Koordinate:43° 44′ 34" SGŠ, 21° 23′ 20" IGDDonji Katun je naselje uSrbiji uopštini Varvarin uRasinskom okrugu. Prema popisu iz2002. bilo je 1012 stanovnika (prema popisu iz1991. bilo je 1190 stanovnika).
O postanku imena sela ima nekoliko tumačenja. Po jednom nekad se selo zvalo Kadunjač/Kadun. Po drugom pričanju selo se ovako prozvalo što su stanovnici došli iz sela takvog imena, pa to ime i novom selu nadenuli. Po trećem što su nekad bilivarvarinski katuni, a po četvrtom selo se nekad zvalo turski Ardun, pa je posle nazvano Katun.
Izgleda da je ovo selo naseljeno pre negoVarvarin. Kako skoro trećinu kuća u selu čine starosedeoci, svakako je odavno na ovom mestu.
Do Drugog srpskog ustanka Donji Katun (tada samo Katun) se nalazio u sastavuOsmanskog carstva. NakonDrugog srpskog ustanka Katun ulazi u sastavKneževine Srbije i administrativno je pripadaoJagodinskoj nahiji iTemnićskoj knežini[1] sve do1834. godine kada je Srbija podeljena na serdarstva.
Od porodice Radojković je poznati knez temnićskiMileta Radojković, koga je otac malog doveo izĐunisa, a tamo se njihovi stari doselili saKosova. Slave sv. Nikolu.
Prema poreklu ondašnje stanovništvo Donjeg Katuna iz1905. godine može se ovako rasporediti:
- Starosedelaca ima 3 porodice sa 44 kuće
- Kosovsko-metohijskih doseljenika ima 3 porodice sa 45 kuće
- Porodica nepoznate starine ima 1 sa 10 kuće
U naselju Donji Katun živi 846 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,4 godina (43,0 kod muškaraca i 45,6 kod žena). U naselju ima 295 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,43.
Ovo naselje je velikim delom naseljenoSrbima (prema popisu iz2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
- Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
| |
| Katun (Gornji i Donji) u popisimaJagodinske nahije — od 1818. do 1829.[3] |
| Godina popisa | 1818. | 1819. | 1820. | 1821. | 1822. | 1823. | 1824/25. | 1825. | 1826. | 1827. | 1828. | 1829. |
|---|
| Kuće | 78 | 85 | 84 | 86 | 88 | 94 | 92 | 92 | 94 | 94 | 98 | 98 |
| Poreske glave* | - | 102 | 102 | 101 | 110 | 109 | 108 | 107 | 105 | 107 | 110 | 110 |
| Aračke glave** | 182 | 193 | 202 | 202 | 205 | 216 | 237 | 255 | 264 | 271 | 283 | 277 |
| *Poreske glave = Oženjeni muškarci | ** Aračke glave = Muškarci od 7 do 70 godina |
Stanovništvo prema polu i starosti[4] |
|---|
| m | | | ž |
| ? | 5 | | | 1 |
| 80+ | 10 | | | 23 |
| 75-79 | 25 | | | 34 |
| 70-74 | 36 | | | 44 |
| 65-69 | 40 | | | 43 |
| 60-64 | 19 | | | 35 |
| 55-59 | 14 | | | 20 |
| 50-54 | 48 | | | 40 |
| 45-49 | 58 | | | 43 |
| 40-44 | 35 | | | 31 |
| 35-39 | 19 | | | 28 |
| 30-34 | 20 | | | 26 |
| 25-29 | 29 | | | 30 |
| 20-24 | 36 | | | 29 |
| 15-19 | 30 | | | 31 |
| 10-14 | 21 | | | 22 |
| 5-9 | 21 | | | 21 |
| 0-4 | 22 | | | 23 |
| prosek | 43.0 | | | 45.6 |
Domaćinstva
Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.| Godina popisa | 1948. | 1953. | 1961. | 1971. | 1981. | 1991. | 2002. | | Broj domaćinstava | 280 | 302 | 320 | 324 | 331 | 321 | 295 | | Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.| Broj članova | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 i više | Prosečan broj članova | | Broj domaćinstava | 45 | 69 | 48 | 49 | 37 | 32 | 9 | 5 | 1 | - | 3.43 | |
Domaćinstva
Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.| Godina popisa | 1948. | 1953. | 1961. | 1971. | 1981. | 1991. | 2002. | | Broj domaćinstava | 424 | 97 | 282 | 26 | 19 | - | 458 | | Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.| Broj članova | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 i više | Prosečan broj članova | | Broj domaćinstava | 66 | 279 | 96 | 16 | 1 | | | | | | | |
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|
| Muški | 203 | 122 | - | 1 | 45 | 6 | 1 | 9 | 2 | 5 |
| Ženski | 95 | 60 | - | - | 14 | - | - | 5 | 2 | 1 |
| Oba | 298 | 182 | - | 1 | 59 | 6 | 1 | 14 | 4 | 6 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato |
|---|
| Muški | 1 | - | 4 | - | 1 | 3 | - | - | 3 |
| Ženski | - | - | 4 | 3 | 4 | 1 | - | - | 1 |
| Oba | 1 | - | 8 | 3 | 5 | 4 | - | - | 4 |
- ↑Popović, Ljubodrag. Zoran Marković. ur (srpskom). Jagodinska nahija, knjiga prva 1815 —1823. Jagodina: Istorijski arhiv Jagodina. 86-902609-5-1. Arhivirano izoriginala na datum 2013-09-27. Pristupljeno 12.07.2012.
- ↑Knjiga 9,Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima,Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004,ISBN86-84433-14-9
- ↑Popović, Ljubodrag. Zoran Marković. ur (srpskom). Jagodinska nahija, knjiga prva 1815 —1823. Jagodina: Istorijski arhiv Jagodina. 86-902609-5-1. Pristupljeno 12.07.2012.
- ↑Knjiga 2,Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima,Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003,ISBN86-84433-01-7
Srbija
