduPergamu. Otac mu je bio aristokratapatrikije Nićifor, a čitava porodica je najverovatnije bilajermenskog porekla. CarTiberije III Apsimar je 702/3. prognao Vardana na ostrvoKefaloniju uJonskom moru, ali mu jeJustinijan II Rinotmet po povratku na presto705. dozvolio povratak.
Krajem710. ili početkom711. protiv Justinijanove vlade se pobuniokrimski gradHerson. Car je poslao flotu koja ne samo nije suzbila pobunu već se pridružila poobunjenicima koji su sada uživali i podrškuhazarskog kagana. Za protivcara je izvikan upravo Vardan koji je sada dobio novo, vladarsko imeFilipik. Flota je zatim otplovila nazad u prestonicuKonstantinopolj i Justinijan II i njegova porodica su pobijeni čime je ugašenaIraklijeva dinastija. Filipik Vardan je tako uspeo da se nametne za novog cara.
Najznačajniji potez njegove vladavine bio je pokušaj povratkamonotelitskom učenju koji je jošŠesti vaseljenski sabor osudio kao jeres. Filipik je prvo smeniocarigradskog patrijarha Kira (705—711) i imenovao na njegovo mesto Jovana IV (711—715). Car je potom sazvao sinod koji je osudio odluke Šestog vaseljenskog sabora i rehabilitovao jednog od utemeljivača monotelitizma patrijarhaSergija I. Razni natpisi i predstave Šestog vaseljenskog sabora su uklonjeni iz carske palate i iz čitave prestonice. Ovakva politika je izazvala sukob sa rimskim papstvom koje se pojavilo kao branitelj nikejsko-carigradskog simbola vere nasuprot Filipikovom monotelitizmu. Papa je zatim odbio da prihvati Filipika za legitimnog vladara tako da se njegovo ime ne pojavljuje ni na novcu koji je kovan uRimu ni na papskim ispravama.
Međutim, Filipikovu vladu nisu okončala verska previranja već vojna slabost koju je carstvo pokazivalo na oba fronta. Na istoku,muslimanskiArapi su 712. zauzeli pogranični grad Amaseju, a713. su opljačkali Antiohiju u Pisidiji. Na zapadu, vojni porazi su delovali još ubedljivije pošto je stari Justinijanov saveznik, bugarski kanTervel počeo, kao vid odmazde za uklanjanje beznosog cara, da pljačka Trakiju.Bugari su pustošili i u okoliniCarigrada gde su popalili imanja imućnih stanovnika prestonice. U nedostatku pravog otpora lokalne carske vojske, Filipik je u pomoć pozvao vojsku iz maloazijske teme Opsikion. Nova pobuna vojske iz Opsikiona je3. juna713. svrgla i oslepela Filipika i na vlast dovela poglavara carske kancelarije Artemija koji je vladao kaoAnastasije II.
Filipikova politika zastupanja monotelitizma kao zvaničnog učenja je doživela neuspeh pošto je Anastasije odmah poništio njegove mere. Nakon što je ostao bez krune, Filipik Vardan je poživeo do20. januara714. ili715. godine. Sahranjen je u Dalmacijevom manastiru gde su pre njega bili konfinirani iJustinijan II Rinotmet iLeontije. U vizantijskoj tradiciji 8. veka ostao je zapamćen kao car koji je podigao sebi obojenu statuu. Ukoliko je ovaj podatak verodostojan, Filipik Vardan je bio poslednji vizantijski vladar koji je uopšte imao zvanični carski portret u vidu statue.
| Prethodnik: Justinijan II Rinotmet | Vizantijski carevi (711—713) | Nasljednik: Anastasije II |
